Giáo án Sinh học 12 bài 4: Đột biến gen

GIÁO ÁN SINH HỌC 12
BÀI 4 : ĐỘT BIẾN GEN
I. Mục tiêu
- hs hiêu được khái niệm ,nguyên nhân, cơ chế phát sinh và cơ ché biểu hiện của đột biến, thể
đột biến va phân biệt được các dạng đột biến gen
- phân biệt rõ tác nhân gây đột biến và cách thức tác động
- cơ chế biểu hiện của đột biến gen
- hậu quả của đột biến gen
- rèn luyện kỹ năng phân tích ,so sánh,khái quát hoá thông qua cơ chế biểu hiện đột biến
rền luyện kỹ năng so sánh ,kỹ năng ứng dụng ,tháy được hậu quả của đột biến đối với con
người và sinh vật
II.Thiết bị dạy học
- tranh ảnh, tài liệu sưu tầm về biến dị, đặc biệt là đột biến gen ở động vật ,thực vật và con
người
- sơ đồ cơ chế biểu hiện đột biến gen
- hình 4.1,4.2 sách giáo khoa
III. Tiến trình tổ chức dạy học
1. kiểm tra bài cũ :
- thế nào là điều hoà hoạt động của gen ? giải thích cơ chế điều hoà hoạt động của ôperon Lac
2. bài mới :
hoạt động của thầy và trò

nội dung

* hoạt động 1: tìm hiểu về đột biến
gen

I. Đột biên gen

Gv yêu cầu hs đọc mục I.1 tìm hiểu
những dấu hiệu mô tả khái niệm đột

biến gen

- là những biến đổi nhỏ trong cấu của gen liên quan
đến 1 (đột biến điểm ) hoặc một số cặp nu

TaiLieu.VN

1. khái niệm

- Đa số đột biến gen là có hại,một số có lợi hoặc trung

Page 1


Hs quan sát tranh ảnh và đưa ra nhận
xét

tính

? Đột biến gen xảy ra oqr cấp độ pt
có liên quan đến dự thay đổi của yếu
tố nào?→ khái niệm

+tia tử ngoại

? nguyên nhân nào gây nên đôt biến
gen

+chất hoá học

Hs trình bày dc các tác nhân gây đột
biến

+ rối loạn qt sinh lí sinh hoá trong cơ thể

- tác nhân gây đột biến gen:
+tia phóng xạ
+ sốc nhiệt

? vậy nguyên nhân nào làm tăng các
tác nhân đột biến có trong mt?
( - hàm lượng khí thải tăng cao đặc
biệt la CO2 làm trái đất nóng lên gây
hiệu ứng nhà kính
- màn chắn tia tử ngoại dò rỉ do khí
thải nhà máy, phân bón hoá học,
cháy rừng….
- khai thác và sử dụng ko hợp lí
nguồn tài nguyên thiên nhiên
? cách hạn chế ( hạn chế sử dụng
các nguyên liệu hoá chất gây ô
nhiễm mt, trồng nhiều cây xanh, xử
lí chất thải nhà máy, khai thác tài
nguyên hợp lí )
***? đột biến gen có luôn dc biểu
hiện ra kiểu hình
Gv lấy vd cho hs hiểu: người bị bạch
tạng do gen lặn (a) quy định
Aa, AA : bình thường
-aa :biểu hiện bạch tạng→ thể đột

biến
hoặc chỉ khi mt thuận lợi nó mới

TaiLieu.VN

Page 2


biểu hiện: ruồi có gen kháng D DT
chỉ trong mt có D DT mới biểu hiện
? vậy thể đột biến là gì
** hoạt động 2: tìm hiểu các dạng
đột biến gen

* thể đột biến: là những cá thể mang đột biến đã biểu
hiện ra kiểu hình của cơ thể

