Quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần á châu chi nhánh tiền giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH
************



TRỊNH ĐÌNH TÀI

QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG
TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN Á CHÂU
CHI NHÁNH TIỀN GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

TP.HỒ CHÍ MINH – NĂM 2017


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH
************



TRỊNH ĐÌNH TÀI

QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG
TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN Á CHÂU
CHI NHÁNH TIỀN GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã số: 60 3402 01

Người hướng dẫn khoa học
TS.ĐẶNG VĂN DÂN

TP.HỒ CHÍ MINH – NĂM 2017


TÓM TẮT
Luận văn thạc sĩ với đề tài “Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thương mại
Cổ phần Á Châu Chi nhánh Tiền Giang” được tác giả thực hiện dựa trên các tài liệu
liên quan đến công tác quản trị rủi ro tại các ngân hàng thương mại; hoạt động tín
dụng và công tác quản trị rủi ro tín dụng tại ACB CN Tiền Giang giai đoạn 2014 –
2016.
Từ thực tiễn nghiên cứu cho thấy công tác quản trị rủi ro tại ACB CN Tiền
Giang trong những năm qua khá tốt. Ngoài những kết quả đạt được thì vẫn tồn tại một
số hạn chế nhất định. Cụ thể: Quy trình và chính sách tín dụng còn nhiều điểm chưa
chặt chẽ, hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ vẫn còn nhiểu điểm chưa hợp lý, công tác
kiểm tra, giám sát mục đích vay vốn vẫn chưa hiệu quả.
Để nâng cao công tác quản trị rủi ro tín dụng, ACB CN Tiền Giang cần tiếp tục
phát huy những kết quả đã đạt được và khắc phục các điểm hạn chế nêu trên.
Tại luận văn này, tác giả có đề số một số giải pháp nhằm nâng cao công tác quản trị
rủi ro tín dụng cho ACB CN Tiền Giang, cụ thể như sau: hoàn thiện quy trình, chính
sách tín dụng; thiết lập hệ thống kiểm soát trong quá trình thẩm định cho vay; nâng

cao công tác quản lý và đào tạo nhân sự; đẩy mạnh công tác xử lý nợ xấu. Bên cạnh
đó, tác giả có một số kiến nghị đối với Cơ quan quản lý nhà nước, Ngân hàng nhà
nước, Hội sở của ACB liên quan đến công tác quản trị rủi ro tín dụng.


LỜI CAM KẾT
Tôi tên là: Trịnh Đình Tài
Là học viên cao học khóa 17 của Đại học Ngân hàng TP.HCM
Mã số học viên: 020116140405
Tên đề tài: Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Á Châu
CN Tiền Giang
Người hướng dẫn: TS.Đặng Văn Dân
Luận văn được thực hiện tại Đại học Ngân hàng TP.HCM
Tôi cam đoan: Luận văn này chưa từng được nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một
trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả
nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây
hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn
đầy đủ trong luận văn.
Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan này.
TP.HCM ngày 12 tháng 10 năm 2017
Tác giả

Trịnh Đình Tài


LỜI CẢM ƠN
Tác giả chân thành cảm ơn Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM đã tạo điều kiện
cho tác giả được trở thành học viên cao học Khóa 17 của Trường.
Cảm ơn Qúy Thầy Cô đã trang bị cho tác giả các kiến thức quý báo trong quá
trình học tại Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM.

Tác giả cảm ơn Qúy Anh Chị tại ACB CN Tiền Giang đã hỗ trợ tác giả trong
việc chia sẻ kinh nghiệm thực tế trong công tác quản trị rủi ro tín dụng tại ACB CN
Tiền Giang.
Đặc biệt, tác giả xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến TS.Đặng Văn Dân, người đã
giúp đỡ, hướng dẫn tác giả rất tận tình trong quá trình thực hiện luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn!
TP.HCM ngày 12 tháng 10 năm 2017
Tác giả

Trịnh Đình Tài


MỤC LỤC ........................................................................................................Trang
1. GIỚI THIỆU .........................................................................................................1
2. MỤC TIÊU ĐỀ TÀI ..............................................................................................1
3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ....................................................................................2
4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ......................................................2
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .........................................................................3
6. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .................................................................................3
7. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI ...................................................................................4
8. TỔNG QUAN VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU ...................................................4
9. KẾT CẤU CỦA ĐỀ TÀI ......................................................................................6
10. TÓM TẮT CỦA ĐỀ TÀI ....................................................................................6
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN LIÊN QUAN ĐẾN QUẢN TRỊ RỦI RO TẠI
CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ....................................................................7
1.1 Rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại ..........................................................7
1.1.1 Khái niệm rủi ro tín dụng .........................................................................7
1.1.2 Phân loại rủi ro tín dụng ...........................................................................7
1.1.3 Các nguyên nhân gây ra rủi ro tín dụng ...................................................8
1.1.3.1 Nguyên nhân khách quan .................................................................9

