Giáo án Sinh học 11 bài 2: Vận chuyển các chất trong cây

Tiết 2/ Tuần:.....
Ngày :................

Bài 2: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT TRONG CÂY
I.MỤC TIÊU :
1.Kiến thức :qua bài này HS phải :
- Mô tả được các dòng vận chuyển chất trong cây bao gồm :
+ Con đường vận chuyển.
+ Thành phần của dịch được vận chuyển
+ Động lực đẩy dòng vật chất di chuyển.
2.Kĩ năng và thái độ :
- Xây dựng ý thức quan tâm và tìm hiểu những vấn đề thực tiễn trong nông nghiệp.
- Rèn luyện 1 số kĩ năng : quan sát, phân tích , khái quát, tổng hợp.
II.PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC CẦN THIẾT :
- Tranh hình bài 2 SGK phóng to
III.TRỌNG TÂM:
Các dòng vận chuyển vật chất :
+ Dòng mạch gỗ
+ Dòng mạch rây
IV.TIẾN TRÌNH BÀY GIẢNG
1. Ổn định lớp.1’
2.Kiểm tra bài cũ :7’
TaiLieu.VN

Page 1


-Rễ thực vật trên cạn có đặc điểm hình thái gì thích nghi với chức năng tìm nguồn
nước, hấp thụ nước và ion khoáng?
- Hãy phân biệt cơ chế hấp thụ nước với cơ chế với cơ chế hấp thụ ion khoáng ở rễ
cây?

- Giải thích vì sao cây trên cạn bị ngập úng lâu sẽ chết?
3.Nội dung bài mới :
* Mở bài :2’
GV yêu cầu HS xem lại H1.3 và trả lời câu hỏi :
- Con đường xâm nhập của nươc và ion khoáng vào rễ ?
- Tiếp theo nước và ion khoáng sẽ được vận chuyển trong thân đến lá bằng
con đường nào?
Dựa vào câu trả lời của HS GV hướng dẫn HS vào bài mới →bài 2
* Nội dung bài : 30’
VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT TRONG CÂY

Hoạt động 1
I.DÒNG MẠCH GỖ
* Mục tiêu : Qua mục này HS phải :
- Trình bày được cấu tạo của mạch gỗ
- Thành phần của mạch gỗ
- Nêu được động lực đẩy dòng mạch gỗ.

TaiLieu.VN

Page 2


Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

* GV hỏi :Trình bày các *HS xem SGK và trà lời câu I.DÒNG MẠCH GỖ.

dòng vận chuyển vật chất hỏi của GV.Yêu cầu nêu
1.Cấu tạo của mạch gỗ
trong cây?
được :
:
+ Dòng mạch gỗ
Mạ6ch gỗ gồm các tế
* GV yêu cầu HS quan + Dòng mạch rây
bào chết là quản bào và
sát tranh H2.1, H2.2
mạch ống nối kế tiếp
phóng to nghiên cứu * Cá nhân HS nghiên cứu nhau tạo nên những ống
SGK, quan sát hình và trả dài từ rễ lên lá giúp
SGK và trả lời câu hỏi :
lời câu hỏi của GV.Yêu cầu dòng nước, ion khoáng
+ Trình bày con đường nêu được :
và các chất hữu cơ được
vận chuyển nước và các
tổng hợp ở rễ di chuyển
+
Vật
chất
từ
đất
→rễ
ion khoáng của dòng
bên trong.
→mạch gỗ lá →ra ngoài .
mạch gỗ trong cây?
+ Cấu tạo của mạch gỗ?

+ Mạch gỗ gồm 2 loại tế bào
chết quản bào và mạch ống.

+Phân tích sự phù hợp
giữa cấu tạo và chức năng + Các tế bào cùng loại nối
vận chuyển nước của với nhau theo cách : đầu của
tế bào này gắn với đầu của
mạch gỗ?
tế bào kia thành những ống
+ Phân biệt quản bào và dài từ rễ lên lá để cho dòng
mạch ống theo các chỉ mạch gỗ di chuyển bên
tiêu sau : đường kính, trong.
chiều dài,cách nối các tế
bào, tốc độ vận chuyển?
*Bổ sung :
- Lực cản thấp nhờ cấu
tạo ống rỗng(tế bào chết)
và thành tế bào mạch gỗ
được linhin hoá bền chắc
chịu được áp suất
nước.Thông giữa các tế
TaiLieu.VN

* HS có thể thắc mắc : Nếu
1 ống mạch gỗ nào đó bị tắc
hay hư hỏng thì nước và
chất dinh dưỡng sẽ vận
chuyển lên trên như thế nào?
Page 3

bào mạch gỗ là con
đường vận chuyển ngang.
-Đặc điểm giống và khác
nhau giữa quản bào và
mạch ống.(Theo nội dung
trong SGV trang 18&19)
- Quản bào có trong tất cả
thực vật có mạch từ
dương xỉ đến thực vật có
hoa ,mạch ống chỉ tồn tại
trong nghành thực vật
tiến hoá nhất là nghành
Hạt kín và trong 1 nhóm
nhỏ là bộ Dây ngắm
thuộc nghành hạt trần.
* GV hỏi :
+ Thành phần của dịch
mạch gỗ?

