Một số giải pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 3

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài: Một số giải pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 3

I. PHẦN MỞ ĐẦU:
I.1 Lý do chọn đề tài:
Để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho thế hệ trẻ, đáp ứng nguồn nhân lực
phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đáp ứng yêu cầu hội nhập
Quốc tế và nhu cầu phát triển của người học, mà thực tế là cách tiếp cận kỹ năng sống:
Học để biết, Học để làm, Học để tự khẳng định mình và Học để cùng chung sống.
Ở nhà trẻ được gia đình chăm sóc tận tình chu đáo, khi đến trường trẻ bước vào
giai đoạn mới, chuyển từ hoạt động vui chơi sang hoạt động học tập đến với trường
học, thầy cô giáo, bạn bè được học kiến thức, tham gia nhiều hoạt động, tiếp thu nền
văn minh nhân loại nhờ đó mà trẻ không chỉ lĩnh hội được tri thức mà còn lĩnh hội
được cách làm việc trí óc khoa học, biết kĩ năng sống là điều kiện là nền móng vững
chắc là hành trang để trẻ mang theo trong suốt quá trình học tập.
Trẻ em là nguồn hạnh phúc của gia đình. Tương lai, sự trường tồn và phát triển của
mỗi đất nước, mỗi dân tộc luôn phụ thuộc vào thế hệ trẻ.
"Con trẻ là cái mầm, cái búp của cả dân tộc. Con trẻ có được nuôi dưỡng, giáo
dục hẳn hoi thì dân tộc mới có thể tự cường, tự lập".
(Trích "Trẻ em Việt Nam" – Hồ Chí Minh).
Tất cả các quốc gia trên thế giới, muốn tồn tại, muốn phát triển bền vững đều phải
quan tâm, bảo vệ, chăm sóc, giáo dục Thiếu niên Nhi đồng và dành cho trẻ những điều
kiện tốt nhất để phát triển thể chất, tinh thần, trí tuệ và đạo đức.
Cho nên ở bất kỳ giai đoạn nào, Đảng và Nhà nước đều dành sự quan tâm đặc biệt
đối với thế hệ trẻ nói chung và trẻ thơ nói riêng. Do đó Quốc hội đã thông qua “Luật
bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em”. Là người giáo viên trong thời đại mới, hội nhập
1


chung với sự phát triển của thế giới, hơn ai hết chúng ta phải xác định vai trò của
mình trong sự nghiệp trồng người. Làm sao cho học sinh thấy được trường học là ngôi

nhà thứ hai của mình, cô giáo như mẹ hiền, như cô tiên trong lời bài hát: “Ngày đầu
tiên đi học”. “Mỗi ngày đi học là một ngày vui”.
Ai cũng biết: Tiểu học là cấp học nền tảng đặt cơ sở ban đầu cho việc hình thành
nhân cách của con người, đặt nền tảng vững chắc cho giáo viên và toàn bộ hệ thống
Giáo dục Quốc dân.
Vì vậy ngay từ khi bước chân vào trường giáo viên phải từng bước làm tốt công
việc mà Đảng và nhân dân giao phó, sao cho các em: Nhớ trường, yêu lớp, kính trọng
thầy cô, yêu quý bạn bè, có ý thức tổ chức kỷ luật, yêu quê hương, biết chia sẻ buồn
vui với mọi người xung quanh, cái chính là thích học. Muốn tiếp thu tốt tri thức thì
điều quan trọng nhất là các em có kỹ năng sống trong lớp, trong trường , trong gia
đình và trong xã hội.
Ở trường các em lĩnh hội được sự nghiêm túc và tình thương thì lên các lớp trên
các em sẽ có ý thức, tự giác và tạo tiền đề cho việc rèn luyện, học tập phấn đấu trở
thành người công dân có ích cho đất nước.
“Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước
tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không,
chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em”
(Thư gửi các học sinh –Hồ Chí Minh)
I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.
Người ta thường nói con cái là hình ảnh của cha mẹ “Con nhà công không giống
lông thì cũng giống cánh” và học sinh là hình ảnh của giáo viên, giáo viên là người
gần gũi với học sinh nhiều nhất. Đồng thời giúp các em nắm bắt, lĩnh hội tri thức:
“Không thầy đố mày làm nên”. Vì vậy giáo viên có vai trò, nhiệm vụ vô cùng nặng
nề, nhưng mang lại niềm vui, nỗi buồn và những kỉ niệm khó quên.
2


Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh không chỉ là nhiệm vụ mà là nguồn hạnh phúc
lớn, xong làm được điều đó không phải ngày một ngày hai “ Mưa dầm thấm lâu”.
Giáo dục kỹ năng sống đòi hỏi phải có cả quá trình : nhận thức – hình thành thái độ thay đổi hành vi. Đây là một quá trình mà mỗi yếu tố có thể là khởi đầu của một chu

kỳ mới. Do đó mỗi giáo viên cần kiên trì, tận tình, chu đáo, có uy tín, có phương pháp,
có kế hoạch cụ thể, có nghệ thuật, cái chính tâm huyết với nghề. Gần gũi, thân mật với
các em qua đó thu thập, xử lý, thống kê những số liệu chính xác để đưa ra cách giải
quyết nghiêm khắc, phù hợp nhất nhằm động viên khuyến khích, nhắc nhở các em dần
tự hoàn thiện bản thân một cách chuẩn mực.
I.3. Đối tượng nghiên cứu.
Lứa tuổi học sinh là lứa tuổi đang hình thành giá trị nhân cách, giàu ước mơ, ham
hiểu biết, thích tìm tòi khám phá song còn thiếu hiểu biết sâu sắc về xã hội, về kinh
nghiệm sống, dễ bị lôi kéo. Đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế và cơ chế thị
trường hiện nay, luôn được đặt vào hoàn cảnh phải lựa chọn, phải đương đầu với
những khó khăn, thử thách. Nếu thiếu kỹ năng sống các em dễ bị sa vào vào các hành
vi tiêu cực. Vì vậy việc giáo dục kỹ năng sống cho thế hệ trẻ là rất cần thiết, giúp các
em rèn luyện hành vi có trách nhiệm với bản thân, gia đình, cộng đồng và Tổ quốc.
Nhằm phát huy tốt vai trò của giáo viên tôi chọn học sinh lớp 3 để làm đối tượng
nghiên cứu.
I.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu.
Trong truyền thống dân tộc Việt Nam kính già là điểm quan trọng của đạo đức,
phong tục. Còn yêu trẻ, thân mật với trẻ, chăm sóc trẻ, đặt hy vọng vào tuổi trẻ, trồng
người từ thuở niên thiếu một cách có ý thức, có hệ thống, thì sẽ gặt hái được những
thành công như mong muốn. Như tư tưởng của Bác đã nhiều lần được nói lên là: “Vì
lợi ích mười năm thì phải trồng cây- Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người”.
Trồng cây làm rường cột cho nhà mà ai cũng phải có, trồng người để làm rường cột
cho nước mà ai cũng phải góp sức xây dựng, trồng người còn lâu dài công phu hơn
3


