Khó khăn tâm lý trong hoạt động học tập của học viên năm thứ nhất trường trung cấp cảnh sát nhân dân v (tt)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.22 MB, 13 trang )
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
LÊ ĐÔN QUẢNG
KHÓ KHĂN TÂM LÝ
TRONG HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA HỌC VIÊN NĂM THỨ NHẤT
TRƯỜNG TRUNG CẤP CẢNH SÁT NHÂN DÂN V
Demo Version - Select.Pdf SDK
LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC
THEO ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU
Thừa Thiên Huế, năm 2018
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
LÊ ĐÔN QUẢNG
KHÓ KHĂN TÂM LÝ
TRONG HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA HỌC VIÊN NĂM THỨ NHẤT
TRƯỜNG TRUNG CẤP CẢNH SÁT NHÂN DÂN V
Demo Version - Select.Pdf SDK
Chuyên ngành: Tâm lý học
Mã số: 8310401
LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC
THEO ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS.TS. PHÙNG ĐÌNH MẪN
Thừa Thiên Huế, năm 2018
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi,
các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực,
được các đồng tác giả cho phép sử dụng và chưa từng được công
bố trong bất kỳ một công trình nào khác.
Tác giả
Lê Đôn Quảng
Demo Version - Select.Pdf SDK
ii
LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc đến PGS.TS.
Phùng Đình Mẫn đã tận tình hướng dẫn, định hướng và tạo mọi điều kiện thuận lợi
để tôi có thể hoàn thành luận văn này.
Xin kính gửi lời cảm ơn đến Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo sau Cao học và
Ban chủ nhiệm Khoa Tâm lý – Giáo dục Trường Đại học Sư phạm Huế - Đại học
Huế đã quan tâm, giúp đỡ tôi trong quá trình tham gia học tập và nghiên cứu.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Lãnh đạo Bộ môn Lý luận Chính trị
và Khoa học xã hội – nhân văn và 20 giáo viên – cán bộ quản lý cùng với 220 học
viên Trường Trung cấp Cảnh sát nhân dân V đã động viên, tạo mọi điều kiện thuận
lợi, cộng tác chặt chẽ, cung cấp những thông tin, ý kiến đóng góp quý giá trong thời
gian tôi thực hiện luận văn.
Và tôi cũng gửi lời cảm ơn sâu sắc đến gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã động
Demo
Version
Select.Pdf
SDK
viên, khích lệ,
giúp đỡ
tôi trong-thời
gian học tập
và thực hiện luận văn.
Trong điều kiện thời gian nghiên cứu ngắn, kinh nghiệm nghiên cứu còn hạn
chế nên luận văn của tôi vẫn còn nhiều thiếu sót, kính mong quý thầy, cô giáo và
các bạn học viên đóng góp ý kiến để luận văn được hoàn thiện tốt hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Huế, tháng 11 năm 2018
Tác giả luận văn
Lê Đôn Quảng
iii
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa ............................................................................................................... i
Lời cam đoan ...............................................................................................................ii
Lời cảm ơn ................................................................................................................ iii
MỤC LỤC ................................................................................................................... 1
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ......................................................................... 4
DANH MỤC CÁC BẢNG.......................................................................................... 5
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 6
1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................... 6
2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................................... 7
3. Nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................................................. 7
4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu ........................................................................ 8
5. Giả thuyết khoa học ................................................................................................ 8
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .................................................................................. 8
7. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................... 9
8. Đóng góp mới của đề tài ......................................................................................... 9
Demo
- Select.Pdf SDK
9. Cấu trúc của
đề tàiVersion
...................................................................................................
