chuyên đề giáo dục giới tính hs thcs

TRƯỜNG THCS MỸ ĐỨC

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

TỔ TỰ NHIÊN

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

Mỹ Đức, ngày tháng năm 201

CHUYÊN ĐỀ
GIÁO DỤC GIỚI TÍNH CHO HỌC SINH THCS
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Hiện nay, việc giảng dạy giáo dục giới tính cho học sinh chưa được thực
hiện rộng rãi và phổ biến ở các trường trung học cơ sở (THCS) mà chỉ trên cơ sở
lồng ghép vào một số môn học như giáo dục công dân, sinh học,… với thời
lượng vô cùng ít ỏi (1-2 tiết).
Trong khi đó, ở lứa tuổi này, tâm - sinh lí các em đã có sự thay đổi lớn: cơ
quan sinh sản của các em đã phát triển, bản năng sinh dục xuất hiện một cách vô
ý thức, song song đó thì bộ não của các em cũng đã phát triển khá hoàn thiện,
nảy sinh tình cảm với bạn khác giới. Các em thích tìm tòi, học hỏi những gì liên
quan tới sự thay đổi của cơ thể mình. Nhưng kiến thức về giới tính của học sinh
còn quá nghèo nàn, ít ỏi. Kiến thức thì vô hạn, thông tin thì đa dạng, hàng ngày
các em phải tiếp xúc với nhiều môi trường, làm nhiều công việc khác nhau,
trong đó sẽ có cả điều tốt xen lẫn với điều xấu, điều cần có ở các em là những
kiến thức và sự nhận thức đúng đắn để các em bước vào đời vững vàng, không
đi vào con đường lạc lối để ảnh hưởng tới tương lai, vì thế việc giáo dục giới
tính cho học sinh THCS là rất cần thiết đối với các em.
B. THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH
I/ Thuận lợi:
- Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật và đặc biệt là công nghệ

thông tin..
- Kho tư liệu phục vụ cho việc viết và báo cáo đề tài đa dạng.
- Các em học sinh sắp sửa và đang ở độ tuổi trưởng thành (từ 11 đến 16
tuổi) nên nhận thức và giáo dục về vấn đề giới tính dễ dàng hơn.
- Đa số các em có điều kiện tiếp xúc, tìm hiếu những kiến thức về giới
tính khá dễ dàng từ nhiều nguồn khác nhau.
II/ Khó khăn:

1


- Giáo viên và PHHS chưa có sự nhìn nhận đúng cũng như chưa tìm hiểu
kỹ về vấn đề giáo dục giới tính cho học sinh.
- Giáo viên và học sinh còn khá e dè, xấu hổ khi đề đập đến nội dung giới
tính.
- Chương trình giáo dục giới tính chưa được thực hiện phổ biến ở trường
học nhất là bậc học THCS.
- Chương trình học ngày càng nặng về kiến thức nên đòi hỏi cả giáo viên
và học sinh luôn phải tập trung vào chương trình học ở trường nên không có
nhiều thời gian dành cho việc tìm hiểu kiến thức về giới tính.
- Nhiều bậc cha mẹ vẫn còn cho rằng: Giáo dục giới tính là chuyện tế nhị,
không nên đưa vào trường học hay phổ biến rộng rãi, đó là hành động “vẽ
đường cho hươu chạy”, đến lúc rồi các em sẽ tự biết.
C. NỘI DUNG THỰC HIỆN
I/ Tìm hiểu về Giáo dục giới tính
1/ Giáo dục giới tính (GDGT) là gì?
Theo định nghĩa của ngành y tế, giáo dục giới tính là một thuật ngữ rộng
miêu tả việc giáo dục về giải phẫu sinh dục, sinh sản, quan hệ tình dục, sức
khoẻ sinh sản, các quan hệ tình cảm, quyền sinh sản và các trách nhiệm, tránh
thai, và các khía cạnh khác của thái độ tình dục loài người. Những cách giáo dục

