CỞ sở lý LUẬN của PHÁT TRIỂN NĂNG lực CHUYÊN môn CHO HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG mầm NON dựa vào CỘNG ĐỒNG NGHỀ NGHIỆP

CỞ SỞ LÝ LUẬN CỦA PHÁT
TRIỂN NĂNG LỰC CHUYÊN
MÔN CHO HIỆU TRƯỞNG
TRƯỜNG MẦM NON DỰA VÀO
CỘNG ĐỒNG NGHỀ NGHIỆP


- Tổng quan về vấn đề nghiên cứu
- Những nghiên cứu về phát triển nghề nghiệp giáo viên
Gần đây, vấn đề phát triển nghề nghiệp cho giáo viên và cán bộ
quản lý trường học được rất nhiều người quan tâm, nhiều công trình
nghiên cứu đi sâu vào các nội dung trên. Các công trình nghiên cứu về
phát triển nghề nghiệp liên tục cho giáo viên ngày càng nhiều: những ấn
phẩm này bao gồn bài viết và các báo cáo nghiên cứu về mô hình và
những kinh nghiệm thực tiễn của phát triển nghề nhiệp giáo viên, trong
đó có sự quan tâm nghiên cứu đến sự hỗ trợ của cộng đồng nghề nghiệp.
Nhiều tổ chức trong nước và quốc tế đã công nhận tầm quan trọng
của phát triển nghề nghiệp giáo viên và đã đặt hàng những nghiên cứu
với mục đích để biết cách hỗ trợ cho những nỗ lực đó (phát triển nghề
nghiệp giáo viên) một cách hiệu quả hơn trong các mối quan hệ với cộng
đồng nghề nghiệp giáo viên.
Hầu hết các cuộc cải cách giáo dục hiện này (trong dự định hoặc
đã triển khai) đều gồm một phần là phát triển nghề nghiệp giáo viên với
ý nghĩa là một trong những yêu cầu then chốt của tiến trình thay đổi.
Một khía cạnh nữa khiến cho vấn đề phát triển nghề nghiệp của
giáo viên được quan tâm trong giai đoạn vừa qua là vấn đề về mối quan
hệ giữa một bên là yêu cầu cao đối với lao động của giáo viên, với bên


kia là những điều kiện để giáo viên thực hiện được các yêu cầu đó còn
chưa được cải thiện.

Người ta có thể đặt ra những yêu cầu mới với giáo viên một cách
nhanh chóng nhưng những chính sách để giúp giáo viên đáp ứng các yêu
cầu đó lại hình thành rất chậm.
Nghiên cứu của Gusky và Huberman (1995) đã chỉ rõ: “ Phần
lớn các giáo viên và các nhà quản lý giáo dục mà chúng tôi tiếp xúc
là những người chuyên gia tận tụy làm việc cực nhọc trong những
điều kiện đòi hỏi khắt khe”.
Rõ ràng, với các “chuyên gia tận tụy” nêu trên, những cơ hội phát
triển nghề nghiệp đối với họ là rất cần thiết không chỉ vì nó khẳng định
tình chất chuyên nghiệp trong nghề nghiệp của họ mà còn vì đó còn là
điều kiện để giúp họ đáp ứng được những yêu cầu mà xã hội hoặc cơ sở
giáo dục đặt ra đối với lao động nghề nghiệp của họ.
Phát triển nghề nghiệp giáo viên là một quá trình cộng tác đó là ý
kiến của một số chuyên gia nghiên cứu Giáo dục. Mặc dù vẫn có những
công việc giáo viên thực hiện một cách độc lập nhưng hầu hết các hoạt
động trong phát triển nghề nghiệp giáo viên được coi là có hiệu quả đều
diễn ra khi có những tương tác có ý nghĩa. Những tương tác này bao
hàm tương tác giữa các giáo viên (đồng nghiệp), tương tác giữa giáo
viên với các nhà quản lý, phụ huynh, học sinh và các thành viên khác


trong cộng đồng. Từ đó họ đề cao vai trò của giáo viên cốt cán trong
phát triển nghề nghiệp giáo viên trong cộng đồng nghề nghiệp [5].
Đối với nền giáo dục mầm non của nhật: Mầm non là bậc học đầu
tiên của trẻ. Bởi vậy đây là bậc học cần được chú ý nhất từ tác phong
đến kiến thức của giáo viên. Yêu cầu đối với giáo viên mầm non là rất
cần được đào tạo cơ bản có kỹ năng sư phạm tốt. giáo viên có chứng chỉ
khác nhau sẽ được hưởng mức lương khác nhau. Giáo viên mầm non ở
nhật có vai trò quan trọng. những quy định của chính phủ về phương
pháp và nội dung đào tạo chỉ là nền tảng, việc thực hiện hóa các quy

định này tùy thuộc vào từng giáo viên, từng nhà trường, và từng người
quản lý trường học đó. Vì vậy người quản lý giáo dục cần có một nền
tảng chuyên môn tốt luôn được bồi dưỡng nâng cao chuyên môn và năng
lực quản lý và sự ảnh hưởng lẫn nhau giữa các nhà quản lý trong cộng
đồng nghề nghiệp giữ vai trò vô cùng quan trọng.
Bùi Văn Quân, Nguyễn Ngọc Cầu (2006) nghiên cứu về các cách
tiếp cận nghiên cứu và phát triển đội ngũ giáo viên, bài viết đã chỉ ra có
thể nghiên cứu phát triển đội ngũ giáo viên dưới các cách tiếp cận khác
nhau như tiếp cận phát triển nguồn nhân lực, tiếp cận chuẩn nghề nghiệp
vv…[2]
-Nghiên cứu về phát triển giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục
dựa vào cộng đồng nghề nghiệp


