thuc trang lam viec nhom cua sinh vien hien nay d3foz 20130427020640 19
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (351.33 KB, 43 trang )
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI PHÂN HIỆU QUẢNG NAM
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI
PHÂN HIỆU QUẢNG NAM
ĐỀ TÀI
NÂNG CAO HIỆU QUẢ LÀM VIỆC NHÓM TRONG GIỜ HỌC CỦA
SINH VIÊN NGÀNH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI
VỤ HÀ NỘI PHÂN HIỆU QUẢNG NAM
BÀI TIỂU LUẬN KẾT THÚC HỌC PHẦN
Học phần: Phương pháp nghiên cứu khoa học
Khoa: Hành chính học
Ngành: Quản lý nhà nước
Lớp: 1605 QLND
Khóa: 2016 - 2020
Mã phách:……………………
Quảng Nam,tháng 12 năm 2017
0
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là đề tài do bản thân tôi thực hiện, nếu có đạo văn
thì tôi xin chịu trách nhiệm hoàn toàn.
NGƯỜI CAM ĐOAN
Sinh viên
1
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn nhiệt tình của cô Lê Thu Huyền,
thầy Nguyễn Thanh Tuấn và các bạn sinh viên trong trường đã giúp đỡ tôi trong
quá trình nghiên cứu điều tra phục vụ cho đề tài.
Mặc dù tôi đã cố gắng hoàn thiện bài nghiên cứu trong phạm vi và khả
năng cho phép nhưng chắc chắn sẽ không thiếu khỏi những thiếu sót. Tôi kính
mong nhận được sự thông cảm và tận tình chỉ bảo của thầy cô và các bạn.
2
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.........................................................................................................4
PHẦN MỞ ĐẦU.........................................................................................................................................5
1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về học tập theo nhóm trong sinh viên.......................................5
2. Tính cấp thiết của đề tài:................................................................................................................5
3. Mục tiêu nghiên cứu:.....................................................................................................................6
4. Cách tiếp cận:.................................................................................................................................6
5. Phương pháp nghiên cứu:..............................................................................................................6
6. Khách thể và phạm vi nghiên cứu:................................................................................................7
7. Nội dung nghiên cứu:.....................................................................................................................7
PHẦN NỘI DUNG...............................................................................................................................8
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC TỔ CHỨC HỌC TẬP THEO NHÓM TRONG SINH
VIÊN.......................................................................................................................................................8
1.1. Một số khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu...................................................................8
1.1.1. Phương pháp........................................................................................................................8
1.1.2. Học tập.................................................................................................................................8
1.1.3. Nhóm....................................................................................................................................8
1.1.4. Học tập theo nhóm...............................................................................................................8
1.2. Đặc điểm học tập của sinh viên Ngành QLNN:.........................................................................9
1.3. Những vấn đề cơ bản về học tập theo nhóm:.............................................................................9
1.3.1 Đặc điểm của học tập theo nhóm.......................................................................................10
1.3.2. Nguyên tắc học tập theo nhóm:.........................................................................................12
1.3.3 Các yếu tố ảnh hưởng tích cực tới học tập theo nhóm:.....................................................13
Chương 2: THỰC TRẠNG HỌC TẬP THEO NHÓM TRONG SINH VIÊN NGÀNH QLNN,
TRƯỜNG ĐH NỘI VỤ HÀ NỘI PHÂN HIỆU QUẢNG NAM.......................................................17
2.2 Thực trạng học tập theo nhóm của sinh viên Ngành QLNN, Trường ĐH Nội vụ Hà Nội Phân
hiệu Quảng Nam...............................................................................................................................20
2.2.1 Thực trạng học tập theo nhóm của sinh viên Ngành QLNN:............................................20
2.2.2 Đánh giá tổng quát thực trạng học tập theo nhóm của sinh viên Ngành QLNN, Trường
ĐH Nội vụ Hà Nội Phân hiệu Quảng Nam:................................................................................24
2.3. Nguyên nhân của những hạn chế trên......................................................................................25
2.3.1. Nguyên nhân khách quan:.................................................................................................25
2.3.2. Nguyên nhân chủ quan:.....................................................................................................26
Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN NÂNG CAO HIỆU QUẢ HỌC TẬP THEO
NHÓM TRONG SINH VIÊN NGÀNH QLNN, TRƯỜNG ĐH NỘI VỤ HÀ NỘI PHÂN HIỆU
QUẢNG NAM......................................................................................................................................27
3.1 Các giải pháp đề xuất.................................................................................................................27
3.1.1 Giải pháp 1: Tăng cường các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức về học tập theo nhóm
cho sinh viên Ngành QLNN:.......................................................................................................27
3.1.2 Giải pháp 2 : Tăng cường rèn luyện các kỹ năng học tập theo nhóm...............................28
3.1.3 Giải pháp 3: Phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ lớp và nhóm trưởng nhóm học tập.....32
3.1.4 Giải pháp 4: Lựa chọn, sử dụng kết hợp các hình thức học tập theo nhóm......................34
3.1.5. Giải pháp 5: Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động học tập theo
nhóm.............................................................................................................................................35
3.2 Mối quan hệ giữa các giải pháp.................................................................................................36
3.3 Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các giải pháp............................................36
PHẦN KẾT LUẬN.............................................................................................................................37
PHỤ LỤC............................................................................................................................................38
3
TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................................................41
4
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Viết đầy đủ
Viết tắt
Sinh viên
SV
Đại học
ĐH
Quản lý nhà nước
QLNN
Ban chấp hành trung ương
BCH TW
Đại học Nội vụ Hà Nội Phân hiệu Quảng Nam
ĐHNVHNPHQN
5
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hiện nay, học tập theo nhóm vừa là một yêu cầu vừa là một phương pháp
học được khuyến khích áp dụng rộng rãi, nhất là đối với sinh viên. Trong xu thế
hội nhập của đất nước, vai trò của phương pháp học này càng trở nên quan trọng
trong việc góp phần nâng cao hiệu quả học tập của người học nói riêng và chất
lượng giáo dục nói chung.
Phương pháp học tập này đã được nhiều tác giả, nhiều nhà Ngành học
nghiên cứu, đề cập tới trong các công trình nghiên cứu của mình và đã đem lại
những đóng góp to lớn với những thành tựu đáng kể, giúp sinh viên tìm thấy niềm
đam mê, hứng thú và chủ động hơn trong quá trình học tập, tích lũy kiến thức,
nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Nhưng nó vẫn còn mang tính chung
chung hoặc chỉ có thể áp dụng cho những đối tượng cụ thể, với những môn học
riêng lẻ.
2. Tính cấp thiết của đề tài:
Trên thế giới hiện nay đang diễn ra những chuyển biến trong lĩnh vực giáo
dục. Xu hướng giáo dục đang phát triển với mục tiêu: đổi mới nội dung, Chương
trình, phương pháp, phát huy tính tích cực, chủ động cũng như khả năng tự học,
tự nghiên cứu của người học.
Trong xu hướng đó, Giáo dục Việt Nam cũng đã và đang có nhiều thay
đổi mau lẹ, mạnh mẽ để hòa nhập với nền giáo dục hiện đại trên thế giới, đặc
biệt là vấn đề đổi mới phương pháp dạy và học trong nhà trường.
Tại Nghi quyết của hội nghị TW lần thứ 2 BCH TW Đảng khóa VIII (21996) có đoạn: “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục và đào tạo, khắc phục
lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học” .
