tổng hợp 12 giá trị sống cụ thể

BÀI THU HOẠCH
I. Khoan dung
1. Quan điểm về giá trị
- Khoan dung là một thái độ khách quan và công bằng đối v ới những người
mà ý kiến, hành vi, chủng tộc, tôn giáo, dân tộc,...cua họ khác v ới của mình, không
hề có sự cố chấp
- Khoan dung là biết đặt mình vào vị trí, hoàn cảnh khác nhau đ ể c ảm
thông, hiểu rõ lý do, nguyên nhân xảy ra mọi việc. Khoan dung là trong lòng c ảm
thấy thấu đáo mọi việc
- Khoan dụng khác với Dễ dãi (không cần suy xét, không b ận tâm v ới
người khác)
- Tính cách có ảnh hưởng đến khoan dung:
+ Người hướng ngoại, không quá cầu toàn: dễ khoan dung hơn
+ Người hướng nội, cầu toàn: khó khoan dung hơn
2. Biểu hiện: Khoan dung= Chấp nhận+ Tôn trọng
- Không hẹp hòi, chấp nhận, tôn trọng sự khác biệt
- Tha thứ lỗi lầm người khác, cảm thông chia sẻ khuyết đi ểm người khác
- Tha thứ cho chính mình
3. Ý nghĩa
- Lợi cho chính mình: Luôn thấy thảnh thoi và bình yên trong tâm h ồn
Nếu không khoan dung thường hay tự vấn, lương tấm cắn dứt
- Nhờ khoan dung ta biết được những điều tốt nơi người khác cũng như
trong các tình thế biết kiên nhẫn, cởi mở và chấp nhận sự khác nhau v ới nh ững
vẻ đẹp của nó
4. Cần làm gì để có được giá trị ấy
- Cần chấp nhận, tôn trọng sự khá biệt giữa mọi người
- Bình tĩnh, sáng suốt, tỉnh táo trước mọi hoàn cảnh


- Kỹ thuật trong khoan dung đó chính là khi người khác mắc l ỗi đ ể tha th ứ
cho họ ta hãy nghĩ đến những điều tốt đẹp

5. Sưu tầm
- Câu chuyện: BÀI HỌC CỦA SỰ THA THỨ- CHUYỆN NHỮNG CỦ KHOAI TÂY
: Thầy giáo yêu cầu mỗi chúng tôi mang m ột túi nilông s ạch và m ột bao t ải khoai
tây đến lớp. Sau đó, thầy bảo cứ hễ chúng tôi không tha th ứ l ỗi lầm cho ng ười nào
đó thì hãy chọn ra một củ khoai tây viết tên người đó và ngày tháng lên r ồi b ỏ nó
vào túi nilông. Sau vài ngày, có nhiều túi tr ở nên vô cùng n ặng. Sau đó, th ầy l ại yêu
cầu chúng tôi phải luôn mang cái túi theo bên mình dù đi b ất c ứ đâu, t ối ng ủ ph ải
để túi bên cạnh, làm việc thì đặt trên bàn. S ự phi ền ph ức khi ph ải mang vác cái túi
khiến chúng tôi cảm nhận rõ ràng gánh nặng tinh th ần mà mình đang ch ịu đ ựng.
Không những thế, chúng tôi còn phải luôn để tâm đ ến nó, nh ớ đ ến nó và nhi ều khi
đặt nó ở những chỗ chẳng tế nhị chút nào. Qua th ời gian, khoai tây b ắt đ ầu phân
huỷ thành một thứ chất lỏng nhầy nhụa và chúng tôi không muốn mang nó trong
người nữa. Các bạn thấy không? sự bục tức giận dữ một ai đó chỉ là gánh n ặng
thêm cho bản thân mình, nó làm cho chúng ta mất th ời gian suy nghĩ; đ ể tâm;
nhiều khi lại làm cho người khác bực dọc n ữa… Khi chúng ta l ấy câu chuy ện trên
để nói về nó chúng ta mới thấy được sự vướng víu khó ch ịu. Các b ạn hãy nh ư
những người ban trong câu chuyện vứt bỏ đi những s ự khó ch ịu, s ự b ực t ức vì
chính nó làm kiềm hãm sự suy nghĩ và sự thăng tiến c ủa m ỗi chúng ta. Trong thâm
tâm chúng ta thường cho rằng tha thứ là một món quà đ ối v ới ng ười đ ược tha
thứ, nhưng bạn thấy đấy, đây rõ ràng là món quà cho chính chúng ta. S ự tha th ứ
chính là món quà cuộc sống mang lại cho bạn! Chúc b ạn… Đ ủ hạnh phúc đ ể tr ở
nên ngọt ngào, Đủ thử thách để trở nên mạnh mẽ, Đủ nỗi đau đ ể gi ữ b ạn là con
người, Đủ hy vọng để bạn hạnh phúc, Đủ thất bại để bạn khiêm t ốn, Đ ủ thành
công để bạn khao khát, Đủ bạn bè để mang lại cho bạn nguồn an ủi, Đ ủ giàu có
để đáp ứng những nhu cầu của bản thân, Đủ háo hức để mong ch ờ, Đ ủ ni ềm tin
để xua đi muộn phiền, Đủ quyết đoán để làm mỗi ngày tr ở nên t ốt h ơn hôm qua.
Tha thứ cho người khác chính là tha th ứ cho chính mình vì đi ều ấy sẽ làm b ạn
hạnh phúc hơn, cho bạn cuộc sống đẹp hơn.
- Thơ: “Tha thứ rồi sẽ nhẹ lòng
Hơn thua rồi sẽ mênh mang hận thù

Đời người đâu khác phù du
Một ngày rồi sẽ như thu úa tàn
- Câu ca dao, tục ngữ


+ Đánh kẻ chạy đi, không ai đánh người chạy lại
+ Bàn tay có ngon ngắn, ngón dài
+ Chín bỏ làm mười,...
-Phim “Sống chung với mẹ chồng”: mẹ chồng Phương và con dâu Minh
Vân không chấp nhân sự khác biệt, không khoan dung
- Những con số biết nói:
+11/6/1995: ngày Quốc tế khoan dung do Unessco công nhận
+ 1/14: khoan dung là 1/14 điều Phật dạy
II. Trách nhiệm
1. Quan điểm về giá trị
- Trách nhiệm là chấp nhận những đòi hỏi và thực hiện những nhiệm v ụ
với khả năng tốt nhất của mình
- Trách nhiệm có nghĩa là tôi cố gắng làm hết sức mình nh ững vi ệc mà tôi
tin tưởng
- Trách nhiệm nhiều khi là những trách nhiệm mờ không có văn bản
2. Biểu hiện
- Trách nhiệm thường gắn với những chức năng và nhiệm vụ được giao
- Trách nhiệm thường nhắc đến sự tuân thủ
- Trách nhiệm biểu hiện qua 2 yếu tố:
+ Dám nghĩ, dám làm: Nhận nhiệm vụ đồng thời nỗ lực hết sức mình để
hoàn thành nhiệm vụ, không tránh né, đùn đẩy nhiệm vụ qua cho hoàn cnahr hay
người khác
+ Dám chịu: Nhận lỗi và sẵn sàng gánh chịu hậu quả xấu khi không hoàn
thành nhiệm vụ, không đủ thừa cho hoàn cảnh hay người khác
3. Ý nghĩa

- Trách nhiệm giúp chúng ta thành công
- Trách nhiệm giúp các mối quan hệ trở nên tốt đẹp và bền chặt hơn
4. Cần làm gì để có được giá trị


