Phân tích diễn biến tâm trạng bà cụ tứ trong truyện ngắn vợ nhặt của kim lân

Phân tích diễn biến tâm trạng bà cụ Tứ trong truyện ngắn Vợ nhặt của Kim Lân
Mở bài:
Bà cụ Tứ là một nhân vật phụ xuất hiện ở cuối tác phẩm nhưng nếu thiếu nhân vật
này, tác phẩm sẽ mất đi chiều sâu, sự đằm thắm của nó. Xây dựng nhân vật bà cụ
Tứ, Kim Lân muốn hướng người đọc nhìn nhận việc lấy vợ của Tràng từ một góc
độ khác.

Thân bài:
Cũng như dân làng xóm ngụ cư, khởi đầu tâm lý của bà là sự ngỡ ngàng, bà ngạc
nhiên ngay từ sự đón tiếp khác thường của con trai: “ bà lão phấp phản theo con
vào trong nhà”. Trạng thái ngỡ ngàng của bà cụ Tứ được diễn tả qua hàng loạt
những câu hỏi nghi vấn: “ quái, sao lại có người đàn bà nào ở trong ý nhỉ? Người
đàn bà nào đứng ngay đầu giường thằng con trai mình thế kia? Sao lại chào mình
bằng u… không phải con cái Đục mà? Ai thế nhỉ?

Sự ngỡ ngàng, ngạc nhiên của bà cụ Tứ trước việc Tràng lấy vợ đã được nhà văn
Kim Lân mỗi lúc một dâng cao. Đầu tiên là sự ngỡ ngàng. Tiếp theo là hàng loạt
câu hỏi mà không có lời giải đáp. Bà không tin vào mắt mình: “bỗng dưng bà thấy
mắt mình nhoèn đi thì phải”.bThậm chí khi Tràng giới thiệu đây là vợ của mình và
cô gái chào bà bằng “U” thì bà cũng không tin vào tai mình nữa.

Vì sao bà cụ Tứ lại ngỡ ngàng, ngạc nhiên đến vậy? Đó là vì bà không dám nghĩ
tới, nhất là vào thời điểm đói kém này. Bà quá hiểu hoàn cảnh nhà mình và cậu con
trai của mình. Mọi việc diễn ra một cách quá hay nói cách khác là bà chưa được
chuẩn bị tâm thế để tiếp nhận.

Bà cụ Tứ làm sao ngờ được giữa năm đói, nhà thì nghèo,mà con mình lại dẫn về
một người vợ. Rồi khi đã hiểu mọi sự tình, bà lão “ cuối đầu nín lặng”. Mạch
truyện lắng xuống thiết tha: “lòng người mẹ nghèo khổ ấy còn hiểu ra biết bao cơ

sự, vừa ai oán, vừa xót thương cho số kiếp của con trai mình”. Kinh nghiệm, vốn
sống của bà mách bảo rằng mối duyên kiếp trớ trêu kia không nên có: “ chao ôi,
người ta dựng vợ gả chồng là lúc trong nhà ăn nên làm nổi, còn mình thì,…”.

Đọc những dòng này thì, ta có cảm giác trái tim người mẹ nghèo đang rung lên xót
xa. Bà cụ thương con tủi phận rồi thương con dâu: “Người ta có gặp bước khó
khăn, đói khổ này, người ta mới lấy đến con mình. Mà con mình mới có vợ được…

Nổi xót xa, tủi hờn của bà cụ Tứ trước việc Tràng lấy vợ. Bà “cúi đầu nín lặng”. Bà
nghĩ về người chồng đã quá cố, và nhớ lại cuộc đời dài dằng dặc với biết bao nổi
vất vả khổ đau. Bà hiểu rõ sự đời, lẽ ra làm dăm mâm cơm mời hàng xóm, láng
giềng, nhưng cảnh nhà mình nghèo đến như vậy làm sao lo nổi. Bà cảm thấy
thương mình, thương con, thương cả con dâu về nhà chồng trong tình cảnh khốn
khó.

Trong tình cảnh ấy, điều đầu tiên là bà tự trách mình không làm tròn bổn phận của
người mẹ. Bà đã chẳng lo lắng được cho con , cũng chẳng lo được “dăm ba măm
cơm” cho con vào ngày trọng đại ấy. Bà cụ nghẹn ngào, “ nước mắt cứ ròng
ròng”… đó là giọt nước mắt lấp lánh, tấm lòng vị tha cao quí của người mẹ, những
giọt nước mắt mằn mỏi của trái tim yêu thương vô hạn.

Nhưng ở chính bà cụ Tứ, niềm tin, sự lạc quan lại được bộc lộ nhiều hơn cả: từ
việc đan phên ngăn riêng chổ ở cho vợ chồng Tràng cho đến việc nuôi gà “rồi may
ra ông trời cho khá”. Bà hào hứng lễ mẻ bưng ra “nồi cháo cám” mà bà nói vui là
“nồi chè khoán”, rồi đen đả cười múc cho con, cảm thấy hạnh phúc khi khối nhà
chẳng có cám mà ăn”. Bà dường như đang cố gắng xua đi không khí ảm đạm, cố
gắng vượt lên hoàn cảnh bằng sự tươi tỉnh, động viên con và đó là ý nghĩa của đời
bà: sống vì con, vun vén cho con, hi vọng vào thế hệ sau.

Kết bài:
Khắc họa hình ảnh bà cụ Tứ là một thành công nghệ thuật của Kim Lân trong
truyện ngắn “Vợ nhặt”. Có lẽ ông đã thấu hiểu kiếp đời cơ cực và trách nhiệm cao
cả của bậc làm cha làm mẹ phải nhen nhóm lên niềm hi vọng cho con cái trong
cảnh khốn cùng. Càng đọc ta càng cảm thương và rơm rớm nước mắt khi hình
dung bóng bà cụ lọ mọ trong buổi hoàng hôn đen tối mà chưa biết bao giờ mới tìm
thấy được cuộc sống tốt hơn cho con trai và con dâu của bà.