Giáo án Sinh học 11 bài 2: Vận chuyển các chất trong cây

Bài 2 : QUÁ TRÌNH VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT
TRONG CÂY
I. MỤC TIÊU
Học sinh :
- Mô tả được cấu tạo của cơ quan vận chuyển
- Thành phần của dịch vận chuyển
- Động lực đẩy dòng vật chất di chuyển
- Rèn luyện kĩ năng quan sát,phân tích, so sánh
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC
- Tranh phóng to các hình 2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2.5 trong sách giáo khoa
-Máy chiếu qua đầu nếu dùng bản trong
-Phiếu học tập
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC BÀI HỌC
1. Kiểm tra bài cũ
1. Giáo viên treo so đồ hình 1.3, yêu cầu 1 học sinh lên chú thích các bộ phận cũng
như chỉ ra con đường xâm nhập của nước và khoáng từ đất vào mạch gỗ.
*Hãy phân tích cơ chế hấp thụ nước với cơ chế hấp thụ muốn khoáng ở rễ cây ?
*Giải thích vì sao các cây loài cây trên cạn không sống được trên đất ngập mặn ?
2. Bài mới

Hoạt động của thầy và trò

TaiLieu.VN

Nội dung kiến thức

Page 1


* Hoạt động 1
Sau khi học sinh trả lời được bài cũ, giáo

viên đặt vấn đề :
Vậy con đường vận chuyển của nước và
các ion khoáng từ trung trụ rễ đến lá và
các cơ quan khác của cây như thế nào ?
Giáo viên : Giới thiệu trong cây có hai
dòng vận chuyển :
+Dòng mạch gỗ (còn gọi là dìng nhựa
nguyên hay dòng đi lên)
+Dòng mạch rêy (còn gọi là dòng nhựa
luyện hay dòng đi xuống)
* Hoạt động 1

I.DÒNG MẠCH GỖ

Giáo viên : Cho học sinh quan sát hình 1.cấu tạo của mạch gỗ
2.1
? hãy mô tả con đường vận chuyển của
dòng mạch gỗ trong cây ?
Học sinh : dòng mạch gỗ từ rễ qua thên
lên lá, qua các tế báo nhu mô cuối cùng
qua khí khổng ra ngoài.
* Hoạt động 2

Mạch gỗ gồm các tế bào chết (quản
bào và mạch ống) nối kế tiếp nhau
Giáo viên : cho hcọ sinh quan sát hình tạo thành con đường vận chuyển
2.2
nước và các ion khoáng từ rễ lên lá.
? Hãy cho biết quản bào và mạch gỗ khác
nhau ở điểm nào ? bằng cách điền vào

TaiLieu.VN

Page 2


phiếu số 1 :
Phiếu học tập số 1

Tiêu chí so
sánh

Quản bào

Nội dung : Phiếu học tập

Mạch ống

Đường
kính
Chiều dài
Cách nối
Học sinh : Thảo luận, hoàn thành phiếu
học tập, học sinh :

Thành phần của dịch mạch gỗ

* Hoạt động 3

-Động lực gồm :

Giáo viên : Cho học sinh quan sát hình
2.3 và 2.4

+Aùp suất rễ (động lực đầu dưới) tạo
ra sức đẩy nước từ dưới lên

? hãy cho biết trước và các uon khoáng
được vận chuyển trong mạch gỗ nhờ
những động lực nào ?

+Lực hút do thoát hơi nước ở lá
(động lực đầu trên)

-Thành phần chủ yếu gồm : Nước,
? Hãy nêu thành phần của dịch mạch gỗ ? các ion khoáng, ngoài ra còn có các
chẫt hữu cơ.
Học sinh đọc sách giáo khoa nêu được
các thàng phần của dịch.
3. Động lực đẩy dòng mạch gỗ

Học sinh : nêu được 3 động lực
-Aùp suất rễ tạo động lực đầu dưới

TaiLieu.VN

+Lực liên kết giữa các phân tử nước
với nhau và với vách mạch gỗ tạo
thành một dòng vận chuyển liên tục
từ rễ trên lá.

Page 3


-Thoát hơi nước là động lực đầu trên
-Lực liên kết giữa các phân tử nước và
với mạch gỗ
Học sinh cũng giải thích được mạch gỗ
có cấu tạo thích nghi với quá trình vận
chuyển nước, muối khoáng từ rễ lên lá.
* Hoạt động 4

II.DÒNG MẠCH RÂY

Giáo viên : Cho học sinh quan sát hình
2.2 và hình 2.5, đọc mục II
? mô tả cấu tạo của mạch rây ?
? thành phần dịch của mạch rây ?
? động lực vận chuyển ?
? từ đó nêu điểm khác nhau giữa dòng
mạch gỗ và dòng mạch rây ? bằng cách
điền vào phiếu học tập số 2 :
Phiếu học tập số 2

Tiêu chí so
sánh

Mạch gỗ

Mạch rây

Cấu tạo
Thành phần
dịch
Động lực

TaiLieu.VN

Page 4


2.Thành phần của dịch mạch rây
Học sinh thảo luận, hoàn thành phiếu học
tập số 2.
Giáo viên cho 1 học sinh trình bày các
em khác theo dõi, bổ sung hoàn chỉnh.

-Thành phần gồm : Đường saccarôzơ,
các axit amin, vitamin, hoocmon thực
vật …
3.Động lực của dòng mạch rây
-Động lực của dòng mạch rây là sự
chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ
quan cho (lá) và cơ quan nhận (mô).

IV. CỦNG CỐ
-1 vì sao khi ta bóc vỏ quanh cành hay thân cây thì một thời gian sau phía trên chỗ
vỏ bị bóc phình to ra ?
- 2 sự hút nước, muối khoáng ở rễ khác sự hút nước, muối khoáng ở cây như thế
nào ?

TaiLieu.VN

Page 5


3. Sự hút nước từ rễ lên lá qua những giai đoạn nào ?
V. BÀI TẬP VỀ NHÀ
- Làm bài tập : 1, 2, 3, 4, 5 sách giáo khoa
-Làm thí nghiệm sau quan sát hiện tượng và giải thích.
Thí nghiệm : Lấy 1 bao pôlyêtylen trắng bao quanh 1 cành nhỏ có lá của cây trồng
trong chậu hoặc ngoài vườn rồi cột miệng bao lại, để 1 ngày sau đó quan sát.
Phần bổ sung kiến thức
* Từ những kiến thức đã học về sự vận chuyển nước và các chất trong cây, hãy giải
thích tại sao trong tự nhiên có những cây cao hàng chục mét (cây chò chỉ), bên
cạnh đó lại có những cây thấp bé chỉ cao vài cm (rêu chân tường cùng tồn tại ?

TaiLieu.VN

Page 6