1.1.3.2 Nguyên nhân chủ quan ....................................................................9
1.1.4 Những ảnh hưởng của rủi ro tín dụng đến ngân hàng thương mại và nền
kinh tế .............................................................................................................11
1.2 Quản trị rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại.......................................11
1.2.1 Khái niệm về quản trị rủi ro tín dụng .....................................................11


1.2.2 Mục tiêu của quản trị rủi ro tín dụng ......................................................12
1.2.3 Các phương pháp quản trị rủi ro tín dụng ...............................................12
1.2.4 Các mô hình lượng hóa về đánh giá rủi ro tín dụng ..............................13
1.2.4.1 Mô hình 5C ....................................................................................14
1.2.4.2 Mô hình xếp hạng tín dụng của Moody và Standard & Poors .......15
1.2.4.3 Mô hình điểm số Z (Z – Credit scoing model) ...............................16
1.2.4.4 Mô hình điểm số tín dụng tiêu dùng ..............................................17
1.2.5 Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng
thương mại ......................................................................................................17
1.2.5.1 Các yếu tố chủ quan .......................................................................17
1.2.5.2 Các yếu tố khách quan ...................................................................18
1.3 Rút kinh nghiệm về quản trị rủi ro tín dụng tại một số ngân hàng trên thế giới và
bài học cho ACB .....................................................................................................19
1.3.1 Kinh nghiệm của một số nước trên thế giới ...........................................19
1.3.2 Bài học trong công tác quản trị rủi ro tín dụng tại ACB CN Tiền Giang
...................................................................................................................

20

KẾT LUẬN CHƯƠNG I ........................................................................................21

CHƯƠNG II: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG
TẠI NGÂN HÀNG TMCP Á CHÂU CN TIỀN GIANG ...................................22

2.1 Khái quát điều kiện kinh tế của địa bàn tỉnh Tiền Giang ...................................22
2.2 Giới thiệu tổng quan về ACB CN Tiền Giang ...................................................24
2.2.1 Quá trình hình thành và phát triển của ACB CN Tiền Giang .................24


2.2.2 Cơ cấu tổ chức quản lý tại ACB – Chi nhánh Tiền Giang ......................24
2.2.3 Kết quả hoạt động kinh doanh tại ACB CN Tiền Giang .......................26
2.2.4 Tình hình hoạt động tín dụng tại ACB – Chi nhánh Tiền Giang trong thời
gian từ năm 2014 đến 2016 .............................................................................26
2.2.4.1 Quy mô và tốc độ tăng trưởng tín dụng .........................................26
2.2.4.2 Cơ cấu tín dụng tại ACB CN Tiền Giang ......................................28
2.2.4.3 Cơ cấu tín dụng theo thành phần kinh tế ........................................30
2.3 Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng của ACB Chi nhánh Tiền Giang trong thời gian
từ năm 2014 đến năm 2016 ....................................................................................31
2.3.1 Tình hình rủi ro tín dụng tại ACB CN Tiền Giang .................................35
2.3.2 Các công tác quản lý rủi ro tín dụng tại ACB CN Tiền Giang ...............35
2.3.2.1 Quy trình tín dụng tại ACB CN Tiền Giang ..................................35
2.3.2.2 Phân cấp thẩm định thực tế hồ sơ ..................................................38
2.3.2.3 Thẩm quyền phán quyết phê duyệt cấp tín dụng ............................40
2.3.2.4 Chấm điểm xếp hạng tín dụng để phân loại và sàng lọc khách hàng
.................................................................................................................... 41
2.3.2.5 Công tác xử lý và thu hồi nợ xấu ...................................................43
2.4 Đánh giá kết quả của công tác thực hiện quản trị rủi ro tín dụng tại ACB CN Tiền
Giang ....................................................................................................................... 44
2.5 Những mặt hạn chế và nguyên nhân trong công tác quản trị rủi ro tín dụng tại
ACB CN Tiền Giang ...............................................................................................45
2.5.1 Những mặt hạn chế ................................................................................45
2.5.2 Nguyên nhân của các hạn chế nêu trên ..................................................47
2.5.2.1 Nguyên nhân chủ quan ..................................................................47