giới tính thông thường là thông qua cha mẹ, người chăm sóc, các chương trình
trường học và các chiến dịch sức khoẻ cộng đồng.
Giáo dục giới tính giúp trẻ vị thành niên có một quan điểm tích cực về
tình dục, đồng thời cung cấp các thông tin và kỹ năng để trẻ vị thành niên có
được thái độ và hành vi đúng, hiểu biết và có trách nhiệm về những quyết định
của mình. Các chương trình giáo dục giới tính cần sự phối hợp giữa nhà trường,
gia đình và xã hội.
Một số quan điểm lo ngại rằng nếu cung cấp cho trẻ vị thành niên những
thông tin và giúp chúng phòng ngừa việc có thai và các bệnh lây truyền qua
đường tình dục sẽ vô tình thúc đẩy trẻ có hoạt động tình dục sớm và bừa bãi.
Tuy nhiên, thực tế thực hiện giáo dục giới tính ở nhiều nước cho thấy hoàn toàn
ngược lại. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã khảo sát 19 chương trình giáo dục
giới tính trường học ở nhiều nước, tất cả đều cho thấy trẻ vị thành niên có hoạt
động tình dục trễ hơn, giảm hoạt động tình dục, biết cách sử dụng các biện pháp
ngừa thai một cách hiệu quả, và hoàn toàn không thúc đẩy trẻ có hoạt động tình
dục sớm và nhiều hơn. Giáo dục giới tính hiệu quả nhất khi thực hiện trước khi
trẻ bước vào tuổi hoạt động tình dục. Các bước tích cực này sẽ giúp khuyến
2


khích trẻ không hoạt động tình dục sớm và biết cách sinh hoạt tình dục một cách
an toàn, giảm thiểu thai ngoài ý muốn ở các em.
Cuộc sống hoàn toàn không dễ dàng đối với trẻ vị thành niên, nhất là
trong hoàn cảnh kinh tế xã hội hiện nay, đặc biệt đối với những trẻ không được
chuẩn bị đầy đủ để đối mặt với các vấn đề đặc thù của lứa tuổi. Thực trạng hiện
nay đã và đang cho thấy điều đó. Nếu chúng ta mong đợi trẻ vị thành niên những
quyết định đúng đắn, có trách nhiệm trước những cạm bẫy và thách thức của xã
hội, chúng ta phải đảm bảo trẻ vị thành niên được cung cấp đầy đủ thông tin, kỹ
năng và phương tiện để quyết định và các giá trị chúng cần tôn trọng và thực
hiện. Chúng ta cần nhận thức rằng đã đến lúc để đặt kế hoạch cho tương lai và