Tiếp cận cộng đồng và đẩy mạnh công tác XHH giáo dục là một
trong những hướng nghiên cứu trong phát triển giáo dục, đến nay đã có
nhiều công trình nghiên cứu bàn luận về vấn đề này như: “Xã hội hóa
giáo dục – Một số vấn đề lý luận và thực tiễn” của tác giả Nguyễn Sinh
Huy; “Mấy vấn đề xã hội hóa giáo dục” của tác giả Lê Khanh; “Xã hội
hóa giáo dục và sự hình thành định hướng giá trị” của tác giả Võ Tấn
Quang…. Thông qua những nghiên cứu của mình, nhìn chung các tác
giả đã đề cập đến những khía cạnh khách nhau của công tác XHH giáo
dục và tiếp cận cộng đồng trong phát triển giáo dục nói chung và phát
triển nghề nghiệp giáo viên nói riêng.
Lê Minh Hà cùng nhóm tác giả nghiên cứu " Nghiên cứu một số
biện pháp phối hợp các lực lượng xã hội trong tuyên truyền phổ biến
chăm sóc - giáo dục trẻ dưới 6 tuổi cho các bậc cha mẹ vùng khó khăn "
trong đó đề tài đã làm rõ được các khái niệm: biện pháp, phối hợp, các
lực lượng xã hội, vùng khó khăn và đồng thời đưa ra 7 biện pháp phát
triển mầm non và chỉ rõ các biện pháp quan trọng như: xây dựng mục

tiêu, kế hoạch; xác định trách nhiệm của cán bộ ngành; nâng cao nhận
thức của các cấp chính quyền, cộng đồng và gia đình về vai trò, vị trí của
giáo dục mầm non trong chiến lược phát triển giáo dục; tăng cường phổ
biến kiến thức, kỹ năng cơ bản về nuôi dưỡng chăm sóc giáo dục trẻ em
trong độ tuổi mầm non cho các bậc cha mẹ. [7].
Trương Thị Kim (2007) Nghiên cứu phát triển trường mầm non
dựa vào cộng đồng thông qua giải pháp thực hiện xã hội hóa giáo dục


mầm non, qua giải pháp đó để nâng cao chất lượng nuôi dưỡng, chăm
sóc, giáo dục trẻ mầm non, đồng thời nâng cao chất lượng đội ngũ. [19]
Nguyễn Thị Tuyết (2013) nghiên cứu về bồi dưỡng năng lực dạy
học cho giáo viên phổ thông thành phổ Hà Nội, tác giả đã xây dựng cơ
sở lý luận của bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên, khảo sát đánh
giá thực trạng bồi dưỡng năng lực cho giáo viên phổ thông ở thành phố
Hà Nội và đề xuất các giải pháp tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực
dạy học cho giáo viên [12]
Nguyễn Thành Vinh (2012), nghiên cứu cơ sở lý luận và thực
trạng về bồi dưỡng đội ngũ hiệu trưởng trường phổ thông theo tiếp cận
năng lực, từ đó đề xuất các biện pháp bồi dưỡng nâng cao năng lực
cho hiệu trưởng các trường phổ thông. [8]
Nguyễn Thành Vinh (2012),nghiên cứu về các biện pháp, kỹ thuật
trong tổ chức bồi dưỡng để nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý giáo dục.
[9]
Nguyễn Thị Bích Hạnh (2010), nghiên cứu phát triển đội ngũ giáo
viên THCS vùng đặc biệt khó khăn của tỉnh Quảng Ninh, Luận văn thạc
sĩ, ĐHSPTN. Đề tài được nghiên cứu theo lý thuyết phát triển nguồn
nhân lực cán bộ quản lý bao gồm công tác quy hoạch, đào tạo, bồi
dưỡng cán bộ theo hướng đáp ứng chuẩn hiệu trưởng và nhu cầu thực tế
đại phương. [10]

Trần Thị Ngọc Trâm (2014), nghiên cứu về đổi mới quản lý giáo
dục mầm non trong bối cảnh hiện nay đã đề cập đến nhiều biện pháp
trong đó có đề cập đến vai trò của cộng đồng trong phát triển giáo dục


