Giáo án Sinh học 12 bài 43: Trao đổi vật chất trong hệ sinh thái

Trường PT Cấp 2-3 Võ Thị Sáu

Giáo án sinh 12 ban cơ bản

Tiết 49: TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG HỆ SINH THÁI
I. Mục tiêu :
- Trình bày được khái niệm chuổi thức ăn
- Nêu được khái niệm lưới thức ăn
- Phân biệt được các bậc dinh dưỡng.
- Nêu được khái niệm tháp sinh thái
- Phân biệt được các dạng tháp sinh thái
- Giáo dục học sinh lòng yêu thiên nhiên, biết bảo vệ môi trường sống.
II/ Chuẩn bị:
Hình 43.1, 43.2, 43.3 SGK , máy chiếu , tranh minh họa
III/ Tiến trình bài dạy:
1/ Kiểm tra bài cũ:
- Thế nào là hệ sinh thái?
- Hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nhân tạo có gì giống nhau và khác nhau?
2/ Mở bài: hệ sinh thái là gì và có những mối quan hệ nào?

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

HĐ 1:

I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH
GV: nêu ví dụ và hình than chuỗi thức VẬT
ăn
1. Chuỗi thức ăn
SGK

a. Định nghĩa:

- Các mối quan hệ trong chuỗi thức ăn?
- Một chuỗi thức ăn đầy đủ cần có
những thành phần nào?

- Là một dãy gồm nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh
dưỡng với nhau và mỗi loài là một mắc xích của chuỗi.
Trong một chuỗi, một mắt xích vừa có nguồn thức ăn là
mắt xích phía trước vừa là nguồn thức ăn của mắt xích
phía sau.

- Lấy ví dụ về chuỗi thức ăn ở ao, hồ?

b. Phân loại:

- Lưới thức ăn và chuỗi thức ăn có gì
khác nhau?

- Có 2 loại chuỗi thức ăn:

- Chuỗi thức ăn là gì?

- Lấy ví dụ về chuỗi thức ăn và lưới
thức ăn?

+ Chuỗi thức ăn mở đầu bằng cây xanh à động vật ăn
thực vật à động vật ăn động vật.

Ví dụ: cây ngô à sâu ăn lá ngô à nhái à rắn hổ mang à
- Nếu một mắt xích bị tiêu diệt thì sẽ
diều hâu
ảnh hưởng như thế nào đến hệ sinh thái?
+ Chuỗi thức ăn mở đầu bằng chất hữu cơ bị phân giải à


- Bậc dinh dưỡng là gì?
- Phân biệt các bậc dinh dưỡng có trong
một lưới thức ăn?

sinh vật phân giải mùn, bã hữu cơ à động vật ăn sinh vật
phân giải à các động vật ăn động vật khác
Ví dụ: lá, cành khô à mối à nhện à thằn lằn

- Hiểu biêt về chuổi thức ăn và lưới thức 2. Lưới thức ăn:
ăn có ý nghĩa gì?
- Mỗi loài trong quần xã thường là mắt xích của nhiều
- Bậc dinh dưỡng nào có sinh khối lớn
chuỗi thức ăn. Các chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung
nhất?
tạo thành lưới thức ăn
HS : Nghiên cứu, trả lời

3. Bậc dinh dưỡng:

GV : Kết luận, bổ sung

- Trong 1 lưới thức ăn tất cả các loài có cùng mức dinh
dưỡng hợp thành bậc dinh dưỡng. Có nhiều bậc dinh

dưỡng:

PHẦN A. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP SÁCH GIÁO
KHOA
Câu 1. Thế nào là chuỗi và lưới thức
ăn? Cho ví dụ minh hoạ về 2 loại chuỗi
thức ăn.

+ Bậc dinh dưỡng cấp 1: là các sinh vật sản xuất, bao
gồm các sinh vật có khả năng tổng hợp chất hữu cơ từ
chất vô cơ của môi trường.

+ Bậc dinh dưỡng cấp 2: là các sinh vật tiêu thụ bậc 1
Câu 2. Cho ví dụ về các bậc dinh dưỡng bao gồm các động vật ăn sinh vật sản xuất.
của một quần xã tự nhiên và một quần
+ Bậc dinh dưỡng cấp 3: là các sinh vật tiêu thụ bậc 2
xã nhân tạo.
bao gồm các động vật ăn thịt, chúng ăn sinh vật tiêu thụ
bậc 1.
Câu 3. Phân biệt 3 loại tháp sinh thái.
Câu 4. Quan sát một tháp sinh khối,
chúng ta có thể biết được những thông
tin nào sau đây?

+ Bậc cuối cùng là bậc dinh dưỡng cao cấp nhất. Là sinh
vật ăn sinh vật tiêu thụ bậc 1,2,3 …

HĐ2:

1. Định nghĩa:

II. THÁP SINH THÁI

Tiềm hiểu về tháp sinh thái

- Là độ lớn của các bậc dinh dưỡng được xác định bằng
GV: Yêu cầu hs nghiên cứu SGK và trả số lượng cá thể, sinh khối hay năng lượng ở mỗi bậc dinh
dưỡng.
lời các câu hỏi sau
2. Phân loại:
- Tháp sinh thái là gì?
- Phân biệt các loại tháp sinh thái?
- Nếu nói tháp sinh thái năng lượng là
dạng chuẩn thì kết luận đó đúng hay sai?
HS : Nghiên cứu, trả lời
GV : Kết luận, bổ sung

Có 3 loại tháp sinh thái:
+ Tháp số lượng: được xây dựng trên số lượng cá thể
sinh vật ở mỗi bậc dinh dưỡng.
+ Tháp sinh khối: được xây dựng dựa trên khối lượng
tổng số của tất cả các sinh vật trên 1 đơn vị diện tích hay
thể tích ở mỗi bậc dinh dưỡng.

+ Tháp năng lượng: là hoàn thiện nhất, được xây dựng
trên số năng lượng được tích luỹ trên 1 đơn vị diện tích
Câu hỏi:
hay thể tích trong 1 đơn vị thời gian ở mỗi bậc dinh
PHẦN B. HỆ THỐNG CÂU HỎI MỞ dưỡng.

RỘNG
Câu 1. Tháp sinh thái:
Câu 2. Cho ví dụ về các bậc dinh dưỡng


của một quần xã tự nhiên và một quần
xã nhân tạo.
Câu 3. Phân biệt 3 loại tháp sinh thái.

IV. Cũng cố : Dựa vào bản trong sgk tìm hiểu vấn đề sau.
a. Sản lượng sinh vật toàn phần và sản lượng sinh vật thực tế ở thực vật
b. Tính hiệu xuất sinh thái giữa các bậc dinh dưỡng
V. Dặn dò :
Làm bài tập, chuẩn bị bài mới

Giáo viên: Thầy Nguyễn Lâm Quang Thoại