Tại sao người việt nói tiếng anh không hay và những kỹ năng học tiếng anh cần biết

NGUYN TRUNG HOÀ


TI SAO NGI VIT NÓI TING ANH KHÔNG HAY?

VÀ NHNG K NNG HC TING ANH CN BIT



HÀ NI 2007
Không hc không bit!
Hc ri s bit Nguyn Trung Hoà



TI SAO NGI VIT NÓI TING ANH KHÔNG HAY?
VÀ NHNG K NNG HC TING ANH CN BIT




Không hc không bit!
Hc ri s bit Nguyn Trung Hoà


Có ln nghe đâu đó câu hi “Vì sao dân Vit mình nói ting Anh không hay, rt khô?” Tôi
cng mun bình lon đôi chút v vn đ này. Mt mt, bo dân mình nói ting Anh nghe c
chui quá, sai, vì vn còn n và d nghe hn khi dòng ting Anh nh Anh-Tàu, Anh-Thái,
Anh-Trung ông, Anh-n, Anh-Phi... Nhng mt khác, bo dân mình nói ting Anh hay
thì cng sai luôn, nghe ngang phè, ch đc cái d nghe.

Ting Vit c bn là âm đn, đc bit ging Bc khá thun, không có các ging nng và âm
tit đc trng (accent), nên hc các ngoi ng khác không b nh hng nhiu v accent.
Tuy nhiên, ting Vit nói không có trng âm và ng điu (vì đã có đ 5 thanh ri, ng điu
làm gì na), nên hc các ting ca châu Âu thng cng nói ngang ngang và đu đu nh
ting Vit, nhng cng nh th mà d nghe (nu nói chm và rõ tng ch).

Tuy nhiên, tìm hiu nguyên nhân v mt môi trng nh trên cng ch đc gì vì “tri sinh
ra th”. Tôi xin đa ra mt s kinh nghim bn thân trong khi luyn ging nói.

Làm gì, ngi ta cng d mc mt s đim vng mc dn đn sai lm (pitfalls), khin vic
thc hin khó thành công theo ý mun. Nói ting Anh cng không là ngoi l. Trc ht,
có nhng đim d mc cn tránh khi hc nói ting Anh nh sau:

1. “ch ngi đáy ging”

Ngi ta thng khá thin cn nu cha đi sâu vào mt vn đ nht đnh, đc bit khi mi
bt đu hc hay tp luyn mt cái gì đó. S thin cn “ch ngi đáy ging” này dn đn các
h qu là:

a. t mc tiêu không cao:

Trc khi làm gì ta cng phi đt ra mc tiêu rõ ràng đ giúp cho vic thc hin có đnh
hng (ngi phng Tây gi đó là phng pháp Backcasting). Nhng thông thng khi
ngi ta kém (do mi bt đu hc) nên hay b mc bnh “ch ngi đáy ging”, không bit
th nào mi là đt yêu cu, cha nói th nào mi là gii thì gn nh không có khái nim.
Khi ngi ta mi hc ting Anh, nu thy mt ngi nói chuyn đc vi ngi nc
ngoài đã thy là kinh lm, và ch mong đc nh th là tho mãn lm ri. Ri khi bt đu
tm to có chút cn bn, thì li thn tng nhng ngi “phun ting Anh nh gió” (bt lun
h nói đúng hay sai).

Thông thng, ngi Vit mình cng ch đt mc tiêu đn th là ht, nên khi đã nói ting
Anh đc lu loát, “nh gió”, thì thng t tho mãn mình mà không c gng trau di,
nâng cp nó lên na. c bit nhng ngi hc chuyên v ting Anh  các trng Ngoi
Ng, hay hn na là ngi đc đi nc ngoài thì càng coi thng, vì ngh rng mình có
điu kin và môi trng nh th, th nào mà ch gii ting Anh nói chung và nói ting Anh
nói riêng. Vi mt suy ngh “u tr” dng vy, nên t l nhng ngi gii ting Anh cng
nh nói ting Anh hay  ngi Vit là rt khiêm tn, không ngoi l nhng ngi có điu
kin đi hc bng ting Anh, k c Vit Kiu.
Không hc không bit!
Hc ri s bit Nguyn Trung Hoà



Vì vy, đ có th đt mt kt qu cao trong hc ting Anh ln nói ting Anh, ta cn phi đt
mc tiêu rt cao. Riêng v chuyn nói, thì ta phi ly mc trn là các chính khách M hay
Anh (nhng ngi có tài hùng bin) đ mà phn đu. iu này không hn có ngha là ta s
phi nói hay đc nh h, tt nhiên v lý thuyt, chng nào cha nói đc nh h, ngha là
ta vn có th phi c gng luyn tp tip. Tuy nhiên, vì thng con ngi him ai có th đt
100% mc tiêu c, thng là mt s % nht đnh nào đó, nu ta đt mc tiêu thp tè, thì dù
đt 99% cng ch th bng đt mc tiêu cao chót vót nhng đt đ 50% thôi.