chúng ta hoàn toàn có thể thực hiện được điều đó.
2/ Giáo dục giới tính có sự khác biệt nào với giáo dục tình dục?
Mục tiêu của GDGT là chuẩn bị cho tuổi mới lớn về tâm lý trước phát
triển sinh lý, về nhận thức để định hình nhân cách, tạo sức mạnh nội tâm đề
kháng trước những bùng nổ giới tính của bản năng có thể gây hại cho bản thân,
xung quanh.
Giáo dục những hiểu biết về tâm lý, sinh lý, vệ sinh tuổi dậy thì, những
biến đổi và khác biệt về tính cách em trai em gái do các hocmon từ các tuyến
sinh dục gây ra; giáo dục kỹ năng giao tiếp ứng xử trong quan hệ giữa bạn trai,
bạn gái ở tuổi vị thành niên với cha mẹ, anh em trong gia đình; hiểu biết sâu sắc
các giá trị của tình bạn, tình yêu, hiểu biết những thất bại tâm lý và các nguy hại
lâu dài phải gánh chịu nếu vượt qua trái cấm; giáo dục bạn trai biết tự trọng, tôn
trọng bảo vệ bạn gái, có bản lĩnh biết tự kiềm chế để chứng minh cho một tình
yêu lành mạnh nếu nó chớm nở; giáo dục kỹ năng phòng vệ trước các áp lực nội
tại đến từ hai phía, đặc biệt giáo dục kỹ năng phòng vệ cho các em gái, và rất
nhiều nội dung khác xoay quanh tâm lý giới tính tuổi mới lớn giúp các em tự tin,
tự chủ, tự hoàn thiện nhân cách, tự nhận thức để thay đổi hành vi, vững vàng nói
“không” trước cám dỗ của bản năng ở độ tuổi phát dục.
Như vậy GDGT và giáo dục tình dục tiếp cận giới trẻ ở hai độ tuổi khác
nhau nên nội dung khác biệt rất lớn, khiến không thể thay thế hay lồng ghép vào
nhau được.
3/ Tại sao phải giáo dục giới tính cho học sinh Trung học cơ sở?
Các nhà nghiên cứu từ nhiều năm nay đều cho rằng, học sinh ngày càng
năng động, thông minh hơn do điều kiện dinh dưỡng tốt, nhiều điều kiện thiết bị
bổ trợ dẫn đến nhu cầu nhận thức về mọi mặt vượt khung chương trình giảng
dạy trong nhà trường, đặc biệt là về lĩnh vực giới tính.

3

Tuổi dậy thì của các em đến sớm hơn so với trước đây. Ở nữ, tuổi dậy thì
bắt đầu từ 9-14, ở nam từ 12-15, nghĩa là giai đoạn các em đang ở bậc học Trung
học cơ sở. Vì vậy khi một học sinh lớp 6 đã hỏi về vấn đề tình dục, một số em
nữ học lớp 5 đã có kinh nguyệt, thì mãi đến lớp 8 các em mới được giới thiệu về
những vấn đề này là quá muộn.
Ở giai đoạn dậy thì, các em phải trải qua những biến đổi to lớn về cơ thể
cũng như về tâm lí. Thậm chí có thể khiến các em bị khủng hoảng nếu không có
sự chuẩn bị về tâm lí, sự chỉ bảo của người lớn. Khi đó các em sẽ tự tìm hiểu, tự
thể nghiệm theo những thông tin trên sách báo, tivi, internet, …Tuy nhiên, các
nguồn thông tin này không được kiểm soát và thường chứa nhiều điểm đen, lệch
lạc. Điều này đã gây ra nhiều hậu quả đáng buồn như quan hệ tình dục quá sớm,
có thai khi còn ngồi trên ghế nhà trường, phá thai, bỏ học,…
Trẻ mới lớn cần chỉ dẫn về giới tính và các mối quan hệ. Nhưng ai sẽ là
người các em tìm tới khi gặp vấn đề về giới tính? Rất nhiều trẻ ngại nói chuyện
với bố mẹ về tình yêu, tình dục vì sợ bố mẹ có thể không chấp nhận quan điểm
của mình. Nhiều trẻ quay sang hỏi bạn bè và điều này có thể tạo nguy cơ cho trẻ
vì những thông tin trẻ nhận được không phải bao giờ cũng đúng. Người duy nhất
có thể cung cấp nhiều thông tin nhất cho trẻ là thầy cô giáo vì giáo viên (GV) là
những người kề cận nhất với học sinh (HS) tại trường học và hiểu HS nhất trong
vấn đề giới tính.
Trong khi đó vấn đề giáo dục giới tính trong các nhà trường hiện còn khá
sơ sài, mang nặng tính hình thức khiến các em càng tò mò.
Thực tế này đặt ra vấn đề: Làm thế nào cung cấp cho thanh thiếu niên
những kiến thức, hiểu biết đúng đắn về tình bạn, tình yêu và sức khỏe sinh sản?
Đáng tiếc là đến thời điểm hiện tại, những chương trình tuyên truyền, địa chỉ tư
vấn về vấn đề này còn dè dặt và thiếu định hướng...
II/ Thực hện chuyên đề GDGT
1/ Mục đích của chuyên đề Giáo dục giới tính cho học sinh THCS:
Mục đích của chuyên đề này là cung cấp cho học sinh THCS hệ thống
kiến thức cơ bản, chính xác, hữu ích về giới tính. Từ đó, giúp các em hình thành