9
NỘI DUNG .............................................................................................................. 10
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KHÓ KHĂN TÂM LÝ TRONG HOẠT ĐỘNG
HỌC TẬP ................................................................................................................. 10
1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu vấn đề ..................................................................... 10
1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài ..................................................................... 10
1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nước ..................................................................... 13
1.2. Cơ sở lý luận về khó khăn tâm lý trong hoạt động học tập của học viên năm thứ
nhất trường trung cấp Cảnh sát ................................................................................. 15
1.2.1. Hoạt động và hoạt động học tập ...................................................................... 15
1.2.2. Khó khăn tâm lý trong hoạt động học tập ....................................................... 19
1.2.3. Một số đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi học viên......................................... 21
1.3. Hoạt động học tập và khó khăn tâm lý trong hoạt động học tập của học viên
năm thứ nhất Trường Trung cấp Cảnh sát ................................................................ 22
1
1.3.1. Đặc điểm học tập và môi trường sinh hoạt của học viên trong môi trường
Công an ..................................................................................................................... 22
1.3.2. Một số đặc điểm của học viên năm thứ nhất trường Cảnh sát ........................ 23
1.3.3. Khó khăn và nguyên nhân gây ra những khó khăn tâm lý trong hoạt động học
tập của học viên ......................................................................................................... 26
Tiểu kết chương 1...................................................................................................... 34
Chƣơng 2. TỔ CHỨC VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................ 36
2.1. Tổ chức nghiên cứu ............................................................................................ 36
2.1.1. Vài nét về địa bàn nghiên cứu ......................................................................... 36
2.1.2. Tiến trình nghiên cứu ...................................................................................... 37
2.2. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể .................................................................. 38
2.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận ........................................................... 38
2.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn ....................................................... 38
2.2.3. Phương pháp thống kê toán học ...................................................................... 41
Tiểu kết Chương 2 ..................................................................................................... 42
Chƣơng 3. THỰC TRẠNG KHÓ KHĂN TÂM LÝ CỦA HỌC VIÊN NĂM
THỨ NHẤT TRƢỜNG TRUNG CẤP CẢNH SÁT NHÂN DÂN V .................. 43
3.1. Vài nét về
kháchVersion
thể nghiên- Select.Pdf
cứu ........................................................................
43
Demo
SDK
3.1.1. Khách thể là học viên ...................................................................................... 43
3.1.2. Khách thể là giáo viên và cán bộ quản lý ....................................................... 47
3.2. Thực trạng khó khăn tâm lý trong hoạt động học tập của học viên năm thứ nhất
trường Trung cấp Cảnh sát nhân dân V .................................................................... 47
3.2.1. Thực trạng khó khăn tâm lý trong hoạt động học tập ..................................... 47
3.2.2. Thực trạng nguyên nhân gây ra những khó khăn tâm lý trong hoạt động
học tập ....................................................................................................................... 59
3.2.3. Đánh giá mức độ thực hiện nhiệm vụ và kết quả đạt được của học vên. ....... 69
3.3. Các giải pháp góp phần giảm bớt khó khăn tâm lý trong hoạt động học tập cho
học viên năm thứ nhất ............................................................................................... 73
3.3.1. Giải pháp từ phía Nhà trường ......................................................................... 73
3.3.2. Giải pháp từ phía học viên .............................................................................. 77
3.3.3. Các kiến nghị................................................................................................... 79