2.5.2.2 Nguyên nhân khách quan ...............................................................49
KẾT LUẬN CHƯƠNG II .......................................................................................50
CHƯƠNG III: NHỮNG GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC QUẢN TRỊ RỦI
RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP Á CHÂU CN TIỀN GIANG ......52
3.1 Định hướng công tác quản trị tín dụng của ACB CN Tiền Giang đến năm 2020
................................................................................................................................. 52
3.2 Những giải pháp nâng cao công tác quản trị rủi ro tín dụng tại ACB CN Tiền
Giang ....................................................................................................................... 52
3.2.1 Hoàn thiện chính sách tín dụng và quy trình tín dụng ............................52
3.2.2 Thiết lập hệ thống kiểm soát trong quá trình thẩm định cho vay ............56
3.2.3 Công tác quản lý và đào tạo nhân sự ......................................................58
3.2.4 Tuân thủ công tác trích lập dự phòng đối với các khoản nợ xấu ............59
3.2.5 Công tác xử lý nợ xấu ............................................................................61
3.2.6 Một số giải pháp khác.............................................................................61
3.3 Kiến nghị ...........................................................................................................62
3.3.1 Kiến nghị với các cơ quan quản lý nhà nước và Chính phủ ...................62
3.3.2 Kiến nghị đối với Ngân hàng nhà nước ..................................................63
3.3.3 Kiến nghị với hội sở Ngân hàng TMCP Á Châu ....................................64
KẾT LUÂN CHƯƠNG III ......................................................................................67
KẾT LUẬN CHUNG ..............................................................................................68
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................69


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Nghĩa tiếng việt

NHTM

Ngân hàng thương mại

NHTMCP

Ngân hàng thương mại cổ phần

ACB

Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu

CN

Chi nhánh

PGD

Phòng giao dịch

VNĐ

Việt Nam đồng

USD

Đô la Mỹ

DNNN

Doanh nghiệp nhà nước

DNTN

Doanh nghiệp tư nhân

CTCP

Công ty cổ phần

CTTNHH

Công ty trách nhiệm hữu hạn


DANH MỤC BẢNG
STT

Nội dung
Kết quả hoạt động của

Nguồn
Báo cáo kết quả kinh

Bảng 2.1

ACB CN Tiền Giang giai

doanh

đoạn 2014 – 2016

Dư nợ cho vay tại ACB CN

Giang
Báo cáo kết quả kinh

Tiền Giang giai đoạn 2014

doanh

– 2016

Giang

Cơ cấu tín dụng tại ACB

Báo cáo kết quả kinh doanh
ACB CN Tiền Giang

28

Báo cáo kết quả kinh doanh
ACB CN Tiền Giang

30

Báo cáo kết quả kinh doanh
ACB CN Tiền Giang

32

Báo cáo kết quả kinh doanh
ACB CN Tiền Giang

33

Báo cáo kết quả kinh doanh
ACB CN Tiền Giang

34

Bảng 2.2

Bảng 2.3

CN Tiền Giang theo kỳ hạn
Cơ cấu tín dụng tại ACB

Bảng 2.4

Bảng 2.5
Bảng 2.6
Bảng 2.7
Bảng 2.8

CN Tiền Giang theo thành
phần kinh tế
Tình hình nợ xấu tại ACB
CN Tiền Giang
Nợ xấu tại ACB CN Tiền
Giang theo kỳ hạn

Nợ xấu tại ACB CN Tiền
Giang theo loại hình kinh tế
Bảng đánh giá xếp hạng
khách hàng của ACB

ACB

ACB

CN

CN

Tiền

Tiền

Quy trình tín dụng của
ACB

Trang
26

27

43


DANH MỤC HÌNH – BIỂU ĐỒ
STT

Hình 1.1

Hinh 2.1

Hinh 2.2

Nội dung
Rui ro tin dung
Sơ đồ tổ chức hoạt động
ACB CN Tiền Giang
Sơ đồ về thẩm quyền phê

CN Tiền Giang qua các
năm
Cơ cấu tín dụng tại ACB

Biều đồ 2.2

CN Tiền Giang theo kỳ
hạn
Cơ cấu tín dụng tại ACB

Biều đồ 2.3

CN Tiền Giang theo thành
phần kinh tế

Biểu đồ 2.4

hàng [7]