trồng cây, nhưng lại có tính khẩn cấp hơn. Đất nước ta càng công nghiệp hóa- hiện đại
hóa bao nhiêu, càng cần phải chú trọng bấy nhiêu đến sự đào tạo thế hệ trẻ.
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh với bản chất là hình thành và phát triển cho
các em khả năng làm chủ bản thân, khả năng ứng xử phù hợp với tình huống, mọi

người và xã hội.
Biết được tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng sống. Tôi chọn học sinh lớp 3
để giáo dục kỹ năng sống thông qua môn Tiếng Việt và luôn mong muốn góp phần
đưa chất lượng của lớp ngày càng đi lên.
I.5. Phương pháp nghiên cứu.
Để giáo dục kỹ năng sống cần một quá trình lâu dài, phải vận dụng linh hoạt nhiều
phương pháp thì mới đạt hiệu quả cao.
Đọc kỹ giáo dục kỹ năng sống môn Tiếng Việt lớp 3
Nắm được sơ yếu lý lịch của từng học sinh: tên tuổi cha mẹ, thôn, kinh tế gia đình.
Nắm rõ tính tình, khả năng học tập của từng em
Trao đổi, dự giờ lớp khác để học hỏi kinh nghiệm.
Kết hợp với ban giám hiệu nhà trường.
Kết hợp với giáo viên bộ môn.
Kết hợp với tổng phụ trách đội.
Kết hợp với cha mẹ, anh chị, bạn bè học sinh.
Giáo viên phải nắm nội dung bài tìm ra phương pháp dạy học phù hợp và dễ hiểu
nhất.
Có hình thức khen chê kịp thời…
II. PHẦN NỘI DUNG:
II.1. Cơ sở lí luận.
4


Trường TH ... thuộc xã ... nằm ở địa bàn buôn ..., 100% học sinh là con em đồng
bào Êđê. Các em ở nhà tiếp xúc với gia đình, nói tiếng mẹ đẻ, ít có thời gian được bố
mẹ chở đi chơi xa để tiếp xúc với môi trường bên ngoài, trải nghiệm các tình huống
thực tế. Khi trẻ thay đổi môi trường từ hoạt động vui chơi sang hoạt động học tập, tiếp
xúc với môi trường mới "Văn hóa nhà trường" lúc này trẻ phải xa cha mẹ, gặp thầy cô
mới, bạn bè. Đến trường phải đúng giờ, vệ sinh lớp, phải tập trung trong giờ học, làm
nhiều bài tập… thời gian vui chơi ít hơn nên trẻ hay mệt mỏi, chán học, tiếp thu bài

một cách thụ động ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng học tập. Đây là một trở ngại
lớn đối với giáo viên.
Ấn tượng về những ngày đi học rất quan trọng nó có thể làm cho trẻ thoải mái,
thích trường lớp, bạn bè nhưng có thể làm cho trẻ buồn, ghét và sợ trường học. Trong
giai đoạn này gia đình và thầy cô phải đặc biệt quan tâm đến cảm xúc của trẻ. Điều
chỉnh kịp thời những "Rào cản" tâm lí giúp trẻ có môi trường học tập tốt để phát triển
một cách toàn diện. Nếu được chuẩn bị một tâm lý tốt sẽ tạo điều kiện thuận lợi, tạo
tiền đề vững chắc cho trẻ có khả năng tiếp thu, lĩnh hội và phát triển năng lực học tập
của trẻ ở tất cả các lớp học sau.
Một giáo viên không thể đáp ứng được toàn bộ nhu cầu của tất cả trẻ trong bất kỳ
một lớp nào. Tuy nhiên một giáo viên có thể đáp ứng nhu cầu của nhiều học sinh trong
một khoảng thời gian. Bởi vậy để giáo dục kỹ năng sống cho các em người giáo viên
ngoài việc truyền thụ kiến thức và kỹ năng cần phải kết hợp mật thiết ba môi trường
giáo dục: Gia đình – nhà trường – xã hội.
Xuất phát từ những lý do trên tôi đã chọn đề tài: "Một số giải pháp giáo dục kỹ
năng sống cho học sinh lớp 3 "
II.2. Trình bày thực trạng:
a. Thuận lợi- khó khăn:

5


Năm học 2013-2014 là năm học tiếp tục “Đổi mới quản lý và nâng cao chất lượng
giáo dục” thực hiện tốt cuộc vận động hai không của bộ Giáo dục & Đào tạo “Nói
không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục” “Mỗi thầy cô là tấm
gương đạo đức tự học tự sáng tạo” thi đua xây dựng “Trường học thân thiện – học
sinh tích cực. Không ngừng ra sức học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh. Hết lòng hết sức tận tụy với công việc “Tất cả vì học sinh thân yêu”
Trường Tiểu học ... nằm trên địa bàn buôn ...- xã ..., cách trung tâm thị trấn không
xa. Được sự quan tâm giúp đỡ của cấp ủy, các ban ngành và sự chỉ đạo sát sao của

