Nâng cao hiệu quả quản lý công tác giải phóng mặt bằng tại các khu đô thị tại quận hoàng mai, thành phố hà nội (tt)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ XÂY DỰNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI

ĐẶNG QUỐC THẮNG

NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ CÔNG TÁC
GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TẠI CÁC KHU ĐÔ THỊ
TẠI QUẬN HOÀNG MAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ ĐÔ THỊ VÀ CÔNG TRÌNH

Hà Nội – 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ XÂY DỰNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI

ĐẶNG QUỐC THẮNG
KHÓA 2016 - 2018

NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ CÔNG TÁC
GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TẠI CÁC KHU ĐÔ THỊ
TẠI QUẬN HOÀNG MAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Chuyên ngành: Quản lý đô thị và Công trình
Mã số:

60.58.01.06

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ ĐÔ THỊ VÀ CÔNG TRÌNH

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS. LÊ KIỀU

XÁC NHẬN
CỦA CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN

Hà Nội – 2018


i

LỜI CẢM ƠN

Trước hết tôi xin chân thành gửi lời cám ơn đến quý thầy cô trường Đại
học Kiến Trúc Hà Nội đã tận tình dạy bảo tôi trong suốt thời gian học tập tại
trường. Đồng thời tôi cũng gửi lời cám ơn đến Ban Giám hiệu nhà trường,
Khoa Sau đại học đã tạo điều kiện, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và hoàn
thành khóa học.
Xin chân thành gửi lời cảm ơn tới các Sở ban ngành của Thành phố Hà
Nội, các đơn vị chức năng của quận Hoàng Mai, đồng chí và đồng nghiệp
thuộc cơ quan công tác đã giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt
thời gian học tập cũng như thời gian hoàn thành luận văn tốt nghiệp.
Tôi xin chân thành bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới Thầy giáo, PGS Lê
Kiều - Người thầy đã tận tình hướng dẫn, động viên và giúp đỡ tôi trong suốt
quá trình thực hiện luận văn .

Trân trọng cảm ơn.
Hà Nội, tháng 03 năm 2018
Đặng Quốc Thắng


ii

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các kết quả nghiên cứu của luận văn là trung thực và chưa từng được công bố
trong bất cứ công trình khoa học nào.
Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan trên.
Tác giả

Đặng Quốc Thắng


iii

MỤC LỤC

Lời cảm ơn
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các ký hiệu và chữ viết tắt
Danh mục bảng biểu
Danh mục hình vẽ

PHẦN I: MỞ ĐẦU
* Lý do chọn đề tài

* Mục đích nghiên cứu
* Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Phương pháp nghiên cứu
* Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
* Cấu trúc luận văn

Trang
i
ii
iii
vii
viii
ix
1
2
2
3
3
3

PHẦN II: NỘI DUNG
CHƯƠNG 1. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC GIẢI PHÓNG
MẶT BẰNG TẠI CÁC KHU ĐÔ THỊ TẠI QUẬN HOÀNG
MAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
1.1. Khái quát chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội
của quận Hoàng Mai
1.1.1. Điều kiện tự nhiên
1.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội
1.2. Tổng quan về tình hình sử dụng đất đai trên địa bàn
quận Hoàng Mai

1.2.1. Đất đai và biến động đất đai
1.2.2. Tình hình thực hiện kế hoạch sử dụng đất
1.3. Thực trạng công tác bồi thường, GPMB tại quận Hoàng
Mai
1.3.1. Những quy định của UBND quận Hoàng Mai về
bồi thường, GPMB

4
4
8
10
10
12
14

14


iv

1.3.2. Thực trạng thực thi chính sách về bồi thường,
GPMB
1.4. Đánh giá thực trạng công tác bồi thường, giải phóng
mặt bằng tại quận Hoàng Mai
1.4.1. Những kết quả đạt được
1.4.2. Những hạn chế và tồn tại
1.4.3. Những nguyên nhân
CHƯƠNG 2. CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CÔNG
TÁC GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TẠI CÁC KHU ĐÔ THỊ

23

32
32
33
34

2.1. Khái niệm và đặc điểm của giải phóng mặt bằng

36

2.1.1. Khái niệm và đặc điểm của GPMB
2.1.2. Khái niệm về bồi thường
2.1.3. Một số đặc điểm của công tác bồi thường, GPMB
2. 2. Sự cần thiết của công tác bồi thường, GPMB
2.2.1. Bồi thường, GPMB là yêu cầu khách quan của quá
trình phát triển kinh tế - xã hội, công nghiệp hóa - hiện
đại hóa đất nước