3.4. Một vài chân dung học viên năm thứ nhất trường Trung cấp Cảnh sát nhân dân
V gặp nhiều khó khăn trong hoạt động học tập ........................................................ 82
2
3.4.1. Chân dung thứ nhất ......................................................................................... 82
3.4.1. Chân dung thứ hai ........................................................................................... 84
Tiểu kết chương 3...................................................................................................... 90
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................ 91
1. Kết luận ................................................................................................................. 91
2. Kiến nghị ............................................................................................................... 93
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 95
PHỤ LỤC
Demo Version - Select.Pdf SDK
3
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt
Chữ viết đầy đủ
ANTT
:
An ninh trật tự
CAND
:
Công an nhân dân
CSGT
:
Cảnh sát giao thông
CSND
:
Cảnh sát nhân dân
ĐLC
:
Độ lệch chuẩn
GV-CBQL
:
Giáo viên – cán bộ quản lý
HĐ
:
Hoạt động
HĐHT
:
Hoạt động học tập
KKTL
:
Khó khăn tâm lý
TB
:
Trung bình
TC.CSNDV :
Trung cấp Cảnh sát nhân dân V
ThB
:
Thứ bậc
:
Trung ương
TW
XHCN
Demo Version - Select.Pdf SDK
:
Xã hội chủ nghĩa
4
DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
Bảng 3.1: Trích ngang về khách thể nghiên cứu là học viên năm thứ nhất ..............43
Bảng 3.2: Lý do học viên chọn thi và học tại TC.CSND.V ......................................43
Bảng 3.3: Cảm nhận của học viên khi nhập học .......................................................44
Bảng 3.4: Trích ngang về khách thể nghiên cứu là giáo viên và cán bộ quản lý ......47
Bảng 3.5: Đánh giá mức độ gặp khó khăn tâm lý trong học tập của học viên .........48
Bảng 3.6: Đánh giá mức độ các loại KKTL trong học tập của học viên .................49
Bảng 3.7: Đánh giá mức độ khó khăn khi thực hiện các kỹ trong học tập ...............54
Bảng 3.8: Nguyên nhân khó khăn tâm lý trong học tập của học viên. .....................59
Bảng 3.9: Nhóm nguyên nhân khách quan ...............................................................61
Bảng 3.10: Nhóm nguyên nhân chủ quan .................................................................65
Bảng 3.11: Đánh giá về mức độ thực hiện nhiệm vụ của học viên khi mới vào học ....69
Bảng 3.12: Đánh giá mức độ nỗ lực của học viên khi thực hiện nhiệm vụ ..............71
Bảng 3.13: Kết quả học tập, rèn luyện học kỳ đầu tiên của học viên năm thứ nhất ......72
Bảng 3.14: Các giải pháp từ phía Nhà trường...........................................................73
Demo Version - Select.Pdf SDK
Bảng 3.15: Các giải pháp từ phía học viên ...............................................................77
Bảng 3.16: KKTL biểu hiện ở mặt nhận thức, thái độ và các kỹ năng khác trong
HĐHT ......................................................................................................83
Bảng 3.17: KKTL biểu hiện ở mặt nhận thức, thái độ và các kỹ năng khác trong
HĐHT ......................................................................................................85
5
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong thực tiễn, để tồn tại và phát triển, con người phải tiến hành hoạt
động. Khi tiến hành hoạt động, con người sẽ gặp phải những khó khăn ở những
mức độ khác nhau. Trong những những khó khăn đó, có khó khăn tâm lý. Khi
gặp khó khăn, con người thường rơi vào trạng thái chán nản, bực bội, buông
xuôi, mệt mỏi cả về thể chất lẫn tinh thần, từ đó, ít nhiều ảnh hưởng tới kết quả
của HĐ. Có rất nhiều HĐ khác nhau, trong đó, có HĐHT và trong những khó
khăn mà con người gặp phải thì có KKTL trong HĐHT. KKTL trong HĐHT xảy
ra với các chủ thể khác nhau, trong đó, có học viên năm thứ nhất ở các trường
nằm trong hệ thống các trường CAND.
Hiện nay, trong hệ thống các trường CAND, lực lượng sĩ quan, hạ sĩ quan trẻ
ngày càng chiếm tỷ lệ cao, đây được xem là xu thế tất yếu của quá trình thực hiện
trẻ hóa cán bộ. Họ chính là lực lượng nòng cốt, bảo đảm sự chuyển tiếp liên tục,
vững chắc giữa các thế hệ cán bộ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng lực lượng
CAND trong thời kỳ mới. Lực lượng sĩ quan trẻ của công an được trưởng thành
Demo Version - Select.Pdf SDK
trong sự nghiệp đổi mới đất nước, được tuyển chọn tương đối chặt chẽ, được đào
tạo cơ bản, toàn diện, có sức khỏe, có trình độ, phẩm chất và năng lực chuyên môn
từng bước được hoàn thiện, đã đảm nhận khá tốt chức trách, nhiệm vụ được giao.
Đội ngũ cán bộ sĩ quan này được đào tạo từ nhiều trường trong hệ thống các trường
CAND, trong đó phải kể đến trường Trung cấp Cảnh sát nhân dân V.