Ban giám hiệu nên cơ sở trường học khang trang, cơ sở vật chất tương đối đầy đủ.
Đội ngũ giáo viên nhiệt tình, đa số phụ huynh quan tâm đến việc học của các em, học
sinh chủ yếu ở gần trường, các em đi học đều ngoan ngoãn, lễ phép, vâng lời thầy cô,
biết giúp đỡ nhau.
Do học sinh ở trường là đồng bào dân tộc tại chỗ. Các em ở nhà nói tiềng mẹ đẻ,
tiếp cận với các phương tiện thông tin còn ít, hạn chế về Tiếng Việt nên việc tiếp thu
bài, việc trao đổi mọi thông tin hàng ngày giữa giáo viên và học sinh rất khó khăn. Vì
vậy cần giáo dục kỹ năng sống cho các em ở mọi nơi, mọi lúc và càng sớm càng tốt.
Bên cạnh đó, phụ huynh chủ yếu làm nông nghiệp, đa số sáng đi làm chiều mới về
nhà, chưa dành nhiều thời gian quan tâm đến việc học của con. Một số em đồ dùng
học tập thiếu, vệ sinh cá nhân như tay chân, quần áo thường bị bẩn.
b.Thành công- hạn chế
Tất cả trẻ em đều muốn thành công ở trường và trẻ nào cũng xứng đáng được
hưởng điều đó. Các em có quyền được học tập, được chăm sóc, nuôi dưỡng, vui chơi
giải trí, được bày tỏ ý kiến nguyện vọng của mình. Vì vậy giáo viên phải kết hợp chặt
chẽ với các đoàn thể, phải nhiệt tình tìm tòi những phương pháp phù hợp với từng đối
tượng học sinh, quan tâm hơn nữa đến chất lượng dạy và học.

6


Học sinh tiểu học còn nhỏ rất ngây thơ, tâm hồn trong sáng như tờ giấy trắng
chúng ta là những kỹ sư, những nhà giáo dục hãy thiết kế, thổi hồn vào đó sao thành
những bức tranh sinh động hoàn thiện cả về nội dung và hình thức, sao cho các em
lĩnh hội và phát triển một cách toàn diện về mọi mặt, để trở thành những người “Vừa
hồng” “Vừa chuyên” như điều Bác mong mỏi. Nếu mỗi giáo viên thực hiện tốt câu
“ Tất cả vì học sinh thân yêu ”chúng ta sẽ gặt hái được những thành công lớn.
Giáo dục kỹ năng sống chính là thúc đẩy sự phát triển của cá nhân, xã hội, là yêu
cầu cấp thiết đối với thế hệ trẻ, nhằm yêu cầu đổi mới giáo dục.
c. Mặt mạnh- mặt yếu.

Đây là lứa tuổi học sinh chuyển tiếp từ giai đoạn vui chơi sang giai đoạn học tập,
khả năng tri giác của các em rất tốt. Vì vậy giáo viên phải vừa giỏi về chuyên môn vừa
là nhà tâm lý giỏi. Cần gần gũi, lắng nghe, thấu hiểu các em bằng trái tim của mình.
Phải tìm cách tháo gỡ, nêu gương người tốt, việc tốt, khen, nhắc nhở kịp thời, đưa các
em vào hoạt động, hòa đồng với tập thể. Đó chính là nhiệm vụ cũng là nghệ thuật của
người giáo viên.
Trong cuộc sống hàng ngày, con người thường gặp rất nhiều tình huống, có thể chủ
động, có thể bất ngờ. Ở lứa tuổi các em hay bắt chước, dễ bị xúc động, dễ bị lôi kéo.
Nếu không có kỹ năng sống tốt dễ dẫn đến những sai lầm. Giáo viên là người tiếp xúc
hàng ngày, cần giáo dục kỹ năng sống cho các em thông qua các môn học. Để khi gặp
bất cứ tình huống nào cũng có thể đưa ra cách giải quyết hợp lý nhất.
d. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động
Từ thực tế giảng dạy ở lớp và trao đổi kinh nghiệm với các đồng nghiệp trong
trường tôi cho thấy vốn Tiếng Việt hạn chế nên các em còn rụt rè, ngượng ngùng
không tự tin trong việc giao tiếp. Giáo viên không biết tiếng Êđê nên rất khó khăn khi
truyền đạt cho các em hiểu. Bên cạnh đó còn một số gia đình kinh tế khó khăn, chưa
thực sự quan tâm đến việc học của con em mình .
7


Đồng thời chưa kết hợp nhịp nhàng giữa giáo viên và học sinh, gia đình và nhà
trường, giáo viên với các đoàn thể, phương pháp dạy- học phù hợp với từng đối tượng
học sinh .
Do đó giáo viên phải giành thời gian gần gũi quan tâm đến các em bằng tình yêu
thương, bao dung nhẹ nhàng, nghiêm túc, linh hoạt mà không cứng nhắc. Trong mỗi
tiết dạy cần chuẩn bị nội dung, lựa chọn phương pháp khoa học, phù hợp với đối
tượng học sinh. Đồng thời tự học hỏi, trau dồi kiến thức, trình độ chuyên môn nghiệp
vụ sư phạm từ bạn bè, đồng nghiệp, qua sách báo tìm ra những hướng đi mới để
giảng dạy tốt tất cả các môn học.
e. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra.

Trẻ em ngày nay là những người con dấu yêu của thời đại, của gia đình, là sản
phẩm của xã hội mới. Trong xã hội hiện đại trẻ em không chỉ giao tiếp với người mẹ
và những người thân trong gia đình, mà trẻ em còn được giao tiếp với một môi trường
sống văn minh, với các phương tiện khoa học – kỹ thuật tiên tiến, là những người kế
thừa và phát huy những thành tựu mà ông cha ta đã để lại và còn là chủ nhân tương lai
của đất nước.
Chăm lo phát triển sự nghiệp giáo dục là phát triển nguồn nhân lực đào tạo nhân tài
cho đất nước. Chính vì vậy sự nghiệp giáo dục là sự nghiệp chung của toàn xã hội
trong đó giáo viên giữa một vai trò vô cùng quan trọng, giáo viên phải là người có
nhiệt huyết, có trách nhiệm đối với học sinh, có nhiệm vụ trồng cây, vun trồng cây
giống, tạo cho cây phát triển và nảy mầm tươi tốt. Đưa sự nghiệp giáo dục vươn nên
cùng với sự chuyển mình của đất nước, đưa thế hệ tương lai cùng hòa với nhịp đập
toàn cầu. Làm sao luôn xứng đáng với câu mà đồng chí Phạm Văn Đồng nói: “Nghề
dạy học là nghề cao quý nhất trong tất cả các nghề cao quý vì nó sáng tạo ra
những người sáng tạo”