Bộ phận
chánh

nhân

Tình hình nợ xấu tại ACB
CN Tiền Giang

Trang
7

hành
sự

25

ACB Tiền Giang
Quy trình tín dụng
của ACB

40

Báo cáo kết quả
kinh doanh ACB
CN Tiền Giang

27

Báo cáo kết quả
kinh doanh ACB

CN Tiền Giang

29

Báo cáo kết quả
kinh doanh ACB
CN Tiền Giang

29

Báo cáo kết quả
kinh doanh ACB
CN Tiền Giang

32

duyệt cấp tín dụng tại ACB
Dư nợ cho vay tại ACB

Biểu đồ 2.1

Nguồn
Sách quản trị ngân


Trang 1

1. GIỚI THIỆU
1.1 Đặt vấn đề
Trong quá trình phát triển của một nước, ngân hàng thương mại đóng vai trò rất

quan trọng. Nó là hệ thần kinh của toàn bộ nền kinh tế quốc dân, nền kinh tế chỉ có thể
phát triển với tốc độ cao nếu có một hệ thống ngân hàng ổn định và có hiệu quả. Tuy
nhiên, trong nền kinh tế đầy biến động rủi ro đòi hỏi mỗi chủ thể kinh tế phải có khả
năng tài chính vững mạnh. Và vấn đề vốn đầu tư trong kinh tế hiện nay đang là vấn đề
nóng bỏng và nhạy cảm. Yêu cầu đặt ra là chúng ta cần phải có lượng vốn lớn đầu tư
vào nền kinh tế. Do đó, vai trò tín dụng ngân hàng trong hoạt động kinh tế là hết sức
quan trọng.
Nền kinh tế thị trường tại Việt Nam đang trên đà phát triển một cách mạnh mẽ,
chúng ta đang có rất nhiều điều kiện thuận lợi để tiến lên một nước công nghiệp tiên
tiến. Đồng thời, ngành ngân hàng luôn có ảnh hưởng to lớn trong các hoạt động kinh
doanh của một nước. Để đáp ứng nhu cầu cấp thiết của nền kinh tế về vấn đế vốn đòi
hỏi mỗi ngân hàng cần phải có chính sách tín dụng cho phù hợp, hiệu quả cao, rủi ro
thấp nhất có thể. Trước tình hình hội nhập của toàn bộ nền kinh tế, cũng như của ngành
ngân hàng nói riêng, yêu cầu đặt ra đối với hệ thống Ngân hàng TMCP Á Châu và Chi
nhánh Tiền Giang là phải hạn chế thấp nhất rủi ro trong hoạt động kinh doanh của
mình đặc biệt là trong hoạt động tín dụng.
1.2 Tính cấp thiết của đề tài
Từ những phân tích trên, công tác quản trị rủi ro tín dụng tại các ngân hàng nói
chung và tại Ngân hàng TMCP Á Châu - Chi nhánh Tiền Giang nói riêng cần có những
bước tiến để phát huy hiệu quả tốt hơn. Nhận thức được sự quan trọng của vấn đề quản
trị rủi ro tín dụng, em đã lựa chọn đề tài: “Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng
TMCP Á Châu Chi nhánh Tiền Giang”.
2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI
2.1 Mục tiêu tổng quát:


Trang 2

Phân tích thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu – Chi
nhánh Tiền Giang và từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản trị rủi

ro tín dụng.
2.2 Mục tiêu cụ thể:
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận liên quan đến quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng
thương mại.
- Phân tích thực trạng công tác quản trị rủi ro tín dụng và một số yếu tố ảnh hưởng đến
chất lượng, hiệu quả trong công tác quản trị rủi ro tín dụng ngân hàng.
- Đề ra các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng
TMCP Á Châu – Chi nhánh Tiền Giang.
3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
Trong quá trình nghiên cứu, luận văn cần đặt ra một số câu hỏi sau:
- Công tác tổ chức quản trị rủi ro tín dụng tại ACB CN Tiền Giang giai đoạn 2014
-2016 ra sao?
- Kết quả đã đạt được trong công tác quản trị rủi ro tín dụng tại ACB CN Tiền Giang ra
sao?
- Những mặt tồn tại, hạn chế trong hoạt động quản trị rủi ro tín dụng tại ACB CN Tiền
Giang?
- Đâu là giải pháp nhằm nâng cao công tác quản trị rủi ro tín dụng?
4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
4.1 Phạm vi không gian
Trong quá trình hoạt động của Ngân hàng TMCP Á Châu - Chi nhánh Tiền Giang
có rất nhiều dạng rủi ro, các loại rủi ro này có thể được chia thành: rủi ro hoạt động, rủi
ro môi trường, rủi ro tài chính,…. Do thời gian nghiên cứu và khả năng tiếp nhận của
em có hạn nên trong nội dung đề tài nghiên cứu tập trung tại phạm vi không gian tại
Ngân hàng TMCP Á Châu - Chi nhánh Tiền Giang.


Trang 3

4.2 Phạm vi thời gian
Luận văn trình bày dựa trên những thông tin số liệu qua ba năm 2014, 2015, 2016

của Ngân hàng TMCP Á Châu - Chi nhánh Tiền Giang.
4.3 Phạm vi đối tượng nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á
Châu – Chi nhánh Tiền Giang.
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Vận dụng kiến thức đã học ở trường, kiến thức tích lũy được trong quá trình học
tập và nghiên cứu qua sách báo, luận văn sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau
đây: Tác giả kết hợp phương pháp định tính kết hợp với định phương pháp định lượng
đi từ cơ sở lý thuyết đến thực tế nhằm giải quyết và làm sáng tỏ mục đích nghiên cứu
của luận văn.
6. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Trong phạm vi luận văn này tác giả nghiên cứu các vấn đế liên quan đến việc
quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu – Chi nhánh Tiền Giang giai
đoạn từ năm 2014 đến năm 2016. Nội dung nghiên cứu được chia thành 3 phần, cụ thể
như sau:
- Thứ nhất, nghiên cứu tổng quan các vấn đề liên quan đến việc quản trị rủi ro tín dụng
tại các NHTM.
- Thứ hai, nghiên cứu thực trạng công tác tổ chức quản trị rủi ro tín dụng và các nhân
tố ảnh hưởng đến công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu – Chi
nhánh Tiền Giang.
- Thứ ba, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại
Ngân hàng TMCP Á Châu – Chi nhánh Tiền Giang.