Cho hs quan sát tranh về các dạng
đb gen : yêu cầu hs hoàn thanh PHT

2.các dạng đột biến gen ( chỉ đề cập đến đột biến
điểm)

dạng ĐB

Khái niệm hậu quả

Thay thê
1 cặp nu

- thay thê một cặp nu
- thêm hoặc mất một cặp nu

Thêm
hoặc mất
1 cặp nu
• gv: Tại sao cùng la đb
thay thế cặo nu mà có
trường hợp ảnh hưởng
đến cấu trúc cua
prôtêin ,có trường hợp
ko,yếu tố quyết định là
gì ?
• ( yếu tố quyết định là bộ
ba mã hoá a.a có bị thay
đổi ko, sau đb bộ ba có
quy định a.a mới ko
* nêu bộ ba mở đầu ( AUG) hoặc bộ
ba kết thúc(UGA) bị mất 1 cặp nu →
ko tổng hợp prôtêin hoặc kéo dài sự
tổng hợp
* hoạt động 3: tìm hiểu cơ chế
phát sinh đột biến gen

TaiLieu.VN

Page 3


Gv cho hs đọc mục II.1 giải thích các

trạng thái tồn tại của bazơnitơ: dạng
thường và dạng hiếm
- hs quan sát hinh4.1 sgk
? hình này thể hiện điều gì ? cơ chế
của qt đó

II. Cơ chế phát sinh đột biến gen
1. sự kêt cặp không đúng trong nhân đôi ADN

* gv : Đột biến phát sinh sau mấy
lần ADN tái bản ? yêu cầu hs điền
tiếp vào phần nhánh dòng kẻ còn để
trống trong hình, đó là cặp nu nào?

* Cơ chế : bazơ niơ thuộc dạng hiếm ,có những vị trí
liên kết hidro bị thay đổi khiến chúng kết cặp không
đúng khi tái bản

- hs đọc muc II.2 nêu các nhân tố
gây đb và kiểi đb do chúng gây ra

- tác nhân vật lí ( tia tử ngoại)

? loại đột biến nào có ý nghĩa trong
tiến hóa

III. Hậu quả và ý nghĩa của đột biến gen

2. tác động của các nhân tố đột biến

- tác nhân hoá học( 5BU) : thay thế cặp A-T bằng G* hoạt động 4: tìm hiểu về hậu quả X
chung và ý nghĩa của đột biến gen
- Tác nhân sinh học( 1 số virut) : đột biến gen
Hs đọc mục III.1

? đột biến gen có vai trò như thế nào

1. hậu quả của đôt biến gen

- Đột biến gen làm biến đổi cấu trúc mARN biến đổi
? tại sao nói đột biến gen là nguồn
cấu trúc prôtêin thay đổi đột ngột về 1 hay 1 số tính
nguyên liệu quan trọng cho tiến hoá
trạng
và chọn giống trong khi đa số đb gen
-Đa số có hại ,giảm sức sống ,gen đột biến làm rối
có hại, tần số đb gen rất thấp
loạn qt sinh tổng hợp prôtêin
( do 1 số đb trung tính hoặc có lợi và
so với đb NST thì phổ biến hơn và ít - một số có lợi hoặc trung tính
ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức
2. vai trò và ý nghĩa của đột biến gen
sống )
a. Đối với tiến hoá
-Làm xuất hiện alen mới
-Cung cấp nguyên liệu cho tiến hoá và chọn giống
b. Đối với thực tiễn

TaiLieu.VN

Page 4


IV. Củng cố
- phân biệt đột biến và thể đột biến
- Đột biến gen là gif ? dc phát sinh như thế nào
- mối quan hệ giữa ADN – A RN- Pr tính trạng hậu quả của đọt biến gen
V. Bài tập về nhà
- sưu tầm tài liệu về đột biến ở sinh vật
- Đọc trước bài 5
- Đọc mục em có biết trang 23 sách giáo khoa
*bổ sung: minh hoạ cho những hậu quả của các dang đột biến gen bằng sơ đồ
Mạch gốc : - XGA – GAA –TTT –XGA m A RN
a.a

-GXU –XUU –AAA –GXU-ala –leu –lys –alathay A=X

Mạch gốc : -XGA –GXA –TTT –XGA
-GXU –XGU –AAA –GXU
a.a

TaiLieu.VN

-ala –arg –lys –ala

Page 5