8


Đất nước càng phát triển thì nền giáo dục càng có tầm quan trọng và cần phải chú
trọng để giáo dục học sinh phát triển toàn diện. Bởi vậy Đảng ta đã xác định mục tiêu
của giáo dục Việt Nam là giúp các em: Học để biết, học để làm, học để khẳng định và
học để cùng chung sống. Giáo dục kỹ năng sống chính là trang bị cho học sinh những
kiến thức, kĩ năng ứng xử linh hoạt, phù hợp nhất. Trên cơ sở đó phân biệt được
những việc nào là đúng, việc nào là sai, việc nên làm và không nên làm, có thái độ và
hành vi tích cực đối với môi trường tự nhiên, môi trường xã hội, đối với các vấn đề
của cuộc sống, mối quan hệ giữa các tình huống và các hoạt động hàng ngày. Tạo cơ
hội thuận lợi để học sinh tự nhận thức, quyết định, thực hiện tốt quyền, bổn phận của
mình đối với bản thân, gia đình cộng đồng và đất nước. Là nhịp cầu giúp học sinh
biến kiến thức thành thái độ, hành vi và thói quen tích cực, lành mạnh là những người

sẽ quyết định sự phát triển của đất nước trong thời gian tới.
II.3. Giải pháp, biện pháp.
a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp.
Trong nền giáo dục nói chung và từng trường học nói riêng chất lượng học tập được
đưa lên hàng đầu. Giáo dục kỹ năng sống có một vai trò hết sức quan trọng đối với trẻ
thơ, một mảng vô cùng lớn đòi hỏi người giáo viên phải nhiệt tình, bao quát, bao
dung, nhân hậu, yêu thương và công bằng, hướng dẫn các em về nhiều mặt, là cơ hội
cho trẻ nuôi dưỡng, phát triển cảm xúc thẩm, phát huy trí tưởng tượng, tư duy logic
sáng tạo, là hành trang giúp hoàn thiện nhân cách của trẻ. Từ đó các em sẽ vui vẻ,
hứng thú tiếp thu tốt bài học hàng ngày.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp.
Do vậy để khắc phục những hạn chế, phát huy những ưu điểm hiện có ở thực tế.
Tôi xin mạnh dạn đưa ra một số giải pháp.
Cách học tập trên lớp:

9


Hiện nay, nội dung giáo dục kỹ năng sống đã được nhiều quốc gia trên thế giới đưa
vào dạy cho học sinh ở các trường, dưới nhiều hình thức khác nhau. Chương trình
hành động ... đã đặt ra trách nhiệm phải đảm bảo cho người học được tiếp cận với
chương trình giáo dục kỹ năng sống phù hợp và kỹ năng sống cần được coi như một
nội dung của chất lượng giáo dục. Do vậy ở trường đã tập huấn cho giáo viên dạy lồng
ghép vào một số môn học nhằm trang bị những năng lực cần thiết cho các em.
Từ ngôi nhà này lại đưa chúng ta trở về với chiến khu, nơi đó chủ nhân của
ngôi nhà sàn đơn sơ vách nứa không con mà có triệu con. Nhân dân ta gọi Người là
Bác. Cả dời Người là của nước non, thấm nhuần lời dạy của Bác “Trẻ em như búp
trên cành” Gia đình - nhà trường - xã hội phải có trách nhiệm chăm sóc, bồi dưỡng,
bảo vệ để những búp non ấy nở hoa tươi thắm. Có trách nhiệm đối với thế hệ tương
lai. Vì vậy khi đến lớp, phải tạo cho các em không khí thoải mái, gần gũi, thân mật

như những người thân trong gia đình, giúp cho các em không bị áp lực phải đi học.
Mỗi người hãy áp dụng câu nói: “Hãy mỉm cười trong cuộc sống. Nụ cười của
bạn mang lại hạnh phúc cho người xung quanh và do đó cũng mang hạnh phúc
cho chính bạn”. Do đó khi nhận danh sách lớp việc đầu tiên là giáo viên phải đọc kỹ
để nhớ tên các em. Vì ai cũng muốn mình quan trọng đối với người khác, được người
khác quan tâm, tôn trọng khi nghe cô tươi cười gọi tên mình các em rất vui và sẽ để lại
ấn tượng sâu sắc.
Tranh thủ những lúc ra chơi giáo viên cùng tâm sự, hỏi han về hoàn cảnh gia đình
của các em, lấy số điện thoại để tiện cho việc liên lạc. Chọn những học sinh năng
động, nhiệt tình và có lực học tốt để bầu ban cán sự lớp, phân công từng việc cụ thể,
phù hợpvới từng em nhằm đưa tập thể lớp ngày càng đi lên. Hàng ngày giáo viên theo
dõi, kiểm tra, nhắc nhở với vai trò vừa là cha, là mẹ, là anh, là chị, là người bạn tốt
của các em.
Thực tế cho thấy, có khoảng cách giữa nhận thức và hành vi của con người, có
nhận thức đúng chưa chắc đã có hành vi đúng.
10