Trang 4

7. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI
- Thứ nhất, nghiên cứu công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu
nói chung và tại Ngân hàng TMCP Á Châu - Chi nhánh Tiền Giang nói riêng trong giai
đoạn 2014 – 2016.

- Thứ hai, phân tích những mặt hạn chế trong công tác quản trị rủi ro tại Ngân hàng
TMCP Á Châu - Chi nhánh Tiền Giang; từ đó đề xuất những giải pháp cần thiết nhằm
nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu – Chi nhánh
Tiền Giang.
8. TỔNG QUÁT VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU
Hoạt động tín dụng của ngân hàng hàng chủ yếu là đi cho vay khách hàng. Hoạt
động tín dụng này đóng góp lớn vào lợi nhuận của ngân hàng, nhưng đồng thời vẫn
tiềm ẩn nhiều rủi ro. Vì vậy, vấn đề quản trị rủi ro tín dụng là một đề tài được nhiều
học viên cao học, nghiên cứu sinh và các chuyên gia kinh tế quan tâm nghiên cứu:
- Luận án tiến sĩ kinh tế, với đề tài: “Quản trị tín dụng của các Ngân hàng TMCP trên
địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh” của nghiên cứu sinh: Trần Trung Tường, bảo vệ tại
Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh năm 2011. (Nguồn: Trần Trung Tường, 2011).
Kết quả đạt được: Luận án tập trung nghiên cứu về quản trị rủi ro tín dụng của khối
ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, tập trung là giai
đoạn 2005 - 2009 trước và sau khi Việt Nam chính thức là thành viên của Tổ chức
thương mại thế giới (WTO). Khoảng trống của công trình nghiên cứu đó là chỉ giới hạn
trong nghiên cứu quản trị tín dụng của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn
thành phố Hồ Chí Minh, luận án không đi sâu nghiên cứu về quản trị rủi ro tín dụng tại
một chi nhánh ngân hàng trong giai đoạn hiện nay ra sao.
- Luận văn tiến sỹ thực hiện tại Trường Đại học Ngân hàng Tp.HCM năm 2015 của
Dương Ngọc Hào về “Giải pháp cơ bản hoàn thiện quản trị rủi ro tại các Ngân hàng
thương mại Việt Nam”. Kết quả đạt được: Luận án nghiên cứu thực trạng quản trị rủi
ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam giai đoạn từ năm 2009 đến năm
2013 từ đó xác định được điểm mạnh, điểm yếu, cũng như những hạn chế trong công


Trang 5

tác quản trị rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam. Trên cơ sở đó,
Luận án đưa ra được 6 nhóm giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động quản trị rủi ro tín

dụng tại các ngân hàng thương mại Việt nam. Khoảng trống của nghiên cứu: Luận án
nghiên cứu dựa trên việc chia các ngân hàng thương mại Việt Nam thành 3 nhóm dựa
trên qui mô truyền thống do đó không thể bao quát hết từng khía cạnh chi tiết trong
quản trị rủi ro tín dụng của từng ngân hàng thương mại Việt Nam nói chung và Ngân
hàng TMCP Á Châu CN Tiền Giang nói riêng.
- Luận án tiến sỹ kinh tế, với tên đề tài “Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông
nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam” của nghiên cứu sinh Nguyễn Hùng Tiến bảo
vệ tại Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM năm 2016. Kết quả đạt được: Luận án tìm
ra và khẳng định một số nguyên nhân gây ra rủi ro tín dụng tại Agribank và làm rõ
những biện pháp Agribank đang triển khai giải quyết tuy nhiên những biện pháp này
vẫn chưa giải quyết được những tồn tại, yếu kém trong công tác quản trị rủi ro tín dụng
của Agribank. Luận án đề xuất được hệ thống giải pháp đồng bộ trong công tác quản trị
rủi ro tín dụng tại Agribank. Khoảng trống của nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu dựa
trên một ngân hàng thương mại Nhà nước hoạt động tín dụng chủ yếu là nông nghiệp –
nông thôn, trong khi đó các ngân hàng thương mại tại Việt Nam khá đa dạng và hiện
nay chủ yếu là ngân hàng thương mại cổ phần với tỷ trọng sở hữu vốn của Nhà nước
khác nhau, đối tượng khách hàng khác nhau, thị trường khác nhau,... do vậy nội dung
nghiên cứu Luận văn này không bao quát được thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại
các ngân hàng thương mại Việt Nam.
- Bài viết “Nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại các Ngân hàng thương mại
Việt Nam” của tác giả Nguyễn Thị Loan, đăng trên Tạp chí Ngân hàng số 1 + 2 Tháng 01 năm 2012. Kết quả đạt được: Công trình tập trung nghiên cứu thực tế để tìm
ra hạn chế trong công tác quản trị rủi ro nói chung và quản trị rủi ro tín dụng nói riêng
tại ngân hàng thương mại Việt Nam giai đoạn năm 2006 đến năm 2010 từ đó đề xuất
biện pháp nâng cao năng lực quản trị rủi ro nói chung và quản trị rủi ro tín dụng nói
riêng tại ngân hàng thương mại Việt Nam. Khoảng trống của nghiên cứu: Công trình
nghiên cứu chung thực trạng quản trị rủi ro và quản trị rủi ro tín dụng cho cả hệ thống