mầm non và biện pháp huy động cộng cồng để phát triển giáo dục mầm
non. [18]
Nguyễn Thị Thắm (2016) nghiên cứu vấn đề “Quản lý phát triển
năng lực tiếp cận cộng đồng cho đội ngũ hiệu trưởng trường mầm non
tại các xã đặc biệt khó khăn của tỉnh Yên Bái”. Từ đó, đề xuất các biện
pháp quản lý nhằm nâng cao năng lực tiếp cận cộng đồng cho đội ngũ
hiệu trưởng các trường mầm non tại các xã khó khăn, từng bước thu hút
và huy động sự chung tay xây dựng của cộng đồng, vì một nền giáo dục
bền vững và phát triển. [11]
Các chương trình của VVOB giai đoạn 2017-2021 sử dụng các
cộng đồng học tập chuyên môn để tiếp cận để bồi dưỡng chuyên môn
cho giáo viên và cán bộ quản lí nhà trường. VVOB ở Nam Phi và Rugan-đa có thể rút ra được nhiều kinh nghiệm từ những năm trước. Tuy
nhiên, VVOB cũng đang giới thiệu phương pháp học tập này đến một số
quốc gia khác, kể cả Ê-cua-đo, Cộng hòa dân chủ Công-gô và Su-rinam. Cộng đồng học tập chuyên môn nhằm cải thiện việc học 20172021 Ê-cu-a-đo VVOB trợ giúp Bộ Giáo dục Ê-cu-a-đo xây dựng các
phương án bồi dưỡng chuyên môn thường xuyên và chất lượng.
Những nghiên cứu trên đưa ra khuyến cao giáo viên và cán bộ
quản lí nhà trường, những người được bồi dưỡng chuyên môn nên đặc
biệt chú ý để hiểu rõ vấn đề về trường học an toàn và khuyến khích tinh
thần học tập của học sinh. Để hiểu rõ điều này, VVOB hỗ trợ cán bộ
quản lí các trường tham gia vào các cộng đồng học tập chuyên môn.
VVOB và Bộ Giáo dục đang tìm kiếm cơ hội để mở rộng sự tập


trung của các cộng đồng dành cho giáo viên đến những nơi hiện đang
chú trọng vào kiến thức sư phạm bên cạnh kiến thức kỹ thuật. Một khi

xác định được những nhân tố có khả năng dẫn dắt các cộng đồng này, họ
được tập huấn để triển khai chính thức trong hệ thống giáo dục của Ê-cua-đo. [22]
Chương trình của VVOB giai đoạn 2017-2021 tại Su-ri-nam hỗ trợ
cán bộ quản lí nhà trường và giáo viên củng cố năng lực cho các trường
nghề và phát triển năng lực cho các cơ quan giáo dục phát triển chuyên
môn tại địa phương. VVOB trợ giúp Bộ Giáo dục -Khoa học và Văn hóa
thực hiện thí điểm các cộng đồng học tập chuyên môn dành cho cán bộ
quản lí nhà trường, đánh giá và thể chế hóa các cộng đồng này tại các
trường trung cấp nghề. VVOB cũng hỗ trợ những người điều hành mạng
lưới các cộng đồng với mục đích nâng cao năng lực quản lí cho các nhà
quản lí giáo dục. [22]
Nhận xét: Những năm gần đây có nhiều đề tài luận văn luận án
tiến sĩ nghiên cứu về bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục tiểu học, cán bộ
quản lý giáo dục trường mầm non theo chuẩn nghề nghiệp, hay chuẩn
hiệu trưởng. Chưa có công trình nào nghiên cứu về phát triển năng lực
chuyên môn cho hiệu trưởng các trường mầm non dựa vào cộng đồng
nghề nghiệp ở quận Long Biên, Hà Nội. Các công trình nghiên cứu về
phát triển chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên được nhiều nhà khoa
học quan tâm nghiên cứu ở trong và ngoài nước trong đó nghiên cứu
phát triển năng lực chuyên môn cho giáo viên, Hiệu trưởng trường mầm
non dựa vào cộng đồng nghề nghiệp đang còn là vấn đề mới đối với giáo


dục mầm non vì vậy tác giả luận văn chọn đề tài để nghiên cứu.
- Các khái niệm cơ bản
- Phát triển
Theo từ điển tiếng việt “Phát triển được hiểu là quá trình vận động,
tiến triển theo hướng tăng lên” [6].
Theo từ điển bách khoa Việt Nam thì “ Phát triển là phạm trù triết
học chỉ ra tính chất của những biến đổi đang diễn ra trong thế giới’’. [20]

Phát triển là một thuộc tính của vật chất. mọi sự vật và hiện tượng
của hiện thực không tồn tại trong trạng thái khác nhau từ khi xuất hiện
đến lúc tiêu vong, nguồn gốc của sự phát triển là sự thống nhất và đấu
tranh giữa các mặt đối lập.
Theo Đặng Thành Hưng : "Phát triển được hiểu là thay đổi hay
biến đổi tiến bộ, là phương thức của vận động, hay là quá trình diễn ra
có nguyên nhân, dưới những hình thức khác nhau như tăng trưởng, tiến
hoá, phân hoá, chuyển đổi, mở rộng, cuối cùng tạo ra sự biến đổi về
chất" [14] Theo tác giả phát triển không chỉ bao gồm những biến đổi về
số lượng mà còn bao hàm cả biến đổi về chất lượng.
Trong thế giới vật chất và tinh thần mọi sự vật hiện tượng, con
người, xã hội luôn phát triển hoặc là biến đổi để tăng tiến số lượng, thay
đổi chất lượng hoặc dưới tác động của bên ngoài làm cho biến đổi theo
chiều hướng ngày càng hoàn thiện hơn được coi là sự “phát triển”.