VD: Nhiều người biết hút thuốc có hại cho sức khỏe, có thể dẫn đến ung thư vòm
họng, ung thư phổi nhưng họ vẫn hút thuốc. Có những người là luật sư, công an…có
hiểu biết rất rõ về pháp luật nhưng họ vẫn vi phạm pháp luật. Đó chính là họ thiếu kỹ
năng sống.
Có thể nói kỹ năng sống là nhịp cầu giúp con người biến kiến thức thành thái độ,
hành vi và thói quen tích cực, lành mạnh. Người có kỹ năng sống phù hợp sẽ luôn
vững vàng trước những thử thách, họ luôn yêu đời, luôn thành công, luôn làm chủ
cuộc sống của mình. Do đó giáo dục các kỹ năng sống cho học sinh là việc làm cấp
thiết, làm ngay và làm lâu dài.
- Kỹ năng tự nhận thức: Là tự nhìn nhận tự đánh giá về bản thân về cơ thể, tư tưởng,
sở thích, tình cảm, điểm mạnh, điểm yếu của bản thân. Quan tâm và ý thức được mình
đang làm gì, kể cả những lúc bản thân thấy căng thẳng. Là kỹ năng sống rất cơ bản

của con người, là nền tảng để con người giao tiếp, ứng xử phù hợp, cảm thông với
người khác. Từ đó có những quyết định, lựa chọn đúng, phù hợp với điều kiện gia
đình và xã hội. Ngược lại nhận thức không đúng về bản thân có thể dẫn đến những
hạn chế, sai lầm trong giao tiếp và cuộc sống.
Ví dụ: Bạn Lan trong bài “Chiếc áo len”
Nằm trong chăn Lan vờ ngủ và em đã nhận thức ra. Lan cảm thấy ân hận vì đã làm
mẹ phải buồn, thấy mình quá ích kỷ, anh trai luôn nhường nhịn thương yêu mình.
Cuối cùng Lan nói với mẹ “ Con không thích chiếc áo ấy nữa. Mẹ hãy để tiền mua áo
ấm cho cả hai anh em”
Vệ sinh môi trường là được Bác Hồ coi là một trong những công việc quan trọng
trong sự nghiệp chăm sóc sức khỏe cho mọi người nhất là đối với thế hệ trẻ. Có sức
khỏe mới lao động tốt, có sức khỏe mới học tập tốt. Hơn lúc nào hết những lời dạy
của Bác về vệ sinh môi trường hôm nay chúng ta cần tự nhận thức tốt hơn, cần học và
làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Dạy các em 5 điều Bác Hồ dạy chính là
dạy trẻ có tâm hồn trong sáng, hồn nhiên, biết yêu thiên nhiên, biết kính trọng mọi
11


người, yêu Tổ Quốc, yêu lao động… Nhờ đó mà các em sẽ phòng được một số bệnh
về đường hô hấp, bệnh giun sán… tiết kiệm điện, tiết kiệm nước và thực hiện tốt
phong trào vở sạch chữ đẹp, phong trào môi trường xanh - sạch - đẹp, đây cũng là một
trong những tiêu chí trong phong trào xây dựng trường học thân thiện - học sinh tích
cực.
Hiện nay đất nước ta đang đứng trước những thách thức lớn, xu thế toàn cầu hóa
ngày một phát triển và lan nhanh. Đòi hỏi giáo viên phải hiểu sâu sắc đặc thù của từng
môn học nhằm đúc rút được những kỹ năng sống sát thực để dạy tốt môn học đó.
- Kỹ năng xác định giá trị: Là những gì con người cho là quan trọng, có ý nghĩa đối
với bản thân. Giá trị có thể là vật chất, tinh thần, nó không thể bất biến mà nó có thể
thay đổi theo thời gian, theo sự trưởng thành của con người.
Ví dụ: Trong bài “Người mẹ”

Khi thần chết cướp đi đứa con của mình. Bà quyết tâm đi tìm con. Bà ôm ghì bụi
gai và máu nhỏ xuống từng giọt đậm. Bà khóc cho đến khi đôi mắt rớt xuống hồ. Vì
con bà có thể hy sinh tất cả.
Gia đình là trường học đầu tiên của trẻ, nếu gia đình giáo dục các em kỹ năng sống
tốt, các em sẽ được thừa hưởng những điều đó. Các em sẽ luôn ý thức được việc học
của mình. Có học tập ở nhà tốt thì lên lớp các em sẽ hiểu bài nhanh, tiết học trở nên
nhẹ nhàng. Cuối mỗi buổi học phải nhắc các em về nhà phải rửa chân tay sạch sẽ rồi
mới ăn cơm trưa, sau đó ngủ một lúc, thức dậy để đi học. Nếu các em thường xuyên
làm như vậy sẽ tạo được thói quen tốt trong học tập và trong rèn luyện. Đúng với điều
Bác nói:
“Hiền dữ đâu phải là tính sẵn, phần nhiều do giáo dục mà nên”
(Hồ Chí Minh)
Khi đi học về quần áo, mũ treo lên móc, theo quy định của mình, để không mất thời
gian tìm kiếm sau mỗi lần sử dụng. Đồng thời cần giúp đỡ cha mẹ sắp xếp đồ dùng cá
12


nhân, đồ dùng của gia đình mình, làm những việc vừa với sức của mình sao cho gọn
gàng, ngăn nắp. Như vậy có ý thức tốt ngay từ nhỏ có lợi cho các em khi học các lớp
sau. Có câu: “Cái tháp cao nào cũng xây từ mặt đất”
- Kỹ năng kiểm soát cảm xúc: Là khả năng con người nhận thức rõ cảm súc của
mình trong một tình huống nào đó và hiểu được cảm súc đối với bản thân và người
khác như thế nào. Biết điều chỉnh cảm súc một cách phù hợp, góp phần giảm bớt căng
thẳng, giúp giao tiếp hiệu quả hơn.
Ví dụ: Trong bài “Trận bóng dưới lòng đường”
Quang sút bóng mạch và đập vào đầu một cụ già. Quang sợ tái cả người, cậu bé
vừa chạy theo chiếc xích lô vừa mếu máo: Ông ơi…cụ ơi…! Cháu xin lỗi cụ. Quang
rất ân hận trước tai nạn do mình gây ra.
- Kỹ năng ứng phó với căng thẳng: Trong cuộc sống con người thường gặp những
tình huống gây căng thẳng cho bản thân. Tuy nhiên có những tình huống gây căng

