DÂN CƯ TRONG LUẬT QUỐC TẾ

DÂN CƯ TRONG LUẬT QUỐC TẾ

Ths Nguyễn Thị Vân Huyền


I- Khái niệm về dân cư
1.Định nghĩa về dân cư

dân cư là tổng hợp những người dân sinh sống, cư trú trên
lãnh thổ của một quốc gia nhất định và chịu sự điều chỉnh
của pháp luật quốc gia đó


2- Phân loại dân cư

Công dân (người mang quốc tịch của quốc gia sở tại).
Người mang quốc tịch nước ngoài
Người không quốc tịch


3- Thẩm quyền quy định địa vị pháp lý
của dân cư

Quốc gia
Trong khi thực hiện chủ quyền của mình về vấn đề dân cư,

mỗi quốc gia phải tôn trọng pháp luật và tập quán quốc
tế.


II- Các vấn đề pháp lý quốc tế về

quốc tịch
1- Khái niệm quốc tịch

Quốc tịch là mối liên hệ pháp lý giữa một cá nhân với một
quốc gia nhất định. Mối liên hệ này được biểu hiện ở tổng
thể các quyền và nghĩa vụ pháp lý của người đó với quốc
gia mà họ mang quốc tịch và tổng thể các quyền và nghĩa
vụ của quốc gia đối với công dân của mình.


b- Đặc điểm của mối liên hệ quốc tịch.

Tính ổn định, bền vững về không gian và thời gian
Quốc tịch

là cơ sở để xác định các quyền và nghĩa vụ cơ

bản của công dân đối với nhà nước

Tính cá nhân
Quốc tịch có ý nghĩa pháp lý quốc tế


2- Xác định quốc tịch

a- Căn
Thứ

cứ xác định quốc tịch

nhất: Phải có sự kiện pháp lý làm phát sinh vấn đề

xác định quốc tịch cho cá nhân đó.

Thứ hai, phải có quy định của pháp luật quốc gia làm căn
cứ pháp lý cho việc xác định quốc tịch


- Thẩm quyền xác định quốc tịch.

Quốc gia là chủ thể duy nhất có quyền ban cấp quốc tịch
cho cá nhân.


c- Nguyên tắc xác định quốc tịch

Nguyên tắc một quốc tịch
Nguyên tắc nhiều quốc tịch
Quy định của Luật Quốc tịch Việt Nam?
(Điều 4 Luật Quốc tịch 2008)


d- Các cách thức hưởng quốc tịch

Hưởng quốc tịch do sinh ra
Hưởng quốc tịch do sự gia nhập
Phục hồi quốc tịch
Lựa chọn quốc tịch
Thưởng quốc tịch

Hưởng quốc tịch do sinh ra

Nguyên tắc quyền huyết thống(jus sanguinis):
cha mẹ có quốc tịch nước nào thì con sinh ra sẽ mang quốc
tịch nước đó, bất kể đứa trẻ được sinh ra ở trong hay ngoài
lãnh thổ của quốc gia đó

nguyên tắc quyền nơi sinh (jus soli):
Trẻ em được sinh ra ở lãnh thổ quốc gia nào sẽ mang quốc
tịch của quốc gia đó mà không phụ thuộc vào quốc tịch của
cha mẹ.


Hưởng quốc tịch do sinh ra

Nguyên tắc quốc tịch hỗn hợp:
Luật Quốc tịch Việt Nam năm 2008 đã kết hợp cả hai
nguyên tắc quyền huyết thống và nguyên tắc quyền nơi
sinh tại các điều 15, 16, 17,18


Hưởng quốc tịch do sự gia nhập

Xin gia nhập quốc tịch (Điều 19 Luật QTVN)
Hưởng quốc tịch do kết hôn; (Điều 10 Luật QT VN)
Hưởng quốc tịch do được nhận làm con nuôi
(Điều 37 Luật QTVN)

Hưởng quốc tịch do sự phục hồi

Phục hồi quốc tịch là việc khôi phục lại quốc tịch cho một
người đã mất quốc tịch vì các lý do khác nhau.