36
37
38
40

40

2.2.2. Bồi thường, GPMB đảm bảo quyền lợi và lợi ích
hợp pháp của người sử dụng đất và của Nhà nước

40

2.2.3. Bồi thường, GPMB góp phần đẩy nhanh công tác
thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai hợp lý và
có hiệu quả

41

2.2.4. Bồi thường, GPMB góp phần thực hiện các dự án
phát triển kinh tế - xã hội liên quan đến việc sử dụng đất
đai, xây dựng và phát triển nhà ở
2.3. Chính sách hiện hành về bồi thường, GPMB
2.3.1. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật có liên quan
đến công tác bồi thường, GPMB
2.3.2. Trình tự, thủ tục thu hồi đất và bồi thường, GPMB
2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác bồi thường,
GPMB

42
42
42
48
50


v

2.4.1. Sự không đồng thời, đồng bộ của chính sách bồi
thường

50

2.4.2. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai, xây dựng và
phát triển nhà ở

51

2.4.3. Công tác giao đất, cho thuê đất, lập và quản lý hồ
sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và
quyền sở hữu nhà ở

51

2.4.4. Công tác định giá đất

52

2.4.5. Công tác tổ chức thực hiện bồi thường, GPMB

53

2.4.6. Ý thức chấp hành của người dân

53

2.4.7. Trục lợi và tham nhũng trong thực hiện công tác
bồi thường, GPMB

54

2.5. Sự tham gia của cộng đồng trong công tác GPMB

55

2.5.1. Khái niệm về cộng đồng, cộng đồng đô thị và cộng
đồng nông thôn

55

2.5.2. Nội lực của cộng đồng

56

2.5.3. Sự tham gia của cộng đồng

56

2.5.4. Những khả năng và trở ngại trong quá trình tham
gia của cộng đồng trong công tác bồi thường, GPMB

57

2.5.5. Nội dung tham gia của cộng đồng trong dự án có
bồi thường GPMB

59

2.6. Kinh nghiệm thực hiện công tác bồi thường, GPMB
khu đô thị ở một số địa phương ở Việt Nam và trên thế giới

63

2.6.1. Kinh nghiệm thực hiện công tác bồi thường, GPMB
khu đô thị ở một số địa phương ở Việt Nam

63

2.6.2. Kinh nghiệm thực hiện công tác bồi thường, GPMB
khu đô thị ở một số nước trên thế giới

69

CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ
QUẢN LÝ CÔNG TÁC GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TẠI CÁC
KHU ĐÔ THỊ TẠI QUẬN HOÀNG MAI, THÀNH PHỐ HÀ


vi

NỘI
3.1. Nhóm giải pháp về hoàn thiện khuôn khổ pháp lý và
chính sách về bồi thường, GPMB

73

3.1.1. Hoàn thiện chính sách về công tác bồi thường,
GPMB

73

3.1.2. Hoàn thiện quy trình triển khai một dự án bồi thường,

GPMB

77

3.1.3. Hoàn thiện phân cấp trách nhiệm quản lý bồi
thường, GPMB giữa Thành phố - quận - phường/xã
3.2. Nhóm giải pháp về thực thi chính sách về bồi thường,
GPMB

79
79

3.2.1. Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng và sự
tham gia tích cực của các tổ chức chính trị - xã hội, đoàn
thể nhân dân

79

3.2.2. Tăng cường năng lực, khả năng đáp ứng của chủ
đầu tư đối với yêu cầu đền bù, GPMB của dự án

81

3.2.3. Phối hợp đa ngành, đa chức năng với công tác bồi
thường, GPMB

81

3.2.4. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp
luật, chủ trương, chính sách của Nhà nước đối với người

dân, tổ chức, doanh nghiệp có liên quan đến bồi thường,
GPMB
3.2.5. Tăng cường năng lực cán bộ, công chức, viên chức
có trách nhiệm quản lý về bồi thường, GPMB
3.2.6. Thực hiện công khai, dân chủ trong bồi thường,
GPMB

83

85
86

3.2.7. Tăng cường thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính
sách về bồi thường, GPMB

87

3.2.8. Ngăn ngừa hiện tượng nhũng nhiễu, lợi ích nhóm
trong công tác bồi thường, GPMB

88


vii

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận

90

2. Kiến nghị

91

TÀI LIỆU THAM KHẢO

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT

CT:

Chỉ thị

ĐTXD:

Đầu tư xây dựng

GPMB:

Giải phóng mặt bằng

NĐ – CP:

Nghị định chính phủ

NXB:

Nhà xuất bản

QCXD:

Quy chuẩn xây dựng

QĐ:

Quyết định

QLDA:

Quản lý dự án

TNHH:

Trách nhiệm hữu hạn

TTg:

Thủ tướng

UBND:

Ủy ban nhân dân

95


viii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Tên

Nội dung

Trang

Bảng 1.1. Diện tích, cơ cấu các loại đất quy hoạch tại quận
Hoàng Mai, hành phố Hà Nội tính đến năm 2020

10

Bảng 1.2. Kết quả thực hiện kế hoạch sử dụng đất năm 2015 của
quận Hoàng Mai

12

Bảng1.3. Các dự án đang triển khai GPMB trên địa bàn quận
Hoàng Mai

24

Bảng 2.1. Các văn bản quy phạm pháp luật của UBND Thành
phố Hà Nội liên quan đến công tác GPMB áp dụng
trên địa bàn quận Hoàng Mai

48

Bảng 2.2. Phân loại cộng đồng nông thôn và cộng đồng thành thị

55

Bảng 2.3. Họp tham vấn cộng đồng thực hiện dự án có bồi thường
GPMB

61


ix

DANH MỤC HÌNH VẼ

Tên

Nội dung

Trang

Hình 1.1. Vị trí quận Hoàng Mai trên bản đồ hành chính Thành
phố Hà Nội

5

Hình 1.2. Bản đồ quy hoạch sử dụng đất quận Hoàng Mai

6

Hình 1.3. Cơ cấu diện tích đất tại Quận Hoàng Mai

6

Hình 1.4. Sự chuyển dịch cơ cấu diện tích sử dụng đất tại quận

Hoàng Mai, thành phố Hà Nội giai đoạn 2010 – 2015

7

Hình 1.5. Dân số quận Hoàng Mai, giai đoạn 2004 - 2015

8


1

PHẦN I: MỞ ĐẦU
* Lý do chọn đề tài
Trong những năm gần đây, tốc độ phát triển đô thị hoá ở Thành phố Hà
Nội nói chung và khu vực quận Hoàng Mai nói riêng diễn ra rất nhanh, các
khu đô thị mới, khu cây xanh công viên, thể thao, trung tâm công cộng lớn...
đang dần dần được hình thành theo quy hoạch tổng thể. Hệ thống hạ tầng kỹ
thuật trong khu vực cũng đang được đầu tư xây dựng một cách đồng bộ.
Tuy nhiên, để có thể triển khai các dự án đầu tư phát triển kinh tế - xã
hội tại các địa phương, tất yếu phải có quỹ đất sạch, là quỹ đất đã được đền bù
và giải phóng mặt bằng (GPMB) đáp ứng được các yêu cầu về mặt bằng thi
công xây dựng. Chính vì thế, việc thu hồi, bố trí, sắp xếp lại quỹ đất ứng với
các nhu cầu trên một cách khoa học, bền vững và lâu dài trở thành một vấn đề
quan trọng và cấp thiết.
Trong giai đoạn hiện nay, bồi thường, GPMB là một yêu cầu khách
quan của quá trình đổi mới, góp phần thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng
đất và là yêu cầu tất yếu cho quá trình đầu tư, phát triển các dự án đầu tư cơ
sở hạ tầng tại các địa phương trên cả nước. Bồi thường, GPMB trở thành một
bước không thể thiếu và là điều kiện tiên quyết để một dự án có thể được triển
khai đầu tư xây dựng.

Quận Hoàng Mai là một quận của Thành phố Hà Nội, được thành lập
chưa lâu, và để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội của quận, cũng
giống như hầu hết các quận huyện khác của thành phố Hà Nội, công tác bồi
thường, GPMB các khu đô thị cũng gặp rất nhiều khó khăn, bất cập. Hầu hết
các dự án được triển khai đều không đáp ứng yêu cầu về tiến độ GPMB theo
kế hoạch đã đề ra.
Đứng trước tình trạng này, Uỷ ban Nhân dân (UBND) thành phố Hà
Nội nói chung và UBND quận Hoàng Mai nói riêng cũng đã ban hành nhiều
chính sách, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và có nhiều biện pháp tích
cực để đẩy nhanh công tác bồi thường GPMB. Tuy nhiên, do công tác GPMB


