Giáo án Sinh học 9 bài 35: Ưu thế lai

GIÁO ÁN SINH HỌC 9
BÀI 35: ƯU THẾ LAI
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Học sinh nắm được khái niệm ưu thế lai, cơ sở di truyền của hiện tượng ưu thế lai, lí do không
dùng cơ thể lai để nhân giống.
- Nắm được các phương pháp thường dùng để tạo ưu thế lai.
- Hiểu và trình bày được khái niệm lai kinh tế và phương pháp thường dùng để tạo cơ thể lai
kinh tế ở nước ta.
2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng quan sát tranh hình tìm kiến thức, giải thích hiện tượng bằng cơ sở
khoa học.
3. Thái độ: Giáo dục ý thức tìm tòi, trân trọng thành tựu khoa học.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
- Tranh phóng to H 35 SGK.
- tranh 1 số giống động vật; bò, lợn, dê  Kết quả của phép lai kinh tế.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC.
1. Ổn định tổ chức
- Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới
Hoạt động 1: Hiện tượng ưu thế lai
Mục tiêu: Học sinh nắm được khái niệm ưu thế lai, cơ sở di truyền của hiện tượng ưu thế lai.
Hoạt động của GV và HS

Nội dung kiến thức trọng tâm

- GV cho HS quan sát H 35 phóng to và đặt
câu hỏi:
- So sánh cây và bắp ngô của 2 dòng tự - Ưu thế lai là hiện tượng cơ thể lai F có
1

TaiLieu.VN

Page 1


thụ phấn với cây và bắp ngô ở cơ thể lai F 1 ưu thế hơn hẳn so với bố mẹ: có sức sống
trong Hình 35 SGK?
cao hơn, sinh trưởng nhanh, phát triển
- HS quan sát hình, chú ý đặc điểm: chiều mạnh, chống chịu tốt, năng suất cao hơn.
cao cây, chiều dài bắp, số lượng hạt  nêu - Ưu thế lai biểu hiện rõ khi lai giữa các
dòng thuần có kiểu gen khác nhau.
được:
+ Cơ thể lai F1 có nhiều đặc điểm trội hơn
cây bố mẹ.
- GV nhận xét ý kiến của HS và cho biết:
hiện tượng trên được gọi là ưu thế lai.
- Ưu thế lai là gì? Cho VD minh họa ưu thế
lai ở động vật và thực vật?
- HS nghiên cứu SGK, kết hợp với nội
dung vừa so sánh nêu khái niệm ưu thế lai.
+ HS lấy VD.
- GV cung cấp thêm 1 số VD.

Hoạt động 2: Nguyên nhân của hiện tượng ưu thế lai
Mục tiêu: Biết được nguyên nhân của hiện tượng ưu thế lai và lí do không dùng cơ thể lai
để nhân giống.
Hoạt động của GV và HS

Nội dung kiến thức trọng tâm

- Yêu cầu HS đọc thông tin SGK và trả lời
câu hỏi:
- Khi lai 2 dòng thuần có kiểu gen khác
- Tại sao khi lai 2 dòng thuần ưu thế lai nhau, ưu thế lai biểu hiện rõ nhất ở F 1 vì
thể hiện rõ nhất? (Ưu thế lai rõ vì xuất hiện hầu hết các cặp gen ở trạng thái dị hợp chỉ
nhiều gen trội có lợi ở con lai F1)
biểu hiện tính trạng trội có lợi.
- HS nghiêncứu SGK, thảo luận nhóm và trả + Tính trạng số lượng (hình thái, năng
lời câu hỏi:
suất) do nhiều gen trội quy định.
- Tại sao ưu thế lai biểu hiện rõ nhất ở F 1 - Sang thế hệ sau, tỉ lệ dị hợp giảm nên ưu
sau đó giảm dần qua các thế hệ? (Các thế thế lai giảm. Muốn khắc phục hiện tượng
hệ sau ưu thế lai giảm dần vì tỉ lệ dị hợp này, người ta dùng phương pháp nhân

TaiLieu.VN

Page 2


giảm).

giống vô tính (giâm, chiết, ghép,...).

- GV giúp HS rút ra kết luận.
- Muốn duy trì ưu thế lai con người đã làm
gì?

Hoạt động 3: Các phương pháp tạo ưu thế lai
Mục tiêu: Hiểu và trình bày được khái niệm lai kinh tế và phương pháp thường dùng để tạo cơ thể lai kinh tế ở nước
ta.

Hoạt động của GV và HS

Nội dung kiến thức trọng tâm

-GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK, hỏi:
- Con người đã tiến hành tạo ưu thế lai ở 1. Phương pháp tạo ưu thế lai ở cây
cây trồng bằng phương pháp nào?
trồng:
- Nêu VD cụ thể?

- Lai khác dòng: tạo 2 dòng tự thụ phấn
- HS nghiên cứu SGK mục III để trả lời. Rút rồi cho giao phấn với nhau.
ra kết luận.
VD: ở ngô lai (F1) có năng suất cao hơn
- GV giải thích thêm về lai khác thứ và lai từ 25 – 30 % so giống ngô tốt.
khác dòng.
Lai khác dòng được sử dụng phổ biến hơn.

- Lai khác thứ: lai giữa 2 thứ hoặc tổng
hợp nhiều thứ của 1 loài.

- Con người đã tiến hành tạo ưu thế lai ở vật VD: Lúa DT17 tạo ra từ tổ hợp lai giữa
giống lúa DT10 với OM80 năng suất cao
nuôi bằng phương pháp nào?VD?
(DT10 và chất lượng cao (OM80).
- GV cho HS quan sát tranh ảnh về các
giống vật nuôi.
- Tại sao không dùng con lai F 1 để nhân 2. Phương pháp tạo ưu thế lai ở vật
giống? (Nếu nhân giống thì sang thế hệ sau nuôi:

các gen lặn gây hại ở trạng thái đồng hợp sẽ - Lai kinh tế: cho giao phối giữa cặp vật
biểu hiện tính trạng)
nuôi bố mẹ thuộc 2 dòng thuần khác nhau
- GVmở rộng: ở nước ta lai kinh tế thường rồi dùng con lai F1 làm sản phẩm.
dùng con cái trong nước lai với con đực VD: Lợn ỉ Móng Cái x Lợn Đại Bạch 
giống ngoại.
Lợn con mới đẻ nặng 0,7 – 0,8 kg tăng
trọng nhanh, tỉ lệ nạc cao.

TaiLieu.VN

Page 3


- Áp dụng kĩ thuật giữ tinh đông lạnh.
4. Củng cố
- Trả lời câu 1, 2, 3, SGK trang 104.
- Ưu thế lai là gì ? Cho biết cơ sở di truyền của hiện tượng trên? Tại sao không dùng cơ thể lai
F1 để nhân giống? Muốn duy trì ưu thế lai thì phải dùng biện pháp gì ?
- Lai kinh tế là gì? Ở nước ta lai kinh tế được dùng dưới hình thức nào? Cho ví dụ?
- Học sinh đọc kết luận bài học .
5. Hướng dẫn học bài ở nhà
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK.
- Tìm hiểu thêm về các thành tựu ưu thế lai và lai kinh tế ở Việt Nam.
IV. RÚT KINH NGHIỆM GIỜ DẠY
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.................................................................................................................

TaiLieu.VN

Page 4