Giáo án Sinh học 10 bài 1: Các cấp trong tổ chức thế giới sống

GIÁO ÁN SINH HỌC 10
Bài 1: CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài này, học sinh cần phải:
1. Kiến thức:
- Giải thích được nguyên tắc thứ bậc của thế giới sống, có cái nhìn khái quát về thế giới sống.
- Giải thích được tại sao tế bào là đơn vị cơ bản tổ chức nên thế giới sống.
- Trình bày được đặc điểm chung của các cấp tổ chức sống.
2. Kỹ năng:
- Phát triển năng lực quan sát, phân tích, so sánh.
- Rèn luyện tư duy hệ thống và rèn luyện phương pháp tự học.
3. Thái độ
- Hình thành thái độ yêu thích thiên nhiên, quan tâm đến các hiện tượng của sinh giới, thế giới
sống mặc dù rất đa dạng phong phú nhưng thống nhất.
- Ý thức ham học hỏi, tìm tòi, vận dụng kiến thức giải đáp hiện tượng thực tế.
II. ĐỒ DÙNG VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
- Tranh vẽ hình 1.1 SGK
- Phiếu học tập:
- Phương pháp:
+ Nghiên cứu SGK, tìm tòi, đàm thoại ơrixtic, thảo luận nhóm.
+ Trực quan, nêu vấn đề, đàm thoại ơrixtic, thảo luận nhóm.
- Nội dung cơ bản của bài là:
+ các cấp tổ chức của thế giới sống
+ Đặc điểm tổ chức của thế giới sống
- Nội dung trọng tâm của bài là: Đặc điểm tổ chức của thế giới sống
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC BÀI HỌC
1. Ổn định: (1')

TaiLieu.VN

Page 1

2. Kiểm tra: ( Không kiểm tra)
3. Bài mới: (2')
GT chương trình SH10 BCB gồm 3 phần:
GT các phần:
- Phần 1: Giới thiệu chung về thế giới sống
- Phần 2 Sinh học tế bào
- Phần 3: Sinh học vi sinh vật
GT phần 1: Giới thiệu chung về thế giới sống gồm 2 bài:
- Bài 1: các cấp tổ chức của thế giới sống
- Bài 2: Các gới sinh vật
NVĐ vào phần 1, bài 1: Cấp THCS các em đã dược làm quen với tất cả đại diện của giới sinh
vật (TV, ĐV bậc thấp, bậc cao...) chúng ta đã thấy giới sinh vật rất đa dạng, phong phú. Vậy
giới SV khác giới vô sinh ở những điểm nào? Tổ chức sống gồm những cấp độ nào? Đặc điểm
chung của các cấp tổ chức sống?
Bài 1 CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG
Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

HDHS thực hiện HĐ1:

HĐ1 tìm hiểu các cấp tổ chức
YCHS nghiên cứu SGK tr6 thảo của thế giới sống
luận nhóm, trả lời các CH: (mỗi
bàn 1 nhóm)
HS nghiên cứu SGK tr 6, TL

Nội dung cần đạt

I. Các cấp tổ chức của
thế giới sống (15')

nhóm và trả lời CH.
Yêu cầu nêu được:
- Sinh vật khác vật vô sinh ở
những điểm nào?

- SV có các biểu hiện sống như:
TĐC,ST,SS...
- Giới SV phong phú,đa dạng,
thích nghi với ĐKmtr.

TaiLieu.VN

Page 2


- Học thuyết TB cho biết những
điều gì?

- SV có nhiều mức độ tổ chức cơ
thể.
- SV được cấu tạo từ tế bào.
Đại diện nhóm trình bày, nhóm
khác nhận xét, bổ sung.

YCHS tiếp tục NC thông tin
SGK tr6, quan sát hình 1 trả lời

CH:
- Hãy cho biết các cấp tổ chức
của thế giới sống?

HS tiếp tục NC thông tin SGK
tr6, quan sát hình 1 trả lời CH,
YC trả lời được:
- Các cấp tổ chức dưới cơ thể:
Nguyên tử -> Phân tử -> Bào
quan -> TB -> mô -> cơ quan ->
hệ cơ quan -> cơ thể.
- Các cấp tổ chức trên cơ thể:
Quần thể -> quần xã -> hệ sinh
thái - sinh quyển.

- Phân biệt từng cấp tổ chức
sống?

HS phân biệt theo hình 1

(Cấp cơ thể có những đặc điểm
gì mà cấpTB không có)
- Mối liên quan giữa các cấp tổ
chức sống?
(Mô, cơ quan, hệ cơ quan tách
ra khỏi cơ thể có hoạt động
được không? Vì sao?)

- Cơ thể SV được cấu tạo từ 1 hay
nhiều TB.

- Mọi hoạt động sống diễn ra ở
TB.

TaiLieu.VN

- Thế giới sống được tổ

Page 3


- Tại sao nói TB là đơn vị
cơ bản tổ chức nên thế giới
sống?