2

(mà bản chất của nó là thu hồi đất) là công tác ảnh hưởng trực tiếp tới tài sản,
sinh kế, sự an cư của các hộ gia đình, cá nhân, do đó là một công việc vô cùng
khó khăn, phức tạp và là khâu khó thực hiện nhất trong tất cả các bước triển
khai thực hiện một dự án đầu tư xây dựng. Bên cạnh đó, chi phí cho GPMB
rất lớn, tiến độ phụ thuộc vào các yếu tố khách quan như tốc độ giải ngân chi
phí đền bù, quỹ nhà dành cho tái định cư sau thu hồi đất, sự hợp tác của các
hộ gia đình bị thu hồi đất, sự phối hợp của chính quyền địa phương, sự hợp
tác của các tổ chức, đơn vị có liên quan trực tiếp đến khu vực cần GPMB
cũng như các yếu tố chủ quan như năng lực và kinh nghiệm của chủ đầu tư,
khả năng triển khai thực hiện của đơn vị trực tiếp tham gia vào công tác đền
bù, GPMB dẫn đến kết quả đạt được trong công tác BT GPMB tại địa bàn
quận Hoàng Mai chưa thu được nhiều kết quả tích cực.
Xuất phát từ những thực tế nói trên, để đi sâu nghiên cứu đánh giá đúng
thực trạng công tác GPMB nhằm đề xuất một số giải pháp đẩy nhanh công tác
bồi thường, GPMB các dự án đầu tư tại quận Hoàng Mai, tác giả lựa chọn đề
tài luận văn tốt nghiệp là “Nâng cao hiệu quả quản lý công tác giải phóng

mặt bằng tại các khu đô thị tại Quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội”.
* Mục đích nghiên cứu
- Đánh giá thực trạng công tác GPMB các khu đô thị tại quận Hoàng
Mai, Thành phố Hà Nội.
- Xây dựng cơ sở lý luận và thực tiễn để đề xuất một số giải pháp nhằm
nâng cao hiệu quả quản lý công tác GPMB tại các khu đô thị tại Quận Hoàng
Mai, Thành phố Hà Nội.
* Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Quản lý công tác GPMB tại các khu đô thị tại
Quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội.
- Phạm vi nghiên cứu: Các khu đô thị tại Quận Hoàng Mai, Thành phố
Hà Nội.
- Thời gian nghiên cứu: Đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2025.


3

* Phương pháp nghiên cứu
Đề tài của Luận văn được nghiên cứu bằng các phương pháp sau:
- Phương pháp thu thập; kế thừa tài liệu, kết quả đã nghiên cứu;
- Phương pháp điều tra khảo sát thực địa, xử lý thông tin;
- Phương pháp phân tích tổng hợp, so sánh, tiếp cận hệ thống;
- Phương pháp chuyên gia, đúc rút kinh nghiệm, đề xuất giải pháp mới.
* Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
- Ý nghĩa khoa học: Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu
quả quản lý công tác bồi thường GPMB khu đô thị; đề xuất mô hình quản lý
công tác bồi thường GPMB khu đô thị; đề xuất đổi mới cơ chế, chính sách
quản lý công tác bồi thường GPMB khu đô thị trên địa bàn quận Hoàng Mai,
Thành phố Hà Nội một cách hiệu quả.
- Ý nghĩa thực tiễn: Hoàn chỉnh các giải pháp quản lý công tác bồi

thường GPMB khu đô thị giúp cho chính quyền địa phương cũng như đơn vị
chủ đầu tư khu đô thị có thêm cơ sở khoa học để quản lý hiệu quả công tác
bồi thường GPMB khu đô thị; góp phần xây dựng các khu đô thị mới thân
thiện, hài hòa với thiên nhiên và môi trường, có hệ thống hạ tầng kỹ thuật
đồng bộ và hiện đại, mang đặc thù riêng cho khu vực, đem lại cho cư dân đô
thị cuộc sống tiện nghi và thoải mái, tạo ảnh hưởng tích cực tới cuộc sống của
dân cư khu vực lân cận.
* Cấu trúc luận văn
Ngoài các phần Mở đầu, Kết luận và kiến nghị, Tài liệu tham khảo và
Phụ lục, nội dung chính của Luận văn gồm ba chương:
- Chương 1: Thực trạng công tác giải phóng mặt bằng tại các khu đô thị
tại quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội.
- Chương 2: Cơ sở khoa học và thực tiễn công tác giải phóng mặt bằng
tại các khu đô thị.
- Chương 3: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý công tác giải
phóng mặt bằng tại các khu đô thị tại Quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội.