Như vậy, trong thời đại mới, khi Ngành học kỹ thuật ngày càng phát triển,
làm việc theo nhóm là yêu cầu quan trọng, cần thiết được đặt ra đối với tất cả
mọi người. Đặc biệt đối với sinh viên, học tập theo nhóm là một trong các
phương pháp học tập hiệu quả để qua đó rèn cho sinh viên khả năng hợp tác,
chia sẻ, tư duy phản biện... Đó là những điều cần thiết đối với một công dân của
thế kỉ 21. Do đó, mỗi sinh viên cần được trang bị ngay từ trong nhà trường để
khi ra trường có thể sống và làm việc trong các tổ chức một cách tích cực.
Và sinh viên ĐHNVHNPHQN nói chung, sinh viên Ngành QLNN nói
riêng cũng đã được làm quen với phương pháp học này. Những mặt tích cực của
6
học tập theo nhóm là không thể phủ nhận, nhưng không phải nhóm sinh viên
nào cũng đạt được kết quả cao nhất với phương pháp học tập này, thậm chí đôi
khi một số sinh viên cảm thấy nó còn mang nhiều tính hình thức và nhiều khi
đạt được ít hiệu quả hơn so với làm việc theo cá nhân.
Vấn đề đặt ra là làm thế nào để phương pháp học tập này được thực hiện
rộng rãi, thực sự phát huy được hiệu quả trong sinh viên, giúp sinh viên nhanh
chóng lĩnh hội, chiếm lĩnh tri thức, có được kết quả học tập tốt nhất.
Chính vì thế, tôi đã chọn đề tài này để nghiên cứu nhằm giúp sinh viên Ngành
QLNN có kế hoạch và tổ chức thực học tập theo nhóm hợp lý, Ngành học và
phát huy tốt năng lực của mỗi sinh viên.
3. Mục tiêu nghiên cứu:
Nhằm đề xuất các giải pháp giúp nâng cao hiệu quả học tập theo nhóm
trong sinh viên Ngành QLNN - Trường ĐH Nội vụ Hà Nội Phân hiệu Quảng Nam ,
qua đó phát triển các kỹ năng hợp tác, chia sẻ, tư duy phản biện… góp phần nâng
cao chất lượng học tập cho sinh viên, đáp ứng yêu cầu đào tạo của ngành .
4. Cách tiếp cận:
Tiếp cận theo thực tiễn và yêu cầu của hoạt động học tập trong sinh viên
Ngành QLNN để xác định các yếu tố ảnh hưởng (tích cực) và những kỹ năng
cần thiết trong học tập theo nhóm, đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả học
tập theo nhóm trong sinh viên Ngành QLNN,Trường ĐHNVHNPHQN.
5. Phương pháp nghiên cứu:
Để thực hiện đề tài này, tôi sử dụng các nhóm phương pháp nghiên cứu sau:
- Phương pháp nghiên cứu lí luận
Sưu tầm, đọc, tra cứu, nghiên cứu tài liệu, sách báo có liên quan đến vấn
đề nghiên cứu, phân tích tổng hợp hệ thống hóa theo mục đích nghiên cứu của
đề tài.
- Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
+ Phương pháp quan sát:
Theo dõi quá trình học tập trên lớp, ngoài giờ lên lớp, đặc biệt là theo dõi
các buổi học tập và thảo luận nhóm của sinh viên nhằm đánh giá thực trạng,
tìm nguyên nhân và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả học tập nhóm của
sinh viên.
+ Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi:
Tiến hành xây dựng phiếu hỏi dành cho đối tượng là sinh viên nhằm thu
thập những thông tin cần thiết phục vụ cho cho việc phân tích và đánh giá thực
trạng học tập theo nhóm trong sinh viên
7
+ Phương pháp chuyên gia:
Xin ý kiến các giảng viên có kinh nghiệm của trường để xây dựng công cụ
điều tra và khẳng định giá trị của các giải pháp nâng cao hiệu quả học tập
nhóm trong sinh viên.
6. Khách thể và phạm vi nghiên cứu:
- Đối tượng nghiên cứu: Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả học tập
theo nhóm trong sinh viên.
- Phạm vi nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng và giải pháp
nâng cao hiệu quả học tập theo nhóm trong sinh viên khóa K16 Ngành Quản
lý nhà nước - Trường ĐH Nội vụ Hà Nội Phân hiệu Quảng Nam.
7. Nội dung nghiên cứu:
Nghiên cứu cơ sở lý luận của phương pháp học tập theo nhóm.
Phân tích thực trạng của phương pháp học tập theo nhóm trong sinh viên
Ngành QLNN, Trường ĐH Nội vụ Hà Nội Phân hiệu Quảng Nam.
Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả phương pháp học
tập theo nhóm trong sinh viên Ngành QLNN.
8
NỘI DUNG
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN
CỦA VIỆC TỔ CHỨC HỌC TẬP THEO NHÓM TRONG SINH VIÊN
1.1. Một số khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Phương pháp
Theo Lexicon der Padagogik: “Phương pháp giúp để trình bày có lý lẽ vững
vàng một chân lý đã xác định rồi hoặc để vạch ra một con đường tìm tòi một
chân lý mới”.
Theo Hegel: “Phương pháp là ý thức về hình thức của sự vận động bên trong
của nội dung”.
Như vậy có thể hiểu: Phương pháp là cách thức, con đường, phương tiện để
đạt tới mục đích nhất định trong nhận thức và trong thực tiễn.
1.1.2. Học tập
Theo GS Nguyễn Ngọc Quang, nghiên cứu dạy học theo quan điểm quá trình:
“Học là quá trình tự điều khiển tối ưu sự chiếm lĩnh khái niệm Ngành học, bằng
cách đó hình thành cấu trúc tâm lý mới, phát triển nhân cách toàn diện. Vai trò tự
điều khiển của quá trình học thể hiện ở sự tự giác, tích cực, tự lực và sáng tạo
dưới sự điều khiển của thầy, nhằm chiếm lĩnh khái niệm Ngành học. Học có 2
chức năng kép là lĩnh hội và tự điều khiển”.
Theo từ điển Tiếng Việt của Viện Ngành học xã hội Việt Nam - Viện ngôn
ngữ học: “Học tập là học và luyện tập để hiểu biết và có kỹ năng”.
Như vậy: Học tập là một loại hình hoạt động được thực hiện trong mối quan
hệ chặt chẽ với hoạt động dạy, giúp người học lĩnh hội tri thức, kỹ năng, kỹ xảo,
những phương thức hành vi nhằm phát triển nhân cách toàn diện.
1.1.3. Nhóm
Theo từ điển Tiếng Việt: Nhóm là tập hợp một số ít người hoặc sự vật được
hình thành theo những nguyên tắc nhất định.
Theo chúng tôi, nhóm là tập hợp những người có tổ chức, hoạt động theo
những nguyên tắc nhất định, nhằm đạt tới mục tiêu và lợi ích chung .
1.1.4. Học tập theo nhóm
Học tập theo nhóm là một phương pháp học tập trong đó các thành viên cùng
phối hợp chặt chẽ với nhau để giải quyết một vấn đề học tập cụ thể nhằm hướng
đến một mục tiêu chung; sản phẩm của nhóm là sản phẩm của trí tuệ tập thể.
