Giáo án Sinh học 11 bài 5: Dinh dưỡng nitơ ở thực vật

Tuần

Tiết

Bài 5:

DINH DƯỠNG NITƠ Ở THỰC VẬT

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức:
- Hiểu được vai trò sinh lí của nguyên tố nitơ.
- Trình bày được các quá trình đồng hóa nitơ trong mô thực vật
2. Kỹ năng
Hiểu và vận dụng được khái niệm về nhu cầu dinh dưỡng của Nitơ để tính được
nhu cầu phân bón cho thu hoạch định trước.
3. Thái độ, hành vi:
Giáo dục ý thức vận dụng lý thuyết vào việc giải quyết các vấn đề thực tiễn sản
xuất.
II. TRỌNG TÂM BÀI.
- Vai trò của Nitơ và quá trình đồng hoá nitơ.
III. THIẾT BỊ DẠY HỌC
Thiết bị quy định: Phóng to hình 5.1 và 5.2
IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC
1. Ổn định lớp.
2. Kiểm tra bài cũ:
- Vai trò của các nguyên tố dinh dưỡng trong cơ thể thực vật?
- Vì sao cần phải bon phân với liều lượng hợp lý tùy thuộc vào đất, loại phân
bón, giống và loài cây trồng.

TaiLieu.VN

Page 1


- Hãy liên hệ với thực tế, nêu một số biện pháp giúp cho quá trình chuyển hóa
các chất khoáng ở trong đất từ dạng không tan thành dạng hòa tan dễ hấp thụ
đối với cây
3. Bài mới.
a. Phần mở bài:
Đặt câu hỏi về vai trò của Nitơ đối với đời sống thực vật để học sinh thảo luận.
Đặt câu hỏi: hỗn hợp phân khoáng phổ biến nhất trong sản xuất nông nghiệp là gì?
Vậy vai trò của Nitơ với thực vật như thế nào?
b. Nội dung bài học:

Hoạt động của GV và HS

Mục đích và nội dung dạy học

HS đọc nội dung mục I, cho biết:

I. Vai trò sinh lý của nguyên tố nitơ

Các dạng ion nào cây hấp thụ được?

- Cây hấp thụ nitơ chủ yếu ở dạng: nitơ
nitrat ( NO3 ) và nitơ amôn ( NH 4 ) .

Các dạng ion đó được hình thành như thế
nào?
- Nitơ có vai trò đặc biệt quan trọng đối
với sự sinh trưởng, phát triển của cây

GV treo tranh có hình 5.1. Ion rễ cây hấp trồng và quyết định năng suất và chất
thụ là gì? (Các dạng nitơ hình thành do sự lượng thu hoạch.
biến đổi từ nitơ phân tử trong khí quyển
bằng con đường oxi hóa và khử, trong đó - Nitơ có trong thành phần của hầu hết
con đường cố định nitơ khí quyển nhờ vi các chất trong cây: protein, axit nucleic,
sinh vật đóng vai trò quan trong)
diệp lục, ATP,…
GV: Vậy nitơ có vai trò gì?

- Vai trò điều tiết: N là thành phần cấu
tạo của protein – enzim, côenzim và ATP
� Nitơ vừa có vai trò cấu trúc, vừa tham
→ N tham gia điều tiết các quá trình trao
gia các quá trình trao đổi chất và năng đổi chất trong cơ thể thực vật thông qua
lượng. Nitơ có vai trò quyết định đến toàn hoạt động xúc tác, cung cấp năng lượng
bộ quá trình sinh lý của cây trồng.
và điều tiết trạng thái ngậm nước của các
phân tử protein trong tế bào chất.
GV cho học sinh đọc mục II, đặt câu hỏi:

TaiLieu.VN

Page 2


So sánh dạng nitơ rễ cây hấp thụ từ đất và II. Quá trình đồng hóa Nitơ ở thực vật
dạng nitơ tồn tại trong các hợp chất hữu cơ
cấu thành cơ thể thực vật → hãy giả thiết
phải có quá trình gì xảy ra trong cây.
Đó là quá trình chuyển hóa NO3 thành

GV: Quá trình khử trên được thực hiện ở NH3 theo sơ đồ:
đâu?
NO3 (nitrat) → NO2 (nitrit) → NH3
HS: Thực trong mô rễ và mô lá.
(amoniac)
2. Quá trình đồng hóa NH3 trong mô
thực vật

GV: Đồng hóa NH3 có những con đường
nào?
- Amin hóa trực tiếp các axit xêtô (axit
xêtô + NH3 → axit amin ).
HS:có 3 con đường liên kết NH 3 vào các
hợp chất hữu cơ.
- Chuyển vị amin (axit amin + axit xêtô
→ axit xêtô mới + axit amin mới ).
Ví dụ:
- Hình thành amit: liên kết phân tử NH3
axit – xêtôglutamic +NH3 → axit amin
vào axit amin đicacboxilic (axit amin
đicacboxilic + NH3 → amit).
axit glutamic + axit piruvic → Alamin +
axit –xêtôglutamic
- Giúp giải độc NH3 tốt nhất.
GV: NH3 tích lũy lại nhiều trong mô sẽ
gây độc cho tế bào, nhưng khi cây sinh
trưởng mạnh thì lại thiếu hụt Nh 3. Vậy cơ
thể thực vật đã giải quyết mâu thuẫn đó
như thế nào?

Amit là nguồn dự trữ NH3 cho các quá
trình tổng hợp axit amin trong cơ thể
thực vật khi cần thiết.
Ví dụ: Axit glutamic + NH3 → Glutamin

HS: Liên kết NH3 vào axit amin
đicacboxilic giúp khử độc cho tế bào khi
amôniac tích lũy nhiều, dự trữ nhóm amin
cần cho quá trình tổng hợp axit amin và
protein khi cơ thể có nhu cầu
4. Củng cố:

TaiLieu.VN

Page 3


- Tại sao nói nitơ là nguyên tố không thể thiếu được đối với cây?
-Phân tích quá trình đồng hóa nitơ ở thực vật.
5. Dặn dò:
Đọc phần tóm tắt và mục em có biết ở cuối bài.

TaiLieu.VN

Page 4