Đ.A HSG Hóa THCS Khánh Hòa 2004-2005

SỞ GIÁO DỤC- ĐÀO TẠO ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI THCS NĂM HỌC 2004-2005
KHÁNH HÒA Môn : HOÁ HỌC (VÒNG 1)
--------------------------------- Ngày thi : 24 tháng 02 năm 2005
ĐỀ THI CHÍNH THỨC Thời gian làm bài : 150 phút SBD:........./P....
BẢNG A (Không kể thời gian phát đề) GT1:.................
------------------------------ GT2 :.................
( Học sinh dự thi bảng B không làm những câu có dấu (*)
Câu I (3,5 điểm) :
1) Dung dòch Ba(OH)
2
1M phản ứng hết với dung dòch HCl 0,5M. Xác đònh nồng độ mol/lít (C
M
) của
dung dòch muối tạo thành sau phản ứng.
2) Tính thể tích dung dòch NaOH 0,5M đủ để hấp thụ hết 5,6 lit CO
2
(đktc) để thu được dung dòch
hỗn hợp hai muối Na
2
CO
3
và NaHCO
3
có tỉ lệ mol là 7 : 3
Câu II (2,5 điểm):
1) Có 8,96 dm
3
khí HCl (ở đktc) . Hãy :
- Nêu cách tạo ra dung dòch HCl 14,6%.
- Nêu cách tạo ra dung dòch HCl 2M.
2) 50 ml dung dòch Ba(OH)

2
phản ứng hết bởi 100 ml dung dòch MgSO
4
thu được 2,91 gam kết tủa.
Tính nồng độ mol/lít của dung dòch Ba(OH)
2
và dung dòch MgSO
4
ban đầu.
Câu III (4,0 điểm):
1) Xác đònh khối lượng anhiđrit sunfuric (SO
3
) và dung dòch H
2
SO
4
49% cần dùng điều chế 450
gam dung dòch H
2
SO
4
83,3%.
2) Khi hoà tan một oxit kim loại hoá trò II bằng một lượng vừa đủ H
2
SO
4
10% thu được dung dòch
muối có nồng độ 11,8%. Xác đònh tên của kim loại.
Câu IV (3,0 điểm):
1) Dung dòch gồm NaCl và CaCl

2
.Bằng phương pháp hoá học hãy tách riêng biệt hai muối ra khỏi
hỗn hợp.
2) Một mẫu Cu có lẫn Fe, Ag, S . Nêu phương pháp tinh chế Cu.
Câu V (5,0 điểm):
1) Làm bay hơi 60 gam nước một dung dòch A có nồng độ 15%, thu được dung dòch B có nồng 20%.
Hãy xác đònh khối lượng dung dòch A ban đầu và lượng chất tan có trong dung dòch.
2) Biết rằng 5,6 gam chất A tác dụng vừa hết với một lượng dung dòch loãng chứa 9,8 gam H
2
SO
4
,
thu được muối C và chất D.
a) Hỏi A, C , D có thể là những chất nào? Giải thích và viết phương trình phản ứng.
b) Nếu lượng C thu được bằng 15,2 gam thì lượng D thu được là bao nhiêu .Biết rằng A có thể là :
CaO , MgO , NaOH , KOH , Zn , Fe.
* Câu VI (2,0 điểm):
Hoà tan hoàn toàn một kim loại hoá trò III trong 100 ml dung dòch H
2
SO
4
1M. Để trung hoà
lương axit dư phải dùng hết 30 ml dung dòch NaOH 1M. Nếu lấy dung dòch thu được cho tác dụng
với dung dòch NH
4
OH dư thì thu được kết tủa, lấy kết tủa rửa sạch nung đến khối lượng không đổi
cân nặng 2,89 gam. Xác đònh tên kim loại.
------------------------------
Ghi chú : Học sinh được sử dụng bảng hệ thống tuần hoàn. Giáo viên coi thi không giải thích gì thêm
SỞ GIÁO DỤC- ĐÀO TẠO ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI THCS NĂM HỌC 2004-2005

KHÁNH HÒA Môn : HOÁ HỌC (VÒNG 1)
--------------------------------- Ngày thi : 24 tháng 02 năm 2005
ĐỀ THI CHÍNH THỨC
ĐÁP ÁN - BIỂU ĐIỂM - HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ VÒNG 1
Bảng A
Câu I (3,5 điểm):
Giải 1: Ba(OH)
2
+ 2HCl = BaCl
2
+ H
2
O (1) 0,25 điểm
1 2 1
Theo pt phản ứng và điều kiện bài toán ta có:
1 mol Ba(OH)
2
phản ứng hết 2 mol HCl thu được 1 mol BaCl
2
Vậy thể tích: V
2
( )Ba OH
=
1
1
= 1 lít, V
HCl
=
2
0,5