9
1.2. Đặc điểm học tập của sinh viên Ngành QLNN
Để mỗi sinh viên trong Ngành có được một phương pháp học tập đúng đắn và
hiệu quả nhất thì cần có sự tác động, hỗ trợ của rất nhiều yếu tố. Hiện nay, quan
điểm dạy học đang hướng tới việc lấy người học làm trung tâm, coi người học là
chủ thể của quá trình dạy và học. Giảng viên chỉ dạy những kiến thức cơ bản,
đóng vai trò hướng dẫn, chỉ đạo và kiểm tra quá trình học, không làm thay người
học. Người học phải tự điều chỉnh quá trình tiếp thu kiến thức, tham khảo mở
rộng kiến thức theo các tài liệu sách báo dưới sự điều khiển sư phạm của giảng
viên. Giảng viên nêu ra vấn đề, sinh viên tập giải quyết vấn đề. Có sự đối thoại
giữa giảng viên và sinh viên, giữa sinh viên với sinh viên. Việc dạy ở đại học là
dạy cho sinh viên cách thức đi tới sự hiểu biết, coi trọng sự khám phá và khai phá
trong học thuật; giúp sinh viên có kỹ năng thực hành và thái độ thực tiễn trong
nghề nghiệp; rèn cho sinh viên phong cách độc lập, sáng tạo, linh hoạt trong nhận
thức và hành động, biết mềm hoá tư duy và tùy cơ ứng biến; dạy phương pháp
nghiên cứu đi từ phân tích đối tượng và môi trường để tìm giải pháp đồng bộ giải
quyết những tình huống đa chiều.
Với khối lượng kiến thức giảng dạy đồ sộ như vậy, cùng với những phương
pháp giảng dạy và môi trường học tập riêng biệt tại Trường, các bạn sinh viên
trong toàn Ngành cần phải có phương pháp học tập thích hợp để tiếp thu có hiệu
quả khối lượng kiến thức đó, đạt mục tiêu đào tạo đề ra. Và một trong những
phương pháp ấy là phương pháp học tập theo nhóm - với sự tương tác, trao đổi
giữa giảng viên với sinh viên cũng như là giữa các sinh viên với nhau trong việc
giúp các bạn sinh viên chiếm lĩnh được các tri thức Ngành học.
1.3. Những vấn đề cơ bản về học tập theo nhóm
Chúng ta không phủ nhận các cách học truyền thống cũng như hình thức thảo
luận theo sự hướng dẫn của giáo viên ở các trường đại học. Nhưng hiện nay với
yêu cầu đổi mới phương pháp học theo hướng tăng cường tính chủ động, tích
cực, tự làm việc, tự tìm tòi, khám phá chân lý Ngành học của người học nhằm
phát triển tri thức và các kĩ năng thiết thực cho người học thì phương pháp học
tập theo nhóm chiếm một vị trí đặc biệt quan trọng. Học tập theo nhóm trong và
ngoài giờ học sẽ là một phần bổ sung quan trọng cho các bài giảng, giúp sinh
viên nắm vững các khái niệm và áp dụng vào các tình huống cần đến các kỹ năng
đào sâu suy nghĩ.
Học tập theo nhóm không những đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp học
tập mà còn rất có ý nghĩa đối với việc tự học của mỗi người. Các nhà nghiên cứu
đã từng tuyên bố rằng, “cho dù nội dung môn học như thế nào thì sinh viên làm
10
việc theo từng nhóm nhỏ cũng có khuynh hướng học được nhiều hơn những gì
được dạy và nhớ lâu hơn so với các hình thức dạy học khác’’ (Theo Barbara
Gross Davis, Tools for Teaching)
1.3.1. Đặc điểm của học tập theo nhóm
Học tập theo nhóm là một cách học đòi hỏi mỗi thành viên trong nhóm cùng
thực hiện một cam kết làm việc nhất định không có sự hướng dẫn trực tiếp của
giảng viên mà dựa trên sự hợp tác và phân công công việc hợp lý trong nhóm.
Học tập theo nhóm được biểu hiện:
♣ Mọi thành viên trong nhóm đều hướng đến mục tiêu chung nhất định
♣ Có sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các thành viên
♣ Có trách nhiệm, lợi ích liên đới trong sản phẩm nhóm.
Nếu học tập theo nhóm được tổ chức và điều khiển một cách Ngành học và
hợp lý sẽ đem lại rất nhiều lợi ích. Cụ thể:
● Làm việc theo nhóm sẽ góp phần xây dựng tinh thần đồng đội, mối quan
hệ tương hỗ giữa các thành viên trong nhóm đồng thời tạo nên sự gắn kết trong
một cộng đồng nhằm hướng đến một mục tiêu chung. Trong quá trình làm việc
nhóm, các mâu thuẫn sẽ nảy sinh đòi hỏi sự cố gắng của mỗi cá nhân cùng trí tuệ
tập thể để giải quyết vấn đề.
● Học tập theo nhóm sẽ đáp ứng nhu cầu học tập cá nhân, phù hợp với
việc học hướng tới người học, khuyến khích tính độc lập tự chủ trong học tập.
Nếu trong phương pháp thuyết trình cơ hội cho người học trao đổi với nhau rất ít
thì học tập theo nhóm mọi thành viên được tự do phát biểu quan điểm của mình
về chủ đề thảo luận, từ đó phát triển tư duy độc lập và trao đổi lẫn nhau trong
nhóm.
● Học tập theo nhóm luôn có sự bàn bạc, tranh luận để tìm ra chân lý dựa
trên những nguồn thông tin mà mọi thành viên trong nhóm tìm hiểu. Vì vậy sản
phẩm của nhóm là sản phẩm của trí tuệ tập thể, tập hợp sự sáng tạo của nhiều
người nên sẽ rất phong phú, đa dạng và giàu tính sáng tạo. Từ đó giúp các thành
viên hiểu và nhớ kiến thức lâu hơn.
● Học tập theo nhóm sẽ tăng khả năng hòa nhập, có thêm tinh thần học
hỏi, biết lắng nghe người khác cũng như khả năng phản biện thông qua phần
trình bày của mình và sự phản hồi của những người xung quanh.
● Học tập theo nhóm sẽ tạo cơ hội cho mọi thành viên rèn luyện các kỹ
năng như: kỹ năng thuyết trình trước đám đông, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng tổ
chức…Đây là những kỹ năng rất quan trọng, cần thiết cho quá trình làm việc sau
này, vì vậy đây sẽ là tiền đề để ta biết cách làm việc trong môi trường tập thể.
11
Tuy nhiên, nếu sử dụng phương pháp học tập theo nhóm không đúng cách,
không phù hợp với nội dung và thiếu kỹ năng thực hiện thì có thể chỉ mang tính
hình thức, gây mất nhiều thời gian, sản phẩm không mang tính tập thể, các cá
nhân thiếu tích cực sẽ đùn đẩy cho những người năng nổ, nhiệt tình...
Chính vì vậy để học tập nhóm thực sự đem lại kết quả cao mỗi thành viên
trong nhóm cần nhận thức đúng đắn về trách nhiệm của mình, cùng rèn luyện kỹ
năng làm việc nhóm thật hiệu quả.
Có rất nhiều cách tiếp cận trong phân chia hình thức học tập nhóm như:
theo số lượng người trong cùng một nhóm, như theo tính chất công việc... Tuy
nhiên trong phạm vi đề tài này chỉ tiếp cận hình thức học tập nhóm theo tính chất
công việc. Dựa trên tính chất công việc có thể chia nhóm học tập theo ba hình
thức, gồm:
- Nhóm ngang: Là nhóm sau khi nhận yêu cầu làm bài người nhóm trưởng sẽ lập
đề cương rồi phân chia từng phần công việc cho các thành viên, sau đó tổng hợp
và hoàn thiện bài tập của nhóm.