THÔNG BÁO
Để xem được phần chính văn của tài liệu này, vui
lòng liên hệ với Trung Tâm Thông tin Thư viện
– Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội.
Địa chỉ: T.13 – Nhà H – Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội
Đ/c: Km 10 – Nguyễn Trãi – Thanh Xuân Hà Nội.
Email:

TRUNG TÂM THÔNG TIN THƯ VIỆN


90

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
(1) Bồi thường, GPMB bằng là yêu cầu khách quan của quá trình phát
triển kinh tế - xã hội, đô thị hóa, công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước nói
chung, quận Hoàng Mai nói riêng. Bồi thường, GPMB cần phải được thực
hiện sao cho đảm bảo và hài hòa quyền và lợi ích hợp pháp của người bị thu
hồi đất, nhà đầu tư và Nhà nước.
(2) Về lý luận, các nhân tố ảnh hưởng đến công tác bồi thường, GPMB
được xác định là: (i) Sự không đồng thời, đồng bộ của Chính sách bồi thường
GPMB; (ii) Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai, xây dựng và phát triển nhà
ở; (iii) Công tác giao đất, cho thuê đất, lập và quản lý hồ sơ địa chính, cấp
giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở; (iv) Công tác
định giá đất; (v) Công tác tổ chức thực hiện bồi thường, GPMB; (vi) Ý thức
chấp hành của người dân bị thu hồi đất.
(3) GPMB là công tác nhạy cảm, phức tạp, đụng chạm đến lợi ích của
nhiều người, nhất là của những người bị thu hồi đất, tài sản trên đất bị thu hồi.
Để làm tốt công tác này, cần có hệ thống văn bản pháp lý chặt chẽ, ổn định
lâu dài, đặc biệt là về giá đền bù. Sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự
đồng thuận của nhân dân về chính sách và cách thức thực hiện GPMB là mấu
chốt của thành công của công tác GPMB.
(4) Trong các đơn vị hành chính thuộc Thành phố Hà Nội, Hoàng Mai
là Quận có tốc độ đô thị hóa cao. Trong giai đoạn 2011-2015, quận đã phê
duyệt 1.678 phương án với số tiền bồi thường 450 tỷ đồng, thu hồi 14 ha đất,
xét duyệt, bàn giao 130 căn hộ tái định cư, xử lý 640 đơn kiến nghị. Giai đoạn
2015 – 2017, tổng số phương án bồi thường, hỗ trợ đã phê duyệt 1088 phương
án với tổng số tiền phê duyệt gần 518 tỷ đồng với tổng diện tích thu hồi
khoảng 17,9ha, xét duyệt, bàn giao 77 căn hộ tái định cư; hoàn thành giải
quyết, trả lời hơn 400 đơn kiến nghị.
(5) Bên cạnh những thành công đã đạt được, các hạn chế trong công tác

bồi thường, GPMB của quận Hoàng Mai được xác định là: (i) Quỹ nhà tái


91

định cư Thành phố bố trí cho Quận còn thiếu, chủ đầu tư chưa chủ động được
quỹ nhà tái định cư; (ii) Nguồn vốn chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ thực hiện
dự án thiếu và giải ngân không đúng tiến độ; (iii) Các hộ gia đình, cá nhân có
đất bị thu hồi chưa đồng tình với các chính sách hiện hành có nhiều đơn thư
kiến nghị, khiếu nại, tố cáo gửi các ngành các cấp; (iv) Bộ máy cán bộ thực
hiện công tác GPMB tại quận hiện tại còn thiếu, năng lực chuyên môn còn
yếu trong khi khối lượng phương án và diện tích đất rất lớn, cần sự tập trung
cao độ và liên tục theo dõi, bám sát các dự án; (v) Công tác xác nhận nguồn
gốc, quá trình, thời gian sử dụng đất của Phường đối với các trường hợp bị
thu hồi đất có lúc, có nơi còn chậm, kéo dài và đây thường là nguyên nhân
chính gây ảnh hưởng tới việc chậm tiến độ GPMB.
(6) Để thực hiện tốt công tác bồi thường, GPMB trên địa bàn quận
Hoàng Mai, các giải pháp được tác giả đề xuất là: (i) Hoàn thiện chính sách
về công tác bồi thường, GPMB; (ii) Hoàn thiện quy trình triển khai một dự án
bồi thường, GPMB; (iii) Hoàn thiện phân cấp trách nhiệm quản lý bồi thường,
GPMB giữa Thành phố - quận - phường/xã; (iv) Tăng cường sự lãnh đạo của
các cấp ủy Đảng và sự tham gia tích cực của các tổ chức chính trị - xã hội,
đoàn thể nhân dân; (v) Tăng cường năng lực, khả năng đáp ứng của chủ đầu
tư đối với yêu cầu đền bù, GPMB của dự án; (vi) Phối hợp đa ngành trong
công tác bồi thường, GPMB; (vii) Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ
biến pháp luật, chủ trương, chính sách của Nhà nước đối với người dân, tổ
chức, doanh nghiệp có liên quan đến bồi thường, GPMB; (viii) Tăng cường
năng lực cán bộ, công chức, viên chức có trách nhiệm quản lý về bồi thường,
GPMB; (ix) Thực hiện công khai, dân chủ trong bồi thường, GPMB và (x)
Tăng cường thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách về bồi thường,