nhận thức đúng đắn về vấn đề này, có trách nhiệm trong các mối quan hệ, tránh
được những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra. Như vậy, các em sẽ bước vào đời
vững vàng hơn, tránh những con đường sai lầm ảnh hưởng đến tương lai.
Vấn đề không dừng lại ở việc giáo dục để các em hiểu sự phát triển tự
nhiên của bản thân mình và người khác giới, những điều có thể xảy ra trong
quan hệ tình dục hay hậu quả tai hại của việc mang thai sớm mà còn phải giáo
dục để các em nhận thức sâu sắc giá trị cao đẹp của tình bạn, tình yêu, giáo dục
4


những khía cạnh đạo đức về giới tính và hình thành những phẩm chất đặc trưng
cho phái tính ở các em.
2/ Nội dung giáo dục giới tính:
Theo Thạc sĩ tâm lý Đinh Đoàn, Trung tâm nghiên cứu và ứng dụng khoa
học về giới tính - gia đình - phụ nữ và vị thành niên (CSAGA) lập luận: “10, 11
tuổi là thời kỳ tiền dậy thì, nên cung cấp những kiến thức như các em học sinh
nữ thời gian tới sẽ phải đón nhận hiện tượng kinh nguyệt như thế nào, để khoảng
lớp 6, 7 khi có kinh thì các em đã biết. Đối với học sinh nam 12, 13 tuổi thì khi
phát triển hệ lông hoặc tinh trùng thì các em không phải lo lắng. Các em nên ăn
mặc thế nào, ứng xử với các bạn khác giới ra sao... Còn quá trình thụ thai, trứng
và tinh trùng đã kết hợp với nhau như thế nào? Phụ nữ có thai nên và không nên
làm gì? nên dành cho học sinh tuổi 14, 15.”
Như vậy, căn cứ vào đặc điểm phát triển của lứa tuổi, giáo dục giới tính
cần phải được tiến hành từ lớp 6 đến lớp 9 với nội dung tương ứng như sau:
a. Học sinh khối lớp 6, 7 (Độ tuổi 11 – 14)
Giáo dục về tuổi dậy thì, những biến đổi tâm-sinh lí tuổi dậy thì; hiện
tượng kinh nguyệt, phóng tinh; cách vệ sinh thân thể và bộ phận sinh dục; những
biến đổi và khác biệt về tính cách em trai em gái do các hocmon từ các tuyến
sinh dục gây ra; giáo dục kỹ năng giao tiếp ứng xử trong quan hệ giữa bạn trai,
bạn gái ở tuổi vị thành niên với cha mẹ, anh em trong gia đình.

b. Học sinh khối lớp 8, 9 (Độ tuổi 14 – 16)
Giáo dục về sự thụ tinh; phân biệt tình bạn và tình yêu, hiểu biết sâu sắc
các giá trị của tình bạn, tình yêu; hiểu biết những thất bại tâm lý và các nguy hại
lâu dài phải gánh chịu nếu quan hệ tình dục sớm, tảo hôn; giáo dục bạn trai biết
tự trọng, tôn trọng bảo vệ bạn gái, có bản lĩnh biết tự kiềm chế để chứng minh
cho một tình yêu lành mạnh nếu nó chớm nở; giáo dục kỹ năng phòng vệ trước
các áp lực nội tại đến từ hai phía, đặc biệt giáo dục kỹ năng phòng vệ cho các
em gái, và rất nhiều nội dung khác xoay quanh tâm lý giới tính tuổi mới lớn giúp
các em tự tin, tự chủ, tự hoàn thiện nhân cách, tự nhận thức để thay đổi hành vi,
vững vàng nói “không” trước cám dỗ của bản năng ở độ tuổi phát dục.
3/ Hình thức giáo dục giới tính:
Không nhất thiết phải đưa “ giáo dục giới tính” thành 1 môn học chính
khóa mà nên phát triển thành nội dung, chủ đề chính của một số tiết học hoạt
động ngoài giờ lên lớp, tiết sinh hoạt ngoại khóa. Với mỗi độ tuổi dẫ đề cập ở
trên, nên tổ chức 2 buổi/1 năm học với thời gian 60 – 90 phút.
5