+ Ưu điểm:
. Thành viên thích vì làm ít, không mất nhiều công sức
. Phát huy nhiều khả năng của các thành viên, mỗi người đều được rèn luyện
kỹ năng tìm tài liệu, xử lý tài liệu, viết bài...
+ Nhược điểm:
. Làm hổng kiến thức của sinh viên (người làm phần 1 sẽ không hiểu đến
các phần 2, 3)
. Thiếu thông tin từ các phần khác nên khả năng chồng chéo lên nhau là rất
cao.
- Nhóm dọc: Nhóm trưởng hiểu rõ năng lực các thành viên trong nhóm. Nhóm
trưởng nhận đề tài sau đó phân chia cụ thể: ai viết đề cương, ai tìm tài liệu, ai xử
lý tài liệu, ai viết bài, ai phản biện lại bài viết của nhóm, ai chuẩn bị câu hỏi phản
biện lại nhóm khác, ai là thư ký...
+ Ưu điểm:
. Mỗi thành viên đều nắm rõ chủ đề thảo luận
. Phát huy được thế mạnh mỗi thành viên
. Rèn luyện thêm một số kỹ năng mềm như: lập kế hoạch nhóm, phân công
công việc hợp lý...
+ Nhược điểm:
. Đòi hỏi nhóm trưởng phải thực sự có năng lực
. Đòi hỏi năng lực và sự phối hợp chặt chẽ giữa các thành viên trong nhóm.
12
- Nhóm kết hợp: Tất cả các thành viên trong nhóm đều phải làm tất cả các công
việc.
+ Ưu điểm:
. Thành viên biết hết kiến thức.
. Sử dụng tối đa thời gian.
+ Nhược điểm: Mất nhiều thời gian, công sức, dễ gây tình trạng chép bài của
nhau.
Như vậy mỗi hình thức nhóm làm việc đều có ưu và nhược điểm riêng. Vì
vậy, khi áp dụng các hình thức trên, các nhóm cần phải lựa chọn linh hoạt để đem
lại hiệu quả cao nhất.
1.3.2. Nguyên tắc học tập theo nhóm
Để hoạt động nhóm đạt hiệu quả cần đảm bảo các nguyên tắc sau:
+ Tạo sự đồng thuận: Các buổi họp là cách thức hiệu quả để bồi đắp tinh
thần đồng đội và thói quen làm việc theo nhóm ngay từ lúc đầu mới thành lập
nhóm. Các buổi họp giúp các thành viên làm quen với nhau, hiểu biết về nhau,
gắn bó với nhau, tạo sự nhất trí về các mục tiêu cũng như cơ cấu tổ chức nhóm.
Để tạo sự đồng thuận mọi vấn đề của nhóm đều cần đem ra bàn bạc và đi đến
thống nhất dựa trên sự nhất trí của các thành viên.
+ Chia sẻ và hợp tác với tinh thần đồng đội: Đây là một nguyên tắc quan
trọng trong học tập nhóm. Vì học tập theo nhóm là sự tham gia của nhiều thành
viên nhằm hướng đạt mục tiêu chung trong học tập nên sự hợp tác và chia sẻ là
không thể thiếu. Hơn nữa nếu làm việc đơn lẻ sẽ khó thực hiện tốt nhiệm vụ chung
vì mỗi người chỉ mạnh về một khía cạnh nào đó của công việc chung. Vì thế sự hợp
tác và chung sức sẽ tạo ra sức mạnh tập thể.
+ Tôn trọng: Tôn trọng là một nguyên tắc rất quan trọng trong học tập
nhóm. Bởi vì nhóm là một tập thể chỉ khi tập thể đó tồn tại sự tôn trọng lẫn nhau
giữa các thành viên, tôn trọng nội quy của nhóm mới có thể xây dựng một bầu
không khí cởi mở, thân thiện trong nhóm. Sự tôn trọng thể hiện ở sự chấp hành
nội quy nhóm, đúng giờ, chú y lắng nghe khi người khác phát biểu ý kiến, tạo cơ
hội - khuyến khích mọi người chia sẻ, ghi nhận - đánh giá đúng sự đóng góp của
các thành viên..
+ Phát huy tốt vai trò của trưởng nhóm: Mỗi nhóm đều cần một nhóm
trưởng giữ vai trò là người tổ chức và điều hành hoạt động của nhóm, là “cầu
nối” giữa nhóm và phần còn lại của tổ chức, là người phát ngôn cho nhóm.
Trưởng nhóm là người duy trì sự thực hiện mục tiêu và giữ cho mọi người đi
13
đúng hướng, đem nguồn lực về cho nhóm khi cần thiết, khuyến khích mọi người
và gỡ rối cho nhóm khi gặp vấn đề nan giải.
+ Phân công nhiệm vụ rõ ràng, hợp lý: Phân công nhiệm vụ là một việc làm
không thể thiếu khi học tập theo nhóm. Khi phân công phải chú trọng phân công
phù hợp với năng lực của từng thành viên vì mỗi cá nhân sẽ cống hiến hết mình
nếu họ được đánh giá đúng năng lực, sử dụng đúng và được tin tưởng. Sự phân
công rõ ràng trách nhiệm của từng thành viên sẽ là yếu tố quan trọng tạo nên
thành công cho nhóm.
1.3.3. Các yếu tố ảnh hưởng tích cực tới học tập theo nhóm
Lí luận và thực tiễn đã chứng minh rằng trong hoạt động học tập theo
nhóm có nhiều yếu tố ảnh hưởng, có thể theo hai chiều hướng: tích cực hoặc tiêu
cực. Nếu xét theo chiều hướng tích cực, tôinhận thấy các yếu tố sau đây sẽ làm
hoạt động nhóm đạt hiệu quả cao :
1.3.3.1. Quan niệm đúng đắn về học tập theo nhóm
Để hoạt động học tập theo nhóm đạt kết quả, trước hết mọi thành viên
trong nhóm cần phải hiểu rõ thế nào là học tập theo nhóm, có những nhận thức
đúng đắn về những ưu thế của học tập theo nhóm, từ đó mới thấy được trách
nhiệm của bản thân và có định hướng hoạt động nhóm đạt hiệu quả. Nếu các
thành viên quan niệm lệch lạc về học tập theo nhóm thì chắc chắn hoạt động học
tập nhóm đó sẽ không thể có hiệu quả.
1.3.3.2. Cơ cấu tổ chức chặt chẽ, hợp lý
Một nhóm muốn hoạt động hiệu quả cần phải có cơ cấu tổ chức chặt chẽ.
Cơ cấu của nhóm gồm:
- Một nhóm trưởng có trách nhiệm tổ chức, điều hành mọi hoạt động của
nhóm, nhóm trưởng có thể do các thành viên trong nhóm bầu lên hoặc do giảng
viên chỉ định.
- Một nhóm phó (nếu quy mô nhóm lớn) để thay thế, hỗ trợ nhóm trưởng khi
nhóm trưởng vắng mặt;
- Một thư ký để ghi chép nội dung, diễn biến các cuộc họp, thảo luận của
nhóm, thư ký có thể được thay đổi theo từng cuộc họp nhóm hoặc cố định từ đầu
đến cuối.
Nhóm phải quy định rõ trách nhiệm cụ thể của từng vị trí trong nhóm, xây dựng
mối quan hệ gắn kết giữa các thành viên trong nhóm.