- Để có trách nhiệm thì phải có nhiệm vụ và nhiệm vụ đó phải vừa sức
Khoan dung và Trách nhiệm có mối liên hệ mật thi ết: Đặt trách nhi ệm
quá sức với chính mình thì khó lòng khoan dung cho chính mình
5. Sưu tầm
- Câu chuyện:
+ “Thư gửi mẹ của người tử tù”:
Mẹ à,
Ngày mai con của mẹ phải ra pháp trường rồi. Con cũng không bi ết t ại sao
con lại phải đi đến bước đường cùng như thế. Nhưng hiện tại con cũng ch ẳng
cảm thấy đớn đau hay sợ sệt, con chỉ muốn gặp mẹ và những kí ức tr ước đây ch ợt
ùa về trong tâm trí con…
Năm con 3 tuổi, con chạy rất nhanh, có lần vấp phải hòn đá và té ngã. M ẹ
đã chạy đến, đỡ con dậy, dỗ dành con và không quên m ắng hòn đá: “M ẹ đánh ch ừa
hòn đá nhé, hòn đá hư quá lại làm anh ngã xước c ả đ ầu g ối”. Con không dám khóc,
nhưng nghe xong câu nói của mẹ, con đã sà vào lòng m ẹ và khóc m ột lúc lâu. M ẹ
đã cho con biết rằng, lí do con ngã là do hòn đá, nh ưng con l ại không hi ểu r ằng,
mẹ chỉ muốn dỗ dành cho con không khóc nữa.
Năm con 4 tuổi, có lần vì con muốn xem tivi nên không mu ốn ăn c ơm. Th ấy
thế, mẹ đã nhẹ nhàng mang bát cơm ngồi cạnh con và đút cho con ăn. M ẹ đã cho
con biết cách tận hưởng cuộc sống, nhưng con lại không hiểu r ằng, m ẹ s ợ con
làm vãi cơm làm bẩn quần áo, rồi mẹ lại phải đi giặt.
Năm con 6 tuổi, mẹ đưa con đến cửa hàng đồ chơi nhân dịp T ết thi ếu nhi,
mẹ đã dặn là con chỉ được mua một món quà. Nhưng khi con mua đ ược xe đi ều
khiển từ xa thì con lại muốn mua thêm máy bay. Khi m ẹ l ắc đ ầu không đ ồng ý, con
đã nằm vật xuống sàn ăn vạ đến khi mẹ ch ịu mua cho con m ới thôi. M ẹ đã cho con

biết dùng chiêu này là con có thể đòi được đồ ch ơi mình yêu thích, nh ưng con
không hiểu rằng mẹ không muốn bị muối mặt trước ch ỗ đông ng ười và làm m ất
thì giờ của những người khác.
Năm con 8 tuổi, con muốn tự mình giặt tất, mẹ sợ con giặt không s ạch, con
muốn rửa bát, mẹ sợ con làm vỡ bát, con muốn tự xới cơm, m ẹ sợ con b ị bỏng. M ẹ
đã cho con thấy, trong cuộc sống có rất nhiều khó khăn và nguy hi ểm mà con
không thể tự mình đối diện. Nhưng con đã không hiểu được r ằng m ẹ ch ỉ không
muốn mất công thu dọn những hậu quả mà con có thể sơ ý gây ra.


Năm con 10 tuổi, mẹ đã đăng kí cho mấy l ớp ph ụ đ ạo văn hóa và h ọc năng
khiếu. Khi con cảm thấy mệt đến mức không chịu nổi, mẹ đã n ỏi: “Nếu con không
chịu được khổ thì làm sao nên người được”. Mẹ đã cho con thấy học tập là vi ệc r ất
cực khổ, nhưng con không hiểu rằng mẹ chỉ muốn con thành đạt đ ể có ngày đ ược
mở mày mở mặt trước mọi người.
Năm con 13 tuổi, do sơ ý, con đã đá bóng và làm v ỡ c ửa s ổ nhà ng ười khác.
Mẹ đã dùng tiền để bồi thường và dắt con đi xin lỗi họ. M ẹ đã cho con bi ết r ằng,
khi gây ra chuyện chỉ cần nói “xin lỗi” là xong nh ưng con đã không hi ểu đ ược
người ta đã bắt nhà mình bồi thường quá nhiều khiến mẹ ấm ức, khó ch ịu
Năm con 15 tuổi, con đòi học đàn piano, mẹ đã vay tiền để mua cho con
một chiếc. Nhưng chỉ sau một tháng, con đã chẳng còn đụng đến nó n ữa. M ẹ đã
cho con thấy, hóa ra không có tiền vẫn có thể sở hữu đồ mình thích, nh ưng con l ại
không hiểu rằng mẹ đã phải nai lưng ra làm để trả được hết n ợ.
Năm con 19 tuổi, đến giai đoạn chọn trường, mẹ nói rằng làm lu ật s ư
không những có nhiều tiền lại còn có địa vị trong xã hội và nh ất đ ịnh con ph ải h ọ
ngành luật. Mẹ đã cho con thấy rằng, chỉ cần con đi theo con đ ường m ẹ vẽ ra là
được, nhưng con không hiểu được mẹ chỉ muốn thông qua con đ ể th ực hi ện ước
mơ dang dở thuở thiếu thời.
Năm con 20 tuổi, con muốn thay điện thoại mới với lí do mu ốn g ọi đi ện cho
mẹ thường xuyên hơn. Mẹ đã không cân nhắc nhiều và chuy ển ngay cho con 10

triệu đồng. Nhưng con chỉ dùng điện thoại để gọi điện cho b ạn gái, khi nào nh ớ
ra con mới gọi cho mẹ. Mẹ đã cho con thấy rằng mẹ là một ngân hàng mi ễn phí có
thể chuyển tiền cho con bất cứ lúc nào, nh ưng con đã không bi ết r ằng m ẹ đã
nhiều lần chờ đợi cuộc gọi của con trong ngày sinh nhật mẹ.
Năm con 24 tuổi, sau khi tốt nghiệp đại học, mẹ đã dùng ti ền đ ể con đ ược
vào làm tại một cơ quan nhà nước. Mẹ đã cho con thất, 4 năm đ ại học ch ơi b ời, ra
trường vẫn có việc làm ổn định, nhưng con đã không biết r ằng vì con mà m ẹ ph ải
vất vả chạy vạy, đi cầu cạnh biết bao người.
Năm con 27 tuổi, con yêu nhiều cô mà chưa có mối quan h ệ nào đ ược lâu
dài, các cô gái đều nói con là người không có trách nhi ệm, không tr ưởng thành.
Mẹ nói với con rằng do duyên chưa tới, do con ch ưa g ặp đ ược ng ười phù h ợp mà
thôi. Mẹ đã cho con thấy rằng những cô gái không l ấy đ ược con là do h ọ kém phúc
phận nhưng con lại không hiểu được vì con, mẹ đã phải đi nhi ều nơi đ ể tìm cho
con người ưng ý.
Năm con 32 tuổi, do đánh bạc thua và nợ nhi ều ti ền, tuy t ức gi ận đ ến m ức
sinh bệnh nhưng mẹ vẫn cố gắng trả hết nợ cho con. M ẹ đã cho con th ấy, dù con


làm gì nên tội thì mẹ vẫn gánh giúp con nhưng con l ại không bi ết đ ược r ằng vì
con mà mẹ đã tiêu hết số tiền mẹ dành dụm tuổi già.
Năm con 35 tuổi, khi con biết mẹ chẳng gánh được giúp con n ữa, con đã
làm liều, cướp của giết người. Khi nghe họ tuyên án t ử hình, m ẹ đã khóc và trách
ông trời không công bằng, vất vả cả đời vì con mà cuối cùng l ại ra nông n ỗi này.
Cuối cùng con đã biết, vì mẹ yêu con nên hết lần này đến lần khác c ướp đo ạt đi c ơ
hội trưởng thành của con, bóp nghẹt khả năng sinh t ồn c ủa con, l ấy đi trách
nhiệm đối với cuộc đời của chính con.
Mẹ đã dùng phương pháp sai lầm và vất vả cả đời vì con cái, đ ể đ ổi l ấy s ự
đau khổ cho cả 2 thế hệ. Hóa ra giáo dục con cái không có cơ hội để lặp lại lần
thứ 2. Mẹ hãy bảo trọng! Ngày mai con phải đi rồi. Hy vọng ở một thế giới
khác, con có thể học được cách có trách nhiệm với chính mình, tự mình tìm