Vấn

đề phục hồi quốc tịch thường đặt ra đối với những

người ra nước ngoài sinh sống nay hồi hương về tổ quốc
và đối với những người đã mất quốc tịch nước mình do kết
hôn với người nước ngoài nay ly hôn và muốn trở lại quốc
tịch cũ
(Điều 23, Luật QTVN)


Lựa chọn quốc tịch

Lựa chọn quốc tịch là quyền của người dân được tự do lựa

chọn cho mình một quốc tịch (giữ nguyên quốc tịch cũ
hoặc nhận quốc tịch mới, hoặc lựa chọn một trong hai
quốc tịch mà mình đang có).

Việc lựa chọn đặt ra khi:




Có sự chuyển dịch lãnh thổ

Có sự trao đổi dân cư
Một người có nhiều quốc tịch


Thưởng quốc tịch

Thưởng

quốc tịch là hành vi của cơ quan nhà nước có

thẩm quyền của quốc gia công nhận người nước ngoài có
công lao to lớn với nước mình, với cộng đồng nhân loại là
công dân của nước mình.


3- Vấn đề nhiều quốc tịch và không quốc tịch
a- Nhiều quốc tịch

Là tình trạng pháp lý của một người cùng lúc có quốc tịch
của hai hay nhiều nước.


Nguyên nhân

Có

sự xung đột pháp luật của các nước về cách thức
hưởng quốc tịch và mất quốc tịch

Khi

một người chuyển từ quốc tịch nước này sang quốc
tịch nước khác, đã nhận quốc tịch mới nhưng chưa thôi
quốc tịch cũ

Do

hưởng quốc tịch mới từ việc kết hôn với người nước
ngoài hoặc được nhận làm con nuôi người nước ngoài


Cách giải quyết

Ký kết các điều ước quốc tế


b- Không quốc tịch
Nguyên nhân :

Một

người đã mất quốc tịch cũ mà chưa nhập quốc tịch

mới

Có

sự xung đột pháp luật của các nước về vấn đề hưởng
quốc tịch

Cha

mẹ là người không quốc tịch sinh ra con ở nước xác
định quốc tịch theo nguyên tắc huyết thống thì đứa trẻ
cũng không có quốc tịch.


Hướng giải quyết

Ký kết các điều ước quốc tế
Ban hành các văn bản pháp luật quốc gia


4- Chấm dứt mối quan hệ
quốc tịch
a- Thôi quốc tịch
Mối quan hệ quốc tịch giữa nhà nước và công dân chấm
dứt do nguyện vọng cá nhân của công dân đó vì lý do
muốn thôi quốc tịch nước này để nhập quốc tịch nước
khác
Điều 27 Luật Quốc tịch Việt Nam 2008


b- Tước quốc tịch

Tuớc

quốc tịch là biện pháp trừng phạt áp dụng đối với

công dân khi công dân đã thực hiện những hành vi phương

hại đến độc lập dân tộc, sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ
quốc, lợi ích, danh dự, uy tín của quốc gia trong quan hệ
quốc tế


Đối tượng bị tước quốc tịch

Những

người có quốc tịch gốc nhưng thường trú ở nước
ngoài, có hành vi vi phạm nghiêm trọng về chính trị hoặc
có thái độ chính trị xấu đối với nhà nước mà họ mang quốc
tịch

Những người đã được nhập tịch nhưng có hành vi gian lận

trong việc xin nhập tịch hoặc phạm tội theo quy định của
pháp luật nước mà họ đã được nhập tịch.

Điều 31, 32 Luật Quốc tịch VN 2008


c- Đương nhiên mất quốc tịch

Đương nhiên mất quốc tịch là tình trạng pháp lý của một
người rơi vào các trường hợp đã được luật dự liệu sẽ tự
động mất quốc tịch mà họ đang mang
Điều 26 Luật Quốc tịch VN 2008