Giáo án hóa học 11 bài 18 Công nghiệp silicat

BÀI 18 : CÔNG NGHIỆP SILICAT
I.

MỤC TIÊU
1. Kiến thức
Học sinh biết thành phần, tính chất của thuỷ tinh, đồ gốm, ximăng;
phương pháp sản xuất các loại vật liệu trên từ nguồn nguyên liệu có trong tự
nhiên.
2. Kỹ năng
Sử dụng, bảo quản đồ dùng bằng các vật liệu thuỷ tinh, đồ gốm, xây dựng
như xi măng...
I.
CHUẨN BỊ
GV: chuẩn bị hệ thống câu hỏi cho học sinh, soạn giáo án
§å dïng: Sơ đồ lò quay sản xuất xi măng
HS: Xem trước bài mới
II.
TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG
1. Ổn định tổ chức
Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ
HS 1 chữa BT6 – SGK Tr.79
BT6: Hỗn hợp Si và C tác dụng với dd NaOH đặc nóng => chỉ có Si phản
ứng
Si + 2NaOH + 2H2O → Na2SiO3 + 2H2↑
13,44
nH2 = 22,4 = 0,6 mol => nSi = ½ nH2 = 0,3 mol

mSi = 0,3.28 = 8,4g
8,4
%Si = 20 .100% = 42%

Gọi HS 2:

Nêu các tính chất của SiO2, trạng thái tự nhiên và ứng dụng
Chữa BT2

Đáp án B
Các mức oxi hoá:
GV nhận xét và cho điểm
3. Dẫn vào bài mới
Hoạt động của GV – HS

GV: Trong thực tế, ta đã gặp thuỷ tinh
ở đâu, em biết gì về thuỷ tinh?
HS: Thuỷ tinh được dùng làm cửa
kính, chai lọ…
GV bổ sung:

Nội dung
A THUỶ TINH
I. Thành phần hoá học và tính chất
của thuỷ tinh

Thành phần hoá học của thuỷ tinh:
Na2O.CaO.6SiO2
Thuỷ tinh không có nhiệt độ nóng
chảy xác định
1

II. Một số loại thuỷ tinh
GV y/c HS tham khảo SGK và cho
biết có mấy loại thuỷ tinh
HS trả lời: có 5 loại thuỷ tinh và kể
tên các loại thuỷ tinh
GV y/c HS tham khảo SGK và điền
thông tin vào bảng sau:
Thuỷ tinh
Thuỷ tinh kali Thuỷ tinh
thường
pha lê
Thành Na2O.CaO.6SiO2 K2O.CaO.6SiO2 Chứa PbO
phần
Tính
t0nc không xác
t0nc cao hơn
dễ nóng
chất
định
chảy
trong suốt
Ứng
Dùng làm cửa
Dùng làm dụng Dùng làm
dụng kính, chai lọ
cụ thí nghiệm
đồ pha lê
Sản
xuất

Nấu chảy hỗn
hợp cát trắng, đá
vôi và sôđa
(Na2CO3)

Nấu chảy hỗn
hợp cát trắng,
đá vôi và
K2CO3

Nấu chảy
thuỷ tinh
với PbO

Hoạt động của GV – HS

Thuỷ tinh
thạch anh
SiO2 tinh
khiết
t0nc cao,
hệ số nở
nhiệt nhỏ
Dùng làm
thủy tinh
chịu nhiệt
Nấu chảy
SiO2 tinh
khiết

Thuỷ tinh
màu
Chứa oxit
kim loại
Có màu sắc
khác nhau
Trang trí
Cho một số
oxit kim
loại vào
thuỷ tinh
nóng chảy

Nội dung
B. ĐỒ GỐM

GV y/c HS liên hệ thực tế và trả lời:
Đồ gốm là gì, có mấy loại?
HS trả lời

GV: Gạch ngói thuộc loại đồ gốm
nào? sản xuất ntn?
HS trả lời

GV: Sành sứ được sản xuất ntn? Sành
khác sứ ntn?
HS trả lời

Đồ gốm là vật liệu được chế tạo chủ
yếu từ đất sét và cao lanh.

Có 3 loại:- gốm xây dựng
- gốm dân dụng
- gốm kỹ thuật
I. Gạch ngói
Gạch và ngói thuộc loại gốm xây
dựng
SX: đất sét, cát, nước nhào thành
khối dẻo, tạo hình, sấy khô, nung ở
900-10000C
II. Sành sứ

2


GV: Thành phần hóa học của xi
măng?
Cách sản xuất xi măng?

đất sét nung ở 1200-13000C => sành
cao lanh, fenspat, thạch anh và một
số oxit kim loại, nung ở 10000C,
tráng men và trang trí, nung tiếp ở
1400-14500C => sứ
C. XI MĂNG
I. Thành phần hoá học
hỗn hợp 3CaO.SiO2, 2Cao.SiO2,
3CaO.Al2O3
II. Phương pháp sản xuất
Đá vôi + đất0 sét (SiO2) + quặng sắt
1400-1600 C

lò

clanhke

nghiền clanhke + thạch cao (5%) +
phụ gia => xi măng
III. Quá trình đông cứng xi măng
Xi măng trộn với nước, các hợp chất
có trong xi măng kết hợp với nước
tạo thành các tinh thể hidrat, đan xen
thành khối cứng và bền, do đó xi
măng đông cứng lại.

GV bổ sung: để đông cứng xi măng,
người ta thường phải tưới nước, đó là
lý do vì sao khi xây nhà, thợ xây
thường xuyên phải tưới nước lên các
bức tường xây.
HS tham khảo thêm trong SGK
4. Củng cố
GV khái quát lại công nghiệp silicat, các loại vật liệu chính
5. Hướng dẫn về nhà
Làm BT SGK
Đọc phần tư liệu Tr.84-SGK

3