Tham luận đổi mới phương pháp học tập môn Vật lí THPT Ninh Châu

BÀI THAM LUẬN ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP HỌC TẬP MÔN VẬT LÍ
Kính thưa quý thầy cô giáo, cùng toàn thể các bạn học sinh thân mến!
Tôi rất vinh dự khi được thay mặt các bạn trong lớp 10A7 trình bày bài tham luận
của mình với chủ đề : “Đổi mới phương pháp học tập môn Vật lí”.
I. Lí do lựa chọn vấn đề
Đổi mới phương pháp học tập thực chất là tạo ra sự chuyển biến trong cách
học. Muốn yêu thích bộ môn Vật lí là học tập một cách tích cực, trước hết phải yêu
bộ môn, có sự đầu tư thích đáng cho từng bài học.
Vật lí là một trong những bộ môn khoa học về tự nhiên, nhiệm vụ chủ yếu
của nó là nghiên cứu các hiện tượng vật lí, tìm nguyên nhân, khám phá ra các định
luật vật lí phục vụ lợi ích của con người và đối với học sinh. Vật lí như là một môn
học khó đối với học sinh hiện nay bởi các bạn chưa có sự đầu tư thích đáng cho
môn học này, chưa có phương pháp học tập đúng đắn, đang còn lười nhác, thiếu áp
dụng hoặc liên hệ thực tế, hiểu biết vấn đề vật lí chưa thấu đáo, nữa vời dẫn đến sai
bản chất hiện tượng. Bên cạnh đó cũng do các nguyên nhân như không làm nhiều
bài tập dẫn đến không có phương pháp giải, không ghi nhớ được các công thức vật
lí. Môn vật lí khó nên đa số các học sinh yêu thích thực sự là hiếm. Nhưng nguyên
nhân chủ yếu vẫn là do các bạn học sinh chưa có phương pháp học tập tích cực và
đúng đắn.
Vậy làm cách nào để cải thiện và nâng cao chất lượng học tập môn Vật lí
trong trường?
II. Nội dung
* Hoạt động nhận thức trong quá trình học bộ môn Vật lí mang tính tích cực,
hiệu quả trong việc học tập tích cực, tự giác, sáng tạo của học sinh.
Ý thức và phẩm chất tâm lí, năng lực của con người biểu hiện và được hình
thành trong hoạt động của con người. Việc học tập bộ môn sẽ làm cho học sinh phát


triển khác nhau tùy thuộc ở nội dung và phương pháp học tập. Vì vậy việc học
không chỉ quan tâm tới nhiệm vụ phát triển về trí tuệ. Giải những bài toán không
phải chỉ là theo khuôn mẫu đã có, thực hiện những bài toán làm có tính chất nghiên

cứu, nắm được những kĩ năng, kĩ xảo mới hợp yêu cầu thực tiễn. Tức là phải phát
triển năng lực sáng tạo.
Việc phấn đấu học tập bộ môn Vật lí như: tự tìm tòi, tự hiểu biết để phát
triển, khai thác, hượng thụ những thành quà lao động vẫn chưa tự bỏ cách giáo dục
mang tính thực dụng. Không ít học sinh chưa phát huy trí lực, không quan tâm đến
việc rèn luyện trí thông minh, sáng tạo. Điều này nguy hại là, sau khi học xong các
hiện tượng vật lý và các định luật về vật lý một số bạn lại không biết vận dụng các
hiện tượng, định luật đó vào để giải thích một số hiện tượng về khoa học tự nhiên
và không chỉ ra được ứng dụng rộng rãi của nó trong khoa học kỹ thuật.
Về đổi mới phương pháp là vấn đề cấp bách của thời đại đối với chúng ta.
Ngày nay sự đổi mới phương pháp dạy học là sự sống của giáo dục Việt Nam. Do
vậy việc đổi mới phương pháp học tập là không thể thiếu được trong nhà trường
hiện nay. Có như vậy thì mới có phát huy được về chất lượng. Việc đổi mới đó phải
được đào tạo và rèn luyện thành thói quen. Vì môn Vật lý là môn khoa học thực
nghiệm nó là cơ sở cho nhiều ngành kỹ thuật, các máy móc được chế tạo dựa trên
các thành tựu vật lý: Động cơ ô tô, máy bay được chế tạo dựa vào kiến thức về
nhiệt, Máy phát điện, động cơ điện, vô tuyến truyền hình ... được chế tạo dựa trên
kiến thức về điện... những thành tựu của vật lý và kỹ thuật phục vụ rất nhiều cho
cuộc sống của con người trên mọi mặt. Vì vậy việc đổi mới phương pháp học tập
vật lý là không thể thiếu được.
* Từ thực tế của bộ môn tôi xin đưa ra một số biện pháp như sau:
1. Nắm chắc kiến thức trên lớp
Muốn nắm chắc kiến thức ngay tại lớp thì cần chăm chú nghe giảng, thảo
luận bài với bạn bè, phần nào chưa hiểu thì hỏi giáo viên hoặc bạn bè.