= 4 lít 0,25 điểm
Thể tích dung dòch sau phản ứng: V
dd
= 1 + 4 = 5 lít 0,25 điểm
Vậy nồng độ dung dòch muối thu được: C
M
2
BaCl
=
1
5
= 0,2 M. 0,25 điểm
Giải 2:
2) Theo đònh luật bảo toàn khối lượng, ta có :
2
5,6
22,4
CO C
n n= =
= 0,25 mol 0,50điểm
Theo đề bài ta có :
2 3
7
0,25.
10
Na CO
n =
= 0,175 mol 0,50điểm

3

3
0,25.
10
NaHCO
n =
= 0,075 mol 0,50điểm
Dựa vào 2 phương trình : CO
2
+ 2NaOH = Na
2
CO
3
+ H
2
O
và CO
2
+ NaOH = NaHCO
3
0,50điểm
ta tính được số mol NaOH phải dùng là : 0,425 ==>
V (ddNaOH) = 0,425 : 0,5 = 0,85 lit 0,50 điểm
Câu II(2,5 điểm):
Giải 1 : 1) Số mol HCl = 0,4 mol
:
14,6 gam HCl
* Muốn tạo ra dung dòch HCl 14,6% , cần hòa tan lượng HCl ở trên vào 85,4 gam H
2
O 0,50 điểm
* Muốn tạo dung dòch HCl 2M, cần hòa tan lượng HCl trên vào một lượng nước nhất

đònh < 200ml , sau đó thêm từ từ nước vào dung dòch cho đến 200ml dung dòch 0,50 điểm
Giải 2 : Gọi nồng độ ban đầu của dd : Ba(OH)
2
= x mol/l
Nồng độ ban đầu MgSO
4
= y. mol/l. 0,25 điểm
n
2
( )Ba OH
= 0,05x (mol), n
4
MgSO
=0,1y.
Ba(OH)
2
+ MgSO
4
= BaSO
4
↓ + Mg(OH)
2
0,25 điểm
1 1 233 + 58 = 291 (gam)
0,05x 0,1y 2,91 (gam)
Theo phương trình phản ưng và điều kiện bài ra ta có:
x =
2,91
291.0,05
= 0,2. Vậy C

M
2
( )Ba OH
= 0,2M 0,50 điểm
y =
2,91
291.0,1
= 0, 1. Vậy C
M
4
MgSO
= 0,1M. 0,50 điểm
Câu III (4,0 điểm):
1. Đặt khối lượng SO
3
= x dùng để pha 450 gam dung dòch H
2
SO
4
88,3%, khối lượng H
2
SO
4 (49%)
= y.
Ta có pt:
x + y = 450 (*) 0,50 điểm
SO
3
+ H
2

O = H
2
SO
4
(1) 0,50 điểm
80 98
x
98
80
x
Khối lượng H
2
SO
4
nguyên chất có trong y gam dung dòch H
2
SO
4
49% là:
49
100
y
= 0,49y.
Theo điều kiện bài ra ta có:
98
80
x
+ 0,49y =
450.83,3
100

= 374,85 0,50 điểm
Giải hệ pt phản ứng: x + y = 450
98x + 80.0,49y = 80.374,85
x = 210, y = 240
m
3
SO
= 210 gam, m
2 4
H SO
= 240 gam. 0,50 điểm
2. Tìm kim loại M và tính khối lượng:
MO + H
2
SO
4
= MSO
4
+ H
2
O (2) 0,50 điểm
(M + 16) 98 (M + 96)
Theo phương trình pứ (2): Để hoà tan (M + 16) gam MO thì cần 98 gam H
2
SO
4
nguyên chất thu
được (M + 96) gam.
m
dd

2 4
H SO
=
98.100
10
= 980 (gam) 0,50 điểm
m
dd
= M + 16 + 980 = (M + 996) (gam). 0,50 điểm
Theo ptpứ và điều kiện bài ra ta có: 11,8 =
96
996
M
M
+
+
.100
11,8(M + 996) = 100(M + 96)
→
M = 24 (Mg). 0,50 điểm
Vậy kim loại cần tìm là Mg.
Câu IV (3,0 điểm):
1) Tách NaCl ra khỏi dung dòch CaCl
2
.
a. Tách NaCl: 0,50 điểm
Cho hỗn hợp tác dụng với dung dòch Na
2
CO
3

vừa đủ thu được dd NaCl và CaCO
3
↓
CaCl
2
+ Na
2
CO
3
= CaCO
3
↓ + 2NaCl.
Lấy kết tủa ra dung dòch và cô cạn ta thu được NaCl.
b. Tách CaCl
2
: 0,50 điểm
CaCO
3
+ 2HCl
dư
= CaCl
2
+ CO
2
↑ + H
2
O
2) * Hòa tan bằng axit để loại bỏ Fe : 0,50 điểm
Fe + 2HCl = FeCl
2