Học viên trường Trung cấp Cảnh sát nhân dân V cơ bản là những thanh niên,
học sinh và hạ sĩ quan, lính nghĩa vụ có đủ điều kiện, tiêu chuẩn tuyển sinh của Bộ
Công an, đã trúng tuyển (hoặc được cử tuyển) vào Nhà trường. Học viên có thành
phần xuất thân đa dạng, phong phú; trong học tập, rèn luyện chịu tác động của thói
quen tập tục của thành phần xuất thân và nơi cư trú. Học viên được học tập, rèn luyện
trong môi trường công an có sự lãnh đạo và quản lý chặt chẽ theo đúng Điều lệnh nội
vụ, kỷ luật của Ngành, chế độ quy định của Nhà trường. Những đặc điểm này của học
viên vừa là thuận lợi nhưng cũng là khó khăn thách thức của nhà trường.
Hầu hết học viên trường Trung cấp Cảnh sát nhân dân V đều có động cơ học
6
tập, rèn luyện đúng đắn, nhưng cũng cần rèn luyện thêm bản lĩnh và kinh nghiệm do
chưa được va chạm thực tế, chưa được tôi luyện, thử thách trong các tình huống khó
khăn, ý thức về “cái tôi” còn quá mạnh mẽ, tự đánh giá về bản thân không ổn định
và có tính mâu thuẫn nhưng đột ngột phải sinh hoạt và học tập ở môi trường mới
đặc thù trong công an với nhiều khác biệt về khối lượng, nội dung tri thức, phương
pháp giảng dạy, hình thức học tập, ăn ở, sinh hoạt, yêu cầu về chấp hành kỷ luật
nghiêm ngặt, cường độ huấn luyện cao... nên ít nhiều gây ra những KKTL trong
HĐHT như chưa an tâm tư tưởng, mệt mỏi, buồn phiền, chán nản, căng thẳng, thụ
động, lo lắng không thực hiện tốt các nhiệm vụ học tập, rèn luyện; tâm lý lo ngại,
run sợ khi sử các loại vũ khí, trang bị mang tính hủy diệt, sát thương lớn; mất bình
tĩnh, lúng túng khi thi vấn đáp; có cảm giác bị ép buộc, áp lực khi thực hiện các chế
độ, thiếu tự tin khi đứng trước tập thể; luôn cảm thấy nhớ nhà,...ảnh hưởng đến kết
quả học tập của bản thân cũng như của nhà trường. Trong khi đó, nhiệm vụ xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN, nhiệm vụ xây dựng lực lượng công an
trong thời kỳ mới … đang đặt ra những yêu cầu mới cao hơn trong xây dựng, bồi
dưỡng đội ngũ cán bộ công an, trước hết là đội ngũ sĩ quan, hạ sĩ quan trẻ cả về
phẩm chất chính trị, đạo đức, năng lực công tác, tạo ra sức mạnh giúp các sĩ quan
Demo Version - Select.Pdf SDK
trẻ vượt qua khó khăn trở ngại, cám dỗ… để hoàn thành nhiệm vụ.
Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài: “Khó khăn tâm lý
trong hoạt động học tập của học viên năm thứ nhất Trường Trung cấp Cảnh sát
nhân dân V” để thực hiện làm luận văn cao học Tâm lý học.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu cơ sở lý luận và khảo sát, phân tích thực trạng KKTL
trong HĐHT của học viên năm thứ nhất Trường Trung cấp Cảnh sát nhân dân V,
luận văn, đề xuất các giải pháp tác động nhằm giảm bớt những KKTL trong HĐHT
của học viên khi mới bắt đầu tiếp xúc với môi trường học tập, rèn luyện mới.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Khái quát, hệ thống hóa những vấn đề lý luận liên quan tới vấn đề
nghiên cứu của để tài như: Khó khăn tâm lý, hoạt động học tập, khó khăn tâm lý
trong hoạt động học tập…
3.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng khó khăn tâm lý trong hoạt động học tập,
7
cũng như xác định các nguyên nhân gây ra KKTL trong HĐHT của học viên năm
thứ nhất Trường Trung cấp Cảnh sát nhân dân V.