1.3.3.3. Người trưởng nhóm có năng lực, nhiệt tình và có uy tín
Trong hoạt động của một nhóm, người trưởng nhóm đóng vai trò vô cùng
quan trọng, là người chịu trách nhiệm trước thầy cô, tập thể lớp về hoạt động
14
của nhóm, là người điều hành và tổ chức công việc của nhóm, đảm bảo cho
nhóm đi đúng hướng, là người động viên thôi thúc mọi người và tháo gỡ khó
khăn khi cần thiết ... Chính vì vậy, người trưởng nhóm sẽ góp phần quyết định
thành công của một nhóm học tập. Nếu một nhóm có người trưởng nhóm có
năng lực về học tập và quản lý (kỹ năng điều hành nhóm), có lòng nhiệt tình và
được các thành viên tin tưởng, yêu mến thì chắc chắn nhóm đó sẽ hoạt động có
chất lượng.
1.3.3.4. Có các kỹ năng học tập theo nhóm
Để học tập theo nhóm đạt chất lượng cần đảm bảo nhiều kỹ năng. Cụ thể:
- Kỹ năng lập kế hoạch hoạt động nhóm: Có kỹ năng xây dựng một kế hoạch
hoạt động cho nhóm một cách cụ thể, hợp lý, bao gồm: thứ tự công việc, nội
dung công việc, thời gian, người chịu trách nhiệm ... sẽ đảm bảo cho mỗi thành
viên chủ động và có định hướng trong công việc của mình và của cả nhóm.
- Kỹ năng xây dựng nội quy nhóm: Đã thành lập một nhóm học tập (hay làm
việc) dù lớn dù nhỏ đều cần thiết lập những nội quy, những nguyên tắc chung
trong hoạt động để mọi thành viên trong nhóm dựa vào đó mà thực hiện, đảm
bảo sự quy củ, nghiêm túc trong hoạt động của nhóm.
- Kỹ năng phân công nhiệm vụ rõ ràng, hợp lý: (Điều này phụ thuộc vào vai
trò và khả năng chỉ đạo của nhóm trưởng). Khi công việc được phân công rõ
ràng, phù hợp với năng lực và khả năng của mỗi thành viên họ sẽ ý thức được
vai trò của mình, có trách nhiệm hoàn thành công việc. Ngược lại, nếu phân
công công việc không rõ ràng, không hợp lý, người thì phải đảm nhiệm quá
nhiều việc, người lại không có việc để làm, kết quả là sự bất hợp tác sẽ tác động
lớn đến chất lượng của hoạt động nhóm và sản phẩm của nhóm.
- Kỹ năng thảo luận, trao đổi: Điểm đặc trưng nổi bật nhất của học tập theo
nhóm là sự hợp tác nhằm xây dựng một sản phẩm trí tuệ tập thể bằng việc thống
nhất các ý kiến thông qua sự thảo luận, trao đổi giữa các thành viên trong nhóm.
Vì vậy đây là một kỹ năng có vị trí rất quan trọng trong hoạt động nhóm. Thảo
luận, trao đổi là hoạt động đòi hỏi các thành viên phải tư duy và có tinh thần xây
dựng ý kiến hết mình cho nhóm. Để thảo luận, trao đổi có hiệu quả các thành
viên trong nhóm cần có khả năng thuyết trình, diễn giải vấn đề sao cho mạch
lạc, thuyết phục người nghe; khả năng đặt câu hỏi chất vấn; khả năng phản biện
cũng như khả năng lắng nghe và tiếp thu ý kiến góp ý của các thành viên khác.
Thông qua thảo luận, trao đổi chúng ta có thể nhận biết được cách tiếp cận vấn
đề, quan niệm riêng của từng thành viên, mức độ tác động lẫn nhau giữa các
15
thành viên. Kỹ năng này không chỉ giúp ta thống nhất được ý kiến mà còn giúp
mỗi thành viên học hỏi lẫn nhau, giúp nhau cùng phát triển.
- Kỹ năng nghiên cứu tài liệu: Nghiên cứu tài liệu là một kỹ năng cần thiết
trong học tập theo nhóm vì các bài tập nhóm thường là những vấn đề rộng đòi
hỏi sinh viên tự tìm tòi, nghiên cứu qua các tài liệu. Muốn nghiên cứu tài liệu
hiệu quả cần biết cách tìm kiếm tài liệu, biết đánh giá, chọn lọc, phân tích, tổng
hợp các tài liệu theo những vấn đề mình cần tìm... Có kỹ năng nghiên cứu tài
liệu sẽ giúp mọi thành viên trong nhóm tìm kiếm được nhiều thông tin làm
phong phú hơn bài tập của nhóm.
- Kỹ năng chia sẻ trách nhiệm: Để cho hoạt động của nhóm đạt chất lượng
và không khí làm việc trong nhóm vui vẻ, đoàn kết mọi thành viên cần phải chia
sẻ trách nhiệm với nhau. Biết chia sẻ hợp lý trách nhiệm giữa các thành viên sẽ
tạo động lực giúp hoạt động nhóm đạt hiệu quả cao hơn.
- Kỹ năng lắng nghe một cách chủ động, tích cực: Lắng nghe một cách hiệu
quả giúp tiết kiệm thời gian, hạn chế rắc rối, thắt chặt hơn các mối quan hệ.
Trong học tập theo nhóm, kỹ năng lắng nghe là rất cần thiết vì lắng nghe là
phương pháp cơ bản để tập hợp thông tin. Mục tiêu của lắng nghe là để hiểu,
học hỏi, thưởng thức, giúp đỡ, hỗ trợ.
- Kỹ năng chia sẻ thông tin: Làm việc nhóm nghĩa là hợp tác trên cơ sở chia
sẻ kiến thức và thông tin từ nhiều người để hoàn thiện bài tập chung một cách
tốt nhất. Vì vậy, kỹ năng chia sẻ thông tin là rất cần thiết. Trong nhóm có nhiều
người chia sẻ thông tin, lượng thông tin càng nhiều, càng phong phú, là một điều
kiện để sản phẩm nhóm đạt chất lượng cao.
- Kỹ năng giải quyết xung đột: Trong một nhóm tồn tại quá nhiều cái tôi cá
nhân nên không thể tránh khỏi những xung đột gây ra sự bất hòa trong nhóm.
Điều này ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động nhóm. Tất nhiên mâu thuẫn là động
lực cho sự phát triển nhưng khi mâu thuẫn quá mức thì sẽ không tốt cho sự hợp
tác trong nhóm. Vì vậy, kỹ năng giải quyết xung đột là rất quan trọng đối với
hoạt động nhóm, đặc biệt là với người nhóm trưởng (vì nhóm trưởng là người
chịu trách nhiệm điều hòa các mối quan hệ trong nhóm mình).
- Kỹ năng tự kiểm tra - đánh giá hoạt động của nhóm: Để hoạt động nhóm
ngày càng đạt hiệu quả thì nhóm cần phải thường xuyên tự kiểm tra - đánh giá
hoạt động của mình để tự điều chỉnh kịp thời (nếu thấy cần thiết). Đồng thời, tự
kiểm tra - đánh giá cũng là cách để phát hiện, biểu dương các thành viên tích
cực, phê bình những thành viên còn thiếu ý thức... nhằm tạo thêm động lực cho
các thành viên trong nhóm nhiệt tình hơn với hoạt động chung. Sự công bằng
16
trong đánh giá phải đặc biệt được coi trọng bởi nó là nguyên nhân chính thúc
đẩy hay kìm hãm động lực làm việc của các thành viên. Tự kiểm tra - đánh giá ở
đây gồm 2 nội dung:
+ Tự kiểm tra - đánh giá sự tham gia hoạt động nhóm của các thành
viên trong nhóm.
