Vận dụng quy luật Lượng Chất trong học tập và rèn luyện của sinh viên đại học bách khoa Hà Nội

Tiểu luận môn học những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin

Mở đầu
Trong cuộc sống ngày nay, xã hội ngày càng thay đổi và phát triển buộc chúng ta
cũng phải thay đổi để thích nghi với hoàn cảnh mới. Đối với học sinh việc vượt
qua được kỳ thi đại học hẳn là 1 niềm vui lớn, có thể nói Đại học như là nơi chúng
đặt một viên gạch quan trọng cho ước mơ của mình . Tuy vậy khi tiếp xúc với môi trường ở Đại Học thì
không phải ai cũng có thể thích nghi được với những thay đổi quá lớn khi bước vào một cuộc sống sinh
viên, cuộc sống hoàn toàn khác xa với học sinh khi tự mình vừa phải tham gia vào nhiều hoạt động khác
nhau : tu dưỡng , học tập nghiên cứu , văn nghệ , thể dục thể thao , các hoạt động lớp đoàn , v.v.... và tự
chăm sóc lấy bản than mình khi không có người thân ở bên cạnh. Một số sinh viên còn phải đi làm thêm
để trang trải cho cuộc sống sinh hoạt hằng ngày. Do đó vấn đề đặt ra cho mỗi sinh viên là phải xây dựng
cho mình một phương pháp học tập , rèn luyện phù hợp với bản thân và phù hợp với điều kiện sống
đồng thời đáp ứng được những yêu cầu của nhà trường và xã hội đặc biệt là đối với những sinh viên
năm nhất . Bởi lẽ đó , là một sinh viên năm nhất tôi tự chọn đề tài bài tiểu luận cho mình là : “ Vận dụng
quy luật Lượng- Chất trong học tập và rèn luyện của Sinh viên Đại Học Bách Khoa Hà Nội”

Mục Lục
Phần I : Quan niệm lượng và chất trong triết học Mac- Lênin……………….3
1. Khái niệm về chất và lượng……………………………………….…3
1. 1 Khái niệm về chất……………………………………………….3
1.2 Khái niệm về lượng……………………………………………..3
2. Mối quan hệ giữa sự thay đổi lượng chất………………………….... 4
3. Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức, tồn tại và tư duy…...................4

BK1.01

Page 1


Tiểu luận môn học những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin

Phần II : Vận dụng trong quá trình học tập của sinh viên Đại học bách khoa Hà Nội…………….
…………………………………………………..………. . . 6
1. Sự khác nhau cơ bản của việc học ở phổ thông và ở ĐH……………. 6
2. Ý thức học tập của sinh viên…………………………........................7
3. Hình thành động cơ học tập…………………………………………..8
4 .Phương pháp học của sinh viên………………………………………..9
5. Tinh thần đoàn kết thương yêu giúp đỡ nhau……….........................10
Phần IV : Kết luận ……..……………………………………………...............12

Phần I : Quan niệm về lượng và chất trong triết học Mác - Lê Nin
1 . Khái niệm về chất và lượng
1. 1 Khái niệm về chất .
Chất là phạm trù triết học dùng để chỉ tính quy định khách quan vốn có của sự vật , là sự thống nhất
hữu cơ của những thuộc tính làm cho sự vật là nú chứ không phải là cái khác .Phạm trù này tạo nên sự
khác biệt khách quan giữa các sự vật hiện tượng.
Mỗi sự vật có nhiều thuộc tính , mỗi thuộc tính lại biểu hiện một chất của sự vật. Vậy nên mỗi sự vật
có rất nhiều chất . Chất và sự vật có mối liên hệ chặt chẽ không tách rời .
1. 2 Khái niệm về lượng .
Lượng là phạm trù triết học dung để chỉ tính quy định vốn có của sự vật về mặt số lượng , quy mô ,
trình độ , nhịp độ , nhịp điệu của sự vận động và phát triển của sự vật như các thuộc tính của sự vật .
Lượng là cái vốn có của sự vật , song lượng chưa làm cho sự vật là nú , nói cách khác lượng
không phải là phạm trù để phân biệt giữa các sự vật hiện tượng .
Sự phân biệt lượng chất chỉ mang tính tương đối có những tính quy định mối quan hệ này là chất
của sự vật song mối quan hệ khác lại là lượng của sự vật. VD: số lượng sinh viên ưu tú của một lớp
học ( lượng ) chưa thể hiện được chất lượng của lớp học đó .
2 . Mối quan hệ giữa sự thay đổi về lượng dẫn tới sự thay đổi về chất .