thẳng cho người này nhưng lại không gây căng thẳng cho người khác và ngược lại.
Giáo dục học sinh ứng phó với căng thẳng là rất quan trọng các em có thể ứng phó
tích cực, không làm tổn hại đến sức khỏe, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp, không ảnh
hưởng đến các bạn xung quanh.
Ví dụ: Khi gọi học sinh lên bảng. Một số học sinh thì cảm thấy rất thích. Một số
bạn cảm thấy run, tuy ở nhà có học bài nhưng lên bảng lại không trả lời được. Không
riêng gì học sinh mà kể cả người lớn cũng vậy lúc đứng trước đông người cảm thấy
lúng túng khi trình bày một vấn đề nào đó.
- Kỹ năng thể hiện sự cảm thông: Tiếng Việt có nhiệm vụ rèn cho học sinh 4 kỹ
năng: nghe – nói – đọc – viết. Hướng tới và giáo dục các em tình yêu quê hương xứ
sở, yêu con người, biết cái thiện, cái đẹp làm cho tâm hồn phong phú và cuộc sống
bay bổng hơn, các em biết cảm thông trước những hoàn cảnh khó khăn. Nhất là trong
giai đoạn công nghệ thông tin phát triển mạnh các em càng cần đọc nhiều để nắm bắt
13


và hiểu rõ mọi việc. Biết đặt mình vào hoàn cảnh người khác để hiểu rõ cảm súc của
người khác và thông cảm với hoàn cảnh của họ. Kĩ năng này tăng cường hiệu quả
trong giao tiếp, ứng xử với người khác. Đặc biệt trong bối cảnh xã hội văn hóa đa sắc
tộc càng cần sự thân thiện, gần gũi với những người cần sự giúp đỡ.
Cần đề cao công tác thi đua khen thưởng. Chia lớp thành các tổ, thi đua học giữa
các tổ, xây dựng đôi bạn cùng tiến, hoa điểm 10, để các em có ý thức phấn đấu vươn
lên, hăng hái hơn trong các hoạt động ở lớp. Học sinh rất thích được khen, giáo viên
cố gắng tìm những điểm tốt của các em để khen ngợi. Luôn động viên, nhắc nhở khéo
những em thực hiện chưa tốt. Tránh những lời nói làm tổn thương học sinh. Trong
giáo dục nếu giáo viên không biết khuyến khích học sinh học tập thì bị phản tác dụng,
vô tình trở thành con dao hai lưỡi. Học sinh bị gò bó trong một nguyên tắc cứng nhắc,
dập khuôn, bị nhồi nhét kiến thức. Từ đó các em trở nên bướng bỉnh, chây lười, ỉ lại
và tiếp thu bài một cách thụ động. Cho nên: “Hãy luôn đặt mình vào vị trí người
khác, nếu điều đó làm tổn thương bạn thì nó cũng sẽ tổn thương người khác”

Hằng năm từng lớp thường phát động phong trào “Mua tăm ủng hộ người mù”
Quỹ vì bạn nghèo” Đây là một nghĩa cử cao đẹp thể hiện sự giúp đỡ, tinh thần tương
thân, tương
ái đối với những người tàn tật, giúp đỡ những bạn nhỏ có hoàn cảnh khó khăn, có ý
thức vươn lên trong học tập.
Kỹ năng hợp tác và đảm nhận trách nhiệm: Là cùng chung làm một việc,
giúp đỡ hỗ trợ lẫn nhau để đạt được kết quả cao nhất.
Ví dụ: Trong bài tập đọc “ Hai bà Trưng”: Vì yêu nước thương dân, căm thù quân
giặc tàn bạo đã giết hại ông Thi Sách và gây bao tội ác với nhân dân. Hai Bà mặc giáp
phục thật đẹp, bước lên bành voi rất oai phong. Đoàn quân rùng rùng lên đường, giáo
lao, cung nỏ, rìu búa, khiên mộc cuồn cuộn trào lên theo bóng voi ẩn hiện của Hai Bà.
Bao đời nay nhân ta tôn kính Hai Bà Trưng vì Hai Bà là người lãnh đạo nhân dân giải
14


phóng đất nước, là hai vị anh hùng chống giặc ngoại xâm đầu tiên trong lịch sử nước
nhà.
Khi các em hoạt động nhóm: Cả nhóm đều đồng lòng, hỗ trợ nhau, bổ sung cho
nhau tạo sức mạnh vế trí tuệ, tinh thần, thể chất, vượt qua những khó khăn thì sẽ đạt
được mục tiêu mà mình mong muốn.
Để học sinh hứng thú trong giờ học, đòi hỏi giáo viên cần chuẩn bị kỹ bài dạy, thực
hiện đầy đủ các môn học, các tiết học không quá kéo dài, gây cho học sinh mệt và
chán nản, cần hướng dẫn các em chú ý nghe giảng, cách trả lời câu hỏi. Xen kẽ các
tiết học giáo viên cũng cần tổ chức trò chơi hợp lý đúng mục đích, đúng lúc, đúng
chỗ, phù hợp với nội dung bài dạy, làm tăng tốc độ truyền thông tin, tạo sự lôi cuốn
hấp dẫn, giúp giờ học thêm sinh động giúp các em thể hiện tinh thần trách nhiệm, sự
mạnh dạn, tự tin, bớt căn Hướng dẫn các em trò chơi “Em làm phóng viên”
Ngoài việc ôn lại, khắc sâu các kiến thức, kỹ năng đã học. Qua đó rèn luyện tính
cách mạnh dạn, tự tin, rèn kỹ năng quyết định lựa chọn ngôn ngữ nói và khả năng
trình bày ý kiến của mình một cách tự nhiên, rõ ràng, mạch lạc.

Cách chơi: Giáo viên hướng dẫn cho cả lớp cách làm phóng viên để đều có thể thay
nhau làm phóng viên.
Cách chào mọi người:
(Xin chào tất cả các bạn. Chúc các bạn một buổi sáng tốt lành. Tôi xin giới thiệu tôi
tên là: H Hoa Niê hiện đang là phóng viên báo măng non…)
Cách cầm micrô
Cách cảm ơn sau mỗi lần phỏng vấn( Xin cảm ơn bạn, chúc bạn học giỏi…)
Người được phỏng vấn: Lắng nghe, bình tĩnh, tự tin, lựa chọn cách trả lời sao cho
thông minh nhất .