3.3. Đề xuất các giải pháp tác động nhằm giảm bớt những khó khăn tâm lý
trong hoạt động học tập của học viên năm thứ nhất Trường Trung cấp Cảnh sát
nhân dân V.
4. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu: Khó khăn tâm lý trong hoạt động học tập.
4.2. Khách thể nghiên cứu:
- 210 học viên năm thứ nhất Trường Trung cấp Cảnh sát nhân dân V.
- 20 cán bộ, giáo viên Trường Trung cấp Cảnh sát nhân dân V.
5. Giả thuyết khoa học
Đa số học viên năm thứ nhất Trường Trung cấp Cảnh sát nhân dân V gặp
một số KKTL trong HĐHT. Các khó khăn tâm lý này có nguyên nhân chủ quan và
nguyên nhân khách quan tạo nên.
Nếu xác định đúng thực trạng, các nguyên nhân và đề xuất các biện pháp tác
động phù hợp đến những KKTL trong HĐHT này thì sẽ giúp các học viên học tập
tốt hơn.
Demo Version - Select.Pdf SDK
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
6.1. Về đối tượng nghiên cứu: chỉ nghiên cứu khó khăn tâm lý trong hoạt
động học tập của học viên năm thứ nhất năm học 2017 – 2018 tại Trường Trường
Trung cấp Cảnh sát nhân dân V.
6.2. Về khách thể nghiên cứu:
- Khách thể chính: Nghiên cứu tập trung chủ yếu trên 210 học viên năm thứ
nhất Trường Trung cấp Cảnh sát nhân dân V. Trong đó, bao gồm học viên nam, học
viên nữ; học viên 4 chuyên ngành: Cảnh sát giao thông, Cảnh sát khu vực, Cảnh sát
hình sự Cảnh sát và Cảnh sát ma túy; đối tượng là học sinh vừa tốt nghiệp Phổ
thông trung học, lính nghĩa vụ và đối tượng là cán bộ đi học.
- Khách thể phụ: 20 cán bộ, giáo viên Trường Trung cấp Cảnh sát nhân dân
V. Trong đó, 10 giáo viên giảng dạy, 04 giáo viên quản lý học viên, 04 cán bộ quản
lý giáo dục và 02 cán bộ ở các phòng, ban khác.
8
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng các nhóm phương pháp sau:
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: phân tích, tổng hợp các tài
liệu lý luận có liên quan đến khó khăn tâm lý trong hoạt động học tập của học
viên nhằm xây dựng cơ sở lý luận cho luận văn và xây dựng cho các công cụ
nghiên cứu.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
- Phương pháp chuyên gia
- Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp phỏng vấn sâu
- Phương pháp phân tích sản phẩm hoạt động
7.3. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học: Sử dụng các công
thức thống kê như: phần mềm SPSS for Window, phiên bản 11.5 để xử lý thống kê:
tính tần số, tỷ lệ phần trăm, trị số trung bình, độ lệch chuẩn làm cơ sở để bình luận
số liệu thu được từ phương pháp điều tra bằng bảng hỏi.
8. Đóng góp mới của đề tài
Demo Version - Select.Pdf SDK
- Nghiên cứu khó khăn tâm lý trong hoạt động học tập của học viên năm thứ
nhất trường Trung cấp Cảnh sát nhân dân V
- Đề tài chỉ ra các mức độ khó khăn tâm lý cũng như nguyên nhân của nó. Từ
đó đề xuất các biện pháp giảm bớt những khó khăn tâm lý, giúp các em học tập hiệu
quả hơn.
9. Cấu trúc của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phụ
lục, đề tài gồm có các chương sau:
- Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về khó khăn tâm lý trong hoạt động học tập.
- Chƣơng 2: Tổ chức và phương pháp nghiên cứu
- Chƣơng 3: Thực trạng khó khăn tâm lý của học viên năm thứ nhất trường
Trung cấp Cảnh sát nhân dân V.
9