GPMB; (xi) Ngăn ngừa hiện tượng nhũng nhiễu, lợi ích nhóm trong công tác
bồi thường, GPMB.
2. Kiến nghị
Để công tác GPMB thực sự hiệu quả cần có sự quan tâm chỉ đạo và tổ
chức thực hiện đồng bộ, thống nhất từ Trung ương đến địa phương. Tác giả
kiến nghị thực hiện một số nội dung để nâng cao hiệu quả quản lý công tác


92

GPMB tại các khu đô thị nói chung, các khu đô thị trên địa bàn quận Hoàng
Mai như sau:
(1) Đối với Nhà nước, các bộ ngành trung ương:
- Cần hoàn thiện hơn nữa các chính sách, hệ thống văn bản hướng dẫn
về đền bù, hỗ trợ và tái định cư GPMB theo hướng ổn định lâu dài, chi tiết,
đồng bộ và cụ thể, tạo điều kiện thuận lợi tốt cho công tác triển khai và thực
hiện; ban hành các văn bản pháp quy hướng dẫn cụ thể việc thực hiện chính
sách hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp, tạo công ăn việc làm, đảm bảo nguồn
sống cho nhân dân bị ảnh hưởng của GPMB.
- Cần chú ý đến khâu GPMB ngay trong công tác lập quy hoạch khu đô
thị. Việc lập quy hoạch tổng thể hoặc chi tiết khu đô thị phải nghiên cứu kỹ
hiện trạng tính toán các vấn đề liên quan đến thực tế GPMB, góp phần làm
giảm chi phí đền bù, tăng hiệu quả kinh tế của dự án. Cần chú ý việc xác định
phạm vi và mức độ ảnh hưởng của môi trường bên ngoài hàng rào của dự án.
Trong quy hoạch, cần quan tâm đúng mức đến công tác xây dựng khu tái định
cư phục vụ cho các hộ phải di dời. Công tác tái định cư phải đi trước một bước.
- Cần đơn giản hóa các giấy tờ xác định quyền sử dụng đất và có chế độ
cập nhật các biến động nhà đất thường xuyên để giảm các khó khăn, phức tạp,
rút ngắn thời gian khi làm công tác đền bù GPMB.
- Công tác dân vận đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác

GPMB. Cần tuyên truyền sâu rộng và vận động nhân dân hiểu và thực hiện tốt
các chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong lĩnh vực
GPMB. Trong đó, cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của tổ chức cơ sở
đảng phải hiểu rõ và có quan điểm thống nhất về chính sách đền bù, hỗ trợ tái
định cư GPMB.
- Giá đền bù GPMB cần linh hoạt thay đổi theo tháng hoặc quý trong
năm để không có sự chênh lệch quá xa giữa giá đền bù với giá thị trường, gây
phản ứng, không chịu nhận đền bù của người bị thu hồi đất, tài sản, ảnh
hưởng rất lớn đến tiến độ GPMB cũng như tiến độ của dự án.


93

(2) Đối với UBND Thành phố Hà Nội:
- UBND Thành phố chỉ đạo các Sở, Ban, ngành thống nhất nội dung
hướng dẫn chi tiết thủ tục, hồ sơ phục vụ công tác cưỡng chế GPMB thực
hiện các dự án trên địa bàn quận Hoàng Mai riêng và Thành phố chung. Hiện
nay, Quyết định số 23/2014/QĐ-UBND ngày 20/06/2014 của UBND Thành
phố chưa hướng dẫn cụ thể thủ tục, hồ sơ để đảm bảo cơ sở pháp lý triển khai
cưỡng chế thu hồi đất theo quy định.
- Có chính sách giá ưu đãi nhà tái định cư đối với trường hợp hộ gia
đình, cá nhân không đủ điều kiện bồi thường về đất, không còn nơi ăn ở nào
khác, được xem xét bố trí 01 suất tái định cư theo quy định. Tuy nhiên, các hộ
gia đình, cá nhân nêu trên có hoàn cảnh kinh tế rất khó khăn, không đủ tiền
mua nhà tái định cư, nếu áp dụng bán nhà tái định cư theo giá sát với giá thị
trường như hiện nay.
- Yêu cầu Chủ đầu tư trước khi thực hiện GPMB cần chuẩn bị đủ
nguồn vốn để chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ và chuẩn bị đủ quỹ nhà tái định
cư trước khi thực hiện dự án.
- Quan tâm đến việc định hướng đối với các cơ quan thông tin ngôn