+ Tự kiểm tra - đánh giá hoạt động của nhóm (mặt tốt, mặt hạn chế
nhằm có biện pháp khắc phục).
1.3.3.5. Các thành viên có ý thức, tích cực trong hoạt động học tập nhóm
Học tập theo nhóm nên sự hợp tác là rất quan trọng, đòi hỏi các thành
viên trong nhóm phải có tinh thần tự giác, tích cực vì công việc tập thể cũng
chính là việc của mình. Mỗi thành viên phải ý thức được trách nhiệm của mình
đối với nhóm, phải hiểu rằng mình là một mắt xích trong “cỗ máy” nhóm, một
mắt xích không đảm bảo thì ảnh hưởng đến sự vận hành của cả cỗ máy. Vì vậy,
mỗi thành viên phải có thái độ làm việc nghiêm túc, tích cực cùng cả nhóm thực
hiện mục tiêu chung một cách hiệu quả nhất.
1.3.3.6. Phương pháp tiến hành hoạt động nhóm phù hợp
Chất lượng của một nhóm học tập phụ thuộc rất nhiều vào phương pháp
mà nhóm đó sử dụng. Phương pháp ở đây chính là cách thức tiến hành hoạt
động nhóm mà nhóm sử dụng nhằm đạt mục tiêu mà nhóm đặt ra. Có phương
pháp làm việc Ngành học và phù hợp với điều kiện của nhóm, phù hợp với từng
nội dung bài tập chắc chắn sẽ đem lại hiệu quả cho hoạt động nhóm.
1.3.3.6. Một số các điều kiện khác
- Chủ đề thích hợp: Chủ đề phải phù hợp cho làm việc nhóm (thể hiện sự cần
thiết phải làm việc theo nhóm), sinh viên có đủ những kiến thức cơ sở để thực
hiện chủ đề làm việc. Yếu tố này cũng tác động không nhỏ đến chất lượng hoạt
động nhóm.
- Đảm bảo các điều kiện: cơ sở vật chất, phương tiện để thực hiện hoạt động
nhóm như: bàn ghế, tài liệu, máy tính, mạng internet, không gian, thời gian ...
- Sự hướng dẫn của giảng viên: tất nhiên học ở đại học chủ yếu là tự học, tự
nghiên cứu nhưng nếu khi giao bài tập nhóm cho sinh viên, giảng viên có hướng
dẫn về cách làm việc nhóm nhằm định hướng hoạt động cho sinh viên thì chắc
chắn sẽ làm cho hiệu quả hoạt động nhóm được nâng cao hơn, đặc biệt là với
những khóa sinh viên mới vào trường.
- Sự đánh giá và kết luận của giảng viên: cũng tác động không nhỏ đến chất
lượng làm việc nhóm. Sau khi các nhóm làm việc cho ra các sản phẩm, nếu giáo
viên đánh giá chi tiết mặt tốt, chưa tốt của sản phẩm, so sánh các sản phẩm của
17
các nhóm với nhau để sinh viên nhận ra được những ưu, khuyết của mình, sau
đó giảng viên nêu lên kết luận (đưa ra chân lý Ngành học) thì sinh viên sẽ hiểu
sâu sắc và nắm vững vấn đề; đồng thời sinh viên sẽ quyết tâm hơn trong lần làm
bài tiếp theo. Ngược lại, nếu giảng viên không đánh giá sản phẩm và sự làm việc
của sinh viên sẽ khiến sinh viên mất đi hứng thú và động lực làm việc và như
vậy hoạt động nhóm sẽ không thể có hiệu quả.
- Độ lớn của nhóm: cũng được coi là một yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng
làm việc nhóm. Số lượng phù hợp cho một nhóm là từ 3 đến 7 người, nếu quá ít
hoặc quá nhiều người trong một nhóm đều khó phát huy được sự hợp tác của các
thành viên trong giải quyết các nhiệm vụ của nhóm.
18
Chương 2
THỰC TRẠNG HỌC TẬP THEO NHÓM TRONG
SINH VIÊN NGÀNH QLNN, TRƯỜNG ĐH NỘI VỤ HÀ NỘI PHÂN HIỆU
QUẢNG NAM.
2.1. Khái quát về các phương pháp học tập được sử dụng trong sinh viên
Ngành QLNN, Trường ĐH Nội vụ Hà Nội Phân hiệu Quảng Nam
Với khối lượng kiến thức được phân bổ qua các năm học, các học kì và từng
học phần cụ thể, đa số sinh viên cảm thấy áp lực và khó khăn trong việc lĩnh hội
tri thức đầy đủ và đạt hiệu quả cao. Do vậy, việc học tập như thế nào, phương
pháp học ra sao thì phù hợp là một vấn đề quan trọng đối với sinh viên nói
chung, sinh viên Ngành QLNN, Trường ĐHNVHNPHQN nói riêng.
Trong môi trường Đại học, để đạt được hiệu quả trong việc tiếp thu, lĩnh hội
tri thức thì yêu cầu quan trọng là mỗi sinh viên phải tìm tòi và trang bị cho mình
những phương pháp học tập phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của bản thân và
kiến thức của từng môn học. Phương pháp học tập tích cực chính là chìa khóa
giúp sinh viên có kết quả cao, hình thành cách tư duy hệ thống và cách giải
quyết vấn đề thực tiễn một cách Ngành học nhất.
Qua quá trình quan sát, nghiên cứu và phân tích, chúng ta nhận thấy có
nhiều phương pháp được sinh viên Ngành QLNN vận dụng vào việc học tập, các
phương pháp đó đã mang lại những kết quả nhất định. Tuy nhiên, không có
phương pháp học tập nào là vạn năng khi để lĩnh hội được tri thức còn phụ thuộc
vào rất nhiều yếu tốt khác nhau. Có thể tổng quát lại thành hai phương pháp học
tập cơ bản mà sinh viên Ngành quản lý đã và đang sử dụng chủ yếu là phương
pháp tự học và phương pháp học tập theo nhóm.
Phương pháp tự học là phương pháp phổ biến và được sử dụng thường
xuyên trong học tập. hầu hết sinh viên Ngành QLNN từ năm thứ nhất đến năm
thứ tư đều xem phương pháp này là phương pháp kích thích tư duy độc lập trên
cơ sở tự tìm kiếm tài liệu liên quan, đọc sách, giáo trình và nghe bài giảng của
giảng viên khi đến lớp. Trên thực tế đây là phương pháp chịu ảnh hưởng nhiều
từ phương pháp dạy học của giảng viên khi phần lớn giảng viên vẫn thường
xuyên sử dụng các phương pháp dạy học truyền thống để truyền tải kiến thức
cho học sinh. Để lĩnh hội tri thức một cách chủ động và tích cức, sinh viên phải
dựa vào quá trình nghiên cứu tài liệu để tìm kiếm thông tin và giải quyết các vấn
đề trong học tập.
19
Trong môi trường Đại học, sinh viên được học các chuyên ngành Ngành
học, mỗi môn học đều có phương pháp logic đặc trưng, đó là các phương pháp
nhận thức theo lô gic Ngành học.
