hiện tượng tự tảm

Giaùo vieân:


NguyÔn V¨n T¸m

Trường THPT T©y Thơy Anh
Bộ môn Vật Lý
BÀI GIẢNG VẬT LÝ 11
BÀI GIẢNG VẬT LÝ 11
KT BÀI CŨ
BÀI Míi
I.Tõ th«ng riªng cđa mét m¹ch kÝn II.HiƯn t­ỵng tù c¶m III. SĐĐ TỰ CẢM IV. øng dơng
CỦNG CỐ
Bµi tËp vỊ nhµ

KT BAỉI CUế BAỉI Mới CUNG CO
Bài tập về nhà

I.Từ thông riêng của một mạch kín
Thế nào là
từ thông
riêng của
một mạch
kín ?
Từ thông riêng của mạch :
là từ thông do từ trường (được sinh ra bởi chính dòng điện trong mạch đó) gây ra.
Công thức
thể hiện sự
phụ thuộc
của từ thông

riêng vào cư
ờng độ dòng
điện?
Công thức tính từ thông riêng:
iL.=

Trong đó L: là độ tự cảm của mạch kín
(phụ thuộc vào cấu tạo và kích thước của mạch)
Đơn vị : Henry (H)
(25.1)
l
Ví dụ :
Độ tự cảm của ống dây :
(không có lõi sắt)
Thiết lập
biểu thức
tính độ tự
cảm của
ống dây ?
S
l
N
L
2
7
10.4

=

(25.2)

Độ tự cảm của ống dây :
( có lõi sắt)
S
l
N
L
2
7
10.4
à

=
Lõi sắt
Tính độ tự cảm
Chú thích:
Trong đó: độ từ thẩm
(đặc trưng cho từ tính của lõi sắt)
à
Hiện tượng tự cảm

I. THÍ NGHIỆM:
E r
Đ
+ -
K
MỞ K
ĐÓNG K
E r
Đ
+ -

K
L
Hình 1 Hình 2
Mạch điện hình 1 và 2 có gì khác nhau?
- Hình 2 có mắc thêm cuộn dây L có lõi sắt ở giữa.
Hãy quan sát sự cháy sáng của đèn Đ ở hai hình khi đóng khoá K?
- Khi đóng khoá K, đèn Đ ở hình 1 sáng ngay, đèn Đ ở hình 2 dần dần sáng lên.
Hãy quan sát sự khác nhau của đèn Đ ở hai hình khi mở khoá K?
- Khi mở khoá K, đèn Đ ở hình 1 tắt ngay, đèn Đ ở hình 2 sáng loé lên rồi tắt
dần.
Vì sao có sự khác nhau này giữa hai mạch điện ở hình 1 và 2 ?


Giải thích:
E r
Đ
+ -
K
L
MỞ K ĐĨNG K
I
I
- Khi K đóng, dòng điện
chạy qua L tăng.
Xuất hiện dòng điện cảm
ứng I
C có chi uề
chống lại sự
tăng của dòng điện chính
trong mạch. Kết quả là

dòng điện I qua đèn tăng
chậm.
0≠∆⇒
φ
SB.=⇒
φ
tăng
InB ..10.4
7−
=⇒
π
tăng
B

I
C
C
B

I
Nêu biểu thức từ trường của ống
dây sinh ra khi có dòng điện I chạy
qua?
Nêu biểu thức xác đònh từ thông
xuyên qua vòng dây?
Cái gì xuất hiện khi có sự biến
thiên từ thông qua diện tích giới
hạn bởi vòng dây?
B


I
C
C
B

I


Gii thớch:
- Khi K mụỷ, doứng i n ch y
qua L giaỷm nhanh.
Ong dõy cng sinh ra dũng
in cm ng chng li s
gim ca dũng in chớnh.
Vỡ t thụng xuyờn qua cun
dõy gim mnh nờn dũng
in cm ng I
C
ln, chy
qua ốn lm ốn loộ sỏng
lờn.
0

SB.=

giaỷm
InB ..10.4
7
=

giaỷm
B

I
C
C
B

I
E r

+ -
K
L
ểNG KM K
I
I
B

I
C
C
B

I

ILISn ....10.4
7
=≈⇒
−

πφ
Với phụ thuộc vào dạng hình học của ống dây hay
phần của mạch điện gọi là độ tự cảm (L>0).
SnL .10.4
7−
≈
π
nIB .10.4
7−
≈
π
Từ trường trong lòng ống dây:
SBSB .cos.. ==
αφ
Từ thơng xun qua lòng ống dây:
II. ĐỘ TỰ CẢM:
( vì mặt phẳng chứa vòng dây nên
).
⊥B

0=
α
A
Wb
H
1
1
1 =
Đơn vị độ tự cảm: Trong hệ SI, đơn vị độ tự cảm là Henry, ký hiệu H
Hãy nêu biểu thức tính từ thông chui qua diện tích S của vòng dây?

B

n


III. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG TỰ CẢM:
IL ∆=∆⇒ .
φ
t
E
∆
∆
=
φ
Ta có
Đối với ống dây nhất định L = hằng số,
Vậy suất điện động tự cảm tỉ lệ với tốc độ biến thiên của cường
độ dòng điện chạy trong mạch đó.
Với
ILIL .'.
12
−=−=∆
φφφ
t
I
LE
∆
∆
=
Do đó:

Hãy nhắc lại biểu thức tính suất điện động cảm ứng của vòng dây?
Hãy nhận xét sự phụ thuộc của suất điện động E?