Giáo án Sinh học 8 bài 6: Phản xạ

GIÁO ÁN SINH HỌC 8
Bài 6: PHẢN XẠ
I/ Mục tiêu: (chuẩn kiến thức)
1/ Kiến thức:
- Trình bày được cấu tạo, chức năng cơ bản của nơron và kể tên các loại nơron
- Chứng minh phản xạ là cơ sở của mọi hoạt động của cơ thể bằng các ví dụ cụ thể
2/ Kĩ năng:
- Quan sát và phân tích kênh hình
- Rèn kỹ năng hoạt động nhóm
Kĩ năng sống:
- Kĩ năng hợp tác, lắng nghe tích cực khi hoạt động nhóm
- Kĩ năng xử lí và thu thập thông tin khi đọc SGK, quan sát hình để tìm hiểu đặc điểm, cấu
tạo và chức năng của nơ ron
- Kĩ năng tự tin khi trình bày ý kiến trước nhóm, trước tổ
3/ Thái độ:
Giáo dục ý thức bảo vệ sức khẻo
II/ Phương pháp/kĩ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng
- Động não
- Vấn đáp – tìm tòi
- Trực quan
- Thảo luận nhóm
- Nêu vấn đề
III/ Chuẩn bị:
- Gv: Tranh phóng to hình 6.1 – 6.2, sơ đồ 6.3 SGK
- HS: Xem trước nội dung bài
IV/ Tiến trình lên lớp:
1/ Ổn định (1’)

TaiLieu.VN

Page 1

2/ Kiểm tra bài cũ (5’)
(?) Mô là gì? Cho biết các yếu tố của mô? Hãy kể các loại mô chính trong cơ thể?
(?) Cho biết vị trí của từng loại mô? Nêu chức năng của từng loại mô?
3/ Các hoạt động dạy học
a/ Khám phá:
Gv: Vì sao khi ta chạm phải vật nóng tay ta rụt lại, nhìn thấy quả me thì tiết nước bọt,
chạy xe thấy đèn đỏ thì dừng lại... Những hiện tượng đó được gọi là gì? Cơ chế đó diễn ra như
thế nào? Nội dung bài hôm nay sẽ giải đáp cho chúng ta biết những điều đó.
b/ Kết nối:
T gian Hoạt động của thầy
10’

Hoạt động của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu cấu tạo và chức năng của nơron
hs Chỉ rõ cấu tạo và các chức năng của nơron, từ đó thấy chiều hướng lan truyền
xung TK trong sợi trục
I/ Cấu tạo và chức năng của nơron
Gv: Cho hs nhắc lại:
(?) Hãy nêu thành phần và cấu tạo của
mô thần kinh?
- HS: Mô TK gồm các tế bào th kinh gọi
là nơ ron và các tế bào thần kinh đệm
- Gv: Y/c hs quan sát hình 6.1/sgk, kết
hợp nghiên cứu thông tin để trả lời câu
hỏi

- HS: Tự thu thập thông trong SGK

(?) Hãy mô tả cấu tạo của 1 nơron điển
hình?
- HS: Mô tả dựa theo hình 6.1

TaiLieu.VN

Page 2


- Gv: Tiểu kết và nhấn mạnh thêm. Bao
miêlin tạo nên những eo chứ không phải
là nối liền

(?) Vậy nơron có chức năng gì ?

(?) Cảm ứng? Dẫn truyền?

- Chức năng cơ bản của nơron là cảm
ứng và dẫn truyền
- HS: Dựa theo thông tin để hoàn chỉnh
kiến thức

(?) Căn cứ vào chức năng người ta phân - Có 3 loải nơron
biệt mấ loại nơron?
+ Nơ ron hướng tâm (nơron cảm giác)
(?) Nêu chức năng của từng loại nơron? truền xung thần kinh về trung ương thần
kinh
+ Nơron trung gian (nơron liên lạc)
đảm bảo liên lạc giữa các nơ ron

+ Nơ ron li tâm (nơron vận động)
- Gv: Làm cho hs thấy và hiểu được vị truyền xung thần kinh tới cơ quan phản
trí, cấu tạo và chức năng của nơ ron
ứng.

- Gv: Y/c thảo luận:
(?) Em có nhận xét gì về hướng dẫn - HS: Nơron hướng tâm dần truyền xung
truyền xung TK ở nơ ron hướng tâm và TK về trung ương TK, còn nơ ron li tâm
nơ ron li tâm?
dẫn truyền xung TK tới cơ quan pư (cơ,

TaiLieu.VN

Page 3


tuyến)
- Gv: Mở rông thêm: Ở người có 75.000
tỉ tế bào, chỉ riêng ở não có tới 1000 tỉ tế
bào, trong đó có 100 tỉ là các nơron (còn
900 tỉ là các tb TK đệm chiếm 75 % sô
lượng nơ ron
23’

Hoạt động 2: Tìm hiểu : Cung phản xạ
HS hình thành khái niệm phản xạ, vòng phản xạ , biết giải thích 1 số phản xạ ở
người bằng cung phản xạ, vòng phản xạ
II/ Cung phản xạ
1/ Phản xạ
- Gv: Y/c hs nghiên cứu thông tin/sgk

thảo luận nhóm trả lời câu hỏi (5’)
- HS Tự thu nhận thông tin trong SGK
(?) Phản xạ là gì? Cho VD về phản xạ ở
người và ĐV?