Phương pháp tự học, trong đó cốt lõi của phương pháp là việc độc lập tư
duy đối với mỗi sinh viên. Sinh viên QLNN thường tiếp thu nguồn kiến thức
qua lời nói, bài giảng, sách giáo Ngành, giáo trình, tạp chí, báo cáo Ngành học,
các đề tài nghiên cứu, luận văn, luận án, mạng internet.. đó là quá trình sưu tầm,
tìm hiểu và đào sâu tri thức để thu nhận kiến thức bài học. Trước một bài học,
những sinh viên tích cực thường đọc trước giáo trình, tìm tài liệu liên quan, nắm
vững các nội dung cơ bản và khi gặp vấn đề khó khăn sẽ trao đổi trực tiếp với
giảng viên. Số sinh viên còn lại thường tỏ ra bị động đón nhận kiến thức mới,
lúng túng trong các vấn đề giảng viên đưa ra, thiếu tâm thế sẵn sàng.
Như vậy, phương pháp tự học đã mang lại những hiệu quả nhất định trong
sinh viên Ngành QLNN. Tuy nhiên, việc sử dụng phương pháp này mang lại
hiệu quả chưa đồng đều và chỉ phù hợp với một số môn học. Để khẳng định
được hiệu quả của phương pháp học tập, sinh viên phải có được các kỹ năng cơ
bản như tự tổ chức hoạt động học, thu thập và xử lý thông tin, vận dụng bài tập
và tự kiểm tra điều chỉnh kết quả học tập của từng bài. Mặt khác, với yêu cầu
của việc đổi mới phương pháp dạy học, các phương pháp học tập cũ đang dần
bộc lộ những hạn chế và gây nhiều khó khăn trong quá trình lĩnh hội của sinh
viên, bản thân phương pháp tự học cần phải có sự kết hợp với các phương pháp
học tập khác để mang lại hiệu quả cao hơn. Một trong số các phương pháp mới
được sử dụng khá phổ biến trong sinh viên Ngành quản lý là phương pháp học
tập theo nhóm.
Thiết thực góp phần đổi mới phương pháp dạy học, đội ngũ giảng viên đã
chủ động sử dụng các phương pháp dạy học mới và mang lại hiệu quả cao. Sinh
viên Ngành QLNN đã có nhiều thay đổi lớn trong việc sử dụng các phương pháp
học tập, điển hình là phương pháp học tập theo nhóm. Phương pháp này tạo nên
sự tương tác mạnh mẽ giữa các thành viên, phát huy trí tuệ tập thể và tạo nên
những sản phẩm có kết quả cao. Lớp đã thành lập các nhóm theo sự tự giác và
theo sự chỉ đạo của giảng viên. Tuy nhiên, theo đánh giá của sinh viên trong
Lớp, việc học tập theo nhóm chưa mang lại kết quả cao và ít nhiều còn mang
tính hình thức. Chúng ta nhận thấy việc học tập nhóm diễn ra nhiều hơn, sinh
viên cũng tích cực và chủ động hơn trong việc hợp tác và làm việc cùng nhau.
Nhưng về cơ bản, sinh viên Ngành QLNN vẫn chưa phát huy hết những ưu thế
của phương pháp học tập này.
20
2.2. Thực trạng học tập theo nhóm của sinh viên Ngành QLNN, Trường
ĐH Nội vụ Hà Nội Phân hiệu Quảng Nam
Phương pháp học tập theo nhóm là một trong những phương pháp học tập
đã và đang được sinh viên Ngành Quản lý sử dụng trong quá trình học tập.
Thực tế phương pháp này đã đạt được một số hiệu quả nhất định đối với việc
học tập của đa số sinh viên, nhiều nhóm hoạt động rất hiệu quả. Tuy nhiên,
hoạt động học tập theo nhóm nhìn chung còn ít nhiều mang tính hình thức,
hiệu quả chưa cao.
Khảo sát sự đánh giá của sinh viên trong lớp về mức độ hiệu quả khi học
tập theo nhóm cho kết quả như sau:
Cumulative
Frequency
Percent
Valid Percent
Percent
Valid
Rat hieu qua
5
5,0
5,0
8,7
Co hieu qua
15
15,0
15,0
23,8
Binh thuong
40
40,0
40,0
67,5
Khong hieu qua
40
40,0
40,0
100,0
100
100,0
100,0
Total
Bảng 1: Giá trị về hiệu quả của việc học nhóm
Có tới 40% ý kiến đánh giá ở mức độ bình thường, chỉ 15% ý kiến đánh
giá ở mức có hiệu quả, 5% rất hiệu quả và 40% đánh giá hoạt động nhóm
không hiệu quả. Những số liệu này cho thấy, phương pháp học tập theo nhóm
chưa phát huy hết ưu thế của nó trong sinh viên Ngành QLNN.
2.2.1. Thực trạng học tập theo nhóm của sinh viên Ngành QLNN
2.2.1.1. Thực trạng mức độ nhận thức, quan niệm của sinh viên Ngành QLNN
về hoạt động học tập theo nhóm
Nhận thức đúng đắn về học tập theo nhóm có vai trò rất quan trọng, nó là tiền
đề để hoạt động nhóm đạt được hiệu quả. Bởi vì nếu nhận thức sai thì chắc chắn
sẽ không thể thực hiện hoạt động nhóm đúng được.
Trên thực tế, thông qua điều tra quan niệm của các bạn sinh viên Lớp QLNN
01về học tập theo nhóm, có nhiều sinh viên cho rằng học tập theo nhóm là sự
đóng góp ý kiến để giải quyết công việc chung. và cũng khá đông sinh viên phát
biểu học tập theo nhóm là một phương pháp học tập hay, mang lại nhiều lợi ích
21
cho các thành viên như: học hỏi lẫn nhau, phát huy tinh thần - trí tuệ tập thể, rèn
luyện nhiều kỹ năng mềm ... Các bạn đều cho rằng đây là phương pháp học tập
rất cần thiết cho sinh viên đại học, nên cần được tăng cường sử dụng và phát huy
trong học tập của sinh viên. Điều này cho thấy phần lớn các bạn sinh viên
Ngành QLNN đã có quan niệm khá đúng đắn về hoạt động học tập theo nhóm
và đã nhận thức được vai trò của phương pháp học tập nhóm đối với việc học
tập của sinh viên.
Tuy nhiên, vẫn còn một số sinh viên (đặc biệt là sinh viên Khóa 16) vẫn còn
suy nghĩ mơ hồ về phương pháp học tập theo nhóm. Các bạn cho rằng, học tập
theo nhóm là chia bài tập giảng viên giao thành những phần nhỏ rồi chia cho
mỗi thành viên một phần về nhà làm, kết quả là sự chắp nối các phần đó lại với
nhau; hay học tập theo nhóm là giao bài tập nhóm cho một vài thành viên xuất
sắc trong nhóm thực hiện và coi là sản phẩm của tập thể ... Đây là những quan
niệm chưa đúng về học tập theo nhóm đang tồn tại trong một bộ phận sinh viên
Ngành QLNN.
2.2.1.2. Thực trạng về cơ cấu tổ chức nhóm
Thông qua quan sát, phỏng vấn tôinhận thấy rằng, trong thực tế hầu hết
các nhóm học tập của sinh viên Ngành QLNN đều có cơ cấu tổ chức nhóm khá
rõ ràng với một nhóm trưởng (thường được cố định trong suốt thời gian nhóm
tồn tại), một thư ký (thường được thay đổi theo từng cuộc họp); phần lớn các
nhóm đều xây dựng nội quy, quy định của nhóm, quy định trách nhiệm, vai trò
của từng vị trí trong nhóm.
Tuy nhiên, các nhóm chưa chú trọng đúng mức tới việc xây dựng mối
quan hệ giữa các thành viên trong nhóm. Điều này đã ảnh hưởng tới chất lượng
hoạt động của nhóm.