Trang 6

NHTM Việt Nam không tập trung nghiên cứu tại Ngân hàng TMCP Á Châu – Chi
nhánh Tiền Giang. Thời gian nghiên hạn chế trong giai đoạn từ năm 2006 đến 2010
nên chưa phản ánh được những vấn đề liên quan đến rủi ro tín dụng tại các ngân hàng
thương mại Việt Nam giai đoạn hiện nay.
9. KẾT CẤU CỦA ĐỀ TÀI
Ngoài phần mở đầu vả kết luận, luận văn được trình bày làm 3 chương:
Chương 1: Những vấn đề cơ bản về rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng của ngân
hàng thương mại
Chương 2: Phân tích thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu
– Chi nhánh Tiền Giang
Chương 3: Các giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân
hàng TMCP Á Châu – Chi nhánh Tiền Giang
10. TÓM TẮT ĐỀ TÀI
Nghiên cứu nhằm mục tiêu xác định, đánh giá rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro
tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu – Chi nhánh Tiền Giang
Trên cơ sở những lý luận về rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng. Luận văn
tiến hành phân tích thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu –
Chi nhánh Tiền Giang, từ đó chỉ ra những mặt tiêu cực và hạn chế trong công tác quản
trị rủi ro tín dụng.
Cuối cùng, trên cơ sở lý luận về rủi ro tín dụng, kết hợp với những mặt tiêu cực
và hạn chế, luận văn sẽ đề ra một số giải pháp và kiến nghị nằng nâng cao khả năng
quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu – Chi nhánh Tiền Giang.


Trang 7

CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN LIÊN QUAN ĐẾN QUẢN TRỊ RỦI RO TẠI
CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1 Rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại
1.1.1 Khái niệm rủi ro tín dụng

Rủi ro tín dụng là rủi ro tiềm ẩn phát sinh trong quá trình cấp tín dụng của ngân
hàng, khi khách hàng không trả được nợ hay khách hàng trả nợ không đúng thời hạn
theo thỏa thuận ban đầu với ngân hàng.
Từ đó, có thể nói rủi ro tín dụng xuất hiện trong tất cả các hình thức cấp tín dụng
như: tài trợ thương mại trong nước, tài trợ xuất nhập khẩu, cho thuê tài chính, tài trợ
các dự án, bảo lãnh, bao thanh toán, chiết khấu các chứng từ có giá.
1.1.2 Phân loại rủi ro tín dụng
Có nhiều cách phân loại rủi ro tín dụng tùy theo mục đích, yêu cầu nghiên cứu.
Nếu căn cứ vào nguyên nhân phát sinh rủi ro thì rủi ro tín dụng được phân chia như
sơ đồ sau:
Rui ro tin dung
(Rui ro mât vôn)

Rui ro danh muc
(Liên quan đên danh
muc cac khoan cho
vay)

Rui ro giao dich
(Rui ro liên quan đên
môt khoan cho vay)

Rui ro
Lưa chon
(Liên quan
đên đanh
gia môt
khoan cho
vay)

Rui ro bao
đam (Liên
quan đên
Chinh
sach và
hơp đông
cho vay)

Rui ro
nghiêp vu
(Liên quan
đên viêc
theo doi
khoan cho
vay)

Hinh 1.1: Rui ro tin dung
Nguôn: Sách quản trị ngân hàng

Rui ro nôi
tai (Liên
quan đên
tưng loai
cho vay)

Rui ro tâp
trung cho
vay (Liên
quan đên
kem đa

dang hoa
cho vay)