được hạnh phúc cho chính mình…
+ “Thư của mẹ CEO”: Bức thư của một CEO
Mẹ à,
Ngày mai con của mẹ sẽ bắt tay vào một dự án mới. Để có được thành công
như ngày hôm nay, tất cả là nhờ công dạy dỗ của m ẹ. Ngày bé, con hay trách m ẹ
sao không đối xử dịu dàng với con như mẹ của những bạn khác, nhưng đến giờ
con đã hiểu thấu suốt những gì mẹ dạy con.
Năm con 3 tuổi, con chạy rất nhanh, có lần vấp phải hòn đá và té ngã. M ẹ
đã không đỡ con dậy vì mẹ muốn con tự đứng dậy và muốn con nh ững l ần sau
phải cẩn thận hơn. Mẹ đã dạy con phải biết chịu trách nhiệm với nh ững hành
động của mình.
Năm con 4 tuổi, vì mải xem tivi nên con không muốn ăn. M ẹ b ảo không ăn
thì nhịn đói nhé, ai ngờ mẹ cho con nhịn đói th ật, lúc con vào b ếp thì ch ẳng tìm
được thứ gì ăn cả. Mẹ đã dạy cho con biết, phải tự chịu trách nhi ệm với s ự b ướng
bỉnh của mình.
Năm con 6 tuổi, mẹ đưa con đến cửa hàng đồ chơi nhân dịp T ết thi ếu nhi,
mẹ đã dặn là con chỉ được mua một món quà. Nhưng khi con mua đ ược xe đi ều
khiển từ xa thì con lại muốn mua thêm máy bay. Khi m ẹ l ắc đ ầu không đ ồng ý, con
đã nằm vật xuống sàn ăn vạ, mẹ đã quay l ưng b ước ra kh ỏi c ửa hàng. Con s ợ m ẹ
đi mất nên vội đứng dậy lau nước mắt chạy theo mẹ về nhà. M ẹ đã d ạy cho con
biết phải tự chịu trách nhiệm trước sự lựa chọn của bản thân.


Năm con 8 tuổi, con muốn tự mình giặt tất, mẹ đã d ạy con cách gi ặt t ất sao
cho sạch, con muốn rửa bát, mẹ dạy con cầm bát đĩa khi tr ơn sao cho kh ỏi tr ượt
tay rơi xuống đất, con muốn tự xới cơm, mẹ dạy con cách c ầm muôi c ơm x ới sao
không bị bỏng. Mẹ đã dạy cho con biết phải có trách nhiệm v ới cuộc sống c ủa
mình.
Năm con được 10 tuổi, mẹ thấy các buổi học thêm của con kín mít, m ẹ nói
rằng : “Đến lớp hãy cố gắng học, khi nghỉ hãy chơi cho thỏa thích, nếu còn th ời

gian thì đọc thêm sách vở, thì con sẽ không s ợ thua kém ai c ả“. M ẹ đã d ạy cho con
biết phải tự chịu trách nhiệm trước sở thích của mình.
Năm con 13 tuổi, do sơ ý, con đã đá bóng và làm v ỡ c ửa s ổ nhà ng ười khác.
Mẹ đã đưa con đến cửa hàng để mua kính, sơn và đinh, sau đó m ẹ đã b ảo con giúp
mẹ cùng lắp lại cửa kính cho họ. Sau đó còn trừ tiền tiêu vặt của con vào tháng
sau. Mẹ đã dạy cho con biết phải tự chịu trách nhi ệm tr ước nh ững sai l ầm c ủa
bản thân.
Năm con 15 tuổi, con đòi học đàn piano, nhưng m ẹ l ại mua cho con kèn
acmonica. Mẹ bảo: "Thổi được kèn ác-mô-ni-ca đi đã r ồi hãy nói đ ến chuy ện mua
đàn piano". Con đã thổi kèn ác-mô-ni-ca cho đến bây giờ, còn nguy ện v ọng mu ốn
chơi đàn piano, con đã quên từ lúc nào không biết. Mẹ đã d ạy cho con bi ết ph ải
kiên trì và có trách nhiệm với chính kiến của mình.
Năm con 19 tuổi, con chuẩn bị thi vào đại học, mẹ đã giúp cùng con phân
tích con yêu thích gì, con có khả năng làm gì, và đ ể cho con t ự quy ết đ ịnh chuyên
ngành mà mình muốn theo đuổi. Mẹ đã dạy cho con bi ết ph ải t ự ch ịu trách nhi ệm
cho tương lai của bản thân.
Năm con 20 tuổi, con muốn thay điện thoại mới, mẹ nói r ằng đi ện tho ại cũ
chưa hỏng thì không được đổi. Nếu như con nhất đ ịnh mu ốn đ ổi thì t ự ki ếm ti ền
mà tự mua. Nhờ đi dạy thêm mà con kiếm đủ tiền để mua điện tho ại mới, th ực ra
con cảm thấy vui sướng vì đạt được một điều gì đó b ằng chính b ản thân mình có
giá trị hơn hẳn một chiếc điện thoại mới.
Năm con 24 tuổi, sau khi con tốt nghiệp đại học con đã mu ốn t ự gây d ựng
sự nghiệp. Mẹ đã khuyên con không nên nóng vội, mà hãy b ắt đ ầu làm nh ững vi ệc
mà con yêu thích, khi có kinh nghiệm rồi hãy tính.
Hai năm sau, con quyết định mở công ty, mẹ nói, n ếu nh ư con có th ể ch ấp
nhận một kết quả tồi tệ nhất, thì hãy mạnh dạn và đặt tâm vào mà làm. M ẹ đã
cho con vay 300 triệu đồng, và yêu cầu con 4 năm sau ph ải trả. Con đã v ỗ ng ực và
nói, con không những trả tiền cho mẹ, mà còn tặng mẹ một căn hộ n ữa. M ẹ đã
dạy con biết có trách nhiệm với sự nghiệp của chính mình.

Năm con 27 tuổi, con đã đưa một cô gái thông minh và xinh đ ẹp v ề nhà, đó
là lần đầu tiên mẹ khen ngợi con trước mặt cô ấy. Mẹ còn nói, chuy ện v ợ ch ồng là
tự con quyết định, chỉ cần chúng con thành tâm thành ý thì m ẹ đã r ất h ạnh phúc
rồi. Mẹ đã dạy cho con biết phải tự có trách nhiệm với hạnh phúc c ủa bản thân.
Năm con 32 tuổi, con đã đưa chìa khóa của một căn hộ mà con mua đ ể t ặng
mẹ, khi cầm chìa khóa mẹ lập tức quay lưng ra sau. Nhìn th ấy đôi vai m ẹ khẽ rung
rung, con biết rằng mắt mẹ đang nhòa đi vì hạnh phúc. M ẹ đã d ạy cho còn bi ết
phải có trách nhiệm với lời hứa của mình.
Năm con 35 tuổi, công ty của con không ng ừng m ở r ộng, các d ự án đ ến v ới
chúng con nườm nượp. Con vẫn thường dạy cho con của con biết phải có
trách nhiệm với bản thân mình, giống như mẹ đã từng dạy con khi x ưa. Con
hy vọng rằng chúng sẽ làm được những điều còn to lớn hơn nữa .
Con yêu mẹ. Con cám ơn mẹ!
- Câu thành ngữ: Cha chung không ai khóc
- Danh ngôn:
+ Martin Luther King- nhà nhân quyền Mĩ g ốc Phi, đạt gi ải Nobel Hòa bình
1964 cho rằng: “ Trong thế giới này, chúng ta xót xa không chỉ vì lời nói và hành
động của những kẻ xấu, mà vì còn sự im lặng đnags sợ c ủa c ả nh ững ng ười t ốt”
+Les Brown: “Hãy trách nhiệm với cuộc đời mình. Hãy biết rằng chính b ạn
là người sẽ đưa bạn tới nơi bạn muốn đến chứ không phỉa ai khác”
III. Hạnh phúc
1. Quan điểm
- Hạnh phúc là trạng thái cảm nhận từ bên trong, sự bình an của tâm h ồn,
sự hài lòng bên trong
- Hạnh phúc có được khi nhu cầu được thỏa mãn. Khi hài lòng về chính
mình, bạn sẽ cảm nhận được hạnh phúc
2. Biểu hiện
- Những nụ cười hạnh phúc.
- Những giọt nước của hạnh phúc.