Mọi sự vật hiện tượng có thể biến đổi để tăng tiến về số lượng
hoặc thay đổi về chất lượng dưới tác động của bên trong hoặc bên ngoài
đều được coi là phát triển.
Giữa phát triển và tăng trưởng có điểm giống nhau là đều cùng
hàm chứa ý nghĩa về sự tăng lên, đi lên. Song phát triển khác nhau giữa
phát triển và tăng trưởng ở chỗ, sự tăng trưởng đơn thuần chưa phải là sự
phát triển. Muốn có sự phát triển, trong quá trình tăng trưởng phải đảm
bảo tính cân đối, tính hiệu quả và tính mục tiêu, tính thiết thực. Tăng
trưởng trước mắt phải đặt cơ sở cho tăng trưởng trong tương lai thì sự
tăng trưởng đó mới tạo điều kiện cho phát triển.
Trong giáo dục và phát triển cộng đồng, khái niệm phát triển
thường được chỉ sự phát triển những thành tố cụ thể của cá nhân hoặc tổ
chức.
Dưới góc độ của khoa học quản lý phát triển đội ngũ giáo viên

chính là làm thế nào để giáo viên phát triển tốt hơn thông qua việc tác
động vào các thành tố đặc trưng của quản lý giáo viên như số lượng, cơ
cấu, chất lượng, tạo sự hài hòa giữa các thành phần này của đội ngũ,
đảm bảo cho đội ngũ đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra trong giảng
dạy và giáo dục người học, nghiên cứu khoa học ứng dụng và các nhiệm
vụ phát triển nhà trường.
Dưới góc độ phát triển giáo dục cộng đồng, tác giả luận văn hiểu:
Phát triển là hoạt động nhằm biến đổi cá nhân hay tổ chức dựa vào


cộng đồng làm cho cá nhân, tổ chức lớn mạnh về mọi mặt để đáp ứng
những mục tiêu, yêu cầu của giáo dục và cộng đồng đề ra.
- Năng lực chuyên môn của Hiệu trường trường mầm non
Khái niệm chung về năng lực: theo quan điểm của nhà tâm lý học
năng lực là tổng hợp của các đặc điểm, thuộc tính tâm lý của cá nhân
phù hợp yêu cầu đặc trưng của hoạt động nhất định nhằm đảm bảo cho
hoạt động đó đạt hiệu quả cao. Các năng lực được hình thành trên tư
chất tự nhiên của cá nhân nơi đóng vai trò quan trọng, năng lực của con
người không phải hoàn toàn do tự nhiên mà có, phần lớn là do công tác,
tập luyện mà có.
Năng lực cá nhân được hiểu là kiến thức, kỹ năng, khả năng và
hành vi mà người lao động cần phải có, thể hiện ổn định, đáp ứng yêu
cầu công việc và là yếu tố giúp một cá nhân làm việc hiệu quả hơn so
với những người khác.
Năng lực chuyên môn là năng lực đặc trưng trong lĩnh vực nhất
định của xã hội như năng lực tổ chức giáo dục, năng lực quản lý, năng
lực toán học, năng lực âm nhạc, năng lực kinh doanh…
Năng lực của người lãnh đạo quản lý nhà trường chính là năng lực
tổ chức, chỉ đạo, quản trị nhà trường.
Năng lực chuyên môn của Hiệu trưởng trường mầm non là năng

lực thực hiện các hoạt động nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ ở trường


mầm non. Đó là sự tổ hợp giữa các yếu tố tâm lý, xã hội, kiến thức, kỹ
năng nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ giúp Hiệu trưởng có thể thực
hiện và đánh giá được việc thực hiện các hoạt động chăm sóc, nuôi
dưỡng, giáo dục trẻ của đồng nghiệp ở trường mầm non.
Năng lực chuyên môn của Hiệu trưởng trường mầm non gồm:
- Năng lực chăm sóc trẻ về sức khỏe, thể chất và tâm lý.
- Năng lực nuôi dưỡng trẻ
- Năng lực giáo dục toàn diện trẻ: Phát triển ngôn ngữ cho trẻ, tổ
chức hoạt động vui chơi cho trẻ, tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề,
giúp trẻ làm quen với môi trường xung quanh, tổ chức hoạt động học
cho trẻ vv…
- Năng lực quản lý trẻ theo nhóm lớp và một số năng lực khác.
- Phát triển năng lực chuyên môn cho Hiệu trưởng trong trường
mầm non dựa vào cộng đồng nghề nghiệp
Cộng đồng là một nhóm người có cùng quan điểm hoăc tín ngưỡng,
chủng tộc, hoặc cùng loại hình nghề nghiệp, hoặc cùng mối quan tâm về
những vấn đề chung của xã hội hay nghề nghiệp.
Theo tác giả Vũ Thị Phương: “Cộng đồng là tập thể người sống
trong cùng một khu vực, một tỉnh hoặc một quốc gia và được xem như
một khối thống nhất hay nói một cách khác cộng đồng là một từ dùng


để chỉ một nhóm người có cùng sở thích hoặc cùng cư trú trong một
vùng lãnh thổ nhất định”. [21]
Cộng đồng gồm có các dạng sau đây:
- Cộng đồng dân cư
- Cộng đồng dân tộc