Trong trng hp này cng th, nu ta đt mc tiêu ch là nói lu loát, thì có khi ta ch đt
gn đc mc y, ngha là cha có gì là ghê gm c, nghe vn có th “khô” nh thng.
Nhng nu đt mc tiêu là Bill Clinton, thì chí ít không nói hay bng ông ta (mà nói hay
bng th quái nào đc con ngi tài nng hùng bin th) thì cng phi nói hay ch kém gì,
hay thm chí hay hn c ngi bn ng bình thng. Phi làm cho ngi bn ng phi
ngc nhiên khi ta va ct lên mt câu nói, th mi tm coi là nói ting Anh khá. Ging
ngi Vit ta thôi, khi nghe ngi nc ngoài nói mt th ting Vit chun xác, ta cng
ch trm tr b b đi ch, nh?

b. Tinh tng n khoai nng (2)

Ngi ta khi đt đc mt cái gì trong mt ngui khác thì thng b tt t mãn, t kiêu mà
dân gian gi là tinh tng hay tinh vi. Chính vì th, h càng thích th hin, mà càng thích
th hin thì tâm hn càng bt an, càng d mc tt loi choi mà không nói cho chun theo ý
mình đc. Hn na, vì tinh tng, nên h không bit mình, c ngh là mình gii lm, vì
th càng không th phát hin cái sai, cái kém ca mình đ mà phn đu tip.

Tôi quen mt s ngi, đu có kh nng nói ting Anh lu loát trc đông ngi, nhng vì
h ngh rng mình th là quá kinh (so vi ngi  Vit Nam) ri, nên ch nhìn lên, ch nhìn
xung, mãi mà vn ch  mt mc đ cho dân Vit lác mt, nhng dân Tây thì e rng... Có
l mi ngi phi có lúc „ng” ra, hiu đc th nào mi là mc gii thc s, và t đó thy
rõ ràng cái yu kém ca mình, nhn ra rng con đng đi đn ch ti u còn gian nan lm,
thì mi có th tip tc vn lên đc.

2. Hp tp “n cám hp”

Ngi Vit (mà c ngi nc khác na) khi hc nói thng có xu hng thích nói nhanh,
chc do nh hng bi nhng quan đim nh "thng/con đy nói ting Anh nh gió" và
suy ra nó gii ting Anh. Bên cnh đó, nói nhanh bao gi cng d hn, vì nói vo đc, lp
lim đi các ch sai. Nguyên tc ca mt môn gì đó, chng hn trong th thao, đi nhanh đã
khó, nhng đi chm mà chun còn khó hn.

Ví d bn nào đã chi trt tuyt, trt bng s thy đ đi chm và đúng k thut không
phi chuyn đn gin. Nhng ngi tp th thao không bài bn, thng c chi vi tc đ
nhanh khi bt đu vào gung, vì làm nhanh s d dn đn trng thái “xung c” (phn khích)
Không hc không bit!
Hc ri s bit Nguyn Trung Hoà

mà vào tay nhanh, ri dn dn khi hoàn thin trình đ mi đim đm dn; còn theo h
thng tp hun chuyên nghip, ngi tp bao gi cng bt đu mt cách chm rãi nhng
đúng k thut.

Trong ting Anh cng vy. Nu bn nào đang có thói quen t nhiên nói "nh gió", hay th
nói tht chm rãi th xem, s thy rt khó, và phát hin ra mình có nhiu cái sai thú v pht
đy. Hãy đi t t và chc chn, thà chm mà đúng còn hn nhanh mà sai.

3. Dc tc bt đt

Thiu kiên trì hay “dc tc bt đt” là c tt ca con ngi. Trên đã bàn v hp tp trong
khi nói, nay li là chuyn muôn thu, hp tp vi vàng đt cháy giai đon trong quá trình
luyn ting. Bn thân tôi chp chng t hc ting Anh t cui cp 1 bng mt cun sách t
hc ting Anh, liên tc t hc không qua mt trng lp chính thc nào (tr môn ting
Anh d hi bit bi đc ném vào Ph thông và i hc) cho đn khi hc xong đi hc, đã
tng present 3h liên tc trc hàng chc giáo s vi sinh viên Canada trong mt d án hp
tác và đc h đánh giá không đn ni. Vy mà cho mãi đn 3 nm trc đây mi phát
hin ra mình nói không chun rt nhiu ch, ch cha k đn chuyn nói hay. Sau đó, tôi
phi mt hn na nm tri đ luyn nói, mi ngày b ra ít thì 5 phút, nhiu thì na gi đ
đc ít thì 3 câu, nhiu thì mt vài trang ting Anh, đ có th điu chnh toàn b ging nói
ln “T vng nói” ca mình.

Sau đó, tôi vn luôn có ý thc trau di kh nng nói ca mình mi lúc mi ni tuy không
mang tính cp tc (intensive training) nh vy na, đ đc mt ging nói cng không đn
ni quá t ti khi ra gp bn bè quc t. Tuy vy, vn còn nhiu điu phi phn đu na lm.


***

Trên đây là 3 đim c bn thuc v nhn thc và thái đ, làm cn tr vic luyn nói ting

Anh cho chun và hay. Ngoài ra còn có nhiu đc đim nh khác, các bn có th t phát
hin thêm. Tôi xin tm dng vn đ này  đây.

Nhng nguyên nhân này tôi nêu ra đ làm đim khi đng cho ý đ chính ca tôi là chia s
vi các bn kinh nghim t luyn ging nói ting Anh ca mình, hay đúng ra là thay máu
vn t nói và luyn ging nói cha chun ca mình.

Bàn v luyn nói ting Anh

CHIN THUT TNG BC LUYN GING NÓI

1.Luyn t

Cái ln bt đu t cái nh. Mun nói c câu chun thì phi nói tng t chun. S có ngi