- Lời nói, ánh mắt, cử chỉ…


3. Ý nghĩa
- Hạnh phúc mang lại sự thanh thản và bình yên trong tâm hồn
4. Cần làm gì để có được hạnh phúc
- Công thức để hạnh phúc: biết giới hạn được nhu cầu
- 9 chìa khóa đê mở cánh cửa hạnh phúc:
+ Hãy đi và chơi trên đống cỏ
+ Hãy tránh xa những thói hư, tật xấu
+ Hãy tạo cho mình giấy phút thăng hóa
+ Luôn lắng nghe, luôn thấu hiểu
+ Đừng sống trong vỏ bọc
+ Phải thích nghi với cuộc sống
+ Học tập suốt đời
+ Phải thực sự thoải mái
+ Làm tươi lại cuốc sống
- 5 nguyên tắc để hạnh phúc:
+ Tập tha thứ
+ Bớt lo lắng
+ Sống đơn giản
+ Cho đi nhiều hơn
+ Đừng trông đợi quá nhiều
5. Sưu tầm
- Câu chuyện: Cái đuôi: Câu chuyện kể rằng, có chú heo con băn khoăn h ỏi
mẹ, hạnh phúc là gì? Mẹ heo con trả lời, hạnh phúc là cái đuôi c ủa con. Heo con
buồn bã:"chẳng bao giợ con cầm được cái đuôi c ủa mình, v ậy con không có h ạnh
phúc sao mẹ?" Heo mẹ âu yếm xoa đầu heo con:"Khi con t ự tin ti ến v ề phía tr ước,
hạnh phúc tự nhiên đi theo con thôi."

Câu chuyện nhỏ nhưng nó làm không ít người phải ồ lên vì thích thú. Ng ười ta
giật mình, ừ nhỉ, chú heo cứ chạy vòng vòng đuổi bắt chiếc đuôi c ủa mình, nh ưng
không biết rằng chiết đuôi hạnh phúc sẽ luôn luôn theo chú, mi ễn là chú t ự tin đi
về phía trước.
Với chúng ta, hạnh phúc là gì? Chắc hẳn 100 ng ười sẽ có 100 câu tr ả l ời khác
nhau. Hạnh phúc là một buổi tối ngồi bên gia đình và trò chuy ện. H ạnh phúc là
ngày cuối tuần rộn ràng cùng bạn bè đến một quán kem, n ếm h ương v ị thân
quen. Hạnh phúc là ngồi một mình bên Radio, bật tần s ố 91 Mhz l ắng nghe
chương trình "365 ngày hạnh phúc" rồi tự mỉm cười với những xúc c ảm đã lâu
mình đánh mất...
Người ta thường đuổi theo những giá trị khác nhau mà quên m ất đi kh ỏanh kh ắc
dịu ngọt của cuộc sống. 20-10 vừa qua, mẹ tôi chỉ nhận được một cu ộc đi ện tho ại
đường xa lúc đên khuya của con gái thay cho những bó hoa ti ền trăm, ti ền tri ệu
nhưng vẫn mỉm cười mãn nguyện. Bạn trai tôi luôn nói h ạnh phúc nh ất khi th ấy
tôi lau mồ hôi trên trán anh bằng những chiếc khăn tay...Tôi ch ưa bao gi ờ nghĩ
những việc làm đó của mình có thể mang lại hạnh phúc cho nh ững ng ười tôi yêu.
"Hạnh phúc đâu phải những gì xa xôi". Tôi đã đ ọc đ ược câu nói đó trên m ọi trang
sách, báo. Nhưng tôi vẫn tâm niệm nhất câu chuyện Hạnh phúc là m ột chi ếc đuôi.
Hạnh phúc , đôi khi không thể cầm nắm, nhưng chỉ cần ta luôn đi v ề phía tr ước,
hạnh phúc tự nhiên sẽ đi theo ta thôi!
- Con số:
+20/3: Quốc tế hạnh phúc
+96: Thứ hạng Việt Nam trên Thế giới về chỉ số hạnh phúc
- Câu danh ngôn:
+ Frank Tyyer: “Nếu bạn muốn có hạnh phúc hãy trao nó cho người khác”
+Joseph Addison: “Ba yếu tố cần thiết lớn nhất để hạnh phúc trong cuộc
sống này là một cái gì đó để làm, một cái gì đó để yêu th ương, và m ột cái gì đó đ ể
hi vọng”.
IV. Yêu thương

1. Quan điểm về giá trị
- Yêu thương là một thái độ về mặt cảm xúc với những người xung quanh
- Yêu thương là nhu cầu cần yêu và được yêu


- Yêu thương là bất cứ điều gì nhắc nhở bạn về tình yêu, lòng tốt, tính nhã
nhặn và sự cảm thông
- Yêu thương chỉ có được khi đối tượng cảm thấy được hạnh phúc
2. Biểu hiện
- Yêu thương giữa con người với con người: Sự quan tâm, chia sẻ, hành
động, cử chỉ, quà tặng,...
- Yêu thương giữa con người với cuốc sống và thiên nhiên:
+ Bảo vệ môi trường
+ Sống giản dị, gần gũi với thiên nhiên

3. Ý nghĩa
- Yêu tương hàn gắn mọi vết thương và biến kẻ thù thành người bạn
- Yêu thương là cảm xúc thiêng liêng và gần gũi trong cu ộc s ống c ủa chúng
ta. Không ai sống trên cuộc đời này mà thiếu tình yêu thương
- Tình yêu thương làm cho cuộc sống trở nên ấm áp và có ý nghĩa, giúp mỗi
người thêm yêu cuộc sống, yêu tự nhiên và được ti ếp thêm s ức mạnh đ ể v ượt
qua khó khăn
- Tình yêu thương là sức mạnh vô biên, điều chia sẻ quý báu không th ể
thiếu trong cuộc sống
4. Cần làm gì để có được yêu thương
- Yêu thương vừa đủ để “hạt giống” yêu thương ấy tiếp tục nảy mầm
- Yêu thương cần thời điểm và khoảnh khắc để thể hiện
5. Sưu tầm
- Danh ngôn: Yêu thương là sức mạnh duy nhất có thể biến một k ẻ thù
thành một người bạn- Mortin Luther King

- Câu chuyện
+ Bệnh nhân Đậu Thị Huyền Trâm (nữ chiến sĩ Công an 25 tu ổi, Th ạch
Quý, TP.Hà Tĩnh) từ chối điều trị ung thư để cho con được chào đời


- Ca dao tục ngữ:
+ Một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ
+ Một miếng khi đói bằng 1 gói khi no
+ Anh em như thể chân tay
Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần.
+ Thương người như thể thương thân
VI. Giản dị
1. Quan điểm
- Giản dị là sự phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh
- Giản dị là chấp nhận hiện tại và không làm mọi điều trở nên phức tạp
- Phân biệt: Xuề xòa (hà tiện) Giản dị (tiết kiệm), Phô trương( xa hoa)
2. Biểu hiện
- Giản dị thể hiện ở bên ngoài(ăn mặc, tác phong,...), lối s ống và cách suy
nghĩ
- Người giản dị thích suy nghĩ và lập luận rõ ràng, bi ết ti ết ki ệm, bi ết th ế
nào là sử dụng tài nguyên một cách khôn ngoan, biết hoạch địch đường h ướng
cho tương lai
3. Ý nghĩa
- Giản dị giúp bạn kiên nhẫn, làm nảy sinh tình cảm và kh ả năng nâng đ ỡ,
hiểu rõ giá trị của vật chất dù nhỏ bé nhất trong cuộc s ống
4. Cần làm gì để có được giá trị giản dị
- Cần xác định đúng hoàn cảnh sống của bản thân đ ể có suy nghĩ, l ối s ống,
hành động phù hợp
- Giản dị cần được hình thành ngay từ suy nghĩ, thái độ, hành đ ộng
5. Sưu tầm

- Câu chuyện: John nằm trên giường, bóng đen bay qua. Jonh là ai? John
đang nghĩ gì??