- Cộng đồng nghề nghiệp
- Các tổ chức đoàn thể vv…
Cộng đồng có một số đặc điểm sau đây:
- Cộng đồng gôm một tập hợp người
- Giữa các thành viên trong cộng đồng có sự tương tác với nhau,
quan hệ mật thiết với nhau.
- Mỗi thành viên trong cộng đồng có ý thức trách nhiệm, tinh thần
đoàn kết, gắn bó với nhau cùng vì lợi ích chung của cộng đồng.
- Mỗi thành viên trong cộng đồng đều phải phấn đấu để phát triển
và cùng nhau phát triển, học hỏi, chia sẻ cùng nhau vì sự phát triển chung.
Từ phân tích trên, tác giả luận văn hiểu cộng đồng nghề nghiệp giáo
viên là một cộng đồng các nhà giáo có chung mục đích là thực hiện các
chức năng, nhiệm vụ dạy học và giáo dục toàn diện học sinh theo mục tiêu
giáo dục cấp học và điều lệ của nhà trường. Họ có trách nhiệm đối với sự


phát triển nhân cách của học sinh và sự phát triển của nghề nghiệp của
đồng nghiệp, luôn luôn cùng nhau học hỏi, chia sẻ vì sự tiến bộ của học
sinh và sự phát triển nghề nghiệp.
- Cộng đồng nghề nghiệp giáo viên gồm các thành viên tham gia:
cán bộ quản lý nhà trường (Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng), giáo viên
trong cùng một cơ sở giáo dục hay nhiều cơ sở giáo dục theo cụm dân cư
hay địa bàn.
- Các thành viên trong cộng đồng nghề nghiệp giáo viên có chung
một mục đích là vì sự nghiệp giáo dục và vì sự tiến bộ của học sinh.
- Họ là những người có phẩm chất đạo đức tốt và năng lực nghề
nghiệp
- Thực hiện các nhiệm vụ giáo dục được quy định trong Luật giáo
dục và điều lệ nhà trường.
- Họ đoàn kết, gắn bó, cộng đồng trách nhiệm vì sự tiến bộ của học

sinh và mục tiêu phát triển nhà trường và phát triển sự nghiệp giáo dục
mầm non.
- Học tập thường xuyên, học tập suốt đời để phát triển nghề nghiệp
là nét đặc trưng cơ bản của cộng đồng nghề nghiệp giáo viên.
- Mỗi thành viên trong cộng đồng có mối quan hệ gắn kết với nhau
vì mục tiêu giáo dục toàn diện nhân cách học sinh.


Trong cộng đồng nghề nghiệp giáo viên mầm non, mọi thành viên
gắm bó với nhau vì mục đích chung là phát triển nhà trường, nâng cao
chất lượng nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ. Các thành viên trong cộng
đồng giáo viên, cán bộ quản lý học hỏi, chia sẻ với nhau để phát triển
năng lực chuyên môn nghiệp vụ để hoàn thiện và phát triển nghề nghiệp.
Dựa trên kết quả tự đánh giá hoặc đánh giá đồng nghiệp về năng
lực chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ mầm non, nhà quản lý và Hiệu
trưởng sử dụng cộng đồng học tập để làm thay đổi năng lực chăm sóc,
nuôi dưỡng và giáo dục trẻ của bản thân và đồng nghiệp.
Phát triển năng lực chuyên môn cho Hiệu trưởng trường mầm non
dựa vào cộng đồng nghề nghiệp giáo viên có thể được tiến hành với các
nội dung phát triển sau đây:
- Phát triển năng lực chăm sóc trẻ
- Phát triển năng lực nuôi dưỡng trẻ
- Phát triển năng lực giáo dục trẻ
- Phát triển năng lực quản lý trẻ.
Phát triển năng lực chuyên môn cho Hiệu trưởng trường mầm non
dựa vào cộng đồng nghề nghiệp là quá trình mỗi Hiệu trưởng thực hiện
phát triển năng lực chuyên môn của mình thông qua môi trường học hỏi
lẫn nhau giữa Hiệu trưởng với người dưới quyền, giáo viên, hoặc giữa
Hiệu trưởng với Hiệu trưởng thông qua tổ chức cộng đồng nghề nghiệp

tại cơ sở giáo dục hay giữa các cơ sở giáo dục mầm non để hoàn thiện
năng lực nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục và quản lý trẻ theo nhóm lớp.
- Một số vấn đề cơ bản về phát triển năng lực chuyên môn cho
hiệu trưởng trường mần non dựa vào cộng đồng nghề nghiệp
-. Khung năng lực chuyên môn của hiệu trưởng trường mầm non
Khung năng lực chuyên môn của Hiệu trưởng trường mầm non
phải đạt được các tiêu chuẩn và tiêu chí sau đây:
Đạt trình độ chuẩn đào tạo của nhà giáo theo quy định của Luật
Giáo dục đối với giáo dục mầm non;
Có năng lực chuyên môn để chỉ đạo các hoạt động nuôi dưỡng,
chăm sóc và giáo dục trẻ lứa tuổi mầm non:
- Hiệu trưởng phải có năng lực nuôi dưỡng và chăm sóc sức khỏe của
trẻ:
+ Hiệu trưởng phải có năng lực thiết kế và tổ chức hoạt động nuôi
dưỡng trẻ nhằm đảm bảo cho trẻ phát triển thể lực, sức khỏe tốt nhất.
+ Hiệu trưởng phải có năng lực thiết kế và tổ chức hoạt động chăm
sóc tâm lý trẻ em nhằm giúp trẻ có tinh thần tốt nhất để phát triển.
- Hiệu trưởng phải có năng lực giáo dục phát triển toàn diện cho
trẻ; Thiết kế và tổ chức các hoạt động giáo dục hướng tới sự phát triển
toàn diện của trẻ:


+ Thiết kế tổ chức hoạt động vui chơi
+ Thiết kế tổ chức hoạt động học
+ Thiết kế tổ chức hoạt động làm quen với môi trường xung
quanh.
+ Thiết kế tổ chức hoạt động tạo hình.
+ Thiết kế tổ chức ngày hội, ngày lễ vv...
Hiệu trưởng phảo có năng lực quan sát và đánh giá sự phát triển của

trẻ:
+Năng lực quan sát, đánh giá sự phát triển của trẻ thông qua các
hoạt động hằng ngày;
+ Năng lực thiết kế công cụ và tổ chức đánh giá trẻ theo giai đoạn.
+ Năng lực sử dụng thông tin đánh giá
+ Năng lực sử dụng kết quả đánh giá để điều chỉnh trong quá trình
chăm sóc, giáo dục trẻ nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ.
- Năng lực phát triển Chương trình giáo dục: Xây dựng kế hoạch giáo
dục, chương trình giáo dục trong nhóm, lớp hướng tới sự phát triển toàn diện
của trẻ.
- Năng lực quản lý nhóm, lớp: Tổ chức quản lý các hoạt động
chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ trong nhóm, lớp; tổ chức quản lý


cơ sở vật chất, hệ thống hồ sơ sổ sách phục vụ hoạt động nuôi dưỡng,
chăm sóc, giáo dục trẻ theo quy định.
- Năng lực tư vấn, hướng dẫn và giúp đỡ cán bộ, giáo viên, nhân
viên về chuyên môn giáo dục mầm non;
- Có kiến thức phổ thông về chính trị, kinh tế, y tế, văn hóa, xã hội
liên quan đến giáo dục mầm non.
- Tầm quan trọng của phát triển năng lực chuyên môn cho Hiệu
trưởng trường mầm non dựa vào cộng đồng nghề nghiệp
Một Hiệu trưởng tốt phải là một nhà chuyên môn đồng thời là nhà
lãnh đạo, người quản trị trường học. Nhà lãnh đạo phải luôn có cách
nhìn thích hợp để hoạch định kế hoạch hợp lý cho nhà trường hoạt động,
từ đó đề ra những chủ trương, đường lối đúng đắn, nhưng đồng thời
Hiệu trưởng phải là người giỏi về năng lực chuyên môn để định hướng
các hoạt động chuyên môn cho giáo viên. Người Hiệu trưởng phải luôn
hiểu những người cấp dưới của mình mong muốn gì, đánh giá đúng khả
năng và năng lực chuyên môn của họ để từ đó có những chỉ đạo thích

hợp. Phát triển năng lực chuyên môn cho Hiệu trưởng dựa vào cộng
đồng nghề nghiệp giúp Hiệu trưởng thực hiện tốt những yêu cầu trên.
Cán bộ quản lí và giáo viên chia sẻ kinh nghiệm và kiến thức mới
khi làm việc cùng nhau. Các cộng đồng nghề nghiệp giúp người tham
gia học hỏi lẫn nhau và khuyến khích họ chủ động hơn trong việc học
của mình. Vì thế, các cộng đồng nghề nghiệp có ảnh hưởng lớn đến thực


tiễn chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ và là động lực của giáo viên và
cán bộ quản lí trong việc tự học, tự bồi dưỡng. Ví dụ: Cán bộ quản lí và
giáo viên sẽ làm gì ở trường lớp và làm như thế nào? Chăm sóc, quản lý
nhóm lớp như thế nào có hiệu quả? Tổ chức những hoạt động giáo dục
nào cho trẻ có thể phát triển được năng lực trẻ một cách tốt nhất?. Sau
cùng, qua mức độ ảnh hưởng đối với các thành phần chủ chốt này, cộng
đồng nghề nghiệp giúp Hiệu trưởng nâng cao kết quả chăm sóc, nuôi
dưỡng trẻ em ở trường mầm non.
Cộng đồng nghề nghiệp là cầu nối giữa lý thuyết, chính sách và
thực tiễn. nó chú trọng vào thực tiễn, ví dụ: các vấn đề mà cả cán bộ
quản lí và giáo viên đều gặp phải. nó mang đến cho người học cơ hội
phá bỏ những cách biệt; nó tạo ra diễn đàn để chia sẻ tài liệu, dữ liệu và
công cụ. Cộng đồng nghề nghiệp của Hiệu trưởng trường mầm non là
một mô hình phát triển chuyên môn hiệu quả về mặt chi phí nó góp phần
tạo nên động lực và sự hài lòng khi làm việc.
Cộng đồng nghề nghiệp của Hiệu trưởng có mục tiêu và tầm nhìn
chung nó giúp cho các thành viên tin tưởng, tôn trọng , gần gũi nhau,
đây là yếu tố then chốt để sử dụng sự hỗ trợ lẫn nhau giữa giáo viên với
Hiệu trưởng, giữa Hiệu trưởng với Hiệu trưởng để tự bồi dưỡng. Môi
trường hợp tác, thân thiện giúp giáo viên và cán bộ quản lí dễ dàng trao
đổi quan điểm và các vấn đề thực tiễn chăm sóc, nuôi dưỡng giáo dục
trẻ.