+ làm thế nào để dòng
mạch gỗ vận chuyển
ngược chiều trọng lực từ
rễ lên cao hàng chục m?
( Động lực của dòng
mạch gỗ?)
+ Giải thích nguyên nhân
của hiện tượng ứ giọt?
+ Tại sao hiện tượng ứ

giọt thường chỉ xuất hiện
ở thực vật 1 lá mầm?
TaiLieu.VN

Page 4


+ Vai trò của hiện tượng
thoát hơi nước trong động
lực đẩy dòng mạch gỗ?
+ Nhờ đâu dòng mạch gỗ
được liên tục trong cây?

2.Thành phần
dịch mạch gỗ :

của

→GV nhận xét, bổ sung
và hoàn thiện kiến thức
cho HS.

- Nươc, ion khoáng và
các axit hữu cơ.
* HS nghiên cứu SGK và trả 3. Động lực đẩy dòng
lời câu hỏi.
mạch gỗ.
a.Lực đẩy (áp suất rễ):
b.Lực hút do thoát hơi
nước qua lá

c. Lực liên kết giữa
* HS quan sát tranh hình các phân tử nước với
phóng to H 2.3, h2.4 và nhau và với thành
nghiên cứu nội dung SGK, mạch gỗ.
kết hợp kiến thức cũ trả lời
các câu hỏi của GV.

TaiLieu.VN

Page 5


Hoạt động 2
II.DÒNG MẠCH RÂY

* Mục tiêu : qua mục này HS phải :
- Nêu được cấu tạo ,thành phần của dòng mạch rây.
- Động lực của dòng mạch rây.

* GV yêu cầu HS quan * HS quan sát tranh hình, II.DÒNG
sát tranh H2.5 SGK nghiên cứu SGK , thảo luận RÂY.
phóng to và trả lời câu và trả lời câu hỏi của GV.
1.Cấu tạo :
hỏi :
+ Cấu tạo của mạch rây?
+ So sánh cấu tạo của
mạch rây và mạch gỗ?
+ Phân tích sự phù hợp
giữa cấu tạo và chức
năng vận chuyển nước

của mạch rây?

MẠCH

- Gồm các tế bào sống
là ống rây và tế bào
kèm.Các ống rây nối
đầu với nhau thành ống
dài từ lá xuống rễ.

→GV nhận xét, bổ sung
TaiLieu.VN

Page 6


và hoàn thiện kiến thức
cho HS.
- GV hỏi :
+ Thành phần của dịch
mạch rây?
+ Động lực của dòng * HS nghiên cứu SGK trang
13, quan sát tranh hình 2.6
mạch rây?
SGK phóng to và trả lời các
+ Phân biệt động lực của câu hỏi của GV.
dòng mạch rây và dòng
mạch gỗ?
+ Mối liên hệ giữa dòng
mạch gỗ và dòng mạch

rây trong thân cây?
→GV nhận xét, bổ sung
và hoàn thiện kiến thức.

2.Thành phần của dịch
mạch rây:
- Saccarôzơ, các axit
amin, hoocmôn thực
vật, các hợp chất hữu
cơ, một số ion khoáng
(nhiều K)
3. Động lực của dòng
mạch rây :
- Là sự chênh lệch áp
suất thẩm thấu giữa cơ
quan nguồn(lá) và cơ
quan chứa (rễ)

4.Củng cố :4’
- Các con đường vận chuyển vật chất trong cây? Ý nghĩa của các dòng vận chuyển
đó?
- Trình bày cấu tạo phù hợp với chức năng vận chuyển của mạch gỗ và mạch rây?
5.Dặn dò :1’
- Ghi nhớ nội dung tóm tắc trong khung.
- Học bài và trả lời câu hỏi trong SGK.
TaiLieu.VN

Page 7

- So sánh mạch gỗ và mạch rây theo hướng dẫn sau :
+ Đặc điểm giống nhau :
+ Đặc điểm khác nhau
Dòng mạch gỗ

Dòng mạch rây

Cấu tạo
Thành phần dịch
Động lực

TaiLieu.VN

Page 8