BK1.01

Page 2


Tiểu luận môn học những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin

Sự thay đổi về lượng sẽ dẫn tới sự thay đổi về chất và ngược lại sự phát triển về chất sẽ kéo
theo sự thay đổi về lượng .
Trong học tập , qua các kì thi ( điểm nút ) sinh viên sẽ biết được khả năng , kết quả mà mình đã
đạt được ( bước nhảy ) để có thể tiến tới các bước tiếp theo . Các kì thi của một môn học ( bước nhảy
cục bộ ) sẽ làm cho sinh viên đạt kết quả cao cho cả học kì , cả năm học ( bước nhảy toàn bộ )
Vậy nên có thể nói mọi vật đều là sự thống nhất giữa lượng và chất , sự thay đổi dần dần của
lượng tới điểm nút sẽ dẫn tới sự thay đổi về chất của sự vật thông qua bước nhảy , chất mới được tạo
ra lại tác động vào sự thay đổi sinh ra lượng mới có chất cao hơn . Quá trình đó diễn ra lien tục và
không ngừng thay đổi .
3 . Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức , giữa thực tại và tư duy .
Theo chủ nghĩa duy vật biện chứng khẳng định trong mối quan hệ giữa vật chấ và ý thức thì
vật chất là cáu có trước và s thức là cái có sau , vật chất là nguồn gốc của ý thức , quyết định ý thức .
Song ý thức có thể tác động trở lại vật chất thông qua hoạt động thực tiễn của con người ; vì vậy ta cần
phải tôn trọng hiện thực khách quan , đồng thời phát huy tính năng động chủ quan của bản thân . Tôn
trọng khách quan là tôn trọng tính khách quan của vật chất , của các quy luật tự nhiên , xã hội , lấy thực
tế khách quan làm căn cứ cho mọi hoạt động của mình. Nếu chỉ lấy ý chí áp đặt cho thực tế, lấy ảo
tưởng thay cho hiện thực thì sẽ là mắc căn bệnh chủ quan duy ý chí.

Trong quá trình học tập của sinh viên , nếu không có những nhận định , dỏnh giá đúng về
chương trình học, không biết tự đánh giá bản thân, lực học của cá nhân mình so với mặt bằng chung thì
sinh viờn dễ bị rơi vào tình trạng trì trệ, dễ mắc bệnh chủ quan, tự kiêu, tự coi mình là giỏi, là tốt là hoàn
hảo mà không bết rằng thực tế thì mình còn có quá nhiều khiếm khuyết. Vì thế mà sự nhận xét đúng đắn
việc tìm hiểu thông tin, cập nhật những hiểu biết, những điều mới, những tri thức sẽ giúp cho sinh viên
tránh khỏi căn bệnh cố hữu này.
Ý thức con người có thể tác động ngược trỏ lại vật chất thông qua các hoạt động vật chất. Vậy

nên con người cần phát huy tính năng động chủ quan, phát huy vai trò của ý thức, của nhân tố con
người. bản than của ý thức không trực tiếp tác động lên vật chất mà nú phải thông qua những hoạt động
của con người trong thực tiễn. Sự tác động của ý thức lên vật chất thông qua các giai đoạn bắt đầu từ
khâu nhận thức quy luật khách quan, vận dụng đúng đắn các quy luật khách quan đó, phải có ý chí, phải
có phương pháp học tập. Ta cần phát huy tính năng động sáng tạo của ý thức phát huy vai trò tích cực
BK1.01