Người giản dị sẽ trả lời: John chỉ là cậu bé 2 tháng tuổi và Cậu ấy ch ẳng
nghĩ gì
- Tấm gương Bác Hồ
- Câu nói:
+ X. Batle: “Thiên tài và đức hạnh giống như viên kim cương: đ ẹp nhất là
lồng trong chiếc khung giản dị”.
+ “Tính giản dị giúp người ta được thanh thản, nhẹ nhàng, xóa bỏ
được ưu tư, phiền muộn”.
VII. Hợp tác
1. Quan điểm
- Hợp tác là cùng nhau thực hiện một nhi ệm vụ chung, được cả hai bên
đồng thuận và có lợi cho cả 2 bên
- Hợp tác thiên nhiều về khả năng
2. Biểu hiện
-Tinh thần hợp tác tồn tại khi chúng ta làm việc cùng nhua vì l ợi ích chung
- Việc hợp tác đòi hỏi chúng ta phải biết nhìn nhận giá tr ị đóng góp của
mỗi người và có thái độ tích cực
- Người có tinh thần hợp tác sẽ có cho mình tâm h ồn trong sáng, luô mong
muốn những điều tốt đẹp đến cho mọi người, cho công việc

3. Ý nghĩa
- Người có tinh thần hợp tác sẽ nhận được sự hợp tác
- Người có tinh thần hợp tác sẽ nhận được sự yêu mến, quý trọng và thành
công
4. Cần làm gì để có được giá trị hợp tác
- Hợp tác khi có sự tôn trọng quyền lợi của nhua và biết xây dựng nhi ệm

vụ phù hợp cho cả 2 bên
- Sự can đảm, sự quan tâm, chăm sóc, đóng góp là điều ki ện chu ẩn b ị đầy
đủ cho việc tạo ra sự hợp tác


- Sự hợp tác phải dựa trên nguyên tăc stoon trọng lẫn nhau
5. Sưu tầm
- Tục ngữ: Một cây làm chẳng nên non/ Ba cây chụm lại nên hòn núi cao
- Câu chuyện về tinh thần hợp tác của loài Kiến lửa: Khi thành phố gặp lũ
về, con người đắp chồng bao cát lên ngăn thành nh ững con đê. V ới loài ki ến l ửa,
chúng nối với nhau tạo thành những chiếc bè nổi. Th ật kỳ công và kéo léo ph ải
không nào?
Hai nhà nghiên cứu đã đem một tổ trứng kiến về để làm thí nghi ệm. H ọ trút n ước
vào ổ kiến cho ngập, thật bất ngờ, chỉ trong ch ưa đầy 2 phút các con ki ến đã
“nắm chặt tay nhau” để tạo thành một khối nổi trên bề mặt nước. Không h ề có
bất kỳ chú kiến nào bị chết chìm dù nó đang ở phía trên hay phía d ưới đáy c ủa bè
kiến, chính bởi những sợi lông nhỏ rất đặc biệt trên cơ th ể chúng đã giúp chúng
tạo tầng không khí để thở.
- Các tổ chức hợp tác quốc tế: Asean, Apect,...
VIII. Đoàn kết
1. Quan điểm
- Đoàn kết là nói đến tinh thần sự đồng tâm, đồng chí, đồng lòng cùng
hướng về mục tiêu chung
- Đoàn kết là cùng mục tiêu chiến thắng nhưng thiên nhiều về giá trị
2. Biểu hiện
- Đoàn kết là sự hài hòa bên trong mỗi người và giữa các cá nhân trong
cùng một nhóm.
- Tình đoàn kết được xây dựng từ thái độ vô vị lợi, ánh nhìn x ẻ chia, có
chung niềm hy vọng vào tương lai tốt đẹp hơn.
3. Ý nghĩa

- Đoàn kết tạo ra sức mạnh.
- Đoàn kết giúp cho nhiệm vụ khó khăn trở nên dễ dàng.
- Đoàn kết mang đến tinh thần hợp tác, nâng cao lòng nhi ệt tình đ ối v ới
công việc và làm cho bầu không khí trở nên ấm áp.


- Khi hướng về mục tiêu chung thì mọi thù hằn, mọi mâu thu ẫn, những
hiểu lầm đều được xóa nhòa
4. Cần làm gì để có được giá trị đoàn kết
- Cần nghĩ đến cái chung và tạo ra những hoạt động chung đ ể có và phát
triển giá trị đoàn kết
- Đoàn kết được giữ vững bởi sự tập trung năng lượng, chấp nhận và tôn
trọng giá trị của đông đảo đội ngũ những người tham gia, sự đóng góp độc đáo
mà mỗi cá nhân thể hiện, sự duy trì lòng trung thành không ch ỉ đ ối v ới nhau mà
còn đối với nhiệm vụ được giao.
- Việc xây dựng tình đoàn kết trên thế giới đòi hỏi mỗi cá nhân ph ải xem
nhân loại như gia đình của mình, đồng thời tập trung vào những đường hướng
và giá trị tích cực.
5. Sưu tầm
- Câu nói: “Đoàn kết đoàn kết đại đoàn kết/ Thành công thành công đại
thành công”- Hồ Chí Minh
- Câu chuyện: Bó đũa
IX. Trung thực
1. Quan điểm
- Mục đích+ Động cơ+ Điều kiện=> Trung thực
Nói thật/Im lặng/Nói dối phụ thuộc Mục đích+ Động cơ+ Điều kiện
- Trung thực có nghĩa là không có mâu thuẫn hoặc thi ếu nh ất quán trong
suy nghĩ, lời nói và hành động
- Trung thực là cách xử sự tốt nhất, là nhân tố sâu sa trong mối quan hệ
giữa bạn lương thiện và tình bạn

2. Biểu hiện
- Trung thực thể hiện trong tư tưởng, lời nói và hành động => sự hòa
thuận
- Trung thực thể hiện qua việc bạn sử dụng tốt nhwunxg gì được ủy thác.
3. Ý nghĩa


- Khi sống trung thực: tâm hồn trong sáng và nhẹ nhàng, được tin cậy, th ỏa
mãn bản thân
- Trái tim trung thực là trái tim tràn đầy tình yêu thương
- Trung thực với bản thân và với mọi người trong bất cứ hoàn cảnh nào
cũng có nghãi là ta đang gieo niềm tin trong lòng người khác và xứng đáng đ ược
tin yêu
- Đôi khi, lòng tham là gốc rễ của lòng thiếu trung thực
- Đôi khi, cuộc đời cần những lời nói dối ngọt ngào
4. Cần làm gì để có được giá trị trung thực
- Để có được giá trị trung thực cần hiểu rõ: Mục đích+ Động cơ+ Đi ều kiện
việc mình làm
5. Sưu tầm
- Danh ngôn: “Trung thực mà không hiểu biết thì yếu ớt và vô d ụng, còn
hiểu biết mà không trung thực thì thật là nguy hi ểm và đáng s ợ. Còn nh ững ng ười
trung thực và hiểu biết thig sẽ là những người viết lên l ịch s ử chính mình ”- Sanuel
Johnson
- Nho giáo có Tam cương ngữ thường (nhân, lễ, nghĩa, trí, tín), Phật giáo có
Tam quy ngũ giới(… không nói dối…), Bác Hồ có 5 điều d ạy thi ếu niên, nhi đ ồng
(…thật thà…)
- Ca dao tục ngữ:
+ “Người gian thì sợ người ngay
Người ngay chẳng sợ đường cày cong queo.”
+ “Những người tính nết thật thà

Đi đâu cũng được người ta tin dùng.”
+ “Nói lời phải giữ lấy lời
Đừng như con bướm đậu rồi lại bay.”
- Câu chuyện:
+ Ở quầy bán vé
+ Triệu phú ve chai và các tấm gương nhặt tiền và trả lại