Trang 8

Từ đồ hình trên rủi ro tín dụng được làm hai nhóm chính là: Rủi ro giao dịch
(Rủi ro liên quan đến một khoản cho vay); Rủi ro danh mục (Rủi ro liên quan đến
danh mục các khoản cho vay).
- Rủi ro giao dịch: là hình thức rủi ro tín dụng nguyên nhân phát sinh từ những hạn
chế trong quá trình giao dịch, xét duyệt cho vay, đánh giá khách hàng. Rủi ro giao
dịch cấu thành bởi: rủi ro lựa chọn, rủi ro bảo đảm, rủi ro nghiệp vụ.
+ Rủi ro lựa chọn: là rủi ro có liên quan đến quá trình đánh giá, phân tích tín
dụng để ngân hàng phê duyệt cho vay một phương án kinh doanh hiệu quả.
+ Rủi ro bảo đảm: là rủi ro phát sinh từ các tiêu chuẩn đảm bảo như các điều
khoản trong hợp đồng tín dụng, các loại tài sản đảm bảo, chủ thể đảm bảo, cách
thức đảm bảo, mức cho vay trên giá trị tài sản đảm bảo.
+ Rủi ro nghiệp vụ: là rủi ro liên quan đến công tác quản lý khoản vay, hoạt
động cho vay, bao gồm cả việc sử dụng hệ thống xếp hạng cho vay và kỹ thuật
xử lý các khoản cho vay có vấn đề.
- Rủi ro danh mục: là hình thức rủi ro tín dụng do nguyên nhân phát sinh từ những
hạn chế trong quá trình quản lý danh mục cho vay của ngân hàng. Nó được chia làm
hai loại: rủi ro nội tại và rủi ro tập trung.
+ Rủi ro nội tại: là rủi ro xuất phát từ các yếu tố, đặc điểm riêng bên trong của
mỗi chủ thể đi vay, ngành nghề, lĩnh vực kinh tế. Nó xuất phát từ đặc điểm hoạt
động, đặc điểm sử dụng vốn vay của khách hàng.
+ Rủi ro tập trung: là rủi ro phát sinh trong trường hợp ngân hàng tập trung cho
vay quá nhiều đối với một khách hàng, nhóm khách hàng, cho vay quá nhiều
khách hàng hoạt động trong cùng một ngành nghề, lĩnh vực kinh tế, một khu vực
địa lý nhất định,…

1.1.3 Các nguyên nhân gây ra rủi ro tín dụng
Hoạt động tín dụng là hoạt động mang lại thu nhập chính cho các ngân hàng
thương mại (Đóng góp trung bình khoảng 70%-80% thu nhập trung bình của ngân
hàng). Nhưng hoạt động tín dụng chứa đựng nhiều nghiệp vụ phức tạp và tiềm ẩn


Trang 9

nhiều rủi ro, có thể gây thiệt hại lớn cho ngân hàng thương mại. Sau đây là các
nguyên nhân chính gây rủi ro tín dụng.
1.1.3.1 Nguyên nhân khách quan
- Các yếu tố kinh tế: như tình hình phát triển kinh tế của quốc gia, chu kỳ kinh tế, lạm
phát, thất nghiệp, thu nhập bình quân của người dân, mức tăng trưởng GDP, chính
sách kinh tế của chính phủ trong từng thời kỳ,…
- Các yếu tố chính trị: như tình hình an ninh quốc phòng, chính sách đối nội, đối
ngoại của nhà nước trong từng thời kỳ,… cũng ảnh hưởng rất lớn đến các hoạt động
tín dụng của ngân hàng.
- Các yếu tố pháp lý: bao gồm sự đồng bộ và đầy đủ của hệ thống pháp luật, các văn
bản hướng dẫn, sự hiệu quả của các cơ quan pháp luật cấp độ địa phương,… Không
chỉ ảnh hưởng trong quá trình cho vay mà còn trong quá trình xử lý nợ quá hạn ngân
hàng.
- Các yếu tố xã hội: trình độ dân trí, niềm tin, tâm lý và thị hiếu tiêu dùng làm thay
đổi lớn sự phát triển của một số nhóm ngành ảnh hưởng đến hoạt động tín dụng.
- Các yếu tố kỹ thuật: trình độ khoa học công nghệ, internet, ứng dụng các công nghệ
mới vào điều hành và quản lý hoạt động tín dụng.
- Các yếu tố về môi trường như là: thời tiết, dịch bệnh, thiên tai….. cũng tác động lớn
đến các chủ thể đi vay và ảnh hưởng đến hoạt động tín dụng.
1.1.3.2 Nguyên nhân chủ quan
a) Từ phía khách hàng
- Về năng lực tài chính – tình hình sản xuất, kinh doanh: Năng lực tài chính yếu kém

của khách hàng thể hiện qua khả năng tham gia vốn tự có thấp, tỷ lệ nợ vay trên vốn
chủ sở hữu lớn. Tình hình sản xuất kinh doanh đi xuống, sản phẩm sản xuất không
bán được, thị phần thu hẹp, thua lỗ.
- Về khả năng quản lý, điều hành doanh nghiệp: Thể hiện qua cơ cấu tổ chức, bộ máy
hoạt động yếu kém, kế toán chưa đúng chuẩn mực. Quy mô quá lớn so với tầm quản