Page 3


Tiểu luận môn học những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin

đồng thời khắc phục bệnh trì trệ, tính thụ động ỷ lại, thái độ tiêu cực ngồi chờ trong quá trình đổi mới
hiện nay. Liên hệ với sinh viên thì tính năng động sang tạo được đặt lên hàng đầu, nú không chỉ phản
ánh tình trạng học tập mà nú còn là mức thang đánh giá chính xác năng lực tư duy của mỗi cá nhân. Khi
nói tới sinh viên là chúng ta thường ca ngợi tính năng động sang tạo, ý chí, lòng nhiệt thành và những
hoài bão lớn lao. Thật vậy

tất cả những phẩm chất đó đều nhờ vào tính năng động, chủ quan trong ý thức mỗi con người.
Ý thức không chỉ giúp phát huy vai trò nhân tố con người mà nú còn giúp sinh viên tránh căn
bệnh ỷ lại, chủ quan thiếu ý chí thụ động trong quá trình học tập. Điều đó rất nguy hiểm đặc biệt là trong
xu thế hội nhập và phát triển không ngừng của thế giới như hiện nay.
Phần II: Vận dụng trong quá trình học tập của sinh viên Đại học bách khoa Hà Nội
Bước vào cổng trường đại học nói chung và đại học bách khoa Hà Nội nói riêng, việc trở thành một
sinh viên đóng ghóp một phần lớn trong việc thay đổi tương lai của bản thân và xây dựng đất nước
sau này. Nhưng việc thay đổi môi trường học tập, sinh hoạt quá lớn so với thời học sinh khiến chúng
ta khó thích nghi được. Việc tìm kiếm một phương pháp học tập đúng đắn sẽ quyết định rất quan
trọng đến quá trình học tập của chúng ta. Bởi lẽ đó sinh viên cần phải dành nhiều thời gian để xem
xét một cách thận trọng và nghiêm túc ngay từ những năm đầu của khóa học.

1. Sự khác nhau cơ bản giữa việc học tập ở phổ thông và Đại học .
Quá trình chúng ta học tập tại phổ thông là nền móng để xây dựng trình độ học vấn cho con
người , là cơ sở để thiết lập một nền giáo dục Đại học. Bởi vậy nhà trường phổ thông và đại học có
quan hệ mật thiết với nhau , nhưng vì mục tiêu , yêu cầu đào tạo , mỗi cấp có mức độ khác nhau , do
đó nhiệm vụ học tập của người học sinh phổ thông khác với nhiệm vụ học tập và nghiên cứu của
sinh viên . Ở trường Đại học sinh viên phải quan tâm đến các hình thức học tập : xermina , thí
nghiệm , thực nghiệm , bảo vệ đồ án , làm đề tài khoa học . . . tất cả những việc làm đó đều có những
yêu cầu mới và cao hơn nhiều so với cách học ở trường phổ thông . Ở đây có sự khác nhau về bản
chất chứ không chỉ là sự thay đổi về hỡnh thức bởi vậy có thể nói sự chuyển đổi từ phổ thông lên
Đại học cũng giống như quá trình biến đổi từ lượng thành chất . Chính vì vậy mà người sinh viên
BK1.01

Page 4


Tiểu luận môn học những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin

cần thay đổi nếp sống mới sao cho phù hợp hoàn cảnh hiện tại , phù hợp với các yêu cầu của ngành
giáo dục đối với Đại học. Chỉ khi nào làm được như vậy sinh viên mới hi vọng đạt được những
thành tích rực rỡ trong quá trình học tập và nghiên cứu của mình .
2. Ý thức học tập của sinh viên
Nhiệm vụ của một người sinh viên trường Đại học là phải học tập rèn luyện tu dưỡng phấn đấu
thành những người lao động tốt , những cán bộ công nhân viên chức góp phần xây dựng và bảo vệ
đất nước. Muốn làm tròn nhiệm vụ nặng nề ấy, ngay từ khi ngồi trên ghế nhà trường mỗi sinh viên
phải quán triệt sâu sắc quan điểm giáo dục của Đảng và về công tác đào tạo cán bộ , phải thấu suốt
mục tiêu đào tạo của trường mình học , có như vậy mới xây dựng được phong cách và phương pháp
học tập rèn luyện hợp lí .
Là những sinh viên , chúng ta cần phải tìm hiểu và nắm bắt nhưng thay đổi, những nhu cầu
thực tiễn cần thiết của xã hội, phải biết nắm bắt cơ hội việc làm khi ngồi trên ghế nhà trường để sau
khi ra trường chúng ta sẽ dễ dàng tìm kiếm được việc làm ổn định. Mỗi sinh viên phải tự đặt ra cho