- Văn hóa của nước Nhật (quầy bán hàng không người trông coi)
X Hòa bình
1. Quan điểm
- Trong thời loạn: Hòa bình là thế giới không có Chiến tranh, xây dựng m ột
thế giới bình yên
- Trong thời bình: Hòa bình là đang sống trong sự tĩnh l ặng c ủa n ội tâm,
không có sự dằn xé, đấu tranh giữa lý trí >< cảm xúc, là bình yên trong tâm h ồn
- Hòa bình là trạng thái bình tĩnh và thư thái của trí óc
2. Biểu hiện
- Giữ gìn cuộc sống bình yên
- Dùng thương lượng, đàm phán để giải quyết mâu thuẫn
3. Ý nghĩa
- Hòa bình bắt đầu từ mỗi chúng ta. Thông qua sự tĩnh l ặng và suy nghĩ
đúng đắn về ý nghãi của nó, chúng ta có thể tìm được nhiều cách mới mẻ và sáng
tạo để tạo thuận lợi cho sự hiểu biết về các mối quan h ệ và s ự h ợp tác v ới t ất
cả mọi người
- Có trái tim bình yên, hòa bình con người mới có thể nảy sinh được những
giá trị khác
4. Cần làm gì để có được giá trị hòa bình
- Có được giá trị hòa bình khi con người ta kiểm soát được cảm xúc
5. Sưu tầm
- Câu chuyện: Bức tranh: Một vương quốc mở một cuộc thi vẽ tranh về

chủ đề hòa bình. Bức tranh thứ 1 vẽ cảnh thiên nhiên trong lành, tươi mát, yên ả,
toàn bích. Bức tranh thứ 2 vẽ cảnh thiên nhiên dữ dội, mây đen ch ằng ch ịt nh ưng
xuất hiện một tổ chim non chim mẹ đang mớm mồi cho chim con.
Bức tranh thứ 2 xứng đáng chiến thắng. Vì Bức 1 là c ảnh không có th ật,
không có chốn nào đẹp đẽ, hoàn mĩ như vậy, chỉ xuất hi ện ở chốn bồng lai, tiên
cảnh. Còn bức 2: Cuộc đời con người luôn luôn phải đối mặt với giông bão nhưng
Hòa bình ngay trong trái tim, nội tâm con người dẫu bão giông bủa vây.
XII. Tự do


1. Quan điểm
- Tự do gắn liền với trách nhiệm: Tự do không phải là không có gi ới h ạn.
Tự do không cho phép “làm những gì mình muốn, bất cứu khi nào tôi c ần và b ất
cứ người nào tôi thích.” Người ta chỉ tự do và thực sự cảm nhận được sự tự do
khi các quyền được cân bằng với trách nhiệm và s ự l ựa ch ọn được cân b ằng v ới
lương tâm
Quyền= Trách nhiệm-- Tự do
Lựa chọn= Lương tâm-- Tự do
- Tự do trong nội tâm con người: Tự do nội tâm là được gi ải phòng kh ỏi nh ững
lầm lẫn và phức tạp trong tâm hồn và trái tim vốn nảy sinh từ nh ững đi ểu tiêu
cực
2. Biểu hiện
- Tự do trong suy nghĩ, lời nói, hành động… tuy nhiên phải ở trong một giới
hạn và chuẩn mực chung của xã hội.
3. Ý nghĩa
- Tự do là một món quà quý giá.
- Tự do đem đến tinh thần thoải mái, sáng tạo.
4. Cần làm gì để có được gái trị tự do
- Tất cả mọi người đều có quyền tự do. Trong sự tự do ấy, mỗi người có
bổn phận tôn trọng quyền lợi của những người khác. Tự do tinh thần là một

kinh nghiệm khi ta có những suy nghĩ tích cực về tất cả, k ể cả về chính mình. T ự
do thuộc lĩnh vực lí trí và tâm hồn.
- Tự do đầy đủ chỉ vận hành khi các quyền được cân bằng v ới trách
nhiệm, và sự lựa chọn được cân bằng với lương tâm.
- Tự do bên trong là được giải phóng khỏi những nhầm l ẫn và ph ức tạp
trong tâm trí, trí tuệ và trái tim vốn nảy sinh từ những đi ều tiêu cực, là s ự tr ải
nghiệm khi ta có những suy nghĩ tích cực đối với tất cả người khác, k ể c ả v ới
bản thân mình.
- Chỉ có thể tự do thật sự khi các quyền lợi quân bình v ới những trách
nhiệm. Có tự do thực sự khi mọi người có được quyền bình đẳng.
5. Sưu tầm


- Câu nói:
+ Người có kỷ luật nhất là người có tự do đầy đủ nhất
+ Jean Paul Sartre: "Chúng ta phải tự do chỉ để được hi ện h ữu m ột cách
nào đó. Hiện hữu của con người là tự do. Kẻ không có tự do không phải là con
người".
+ Hegel: “Tự do là cái tất yếu được nhận thức”.
KHIÊM TỐN
1. Quan điểm
Khiêm tốn là giá trị sống tốt đẹp của con người, nó thể hiện qua từng lời nói, cử chỉ và
hành động của con người với người đối diện một cách thật tâm nhất.
2. Biểu hiện
Khiêm tốn là đánh giá đúng về bản thân, nhận biết đươc khả năng của mình nhưng
không khoe khoang. Khiêm tốn là sự nhu mì chứ không phải nhu nhược. Người khiêm
tốn biết khi nào nên nói khi nào nên im lặng, nếu có vấn đề cần tranh luận trong công
việc họ vẫn đứng dậy nói ra quan điểm của bản thân. Không giống những người nhu
ngược chỉ im lặng làm theo số đông mà không có chính kiến gì. Giống như những chú
chim đại bang yên tĩnh và bình thản bay lượn trên bầu trời rộng lớn, chúng biết sức

mạnh và khả năng của mình ở đâu. Khiêm tốn trái với sự kiêu ngạo.
Biểu hiện của người khiêm tốn là những người kiệm lời, nói đùng lúc đúng chỗ, luôn
học hỏi cái tốt cái hay của những người xung quanh. Họ biết lứng nghe và không ba
hoa về khả năng của bản thân.
3. Ý nghĩa
Những người khiêm tốn thường tài giỏi nhưng không bao giờ thỏa mãn về khả năng
của bản thân nên luôn học hỏi để phát triển. Khiêm tốn giúp người ta trở nên tuyệt vời
hơn trong trái tim người khác. Người khiêm tôn thường là những người lãnh đạo,
những nhà ngoại giao giỏi. Việc gây ấn tượng, lấn át hoặc hạn chế tự do của người


khác nhằm mục đích chứng tỏ bản thân mình sẽ chỉ làm giảm bớt trải nghiệm nội tâm
về giá trị, phẩm cách và bình an trong tâm hồn.
4. Cần làm gì để có được gái trị khiêm tốn
Luôn nhắc nhở bản thân cần khiêm tốn và có tinh thần học hỏi bằng cách nói ít đi, đọc
nhiều sách hơn.
Albert Einstein nói: “Tôi chưa bao giờ gặp một người ngu đến nỗi tôi không học được
điều gì từ người đó”. Mỗi người đều có khả năng và những thế mạnh riêng, nhìn nhận
theo nhiều khía cạnh và biết học hỏi từ những người xung quanh là điều rất quan trọng
để rèn luyện sự khiêm tốn. Luôn sống vui vẻ và có những tư tưởng khả quan về người
khác sẽ giúp chúng ta thấy được những điều tốt của họ, tránh rơi vào cạm bẫy tự kiêu.
Một trong những câu chữ khó nói nhất là “tôi sai”. Ai từ chối hai từ kia vì sự kiêu căng
thì họ như muốn tiếp tục phạm lại lỗi lầm và lạnh lùng với người khác trong cuộc
sống. Nhận khuyết điểm là cách để chúng ta chin chắn và khiêm tốn hơn.
Mỗi người có những giới hạn khó vượt qua vậy nên việc nhận sự giúp đỡ từ người
khác là chuyện hoàn toàn chấp nhận được, chỉ cần sau đó là lời cảm ơn chân thành.
5. Sưu tầm
Một học giả sau khi đi chu du nhiều năm cho rằng mình đã học được tất cả kiến thức
trên đời, ông lên đường trở về quê hương. Về đến đầu làng, trông thấy 1 người nông
dân đang nhặt củi dưới chân núi, lão ta nghĩ ngay tới việc khoe khoang vốn kiến thức

của mình. Lão ta đi đến gần, vỗ vai người nông dân và nói:
- Chào bác nông dân khốn khổ, ta là người đã nhiều năm đi chu du thiên hạ và đã học
được tất cả các kiến thức trên đời. Hôm nay ta về thăm lại quê hương xem nơi này có
gì đổi mới.
- Ra vậy - Người nông dân chỉ đáp 1 câu rồi lại tiếp tục công việc.
Lão học giả lại nói:
- Hay thế này đi, nếu bác hỏi tôi 1 câu nếu tôi ko trả lời đc tôi mất bác 10 đồng, tôi
cũng hỏi bác 1 câu, nếu ko trả lời được bác mất tôi 1 đồng
- Vậy cũng được – bác nông dân suy nghĩ rồi trả lời