Do các em thường có tâm lí e ngại nên giờ giáo dục giới tính cần được tổ
chức như tiết sinh hoạt ngoại khóa để các em mạnh dạn nói lên suy nghĩ, thắc
mắc của mình.
Cần xen kẽ các trò chơi, phối hợp nhiều hoạt động linh hoạt tạo cảm giác
thoải mái, hứng thú cho học sinh. Nếu có điều kiện, giáo viên cần tim tòi một số
hình ảnh, phim, kịch tình huống minh họa để giờ học sinh động hơn.
Việc giảng dạy về nội dung giáo dục giới tính đòi hỏi người giảng dạy
phải nắm rõ thực tiễn và các kiến thức giới tính chính xác, hình ảnh hay ví dụ
minh họa rõ ràng gần gũi với đối tượng cần giảng dạy vì thế việc tổ chức một
tiết dạy đòi hỏi sự chuẩn bị trước. Giáo viên có thể thực hiện từng bước: một
buổi truyền đạt kiến thức, thông tin về giới tính rồi sau đó cho các em tạo nhóm,
tìm hiểu một số tình huống trong đời sống và tạo dựng các vở kịch trình diễn ở

những tiết sau, cho các nhóm khác đặt các câu hỏi tình huống để nhóm trình
diễn trả lời, kết thúc các tiết mục thì giáo viên sẽ nhận xét và tư vấn những thiếu
sót cho các em rút kinh nghiệm.
4/ Một số lưu ý đối với giáo viên dạy giáo dục giới tính;
a. Giáo dục giới tính không chỉ là nói về tình dục
Giáo dục giới tính bao gồm nhiều vấn đề, từ khía cạnh sinh lý học và giải
phẫu học, các cơ quan sinh sản và chức năng của chúng, sinh sản, vai trò của hai
giới, những bệnh lây truyền qua đường tình dục, tình yêu và các mối quan hệ
tình dục, cuộc sống hôn nhân, mang thai và phòng tránh thai.
b. Nên giáo dục giới tính từ sớm, nhưng không được vội vã
Có thể bắt đầu giảng những kiến thức cơ bản như đặc trưng giới tính, sự
khác nhau giữa nam và nữ, chức năng của cơ quan sinh sản, kinh nguyệt và
mang thai ở các trường tiểu học khi học sinh lên 10 tuổi hoặc khi các em đã đủ
lớn để hiểu những chủ đề này. Nếu các em chưa sẵn sàng tiếp nhận, giáo viên
không nên “nhồi nhét” quá nhiều thông tin liên quan đến giới tính vì điều này có
thể “lợi bất cập hại”.
c. Có thái độ tích cực về tình dục
Giáo viên cần làm cho học sinh hiểu tình dục không phải chuyện cấm kỵ
mà là một phần tự nhiên của con người mà mọi người phải học. Đừng cho rằng
giáo dục giới tính sẽ khiến một đứa trẻ ngây thơ lầm đường. Ngày nay trẻ có
nhiều nguồn tin hơn là chúng ta nghĩ, bao gồm mạng Internet, video và sách, và
nhiều thông tin trong số này là thông tin sai lệch. Giáo viên cần đảm bảo rằng
những giờ học về giới tính sẽ cho học sinh kiến thức đúng đắn và an toàn hơn
những nguồn này. Khi học sinh đưa ra câu hỏi về tình dục, giáo viên đừng che
6


giấu những sự thật thông thường. Giáo viên càng che giấu, học sinh càng muốn
biết thêm và muốn thử.
d. Trò chuyện với học sinh một cách nghiêm túc.