luận, báo chí để phối hợp trong công tác bồi thường, GPMB theo đúng chủ
trương của Thành phố. Công tác GPMB là một trong những lĩnh vực nhạy
cảm, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của nhiều hộ gia đình, cá nhân bị thu
hồi đất. Trong quá trình triển khai GPMB các dự án trọng điểm trên địa bàn
quận, một số cơ quan báo chí dựa vào kiến nghị của các hộ dân để đăng bài,
đưa tin không chính xác, gây dư luận không tốt, gây ảnh hưởng xấu tới công
tác GPMB.
(2) Đối với UBND quận Hoàng Mai:
- Tiếp tục thực hiện Nghị Quyết số 08 – NQ/TU ngày 15/09/2016 của
Ban Thường vụ Thành Ủy về nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn Quận; Kế hoạch triển khai số 192/KHUBND ngày 12/10/2016 của UBND Thành phố; Đồng thời thực hiện tốt các
chương trình công tác, Nghị Quyết của Thành ủy và chỉ đạo của UBND


94

Thành phố để phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn quận nói riêng và địa bàn
Thành phố nói chung.
- Tăng cường công tác lãnh đạo nâng cao năng lực quản lý, điều hành,
phát huy vai trò người đứng đầu đơn vị trong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái
định cư GPMB khi Nhà nước thu hồi đất;
- Tập trung quyết liệt, chủ động thực hiện nhiều giải pháp, đẩy mạnh
thực hiện cải cách hành chính trong công tác bồi thường, GPMB, hỗ trợ, tái
định cư nhằm đảm bảo hoàn thành đúng tiến độ các dự án đã đề ra.
- Nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, vận động đối với người dân,
giáo dục, phổ biến kiến thức pháp luật trong công tác GPMB; Nêu cao vai trò,
trách nhiệm của cán bộ làm công tác GPMB;


95

TÀI LI U THAM KH O
[1].

Luật Đất đai số 45/2013/QH13.

[2].

Luật Xây dựng số 50/2014/QH13.

[3].

Quyết định số 1892/QĐ-TTg ngày 14 tháng 12 năm 2012 của Thủ
tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án nâng cao năng lực quản lý
nhà nước ngành quản lý đất đai giai đoạn 2011-2020.

[4].

Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15 tháng 05 năm 2014 của Chính
phủ về thi hành Luật Đất đai.

[5].

Nghị định số 44/2014/NĐ-CP ngày 15 tháng 05 năm 2014 của Chính
phủ về Quy định về giá đất.

[6].

Nghị định số 45/2014/NĐ-CP ngày 15 tháng 05 năm 2014 của Chính
phủ về Quy định về việc thu tiền sử dụng đất.

[7].

Nghị định số 47/2014/NĐ-CP ngày 15 tháng 05 năm 2014 của Chính
phủ về việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.

[8].

Nghị định số 32/2015/NĐ-CP ngày 25 tháng 03 năm 2015 của Chính
phủ về Quản lý chi phí đầu tư xây dựng.

[9].

Nghị định số 59/2015/NĐ-CP ngày 18 tháng 06 năm 2015 của Chính
phủ về Quản lý dự án đầu tư xây dựng.

[10]. Nghị định số 84/2015/NĐ-CP ngày 30 tháng 09 năm 2015 của Chính
phủ về Giám sát và đánh giá đầu tư.
[11]. Nghị định số 01/2017/NĐ-CP ngày 06/01/2017 của Chính phủ về Sửa
đổi, bổ sung một số Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật đất đai.
[12]. Thông tư số 30/2014/TT-BTNMT ngày 02 tháng 6 năm 2014 của Bộ
Tài nguyên Môi trường Quy định về hồ sơ giao đất, cho thuê đất,
chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất.
[13]. Thông tư số 37/2014/TT-BTNMT ngày 30 tháng 6 năm 2014 của Bộ
Tài nguyên Môi trường Quy định chi tiết về bồi thường, hỗ trợ, tái định
cư khi Nhà nước thu hồi đất.