- Bác hãy ra câu hỏi trước đi - Lão học giả nói.
Bác nông dân chỉ tay lên dãy núi và ra câu hỏi:
- Con gì khi lên núi thì bằng 4 chân nhưng khi xuống núi chỉ bằng 2 chân?
Lão học giả suy nghĩ hồi lâu mà ko trả lời được đành phải móc ra 10 đồng trong túi
đưa cho bác nông dân.
- Vậy đó là con gì vây?- Lão hỏi.
Bác nông dân cầm lấy 9 đồng tiền, trả lại cho lão học giả 1 đồng tiền và nói:
- Rất tiếc, tôi cũng ko biết.
Lão học giả lúc này đã hiểu ra mọi điều, lão xấu hổ cầm lấy đồng tiền, chào tạm biệt
người nông dân, rồi quay đầu lại đi một mạch ra khỏi làng. Sau này nhờ biết khiêm tốn
và chịu khó học hỏi, vị học giả đó đã trở thành 1 giáo sư nổi tiếng. Nhưng trong lòng
ông vẫn nhớ mãi bài học của người nông dân nơi quê hương mình.
Câu chuyện trên là bài học về sự khiêm tốn . “Khiêm tốn bao nhiêu cũng chưa đủ, tự
kiêu một chút cũng là thừa”.
TÔN TRỌNG
1. Quan điểm
-

Tôn trọng người khác là sự đánh giá đúng mực, coi trọng danh dự phẩm giá và lợi

ích của người khác thể hiện lối sống văn hóa của mỗi người.

-

Tôn trọng chính bản thân mình là biết đáp ứng những nhu cầu thiết yếu của bản
thân và trân trọng những gì bản thân có.

2. Biểu hiện

3. Ý nghĩa
-

Khi bạn tôn trọng người khác thì họ sẽ tôn trọng bạn.

-

Mọi người tôn trọng lẫn nhau là cơ sở cho các mối quan hệ lành mạnh, trong sáng
và tốt đẹp hơn.

-

Trong tháp nhu cầu của Maslow thì nhu cầu được tôn trọng nằm trước nhu cầu tự
khẳng định bản thân có nghĩa là khi tôn trọng và được tôn trọng thì bạn mới có thể
khẳng định được bản thân của mình.


4. Cần làm gì để có được gái trị tôn trọng
 Thể hiện sự quan tâm cơ bản:
+ Cư xử đúng mực.
Cư xử đúng mực ở đây nghĩa là với từng môi trường, từng người mình phải có cách

cư xử phù hợp.
Ví dụ: - ở trường học: đối với thầy cô thì lễ phép, nghe lời và kính trọng; đối với bạn
bè thì chan hòa, đoàn kết, chia sẻ và giúp đỡ lẫn nhau.
-ở nhà: đối với bố mẹ thì kính trọng, vâng lời; đối với anh chị em thì nhường nhịn, yêu
thương, quý mến.
-ở nơi công cộng: tôn trọng mọi không gian chung (trạm xe buýt, đường phố, bệnh
viện, công viên,…) đó không chỉ là những nơi quen thuộc của riêng bạn mà nó cũng là
nơi những người khác hay tới vì vậy bạn cần giữ gìn, bảo quản và giữ chúng luôn sạch
sẽ. Bạn sẽ cảm thấy không hài lòng khi người khác vứt rác hay vô ý thức ở những nơi
công cộng vì thế hãy luôn dọn dẹp rác của mình và có ý thức để tránh gây khó chịu
cho người khác. Đặc biệt, cố gắng không gây ô nhiễm môi trường và hiểu rõ những
hành động của mình sẽ ảnh hưởng đến mọi thứ xung quanh như thế nào. Tôn trọng
nội quy nơi công cộng như “đi nhẹ, nói khẽ, cười duyên” hay “không hút thuốc lá nơi
công cộng”, không để người khác phải nhắc nhở hay cảm thấy phiền hà. Hoặc đơn
giản là biết cảm ơn khi nhận sự giúp đỡ và biết nhận lỗi, sửa lỗi khi mắc sai lầm.
Trong cuộc sống, có rất nhiều người chỉ dành những sự tôn trọng cho những người
đem lại lợi ích cho họ (cấp trên, giáo viên, crush,…) còn những người khác thì lại cư xử
rất thô lỗ. Có một câu nói: “Bạn có thể đánh giá nhân cách của người khác qua việc họ
đối xử với người không đem lại lợi ích gì cho họ” câu nói này thực sự rất đúng.
+ Tôn trọng sự khác biệt.
Khác biệt về văn hóa, tôn giáo, chính trị hay hoàn cảnh sống, sở thích, quan điểm,…
bạn không cần nhất thiết phải yêu mến tất cả những người xung quanh bạn hay bạn
cũng không cần phải tán thành với tất cả những gì họ nói họ làm nhưng bạn phải biết
bày tỏ sự tôn trọng.
Đặc biệt là sự khác biệt về không gian cá nhân: Có nhiều loại không gian khác nhau
tùy theo tình huống. Phải giữ khoảng cách cần thiết với người l ạ (chẳng hạn
người đi cùng xe buýt), tốt nhất không bắt chuyện trừ khi họ có vẻ mu ốn trò
chuyện. Bạn bè và người thân thường thoải mái với việc tiếp xúc c ơ th ể, nh ưng
điều quan trọng là đảm bảo họ không cảm thấy khó chịu vì điều đó.

-Khi muốn thể hiện tình cảm với người khác (ôm, hôn), hãy cho người đối di ện
biết trước để họ có thể từ chối nếu không muốn vì bất kỳ lý do nào. Phải bi ết
thể hiện ở những nơi phù hợp và có chừng mực.
-Xin phép trước khi bạn muốn có cử chỉ động chạm đến người khác.
-Tôn trọng các dụng cụ hỗ trợ (gậy, xe lăn) và chó nghiệp vụ th ực hi ện chức
năng của một phần cơ thể nào đó của người khuyết tật. Đừng chạm vào khi
chưa được phép.
 Thể hiện sự tôn trọng trong giao tiếp:
+ Lắng nghe người khác nói.
Khi chúng ta trò chuyện, việc trở thành một người bi ết l ắng nghe là d ấu hi ệu c ơ
bản của sự tôn trọng. Nếu tỏ ra buồn chán hoặc cắt l ời người đối di ện, b ạn đang
thể hiện rằng mình thật sự không quan tâm đến những gì h ọ nói. Tập l ắng nghe
chăm chú hơn và chờ họ dứt lời trước khi đưa ra phản hồi.
-Giao tiếp bằng mắt là một cách hay để th ể hiện việc bạn tôn tr ọng nh ững gì
người khác đang nói. Ngôn ngữ cơ thể cũng rất hữu ích. Nhìn vào m ắt c ủa ng ười
đang trò chuyện với bạn và cố gắng không tỏ vẻ sốt ruột khi nói.
-Phản hồi phù hợp với những gì người kia nói thay vì lơ đãng gật đầu.
+ Suy nghĩ trước khi nói.
Khi đến lượt bạn nói, cố gắng đưa ra lời phản hồi thật tôn trọng. Cân nhắc
những gì người kia nói và thể hiện suy nghĩ của bạn mà không hạ th ấp ý ki ến
của họ. Tránh sỉ nhục người khác bằng cách nói những lời thô lỗ hoặc ác ý.
-Cố gắng không đánh giá thấp người khác. Đừng giải thích quá nhi ều về ch ủ đ ề
mà người khác đã thật sự hiểu rõ (đừng “múa rìu qua m ắt th ợ”). Ví d ụ, đ ừng c ố
giải thích với cầu thủ bóng đá việt vị là gì.
- Tránh nói những câu thách thức như "Bạn không cần ph ải b ận tâm v ề đi ều đó
đâu" hoặc "Chuyện của đàn ông mà, bạn làm sao mà hiểu được".
-Ý thức rõ chủ đề nào bạn không nên nói. Nếu không quen thân v ới ai đó, b ạn
nên tránh đặt một số câu hỏi tế nhị. Chẳng hạn như nếu chỉ mới gặp ai đó, đừng
hỏi họ đã bị làm sao mà có một vết sẹo dài trên trán hay đ ừng h ỏi tu ổi c ủa ph ụ

nữ.
+ Nói rõ những gì bạn muốn. Mọi người thường vui vẻ giúp đỡ bạn, nhưng họ
không thể giúp nếu không chắc bạn muốn gì. Hãy nói rõ nhu cầu của b ạn (v ề
vật chất hoặc cảm xúc) để người khác không phải băn khoăn tự hỏi chuyện gì
đang xảy ra với bạn.
+ Phản đối một cách tôn trọng.