mình những câu hỏi : “ học để làm gì?” , “ học để phục vụ ai?” . Xác địn được mục đích học tập
nghiên cứu là hiểu được mình phải phấn đấu để trở thành con người như thế nào ? Muốn thế người
sinh viên phải thường xuyên nâng cao trình độ nhận thức về tình hình , nhiệm vụ , nắm vững yêu cầu
của ngành giáo giục nhất là đối với bậc giáo dục Đại học cùng các vấn đề khác có liên quan.
Hiện nay trong các nhà trường tình trạng sinh viên xác định mục tiêu phấn đấu một cách chung
chung , học cốt sao chỉ để qua các kì thi . Chính vì thế nên nhiều sinh viên vẫn chưa tìm được
phương pháp học tập tốt. Quả thật : “Nếu không có mục đích thì con người không làm được gì cả và
không thể làm nên cái vĩ đại nếu mục đích tầm thường”.
Điều cần nhớ là việc xác định mục đích học tập nghiên cứu không chỉ diễn ra trong giai đoạn
mới vào trường , mà nú là một quá trình lâu dài .
“ Điều quan trọng không phải vị trí ta đang đứng mà là hướng ta đang đi”. Trong quá trình học
tập và nghiên cứu , nếu mỗi sinh viên đều xác định được một hướng đi cụ thể , có mục đích, ý thức
đúng đắn thì đó là nhân tố quan trọng nhất để có thể đạt được thắng lợi.
3. Hình thành động cơ học tập và nghiên cứu.
Việc xác đinh mục đích học tập nghiên cứu ghóp phần xác định, xây dựng động cơ học tập làm
việc mạnh mẽ cho sinh viên. Bởi vì động cơ với tư cách là nguyên nhân của hành động đã trở thành
động lực bên trong có tác dụng thúc đẩy mọi sức mạnh tinh thần và vật chất của con người hành
BK1.01

Page 5


Tiểu luận môn học những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin

động theo những tri thức và niềm tin sẵn có . Mặt khác động cơ với tư cách là mục đích của hành
động sẽ quy định chiều hướng của hành động , quy định thái độ của con người đối với hành động
của mình.
Vì vậy việc xác định động cơ học tập là việc làm rất quan trọng đối với sinh viên nói chung và đặc
biệt đối với sinh viên đại học bách khoa Hà Nội.
4. Phương pháp học tập của sinh viên.

Quá trình học tập ở đại học không phải chỉ bắt đầu ở giảng đường khi sinh viên nghe thầy giáo
giảng bài hoặc trao đổi tranh luận, Quá trình này chỉ thật sự bắt đầu khi sinh viên chuẩn bị một cách tích
cực các điều kiện cần thiết để tiếp cận môn học như : đọc trước giáo trình, tìm tài liệu có liên quan. Sự
chuẩn bị này càng trở nên hiệu quả hơn khi đi liền với nó là một sự chuẩn bị về mặt tâm thế để có thể
tiếp cận kiến thức một cách chủ động sáng tạo. Với sự chuẩn bị tâm thế này, sinh viên có thể chủ động
tự đặt trước cho mình một số câu hỏi có liên quan đến nội dung được đặt trên lớp, thậm chí có thể tự tạo
cho mình một cái “ khung tri thức” để trên cơ sở đó có thể tiếp nhận bài học một cách hệ thống. Với
cách chuẩn bị tri thức mà sinh viên có được không phải là một tri thức được truyền đạt một chiều từ phía
người dạy mà còn do chính sinh viên tự tạo ra bằng cách chuẩn bị các điều kiện thực tế và tâm thể thuận
lợi cho sự tiếp nhận tri thức. Bởi vậy có thể nói rằng học là quá trình “hợp tác” giữa người dạy và người
học
Sự chuẩn bị nói trên sẽ được nâng cao hơn khi sinh viên biết tự tổ chức, sắp xếp quá trình học tập của
mình một cách có tổ chức và có hệ thống. Trong khi làm việc chính là một quá trình học tập hiệu quả
nhất bởi vậy trong các buổi thực hành thì nghiệm sinh viên cũng phải làm việc một cách chăm chú và có
ý thức.
Ngoài ra sinh viên phải biết cách tự suy nghĩ lại và biết cách lật ngược vấn đề theo một cách
khác. Khả năng này giúp cho sinh viên biết cách cải thiện điều kiện, phương pháp pháp và kết quả học
tập của mình. Về bản chất, tư duy đại học không phải là một thứ tư duy đơn tuyển, một chiều mà đó
chính là hình thức tư duy đa tuyển , phức hợp đòi hỏi người đọc, người dạy, người nghiên cứu phải có
tính sang tạo cao, luôn biết cách lật ngược vấn đề theo một cách khác, soi sáng vấn đề từ những khía
cạnh chưa ai đề cập đến.