+ H
2
↑
* Đốt trong oxi để loại bỏ S : 0,50 điểm
2Cu + O
2
= 2CuO ; S + O
2
= SO
2
↑
* Hòa tan chất rắn thu được (CuO và Ag) bằng a xit : 0,50 điểm
CuO + 2HCl = CuCl
2
+ H
2
O
* Lọc thu dung dòch CuCl
2
và thực hiện các phản ứng theo chuỗi sau : 0,50 điểm
CuCl
2
→
Cu(OH)
2

→

CuO
→

Cu
Câu V(5,0 điểm):
Giải 1: Đặt m
dd
là khối lượng dung dòch (A) thì (m
dd
–60) là khối lượng dung dòch B. Dung dòch A, B
có cùng lượng chất tan là m
ct
. Theo đònh nghóa nồng độ % ta có:

ct
dd
m
m
.100 = 15.
( 60)
ct
dd
m
m −
.100 = 20 0,50 điểm
Theo điều kiện bài toấnt có:
15
100
dd
m
=
20( 60)

100
dd
m −
0,50 điểm

→
20(m
dd
– 60) = 15m
dd

→
m
dd
=
1200
5
= 240 gam. 0,50 điểm
Khối lượng chất tan là: m
ct
=
240.15
100
= 36 gam. 0,50 điểm
Giải 2 : Viết các phương trình phản ứng thì thấy có 3 trường hợp hợp lý :
CaO + H
2
SO
4
= Ca(SO

4
) + H
2
O
KOH + H
2
SO
4
= KHSO
4
+ H
2
O
Fe + H
2
SO
4
= FeSO
4
+ H
2
0,75 điểm
Vậy 3 trường hợp là :
a) A là CaO ==> C là CaSO
4
và D là H
2
O
b) A là KOH ==> C là KHSO
4

và D là H
2
O
c) A là Fe ==> C là FeSO
4
và D là H
2
1,50 điểm
Nếu lượng C = 15,2 gam thì lượng D = 5,6 + 9,8 - 15,2 = 0,2 gam. Khi đó trường hợp (c) thỏa mãn vì
số mol C = 0,1 phù hợp với FeSO
4
= 15,2 : 152 = 0,1 mol. 0,75 điểm
Câu VI(2,0 điểm):
Đặt M là kim loại hoá trò III là khối lượng mol phân tử.
Số mol của M = a. n
2 4
H SO
= 0,1 (mol), n
NaOH
= 0,03 (mol)
n
2 4
H SO
(dư)
= 0,015 (mol). 0,25 điểm
2M + 3H
2
SO
4
= M

2
(SO
4
)
3
+ 3H
2
↑ (1) 0,25 điểm
a 1,5a 0,5a 1,5a
H
2
SO
4(dư)
+ 2NaOH = Na
2
SO
4
+ H
2
O (2) 0,25 điểm
0,015 0,03
n
2 4
H SO
pứ
=0,1 – 0,015 = 0,085 (mol)
Theo ptpứ (1): 1,5a = 0,085
→
a =
0,17

3
(*). 0,25 điểm
Dung dòch sau phản ứng: M
2
(SO
4
)
3
= 0,5a. Na
2
SO
4
M
2
(SO
4
)
3
+ 6NH
3
+ 6H
2
O = 2M(OH)
3
+ 3(NH
4
)
2
SO
4

(3). 0,25 điểm
0,5a a
2M(OH)
3
= M
2
O
3
+ H
2
O (4) 0,25 điểm
a 0,5a
Theo ptpứ (3), (4) ta có: (2M + 48).0,5.
0,17
3
= 2,89 0,25 điểm

→
M = 27 (Al)
Kim loại hoá trò III là Al. 0.25 điểm
----------------------
Hướng dẫn chấm :
1) Trong quá trình chấm, giao cho tổ chấm thảo luận thống nhất (có biên bản) các sai sót của
học sinh trong từng phần bài làm của học sinh để trừ điểm cho thích hợp .
2) Trong các bài giải, học sinh có thể làm theo nhiều cách khác nhau nhưng kết quả đúng, lý luận
chặt chẽ vẫn cho điểm tối đa của các bài giải đó.
3) Tổng điểm toàn bài giữ nguyên số lẻ đến 0,25 điểm (không làm tròn).