Hãy tôn trọng quan điểm của ai đó kể cả khi bạn thật lòng không th ể tán thành.
Quan trọng là cách bạn phản đối những gì họ nói không được làm m ất đi giá tr ị
thật của người đó.
-Đừng bao giờ lăng mạ người khác trong khi tranh luận. Đừng để ý nghĩ "Tôi
không đồng ý với quan điểm của anh về điều đó" bi ến thành "Anh ch ẳng hi ểu gì
cả."
-Nếu cần, tạm dừng cuộc trò chuyện trước khi mọi chuyện nằm ngoài t ầm ki ểm
soát và có nguy cơ bạn nói ra điều mà bản thân sẽ h ối h ận. B ạn sẽ không đ ạt
được điều gì khi không tôn trọng người khác mà sẽ có thêm một kẻ thù mới.
+ Tập kiên nhẫn và luôn nghĩ theo hướng tích cực.
Việc giao tiếp đôi lúc có vẻ khó khăn, và người khác có th ể nói sai ho ặc ch ật v ật
để tìm ra từ ngữ thích hợp. Hãy cho họ th ời gian và khi không ch ắc h ọ mu ốn nói
gì, bạn nên nghĩ rằng họ đang cố gắng hết mình để cư xử tử tế và hi ểu chuy ện.
+ Đừng suy nghĩ áp đặt về người khác.
Đừng bắt đầu cuộc trò chuyện bằng nhận định chủ quan về quan đi ểm ho ặc
hoàn cảnh của ai đó dựa trên chủng tộc, giới tính, tôn giáo, qu ốc t ịch ho ặc bất kỳ
yếu tố nào. Mỗi người là một cá nhân với kinh nghiệm và sự hi ểu bi ết cá bi ệt v ề
cuộc sống. Đừng trở nên thiếu tôn trọng bằng vi ệc nghĩ r ằng b ạn bi ết rõ v ề
người khác trước khi dành thời gian tìm hiểu về cá nhân cụ thể nào đó.
+ Đừng ngồi lê đôi mách.
Đây là hành động thiếu tôn trọng phổ biến mà nhi ều người v ẫn không b ị lên án,
nhưng việc ngồi lê đôi mách là một thói quen xấu. Vi ệc này khi ến b ạn quen v ới

việc xem người khác là nhân vật trong những cuộc tám chuy ện thay vì là cá nhân
có cảm xúc dễ bị tổn thương sâu sắc. Cho dù đó là người kỳ lạ nh ất, phi ền toái
nhất hay đáng ghét nhất, bạn vẫn không nên thường xuyên nói về h ọ nh ư th ể s ự
tồn tại của họ là để mua vui cho người khác.
-Nếu không có gì hay ho để nói, tốt nhất là bạn đừng nói gì cả.
-Hãy lịch sự phản đối việc tiếp tục hoặc bắt đầu những cuộc trò chuyện như
vậy, kể cả khi nhân vật trong cuộc tám chuyện đã từng làm những chuyện xấu
với bạn. Nên nhớ câu “gieo nhân nào gặt quả nấy”; vì v ậy, b ạn không nên dung
nạp các thói quen xấu vì sẽ ảnh hưởng đến lợi ích của bạn và người khác. Luôn
nhớ rằng những hành động tốt hoặc xấu mà bạn làm đều sẽ ảnh hưởng đến bạn
và người khác về lâu dài.
+ Xin lỗi nếu bạn làm tổn thương ai đó.
Bất luận có cố gắng như thế nào, bạn vẫn sẽ vô tình gi ẫm lên chân ng ười khác
vào một lúc nào đó. Hành động gây đau đớn của bạn sẽ không quan tr ọng b ằng


việc bạn phản ứng như thế nào. Nếu nhận ra mình cư xử thiếu tử tế hoặc khi ến
người khác khó chịu, hãy nhận lỗi và xin lỗi.
-Tránh nói "nhưng" để ngụy biện cho hành động của bạn. Nếu muốn gi ải thích
tại sao lại cư xử như vậy, bạn sẽ thay thế bằng từ "và". Ví d ụ, "Mình xin l ỗi vì đã
tỏ thái độ khi bạn nói bản thân mặc chứng tự kỷ, và mình làm như vậy vì không
hiểu rõ về bệnh tự kỷ. Mình xin lỗi vì đã làm bạn bu ồn nh ưng th ật s ự mình v ẫn
luôn trân trọng con người thật của bạn." Việc này gi ải thích cho hành đ ộng của
bạn mà không hề có ý ngụy biện.
+ Tôn trọng người khác kể cả khi họ không tôn trọng bạn.
Việc này có vẻ khó, nhưng bạn cần cố gắng thể hiện sự kiên nhẫn và sự nhún
nhường. Người khác sẽ học được điều gì đó từ bạn. Nếu người đó v ẫn thô l ỗ và
xấu tính, bạn sẽ bảo vệ bản thân nhưng không trở nên thấp hèn như họ.  
 Tôn trọng bản thân.
Bạn là một người quan trọng và xứng đáng được đối xử tốt. C ố gắng đối xử v ới

bản thân theo cách mà bạn sẽ làm với một người bạn. Mỗi khi có suy nghĩ tiêu
cực về bản thân hoặc làm việc gì đó hủy hoại bản thân, hãy h ỏi xem b ạn có làm
như vậy với một người bạn không. Bạn thân của bạn cũng là chính bạn.
Việc "đặt người khác lên trên hết" là rất tốt, nhưng chỉ thi ết th ực trong m ột vài
trường hợp. Hãy đặt nhu cầu cơ bản của bạn trước tiên (thức ăn, giấc ngủ, s ức
khỏe tinh thần). Khi nhu cầu của bạn được thỏa mãn, bạn sẽ giúp đỡ người khác
một cách hiệu quả.
Cách để tôn trọng bản thân: hài lòng với bản thân, tạo dựng sự tự tin, suy nghĩ
tích cực, hãy luôn là chính mình và không để người khác ảnh hưởng đến mình.
5. Sưu tầm
Quý bà sang trọng và ông lão quét rác
Một người phụ nữ hơn 40 tuổi sang trọng quý phái dẫn theo đứa con trai đi đ ến
hoa viên ở lầu dưới một cao ốc, vốn là tổng bộ xí nghiệp nổi ti ếng tại Th ượng
Hải, ngồi xuống một chiếc ghế dài ăn đồ. Một lúc sau, người phụ nữ vứt một
mẩu giấy vụn xuống đất, cách đó không xa có một ông lão đang quét rác cùng v ới
một thùng rác ở gần đó. Người phụ nữ chỉ vào ông lão, và nói v ới cậu con trai
mình rằng: “Đã nhìn thấy chưa, con bây giờ nếu không c ố g ắng h ọc hành, t ương
lai sẽ giống như ông ta, chẳng có tiền đồ gì cả, mà chỉ có th ể làm cái công vi ệc
thấp kém này thôi!”. Nếu bạn là ông lão quét rác đó bạn sẽ làm gì?