15


Kỹ năng ra quyết định: Mỗi người luôn phải đối mặt với những tình huống, những
vấn đề cần giải quyết. Bắt buộc chúng ta phải lựa chọn, đưa ra những quyết định tối
ưu nhất. Nếu đưa ra những quyết định đúng đắn thì sẽ thành công như mong muốn.
Nếu quyết định sai lầm hoặc chậm trễ thì ảnh hưởng không nhỏ đến tương lai cuộc
sống của bản thân, gia đình, bạn bè và những người liên quan.
Cách học ở nhà:
Kỹ năng quản lý thời gian: Giúp các em biết sắp xếp công việc một cách hợp lý.
Hàng ngày em ngủ dậy, đi học, học bài, làm việc giúp gia đình vào lúc nào phù hợp
nhất.
Qua việc học tập hàng ngày của các em, tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh
để kịp thời nắm bắt nhắc nhở, đôn đốc học sinh học tập ở lớp cũng như ở nhà.
Trước hết người lớn phải gương mẫu, tôn trọng, đối xử công bằng với các em, tạo
điều kiện cho con em mình học tập và vui chơi. Động viên, tạo cơ hội để con cái nói
lên ý thích của mình, hỗ trợ để con mình thực hiện được sở thích đó.
Ví dụ: Con thích vẽ. Phụ huynh mua đủ màu và giấy vẽ cho con.
Nhắc nhở, hướng dẫn, kiểm tra con học và làm bài tập.
Chuẩn bị sách vở và đồ dùng học tập theo thời khóa biểu.

Biết giữ vệ sinh cá nhân, giữ vệ sinh nơi công cộng.
Biết cách ăn uống, chào hỏi, giữ gìn đồ dùng trong gia đình
Giáo dục con ý thức gọn gàng, ngăn nắp.
Giáo viên đối với học sinh:
Trẻ em rất hiếu động thường hay bắt chước. Nên giáo viên phải gương mẫu từ lời
nói đến việc làm, cái chính là để các em nhìn thấy những việc giáo viên đã nói, đã
làm, do đó tấm gương thực tế là rất quan trọng.

16


Người giáo viên luôn rèn luyện tác phong gương mẫu giờ nào việc nấy tạo ấn tượng
tốt cho học sinh. “Sự gương mẫu của người thầy giáo là tia sáng mặt trời thuận
lợi nhất đối với sự phát triển tâm hồn non trẻ mà không có gì thay thế được”.
Đồng thời biết định hướng, biết tổ chức, biết khai thác, biết phát huy năng khiếu, sự
sáng tạo của họa sinh, phải dạy thật, dạy đúng chương trình, đủ tiết, tìm tòi phương
pháp phù hợp, chuẩn bị nội dung, đồ dùng học tập không dạy theo thành tích mà dạy
để học sinh nắm được kiến thức một cách hiệu quả nhất.
Trong 15 phút sinh hoạt đầu giờ giáo viên hướng dẫn cán sự lớp kiểm tra từ việc
học bài cũ, chuẩn bị sách vở, vệ sinh cá nhân, vệ sinh lớp học…Cái chính là rèn cho
các em tinh thần tự quản, tinh thần tập thể, tính chủ động, sáng tạo, mạnh dạn tự tin
trong mọi hoạt động. Có như vậy mới phát huy tác dụng trong việc rèn các em vào nề
nếp học tập.
Trong các buổi sinh hoạt chi bộ được nghe đồng chí bí thư quán triệt chỉ thị, nghị
quyết của Đảng, mọi quy định của ngành, của trường đề ra. Bản thân tôi, các đồng chí
khác trong chi bộ luôn học hỏi để bổ sung vào vốn kinh nghiệm của mình và triển khai
để mọi người cùng thực hiện.
Kết hợp với giáo viên bộ môn:
Hiện nay ở tất cả các trường học sinh ngoài giáo viên chủ nhiệm các em còn được
học các thầy cô giáo bộ môn như: Hát, Thể dục…giáo viên chủ nhiệm kết hợp với

giáo viên bộ môn cùng hướng dẫn các em. Được sự ủng hộ nhiệt tình của các đồng chí
cho nên việc học tập của lớp được xuyên suốt và trở thành thói quen hàng ngày. Các
giáo viên bộ môn hài lòng khi các em ngoan, chăm học nên có thời gian truyền đạt tốt
tiết dạy của mình
Kết hợp với các đoàn thể khác:

17


Trong các buổi chào cờ đầu tuần được thầy tổng phụ trách, Ban giám hiệu tuyên
dương, nhắc nhở những việc đã làm được, chưa làm được trong tuần vừa qua và triển
khai kế hoạch thời gian tới các em chú ý lắng nghe tiếp thu và tiến bộ.
Giáo dục ngoài giờ lên lớp: Đây là hình thức “Học mà chơi – chơi mà học”. Phải
xây dựng kế hoạch cụ thể nhằm tạo sự thân mật giữa nhà trường với học sinh, tạo sự
thân mật giữa giáo viên và học sinh, qua đó giáo viên phải nắm bắt được tâm tư,
nguyện vọng, sở thích của các em như vậy thì công việc mới hiệu quả được. Nhà
trường, giáo viên, phụ huynh và cả học sinh rất phấn khởi.
Nhà trường cần tổ chức các hoạt động vui chơi như: Tham gia thi giao lưu Tiếng
Việt, diễn văn nghệ chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam 20/11, kể chuyện về tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh. Nhằm khuyến khích sự mạnh dạn, tự tin, sự sáng tạo,
lòng yêu thiên nhiên môi trường, yêu quê hương, đất nước, biết bảo vệ tài sản của nhà
trường, của cộng đồng và tài sản của bản thân.
c. Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp.
Qua các biện pháp đã thực hiện tôi nhận thấy muốn cho học sinh học tập tốt trước
hết giáo viên phải gương mẫu, nhiệt tình, vừa cứng rắn vừa thể hiện tình cảm dịu dàng
thương yêu con trẻ, làm việc khoa học. Đồng thời hướng dẫn các em cụ thể từ vệ sinh
trường lớp, cá nhân, kính yêu mọi người, có ý thức chủ động, sáng tạo, làm việc
nhanh nhẹn, tự giác vươn lên trong học tập để lĩnh hội được những tri thức mới giúp
cho lớp học đạt chất lượng cao hơn. Giáo viên là người hàng ngày tiếp xúc với trẻ cần
tạo hứng thú, khích lệ giúp các em tự tin thoải mái mỗi khi đến lớp. Sự chỉ đạo chặt