2. Vận dụng ngay kiến thức được học
Có nhiều cách để vận dụng như thông qua việc ôn luyện ở nhà như: làm bài
tập, nghiên cứu giải thích các hiện tượng, ôn lại các kiến thức vừa được học xong
trên lớp và các kiến thức cũ trước đó để có tính hệ thống. Ngoài ra các bạn có thể

kết hợp với việc tra tìm trên mạng thật nhiều các dạng toán, bài tập liên quan đến
đơn vị kiến thức đã được học và tìm cách giải quyết. Qua quá trình này lượng kiến
thức được củng cố và giúp các bạn có thể nhớ được nhiều công thức hơn.
3. Liên hệ thực tế các hiện tượng tự nhiên
Vật lí là môn khoa học thực nghiệm, xuất phát từ những yêu cầu của xã hội
trong cuộc sống
Ví dụ: Tại sao có chuyển động, vì sao xe ngựa chạy được, vì sao có sét, vì
sao sấm khác sét.
Khi đó ta sẽ có mối liên hệ giữa kiến thức được học và thực tế giúp ta sẽ dễ
nhớ và tuy duy hơn.
4. Say mê và có niềm tin với Vật lí
Lên mạng tìm kếm các thí nghiệm vui, xem các hiện tượng kì lạ trong tự nhiên hay
xem một video về khám phá cuộc sống khi đó ta sẽ thấy sự ảnh hượng của vật lí
trong cuộc sống. Vật lí không hề cao siêu như chúng ta vẫn nghĩ.
5. Thường xuyên đặt ra cho mình những câu hỏi ngớ ngẩn
Ví dụ: -

Tại sao vật đều có thể đứng yên.
Sẽ ra sao nếu không xuất hiện lực ma sát.

Khi đó ta có thể hiểu vai trò của chúng, làm sao để duy trì sự tồn tại của
chúng, cơ chế ra sao. Từ đó bạn sẽ thấy vật lí hay và hấp dẫn, yêu và thích sẽ làm
cho ta thêm động lực học hỏi.
III. Một số tấm gương sáng học giỏi Vật lí


Mỵ Duy Hoàng Long (lớp 12 chuyên Vật lý, Trường THPT chuyên Lam
Sơn, Thanh Hóa). Môn yêu thích của Hoàng Long lại là những môn tự nhiên và
đặc biệt xuất sắc ở môn Vật lý. Hoàng Long là một tấm gương khiến mọi thán
phục, lớp 11 giành giải Ba kỳ thi học sinh giỏi quốc gia, lớp 12 đạt giải Nhất kỳ thi

học sinh giỏi quốc gia và Huy chương Đồng Olympic Vật lý châu Á. Khi được hỏi
về bí quyết để học tốt, thì Hoàng Long đã trả lời: “Em chẳng có bí quyết gì cả, chỉ
là để học tốt bất kể môn gì thì cần phải tạo cho mình lòng đam mê, nếu có lòng
đam mê thì khi ngồi vào học sẽ tập trung cao độ, hiệu quả môn học sẽ cao”.
Ngoài ra cũng có nhiều tấm gương tiểu biểu, một trong số đó có bạn Nguyễn
Ngọc Khánh (Lớp 12A3 chuyên Lý của Trường THPT chuyên Phan Bội Châu,
Nghệ An) người học trò xứ Nghệ say mê Vật lý. Sinh ra và lớn lên trong một gia
đình nông dân, sống ở nông thôn với nhiều khó khăn nhưng Khánh có sẵn tố chất
thông minh và ý chí ham học khiến người người không khỏi xúc động và ngưỡng
mộ. Ngọc Khánh đã xuất sắc giành Huy chương Vàng Olympic Vật lý châu Á.
Khánh cũng là thành viên chính thức của Đội tuyển quốc gia Việt Nam tham dự Kỳ
thi Olympic Vật lý quốc tế tại Cộng hòa Ấn Độ.
IV. Kết quả
Vận dụng từ phương pháp đổi mới trên. Tôi thấy trong quá trình học tập đã
thu hút được kết quả khá tốt. Cụ thể là bản thân ham học và yêu thích môn Vật lí
hơn. Tôi thấy được tầm quan trọng của môn Vật lí, thấy được những thành tựu của
vật lí và kỹ thuật phục vụ rất nhiều cho cuộc sống của con người trên mọi mặt.

Trên đây là những quan điểm và suy nghĩ của cá nhân tôi đúc rút từ thực tế trong
quá trình quá trình học tập bộ môn vật lí. Rất mong nhận được sự góp ý của các
bạn học sinh và thầy, cô giáo để bài viết được hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!