- Là phản ứng của cơ thể trả lời kích
thích của môi trường dưới sự điều khiển
của hệ thần kinh

(?) Một phản xạ thực hiện được nhờ sự
chỉ huy của bộ phận nào?
- HS: Nhờ bộ phận hệ thần kinh
(?) Nêu điểm khác nhau giữa phản xạ ở
người và tính cảm ứng ở ĐV?

- HS: Phản xạ ở người khác với tính cảm
ứng của tv vì: px là phản ứng có sự tham
gia của hệ thần kinh mà ở thực vật lại
khong có hệ thần kinh

TD: Hiện tượng cụp lá ở cây xấu hổ
chủ yếu là những thay đổi về lực trương
- Gv: nhấn mạnh: mọi hoạt động của cơ nước ở các tế bào gốc chứ không phải do
thể đều là phản xạ, px không chỉ trả lời hệ thần kinh điều khiển.
các kích thích của môi trường ngoài mà

TaiLieu.VN

Page 4

còn đáp ứng kích thích của môi trường
trong
TD: Sự tăng nhịp hô hấp, sự thay đổi
nhịp co bóp của tim khi lao động , sự tiết
mồ hôi khi trời nóng, trời lạnh…. đều là
phản xạ.
2/ Cung phản xạ
- Gv:Y/c hs đọc thông tin đồng thời quan
sát hình 6.2/sgk ghi nhớ kiến thức

- HS: Tự thu thập thông tin và quan sát
hình 6.2

(?) Có những loại nơron nào tham gia
vào cung phản xạ?
- HS: Có 3 loại nơ ron tham gia vào cung
phản xạ
(?) Cung phản xạ là gì?
- Là đường dẫn truyền xung thần kinh từ
cơ quan thụ cảm qua trung ương thần
kinh tới cơ quan phản ứng

(?) Một cung phản xạ bao gồm những
- Cung phản xạ gồm 5 khâu:
thành phần nào?
+ Cơ quan thụ cảm
+ Nơron hướng tâm
+ Nơron trung gian
+ Nơron li tâm

+ Cơ quan phản ứng
(?) Cung phản xạ có vai trò như thế nào?
- HS: Thực hiện phản xạ

- HS: Kim kích thích → cơ quan thụ cảm
(da) → nơron hướng tâm → tuỷ sống(t.w

TaiLieu.VN

Page 5


(?) Hãy giải thích phản xạ: kim châm tk)phân tích → nơron li tâm → cơ ở ngán
vào tay, tay rụt lại?
tay → co tay, rụt lại.
Như vậy px được thực hiện 1 cách chính
xác là nhờ có các luồng thông tin ngược
báo về t.w tk để có sự điều chỉnh px tạo
nên vòng px...
3/ Vòng phản xạ
- Gv: y/c hs nghiên cứu thông tin/sgk và
sơ đồ hình 6.3/sgk
(?) Vòng phản xạ có ý nghĩa như thế nào
trong đời sống?

- HS: Tự thu thập thong tin

(?) Nêu VD về phản xà và phân tích - HS: Giúp px thực hiện chính xác hơn
đường dẫn truyền xung thần kinh trong
phản xạ đó?

- Gv: lưu ý hs: ( sgk….)

- HS: Phân tích dựa theo thông tin trong
Ngay trong trường hợp chỉ phản ứng 1 sgk
lần đã đáp ứng được yêu cầu trả lời kích
thích cũng vẫn có thông tin ngược qua
dây hướng tâm về trung ương TK. Vì - Vòng px là tập hợp các cung phản xạ
vậy, dù là phản xạ đơn giản nhất thì xung nối tiếp nhau nhằm để chính xác hóa
TK vẫn được dẫn truyền trong vòng px phản ứng của cơ thể trước một kích thích
nào đó.
- Gv: Y/c tự rút ra kết luận:
- Trong px luôn có luồng thông tin ngược
báo về trung ương thần kinh để trung
ương điều chỉnh pư cho chinh xác

5’

Hoạt động 3: Củng cố và tóm tắt bài
- Căn cứ vào chức năng người ta phân biệt mấy loại nơron, các loại nơron đó khác
nhau ở điểm nào?
- Phản xạ là gì? Cho thí dụ?

TaiLieu.VN

Page 6


- cung phản xạ là gì?
- Từ 1 VD cụ thể hãy phân tích đương đi của xung thần kinh trong px đó?
1’

Hoạt động 5: Hướng dẫn học ở nhà
- Học bài và trả lời câu hỏi 1,2 SGK /23
- Đọc phần “em có biết”
- Xem kĩ nội dung thực hành bài 6

TaiLieu.VN

Page 7