Đại diện nhóm trình bày, nhóm
khác nhận xét, bổ sung. -> KL
kiến thức.

chức theo các cấp bậc
với các đặc tính nổi trội.
- TB là đơn vị cơ bản
cấu tạo nên mọi cơ thể
sinh vật.
- Các cấp tổ chức cơ bản
của thế giới sống bao
gồm:
TB, cơ thể, quần thể,
quần xã và hệ sinh thái.

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

HDHS thực hiện HĐ2:

HĐ2: Tìm hiểu đặc điểm chung
YCHS nghiên cứu SGK tr8 thảo của các cấp tổ chức sống.
luận nhóm, trả lời các CH:

Nội dung cần đạt
II. Đặc điểm chung của
các cấp tổ chức sống.
(25')

- Nguyên tắc thứ bậc là gì?

HS nghiên cứu SGK tr8, trao dổi
nhanh trong nhóm trả lời câu hỏi.

- Thế nào là đặc tính nổi trội?
cho VD.

- Nguyên tắc thứ bậc: là
tổ chức sống cấp dưới
làm nền tảng để xây
dựng nên tổ chức sống
- Đặc điểm nổi trội có được do sự
cấp trên
tương tác của các bộ phận cấu tạo
.

nên chúng.

- Đặc điểm nổi trội do đâu mà
có?.

- Đặc điểm nổi trội đặc trưng
cho thể giới sống là gì?

TaiLieu.VN

Đặc điểm nổi trội đặc trưng cho
thế giới sống là:
TĐC - NL, sinh sản, sinh trưởng
và phát triển, cảm ứng, khả năng

1. Tổ chức theo nguyên
tắc thứ bậc

- Đặc tính nổi trội: Tổ
chức sống cấp cao hơn
không chỉ có những đặc
điểm của tổ chức cấp
thấp hơn mà còn có
những đặc điểm nổi trội

Page 4


tự điều chỉnh cân bằng nội môi,
tiến hóa thích nghi với môi

trường sống.

mà tổ chức sống cấp
dưới không có được.

HS nghiên cứu SGK tr8, trao dổi
nhanh trong nhóm trả lời câu hỏi.
- Hệ thống mở VD: Động vật lấy
thức ăn, nước uống từ môi trường 2. Hệ thống mở và tự
điều chỉnh
và thải chất cặn bã vào môi
trường.
- Hệ thống mở là gì? VD.

- Môi trường biến đổi (Thiếu
nước) -> SV giảm sức sống,chết.
- SV phát triển cải tạo môi
trường. (Đất tơi xốp...)

- SV với môi trường có quan hệ
với nhau như thế nào?

Liên hệ: Làm thế nào để SV có
thể phát triển tốt nhất trong môi
trường?
- Tại sao ăn uống không hợp lý
sẽ làm phát sinh bệnh?
- Cơ quan nào trong cơ thể
người giữ vai trò chủ đạo trong
điều hòa cân bằng nội môi?

- Hệ thống mở: SV ở
mọi cấp tổ chức đều
- Tạo ĐK thuận lợi về thức ăn nơi không ngừng TĐC và
ở -> SV phát triển.
NL với môi trường.

- Hệ nội tiết, hệ thần kinh điều
hòa cân bằng cơ thể.

- SV không chỉ chịu tác
động của môi trường mà
còn góp phần làm cải
biến môi trường.

- Khả năng tự điều chỉnh
VD: Số lượng cá thể tăng -> quan của hệ thống sống nhằm
hệ cạnh tranh giữa các cá thể ->
đảm bảo duy trì và điều
SSản giảm...
hòa cân bằng động trong
hệ thống để tồn tại và
phát triển.

-> Khả năng tự điều chỉnh có
ý nghĩa gì?cho VD.

TaiLieu.VN

Page 5

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

HS nghiên cứu SGK tr8,9, trao
dổi nhanh trả lời CH:
- Vì sao sự sống liên tục tiếp
diễn từ thế hệ này sang thế hệ
khác

Nội dung cần đạt

3. Thế giới sống liên
tục tiến hóa

- Nhờ cơ chế sao chép của ADN.

- Vì sao tất cả các sinh vật đều
được cấu tạo từ TB?

- SV có chung nguồn gốc.

- Vì sao cây xương rồng khi
sống trên xa mạc rất nhiêu gai
dài và nhọn?

- Sự sống tiếp diễn liên
tục nhờ sự truyền thông

tin trên ADN từ thế hệ
này sang thể hệ khác.

- Do SV luôn phát sinh các đặc
điểm thich nghi.

- Các SV trên trái đất có
chung một nguồn gốc.

- Do đâu mà SV thích nghi với
môi trường sống?

- SV có cơ chế phát sinh
biến dị di truyền, được
CLTN tích lũy nên thích
nghi với môi trường
sống và tạo nên một thế
giới sống đa dạng phong
phú.

4 Củng cố: Theo CH SGK (2')
1. Thế giới sống được tổ chức thế nào? Nêu các cấp tổ chức sống cơ bản.
2 Đặc điểm chung của các cấp tổ chức sống.
5 BTVN (1')
- Câu hỏi, bài tập SGK
- Học thuộc phần kiến thức trong khung.
- Chuẩn bị bài mới theo câu hỏi SGK
IV. TỰ RÚT KINH NGHIỆM

TaiLieu.VN

Page 6