2.2.1.3. Thực trạng đội ngũ nhóm trưởng
Nhóm trưởng là người có vị trí, vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình
hoạt động của nhóm. 80% ý kiến nhất trí rằng nhiệm vụ lớn nhất của người
trưởng nhóm là điều hành và tổ chức công việc cho cả nhóm. Và để thực hiện
được nhiệm vụ này người nhóm trưởng cần rất nhiều kỹ năng.
Thông qua quan sát và lấy ý kiến của lớp, tôi được biết thực tế các bạn
nhóm trưởng của các nhóm học tập trong lớp đều là những người có năng lực về
học tập, linh hoạt và có trách nhiệm, hầu hết trưởng nhóm được các bạn trong
nhóm tín nhiệm bầu lên nên nhận được sự ủng hộ của các thành viên. Đây là
những điều kiện rất thuận lợi để nhóm trưởng thực hiện tốt các nhiệm vụ của
mình.
22
Bên cạnh những mặt mạnh thì đội ngũ nhóm trưởng các nhóm học tập trong
Ngành, lớp còn có một số hạn chế nhất định như: Tổ chức và điều hành nhóm
còn thiếu Ngành học, thiếu kế hoạch; phân công nhiệm vụ chưa phù hợp; ít lắng
nghe và tạo cơ hội cho người khác phát biểu ý kiến; ôm đồm công việc; chưa
giải quyết được các tình huống xung đột xảy ra trong nhóm... Đặc biệt nhóm
trưởng hầu hết luôn được cố định một bạn nào đó trong suốt thời gian tồn tại của
nhóm mà không có sự thay đổi, gây ra sự nhàm chán và không tạo cơ hội thử
sức với vai trò nhóm trưởng cho các thành viên khác.
Thực tế có nhiều nhóm trưởng chưa thực hiện hết trách nhiệm của mình,
các bạn không vạch ra kế hoạch hoạt động cụ thể cho nhóm và điều hành nhóm
thực hiện các mục tiêu mà chỉ làm cho có, được chăng hay chớ, không lôi cuốn,
thu hút được sự tham gia hiệu quả của các thành viên. Có những nhóm trưởng
không quyết đoán để cho ý kiến thành viên chi phối nên hiệu quả hoạt động
nhóm không cao. Đồng thời cũng có không ít nhóm trưởng quá nhiệt tình, ôm
đồm nhiều công việc, phân chia không hợp lý khiến thành viên ít có cơ hội phát
huy khả năng của mình.
Tóm lại, qua bảng đánh giá mức độ thực hiện các kỹ năng của sinh viên Lớp
QLNN và sự phân tích ở trên, tôi thấy rằng sinh viên trong Ngành, Lớp còn hạn
chế về nhiều kỹ năng học tập theo nhóm, đặc biệt là kỹ năng giải quyết xung
đột, kỹ năng chia sẻ trách nhiệm, kỹ năng xây dựng nội quy hoạt động nhóm, kỹ
năng tự kiểm tra – đánh giá..., do đó hoạt động học tập theo nhóm chưa thu được
hiệu quả cao.
Vì vậy, muốn nâng cao chất lượng học tập theo nhóm cần phải rèn luyện, bồi
dưỡng các kỹ năng làm việc nhóm cho sinh viên.
2.2.1.5. Thực trạng ý thức của thành viên nhóm
Có nhiều ý kiến nhất trí rằng ý thức làm việc nhóm của các thành viên là
yếu tố tác động lớn nhất đến hiệu quả làm việc của nhóm. Điều này cho thấy hầu
hết sinh viên đánh giá rất cao yếu tố ý thức thành viên trong hoạt động nhóm.
Trong thực tế, hầu hết các sinh viên đều có ý thức khi tham gia hoạt động
nhóm, phần lớn sinh viên nhiệt tình, năng nổ xây dựng ý kiến cho bài tập nhóm.
Tuy nhiên cũng có một bộ phận không nhỏ các thành viên chưa có ý thức trong
hoạt động nhóm. Các bạn coi bài tập nhóm là công việc của tập thể, của mọi
người, ai cũng “trừ mình ra” và kết quả là “cha chung không ai khóc”. Nhiều
bạn có tâm lý ỷ lại, trông chờ vào sự làm việc của người khác, một số bạn có
tham gia làm bài tập nhóm nhưng tham gia một cách hình thức...
2.2.1.6. Thực trạng phương pháp tiến hành hoạt động nhóm
23
Phương pháp tiến hành hoạt động nhóm có một vị trí vô cùng quan trọng
quyết định chất lượng, hiệu quả của hoạt động học tập nhóm., thiếu phương
pháp làm việc nhóm hợp lý là nguyên nhân cơ bản nhất gây kém hiệu quả của
học tập nhóm.
Thực tế, hiện nay ở sinh viên Ngành QLNN có rất ít nhóm có phương
pháp làm việc nhóm một cách Ngành học, hợp lý. Hầu hết các nhóm chưa có
phương pháp làm việc nhóm đúng đắn nên hiệu quả hoạt động nhóm chưa cao.
Cụ thể:
- Một số nhóm học tập không xác định một cách cụ thể, rõ ràng mục tiêu khi
thực hiện một bài tập nhóm hay của một buổi thảo luận...
- Các nhóm không lập kế hoạch hoạt động cụ thể cho nhóm, vì vậy nhiều khi
nhóm không chủ động được thời gian, làm việc không Ngành học.
- Có nhiều ý kiến cho rằng nhóm không cần xây dựng nội quy khi hoạt động,
Điều này làm cho hoạt động của nhóm thiếu quy củ, thiếu nguyên tắc nên chắc
chắn hiệu quả hoạt động nhóm sẽ không cao.
- Việc phân công nhiệm vụ trong nhóm còn chưa phù hợp, các nhóm chủ yếu
phân công theo cách “trải đều cho các thành viên”, hay “mỗi người một việc rồi
tập hợp lại, “tập trung vào cá nhân xuất sắc; hoặc là phân chia nhiệm vụ dựa trên
năng lực và điều kiện của từng thành viên.
Đây là một số điểm chưa hợp lý cơ bản trong phương pháp tiến hành học tập
theo nhóm của sinh viên lớp QLNN, nó ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng
hoạt động của nhóm.
2.2.1.7. Thực trạng các điều kiện khác: chủ đề học tập nhóm, cơ sở vật chất –
phương tiện kỹ thuật, sự hướng dẫn, đánh giá của giảng viên, độ lớn của
nhóm...
- Chủ đề học tập nhóm: Thông qua quan sát ,tôi nhận thấy rằng chủ đề
mà giảng viên giao cho các nhóm sinh viên hiện nay đều rất phù hợp cho học tập
nhóm. Có những bài tập nhóm lớn đòi hỏi nhiều thời gian sinh viên được giao
nhiều thời gian để nghiên cứu, có những bài tập ngắn hơn sinh viên làm việc
nhóm ngay trên lớp...
- Cơ sở vật chất - Phương tiện kỹ thuật: đây là yếu tố rất quan trọng tác
động không nhỏ tới hiệu quả làm việc nhóm. Nhưng thực tế nguồn cơ sở vật
chất – phương tiện kỹ thuật dành cho học tập nhóm hiện nay ở Trường còn rất
thiếu thốn: không có bàn học đa năng nên khi thảo luận nhóm sinh viên phải sắp
xếp lại bàn ghế rất mất thời gian nhưng cũng không thuận tiện cho nhóm làm
24