96

[14]. Quyết định số 371/QĐ-UBND ngày 16/01/2014 của UBND Thành phố
Hà Nội về việc phê duyệt quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020, kế
hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ đầu (2011-2015) quận Hoàng Mai.
[15]. Quyết định số 23/2014/QĐ-UBND ngày 20/6/2014 của UBND Thành
phố Hà Nội về việc ban hành quy định các nội dung thuộc thẩm quyền
của Ủy ban nhân dân thành phố Hà nội do Luật đất đai 2013 và các
Nghị định của Chính phủ giao cho về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà nội
[16]. Quyết định số 47/2016/QĐ-UBND ngày 29 tháng 3 năm 2017 của
UBND Thành phố Hà Nội về việc phê duyệt mức hỗ trợ tự lo tái định
cư bằng tiền đối với trường hợp được bố trí nhà tái định cư.
[17]. Quyết định số 10/2017/QĐ-UBND ngày 29 tháng 3 năm 2017 của
UBND Thành phố Hà Nội về việc ban hành Quy định Các nội dung
thuộc thẩm quyền của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội về bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn
thành phố Hà Nội.
[18]. Quyết định số 13/2017/QĐ-UBND ngày 31 tháng 3 năm 2017 của
UBND Thành phố Hà Nội về việc ban hành Một số quy định về đăng
ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài
sản khác gắn liền với đất; đăng ký biến động về sử dụng đất, sở hữu tài
sản gắn liền với đất cho các tổ chức trên địa bàn thành phố Hà Nội.
[19]. UBND Quận Hoàng Mai (2016), Báo cáo thuyết minh tổng hợp kế
hoạch sử dụng đất năm 2016 Quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội.
[20]. Đỗ Đình Đức - Bùi Mạnh Hùng (2012), Quản lý dự án đầu tư xây
dựng công trình, Nhà xuất bản Xây dựng, Hà Nội.
[21]. Lê Văn Kiều (2008), Bài giảng quản lý dự án trong giai đoạn thực
hiện đầu tư - Chương trình bổ túc nghiệp vụ giám đốc dự án.
[22]. Nguyễn Ngọc Anh (2009), Đánh giá việc thực hiện chính sách bồi
thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng và tái định cư khi Nhà nước thu hồi

97

đất tại một số dự án trên địa bàn huyện Phú Xuyên, thành phố Hà Nội,
Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội.
[23]. Hoàng Ngọc Bắc, Nguyễn Chí Mỳ (2007), Công tác tư tưởng giải phóng
mặt bằng - kinh nghiệm từ Hà Nội, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà
Nội.
[24]. Nguyễn Đức Bình (2013), Đánh giá việc phân cấp quản lý nhà nước
trong thực hiện chính sách thu hồi đất, bồi thường hỗ trợ và tái định
cư: Trường hợp nghiên cứu tại tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu, Trường Đại học
Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh.
[25]. Nguyễn Công Hiệp (2015), Quản lý nhà nước về giải phóng mặt bằng
của quận Hoàng Mai thành phố Hà Nội, Học viện Chính trị Khu vực I.
[26]. Nguyễn Khắc Thái Sơn (2007), Giáo trình quản lý nhà nước về đất đai
(dành cho sinh viên ngành quản lý đất đai), Trường Đại học Nông lâm,
Đại học Thái Nguyên.
[27]. Vũ Văn Sơn (2013), Giải pháp đẩy nhanh tiến độ công tác bồi thường,
giải phóng mặt bằng tái định cư các dự án đầu tư xây dựng công của
thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sĩ Kinh tế.
[28]. Khổng Minh Tùng (2010), Giải pháp hoàn thiện quá trình thực thi chính
sách thu hồi đất nông nghiệp, bồi thường giải phóng mặt bằng tại huyện
Yên Dũng tỉnh Bắc Giang, Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội.
[29]. “Khiếu kiện về đất đai - thực trạng, nguyên nhân và giải pháp”,
Http://luatsuhanoi.vn/nguyen-cuu-trao-doi-bai-viet/khieu-kien-ve-dat-daithuc-trang-nguyen-nhan-va-giai-phap.html, xem 15/11/2017.
[30]. “Lịch sử hành chính Hà Nội”,
< xem 15/11/2017.
[31]. “Bản đồ quy hoạch quận Hoàng Mai, Hà Nội”,
/>quanhoangmaihanoi>, xem 15/11/2017.

98

[32]. “Bàn về tham nhũng trong quản lý và sử dụng đất đai hiện nay”,
xem 165/11/2017.
[33] Một số website khác.