Trong cộng đồng nghề nghiệp giáo viên, cán bộ quản lý cùng giải
quyết các tình huống, ví dụ: phân tích một cách có hệ thống các tình
huống cụ thể, trao đổi chuyên môn và phản hồi, cùng nhau học hỏi để
nâng cao năng lực chuyên môn.
Cộng đồng nghề nghiệp Hiệu trưởng có đặc điểm là đa dạng thành
viên, có thái độ cởi mở và hòa nhập đối với thành viên mới giúp Hiệu
trưởng tự học và chia sẻ kinh nghiệm chuyên môn một cách hiệu quả.
Cộng đồng nghề nghiệp giúp Hiệu trưởng có khả năng lãnh đạo
tốt đảm bảo việc hướng dẫn và hỗ trợ có giá trị thực tế cao.
Phát triển năng lực chuyên môn cho Hiệu trưởng trường mầm non
mang tính thường xuyên. Các cuộc họp thường xuyên đảm bảo các nội
dung được thảo luận sâu, mang lại kiến thức, tạo tác động tích cực trong
việc dạy và học.
Phát triển năng lực chuyên môn cho Hiệu trưởng trường mầm non
dựa vào cộng đồng nghề nghiệp đã tạo ra môi trường học hỏi lẫn nhau
giữa các Hiệu trưởng trong cùng một khu vực, thông qua đó nâng cao
năng lực chuyên môn cho Hiệu trưởng, từ đó nâng cao năng lực lãnh
đạo, chỉ đạo hoạt động chuyên môn của Hiệu trưởng để nâng cao chất
lượng quản lý nhà trường và chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ mầm
non.
Phát triển năng lực chuyên môn cho Hiệu trưởng trường mầm non
dựa vào cộng đồng nghề nghiệp là con đường phát triển nghề nghiệp cho


Hiệu trưởng, giúp Hiệu trưởng trường mầm non tự học, tự bồi dưỡng từ
chính những người bạn đồng nghiệp của mình để nâng cao năng lực
nghề nghiệp.
Phát triển năng lực chuyên môn cho Hiệu trưởng trường mầm non

dựa vào cộng đồng nghề nghiệp nhằm giảm thiểu những khó khăn của
công tác bồi dưỡng chuyên môn cho Hiệu trưởng, hỗ trợ Hiệu trưởng
học tập thường xuyên và học tập suốt đời để hoàn thiện năng lực chuyên
môn theo hướng đạt chuẩn và vượt chuẩn Hiệu trưởng.
Phát triển năng lực chuyên môn cho Hiệu trưởng trường mầm non
dựa vào cộng đồng nghề nghiệp là bài học kinh nghiệm để phát triển
nghề nghiệp giáo viên dựa vào cộng đồng nghề nghiệp của mỗi cơ sở
giáo dục mầm non và giữa các cơ sở giáo dục mềm non.
Thực hiện phát triển năng lực chuyên môn cho Hiệu trưởng trường
mầm non dựa vào cộng đồng nghề nghiệp là hoạt động truyền bá chuyên
môn học thuật theo những quan điểm giáo dục tiên tiến và phù hợp với
thời đại một cách chất lượng và hiệu quả cao như tổ chức chia sẻ nguồn
thông tin học liệu qua Wsied, Hội thảo khoa học; Xây dựng hệ thống tài
liệu, học liệu phục vụ bồi dưỡng, tự bồi dưỡng Hiệu trưởng trường mầm
non như tài liệu chuyên sâu, tài liệu nâng chuẩn thuộc các lĩnh vực chăm
sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ, tài liệu về nghiệp vụ sư phạm; Tài liệu về
phát triển chương trình nhà trường mầm non theo hướng tiếp cận năng
lực; Phát triển chuyên môn học thuật chuyên sâu theo các chuyên ngành


hẹp; Phát triển năng lực nghiệp vụ sự phạm; Phát triển nghiên cứu khoa
học giáo dục mầm non theo hướng ứng dụng và chuyển giao công nghệ,
gắn giáo dục mầm non với nghiên cứu ứng dụng, triển khai; Đổi mới
quản lý giáo dục giáo dục mầm non theo hướng tự chủ, tự chịu trách
nhiệm vv…
- Mục tiêu phát triển năng lực chuyên môn cho hiệu trưởng
trường mầm non dựa vào cộng đồng nghề nghiệp
Trước tiên chúng ta phải nói đến mục tiêu của giáo dục mầm non
là giúp trẻ em phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ, thể lực
và các kỹ năng cơ bản ban đầu làm cơ sở để hình thành nên nhân nhân

cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Môi trường chăm sóc và
giáo dục tốt sẽ giúp trẻ khỏe mạnh, thông minh, sáng tạo, tự tin, tự lập
và giàu tình cảm; chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ vào tiểu học bằng hoạt
động “ học mà chơi, chơi mà học” phù hợp với lứa tuổi, trên tinh thần
khích lệ tính tò mò, ham hiểu biết, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một; hình
thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lí, năng lực và
phẩm chất mang tính nền tảng, những kĩ năng sống cần thiết phù hợp với
lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền
tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời.
Môi trường giáo dục trẻ phụ thuộc một phần vào năng lực chuyên môn
của Hiệu trưởng và giáo viên trường mầm non.