chẽ và sát sao của ban giám hiệu nhà trường. Gia đình trẻ là một phần quan trọng
trong việc giáo dục nhân cách của trẻ, như trên đã nói đứa trẻ tốt bắt đầu từ cách giáo
dục tốt mà không ai gần gũi trẻ hơn những người thân trong gia đình. Trẻ học được
điều hay lẽ phải, lòng thương người, lòng cảm thông sâu sắc, biết chia xẻ vui buồn với
mọi người ngay từ còn nhỏ chắc chắn lớn lên trẻ sẽ trở thành một công dân tốt, có ích
cho xã hội.
18


d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp.
Các giải pháp và biện pháp có mối quan hệ mật thiết với nhau. Vì thế khi giáo viên
hướng dẫn kỹ năng sống nào thì phải nghiên cứu thật kỹ kỹ năng sống đó nhằm truyền
đạt một cách hiệu quả nhất tới các em.
Trẻ em là tương lai của đất nước. Vì thế trẻ có quyền được học tập, nuôi dưỡng và
giáo dục. Để trẻ hứng thú lĩnh hội các tri thức giáo dục một cách hiệu quả là một vấn
đề vô cùng khó khăn và không thể thực hiện trong một sớm một chiều mà phải là sự
kết hợp nhịp nhàng, mật thiết giữa các giải pháp, biện pháp. Kết hợp nhịp nhàng giữa
giáo viên với học sinh, giữa giáo viên với các đoàn thể, giữa nhà trường- gia đình- xã
hội. Một khi trẻ có hứng thú học tập thì chất lượng dạy- học mới được nâng cao.
e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu.
Xuất phát từ thực tiễn của trường, của lớp, tôi đã thực hiện các giải pháp trên, qua
một thời gian lớp có chuyển biến rõ rệt về chất lượng học tập. Trong giờ học có sự kết
hợp giữa giáo viên và học sinh nhịp nhàng, tình trạng thụ động tiếp thu bài không còn
nữa, không khí học tập trở nên sôi nổi, thực sự tiết học trở thành "Học mà vui- vui mà
học". Tuy nhiên vẫn còn một vài em thực hiện chưa tốt việc học tập ở lớp cũng như ở
nhà .
Với tình thương, trách nhiệm và tâm huyết của từng giáo viên từ những việc làm
thiết thực như có trách nhiệm, đảm bảo giờ giấc, giảng dạy nhiệt tình, vận dụng
phương pháp dạy học phù hợp, có tinh thần học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp. Tôi
tin rằng dần dần phụ huynh cùng các em hiểu được và sẽ ý thức được việc học tập của

mình.
Như vậy giáo dục kỹ năng sống chính là rèn cho các em trở thành con người vừa
có đức vừa có tài mà câu nói của Bác vô cùng thấm thía trong lòng mỗi thầy, cô giáo
chúng ta. “Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó, còn có tài mà không
có đức thì là người vô dụng”
19


II.4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu.
Qua những kinh nghiệm của bản thân, tôi đã áp dụng những kỹ năng sống nêu trên
và thấy học sinh có nhiều tiến bộ cả về giao tiếp, ứng xử, lẫn kết quả học tập. Nhờ có
kỹ năng sống tốt, tiết học diễn ra vui vẻ không còn gò bó như trước, học sinh hứng thú
học tập, không tiếp thu bài một cách thụ động. Học sinh cảm buồn khi phải xa thầy cô,
bạn bè, áp lực phải đi học trở nên nhẹ nhàng. Đây cũng là điều kiện tốt nhằm nuôi
dưỡng những ước mơ của thế hệ trẻ, những mầm non của đất nước của cả dân tộc,
giúp các em phát triển đúng đắn và lâu dài về tình cảm, thể chất, trí tuệ và đạo đức. Vì
thế giáo viên phải chuẩn bị bài chu đáo, kỹ lưỡng, giảng dạy nhiệt tình, vận dụng
những phương pháp dạy học phù hợp với từng đối tượng học sinh nhằm giúp các em
có môi trường học tập tốt, để đáp lại lòng tin của phụ huynh và học sinh.
III. Phần kết luận, kiến nghị.
III.1. Kết luận:
Vì học sinh của trường là học sinh đồng bào tại chỗ nên sự tiếp thu kiến thức khó
khăn hơn. Do đó ban giám hiệu phải quan tâm, chỉ đạo sát sao đến từng lớp, giáo viên
phải tận tâm, nhiệt tình, yêu thương con trẻ, có ý thức rèn luyện cho các em thì chắc
chắn các em sẽ trở thành người có kiến thức, tinh thần trách nhiệm, biết cảm thông,
làm việc có khoa học...xứng đáng là những người kế thừa sự nghiệp mà cha ông ta đã
để lại cho chúng ta.
Trên đây là một số giải pháp và những kết quả ban đầu mà tôi đã đưa ra thử
nghiệm, xin mạnh dạn trình bày với các cấp quản lý Giáo dục, Ban giám hiệu và các
bạn đồng nghiệp để cùng tham khảo. Kính mong được sự đồng tình và góp ý chân

thành của các cấp quản lý Giáo dục, Ban giám hiệu và anh chị đồng nghiệp để công
tác giảng dạy của tôi cũng như các giáo viên khác ngày một tốt hơn, góp phần vào
thành tích chung của nhà trường, của ngành.
III. 2. Kiến nghị:
20


Để nâng cao chất lượng dạy - học và hứng thú học tập của các em, tôi xin có một
vài đề xuất sau: Về phía nhà quản lí giáo dục phải tăng cường nhiều biện pháp kiểm
tra, giám sát quá trình dạy học một cách sát sao hơn. Tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất,
trang thiết bị cho nhà trường phục vụ cho việc dạy và học.
Về phía giáo viên phải nhiệt tình, chuẩn bị kỹ bài dạy, tham gia các buổi sinh hoạt
chuyên môn, dự giờ, kết hợp với phụ huynh, giáo viên bộ môn, tổng phụ trách đội, để
trao đổi, học hỏi kinh nghiệm của các đồng nghiệp.
Về phía phụ huynh cần quan tâm, chú ý đến việc học và tạo những thói quen tốt
ngay từ nhỏ cho các em.

21