BK1.01

Page 6


Tiểu luận môn học những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin

Giải lao, giải trí một hoạt động cũng quan trọng không kém so với học tập chính khóa. Ai
không biết cách nghỉ ngơi, giải trí thì cũng có thể xem như người đó không biết cách học hoặc là có kết
quả học tập không cao. Vậy phải hiểu vấn đề này như thế nào? Theo tôi thì đó là những hoạt động thể
dục thể thao, các phong trào do Đoàn sinh viên tổ chức và một mặt nào đó thì đó là niềm vui trong học
tập. Bên cạnh đó nó còn trau dồi khả năng làm việc theo nhóm , phát huy năng lực nghiên cứu và trang
bị thêm cho mình những kĩ năng tác nghiệp về sau; qua việc làm này chúng ta có thể biến những tri thức
lĩnh hội thành những sản phẩm trí tuệ đích thực.

5. Tinh thần đoàn kết thương yêu giúp đỡ nhau trong học tập nghiên cứu.
“ Bản chất con người không phải là cái gì trừu tượng vốn có của cá nhân riêng biệt. Trong tính
hiện thực của nó , bản chất con người là tổng hợp của tất cả những quan hệ xã hội – C.Mac”. Áp dụng
điều đó vào việc học tập nghiên cứu của sinh viên nghĩa là mỗi sinh viên phải có tinh thần đoàn kết giúp
đỡ nhau cùng tiến bộ, phải coi những kinh nghiệm của bạn bè đã được phân tích , chọn lọc là những bài
học quý báu, không phải cứ chờ đến bài giảng của thầy mới coi là học.
Trong cuộc sống hàng ngày cũng như trong học tập, sinh viên cần phải tích cực làm việc, học
tập theo nhóm, tổ chức để rèn luyện khả năng làm việc tập thể và tìm ra được những thiếu sót của mỗi
người. Ngoài ra chúng ta, mỗi người cần làm tốt công tác phê bình và tự phê bình và phải luôn có tinh
thần vươn lên. Sinh viên phải sẵn sàng tạo ra những điều kiện thuận lợi cũng như giúp đỡ bạn bè trong
những lúc gặp khó khăn góp phần tạo động lực thục đẩy giúp bạn hoàn thành tốt công việc và tích lích
thêm cho mình những kiến thức, kinh nghiệm. Những tình bạn như vậy chắc chắn sẽ tạo nên một sự cổ
vũ, một sức mạnh thúc đẩy cho mỗi người. Một tình bạn đẹp như của Mac và Anghen là một ví dụ điển
hình.

Kết Luận
BK1.01

Page 7


Tiểu luận môn học những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin

Từ việc nghiên cứu quy luật chuyển hóa từ những thay đổi về lượng thành những thay đổi về chất và
ngược lại ta rút ra một số vấn đề trong học tập và rèn luyên của sinh viên và cụ thể là sinh viên đại
học bách khoa Hà Nội:

Sự vận động và phát triển của sự vật bao giờ cũng diễn ra bằng cách tích lũy dần
dần về lượng đến 1 giới hạn nhất định, chuyển hóa về chất và việc học tập rèn luyện
của sinh viên Bách Khoa cũng không nằm ngoài vấn đề đó. Để có được tấm bằng đại
học chúng ta cần phải thực hiện đầy đủ các học phần và hoàn thành tốt các kỳ thi.
Muốn được như vây chúng ta cần phải cố gắng nỗ lực trong học tập, phải tìm ra các
phương hướng học tập đúng đắn để đạt được kết quả cao nhất.

BK1.01

Page 8