Để phát triển môi trường nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ một
cách hiệu quả thì người hiệu trưởng đóng vai trò người lãnh đạo, nhà
quản lý phải có chuyên môn nghiệp vụ sư phạm vững vàng. Có năng lực
quản lý diều hành mọi hoạt động của nhà trường để nhằm thức đẩy công
tác giáo dục của nhà trường đạt được mục tiêu của giáo dục mầm non đề
ra, hơn ai hết Hiệu trưởng phải giỏi về chuyên môn và đi đầu trong mọi
công việc đồng thời là người tư vấn, hướng dẫn giáo viên thực hiện tốt
các nhiệm vụ chuyên môn, phát triển nghề nghiệp liên tục.
Vai trò quan trọng của phát triển nghề nghiệp giáo viên là Hiệu
trưởng giúp/hỗ trợ giáo viên trong việc xây dựng những lý thuyết và
thực tiễn sư phạm để giúp họ phát triển sự thành thạo trong nghề. Như
vậy, phát triển nghề nghiệp giáo viên mang lại những thay đổi trong nhà
trường về chất lượng nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ, đồng thời cũng
tạo ra sự thay đổi cơ bản về nhân cách người giáo viên, đặc biệt là sự
phát triển năng lực cho giáo viên. Tính định hướng (mục đích) của phát
triển nghề nghiệp giáo viên đồng thời hướng đến sự phát triển của mỗi
giáo viên và sự phát triển của hệ thống/tổ chức, cơ sở giáo dục (trường

học) và Hiệu trưởng trường mầm non có nhiệm vụ thực hiện chức năng
trên. Do đó đòi hỏi Hiệu trưởng phải vững về chuyên môn và thành thạo
về nghiệp vụ sư phạm trong nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ. Trong
thực tế lao động nghề nghiệp, Hiệu trưởng có thể tự học về chuyên môn
ngay từ đồng nghiệp giỏi có kinh nghiệm tốt trong nuôi dạy trẻ.


Phát triển năng lực chuyên môn cho Hiệu trưởng trường mầm non
là thông qua các hoạt động bồi dưỡng, hỗ trợ từ bên ngoài kết hợp với sự
tự học của bản thân giúp Hiệu trưởng trường mầm non không ngừng
hoàn thiện các năng lực nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ một cách
toàn diện, trên cơ sở đó lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra, đánh
giá có hiệu quả các hoạt động nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ của
giáo viên ở trường mầm non.
Mục tiêu của phát triển năng lực chuyên môn cho Hiệu trưởng dựa
vào cộng đồng nghề nghiệp là sử dụng cộng đồng nghề nghiệp như là
con đường, phương tiện để Hiệu trưởng tự học, tự bồi dưỡng phát triển
năng lực chuyên môn qua học tập, chia sẻ kinh nghiệm với giáo viên và
đồng nghiệp.
Mục tiêu phát triển năng lực chuyên môn cho Hiệu trưởng trường
mầm non phải được cụ thể hóa thành các nhiệm vụ cụ thể và được thực
hiện thông qua các con đưỡng phát triển năng lực chuyên môn cho Hiệu
trưởng nhằm giúp Hiệu trưởng hoàn thiện năng lực chuyên môn và phát
triển năng lực chuyên môn không ngừng.
- Nội dung phát triển năng lực chuyên môn cho hiệu trưởng
trường mầm non dựa vào cộng đồng nghề nghiệp
Mặc dù có nhiêu mô hình phát triển năng lực chuyên môn cho
Hiệu trưởng trường mầm non và có tên gọi khác nhau, nhưng những nội

dung cơ bản trong các mô hình phát triển năng lực chuyên môn cho Hiệu
trưởng được các định gồm các nội dung sau đây:
(i) Xác định nhu cầu phát triển năng lực chuyên môn liên tục của
Hiệu trưởng: nhằm xác định có xuất hiện khoảng cách giữa yêu cầu về vị
trí mà Hiệu trưởng đang đảm nhận với khả năng đáp ứng hiện có của
Hiệu trưởng hay không? Kết quả này cho phép xác nhận Hiệu trưởng đó
tổ chức chỉ đạo giáo viên thực hiện các hoạt động chuyên môn hiệu quả
chưa? cần mở rộng, phát triển hay đổi mới cái gì trong năng lực nghề
nghiệp của bản thân ? Kết quả này giúp cho Hiệu trưởng đánh giá năng
lực chuyên môn của giáo viên và tổ chức quản lý trường mầm non hiệu
quả được không?
(ii) Thiết kế mục tiêu phát triển năng lực chuyên môn cho Hiệu
trưởng hướng vào phát triển các năng lực thành phần: Năng lực nuôi
dưỡng, chăm sóc; Năng lực giáo dục toàn diện; Năng lực quan sát, đánh
giá sự phát triển của trẻ; Năng lực phát triển chương trình giáo dục nhà
trường, năng lực quản lý trẻ theo nhóm lớp vv.., từ đó xây dựng nội dung
để phát triển năng lực chuyên môn liên tục cho Hiệu trưởng trường mầm
non: các hoạt động nào sẽ phải triển khai để rút gắn và xóa bỏ khoảng
cách nêu trên cho Hiệu trưởng là câu hỏi được đặt ra và phải trả lời trong
xác định nội dung bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho Hiệu trưởng. Do
đó nội dung phát triển năng lực chuyên môn cho Hiệu trưởng phải
hướng tới các nội dung: Phát triển năng lực chăm sóc, nuôi dưỡng và