Giáo viên nên trò chuyện một cách tự nhiên như thể tình dục là một chủ
đề thông thường. Nên dùng những thuật ngữ đơn giản và dễ hiểu với đại đa số
người. Nếu giáo viên không ngần ngại khi nói về tình dục, học sinh cũng sẽ
mạnh dạn khi hỏi giáo viên về chủ đề này.
e. Giữ bình tĩnh khi bị học sinh trêu chọc
Rất có thể một giáo viên nữ sẽ bị học sinh trêu chọc khi giảng về giới tính.
Nếu rơi vào tình cảnh này, giáo viên cần giữ bình tĩnh và tiếp tục giảng bài như
thể đang nói về một chủ đề thông thường. Giáo viên cũng có thể để học sinh
thảo luận với nhau, còn giáo viên đóng vai trò là người cố vấn.
f. Thu thập nhiều kiến thức để tự tin khi giảng về giới tính
Kiến thức là điều chủ chốt để giáo viên thành công trong giảng dạy. Khi
có kiến thức về một chủ đề nào đó, người ta sẽ tự tin nói chuyện với người khác
về chủ đề này. Điều này cũng đúng với giáo dục giới tính. Nếu có đủ kiến thức
về giới tính, GV sẽ không phải làm thinh hoặc lúng túng khi học sinh hỏi những
câu hỏi tế nhị. Miễn là giáo viên trang bị đầy đủ kiến thức, học sinh sẽ không
dám chọc ghẹo giáo viên trong bài giảng về giới tính.
g. Kinh nghiệm tình dục không phải là vấn đề lớn
Khi giảng về giới tính, một giáo viên không nhất thiết phải có kinh
nghiệm thật sự trong chuyện quan hệ tình dục. Giáo viên có thể thu thập kiến
thức từ các nguồn khác. Giáo viên có thể sử dụng thông tin từ các phương tiện
thông tin đại chúng và khuyến khích học sinh nghĩ và thảo luận theo quan điểm
của các em.
h. Tạo ra một môi trường thân thiện để thầy trò nói chuyện và thảo
luận thoải mái
Cần có một không khí cởi mở và không căng thẳng để khuyến khích học
sinh nói lên ý kiến của mình, bọc lộ những ý nghĩ riêng và trao đổi quan điểm
với người khác.
i. Không chỉ giáo dục giới tính tại lớp học
Giáo dục giới tính có thể diễn ra bất cứ thời gian nào, địa điểm nào chứ
không chỉ giới hạn ở phạm vi lớp học. Nếu bất cứ học sinh nào tìm giáo viên để

7


xin tư vấn về chuyện khó nói, giáo viên cần vui lòng, cởi mở trò chuyện và cho
học sinh đó lời khuyên.
D. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Nên đưa nội dung giáo dục giới tính vào giảng dạy cho các em học sinh
bậc học THCS.
Giáo dục bằng nhiều hình thức khác nhau, có thể là lồng ghép nhiều nội
dung hơn vào môn sinh học hay đưa nội dung vào 1 số buổi ở môn hoạt động
ngoài giờ hay mỗi học kì tổ chức mời các chuyên viên tư vấn về nói chuyện,
trao đổi với các em…
Các giáo viên chủ nhiệm quan tâm đến các em hơn, giáo dục và tư vấn
cho các em những vấn đề liên quan đến giới tính để các em có nhận thức đúng
đắn và tập trung tốt vào học tập.

8