Trang 10

lý dễ gây ra thất thoát, thua lỗ. Khả năng thích nghi, thay đổi theo sự biến đổi của môi
trường kinh doanh.
- Khách hàng sử dụng vốn không đúng mục đích như thỏa thuận trong hợp đồng tín
dụng: biểu hiện thường gặp là dùng vốn ngắn hạn để đầu tư dự án trung dài hạn, đầu
tư bất động sản. Điều này dễ gây ra mất cân đối trong cấu trúc vốn. Sử dụng vốn kinh
doanh lĩnh vực ngoài ngành ban đầu, đầu tư chứng khoán, buôn lậu,…
- Ngoài ra, còn có các nguyên nhân khác như: khách hàng có hành vi lừa đảo, vi
phạm pháp luật, … cũng gây ra các rủi ro tín dụng cho ngân hàng.
b) Từ phía ngân hàng
- Năng lực điều hành, quản lý, kiểm soát: là yếu tố quan trọng quyết định đến hiệu
quả hoạt động của ngân hàng. Thông qua các hệ thống chính sách, quy trình và tổ
chức thực hiện bởi Hội đồng quản trị, ban tổng giám đốc, ban giám đốc tại các chi
nhánh, phòng giao dịch. Quy trình, chính sách chưa phù hợp, thiếu kiểm soát, dẫn đến
rủi ro cho ngân hàng.
- Chính sách tín dụng không phù hợp: Cho vay tập trung quá nhiều vào một ngành
nghề, lĩnh vực, nhóm khách hàng có nhiều rủi ro, bộ sản phẩm tín dụng chưa cải tiến
kịp thời so với sự thay đổi của tình hình kinh tế, xã hội dễ dẫn đến lạc hậu, thiếu thực
tế gây rủi ro tín dụng cho ngân hàng.
- Công tác thẩm định cho vay: Cán bộ thiếu năng lực, thiếu kiến thức, thiếu am hiểu
thị trường trong những lĩnh vực cho vay tiềm ẩn nhiều rủi ro. Bên cạnh đó, thông tin
không đầy đủ dễ dẫn đến đo lường không chính xác mức độ rủi ro của khoản vay để

có biện pháp quản lý hợp lý.
- Công tác quản lý, giám sát trong quá trình sử dụng vốn vay: thiếu giám sát, thiếu
quản lý chặt chẽ dễ dẫn đến việc sử dụng vốn của khách hàng không đúng mục đích,
không kịp thời phát hiện và xử lý khi có rủi ro xảy ra.
- Vấn đề đạo đức nghề nghiệp của cán bộ tín dụng: do đặc thù lĩnh vực tín dụng có
nhiều cám dỗ vật chất dễ dẫn đến một bộ phận không nhỏ cán bộ tín dụng bị sa ngã,


Trang 11

cấu kết với khách hàng thẩm định không đúng thực tế khách hàng, kê khống các giá
trị tài sản đảm bảo gây thất thoát lớn cho ngân hàng.
- Vấn đề về biện pháp đảm bảo: Việc thẩm định không đúng giá trị tài sản đảm bảo,
nhận nhiều tài sản đảm bảo có mức độ rủi ro cao, tính chất pháp lý chưa hoàn chỉnh
gây rủi ro tiềm ẩn lớn cho ngân hàng. Bên cạnh đó, tài sản đảm bảo có biến động giá
giảm mạnh, tình hình sử dụng tài sản đảm bảo là máy móc thiết bị, phương tiện vận
tải nhiều dẫn đến khấu hao nhanh cũng tiềm ẩn rủi ro cho ngân hàng.
1.1.4 Những ảnh hưởng của rủi ro tín dụng đến ngân hàng thương mại và nền
kinh tế.
Ảnh hưởng của rủi ro tín dụng đến ngân hàng: Hoạt động chính của ngân hàng là
huy động vốn từ các chủ thể trong nền kinh tế và cho vay lại các chủ thể trong nền
kinh tế. Việc ngân hàng vẫn phải trả gốc, lãi cho các chủ thể gửi vào ngân hàng mà lại
không thu được gốc, lãi của người đi vay do xảy ra rủi ro tín dụng sẽ dẫn đến việc
ngân hàng bị giảm lợi nhuận do trích lập dự phòng lớn, thậm chí có thể bị ảnh hưởng
đến hình ảnh của ngân hàng, mất thanh khoản gây ra phá sản ngân hàng.
Ảnh hưởng đến nền kinh tế: Ngân hàng là một trung gian tài chính nên việc rủi
ro tín dụng xảy ra sẽ dẫn đến ngân hàng mất thanh khoản, gây thiệt hại cho các chủ
thể gửi tiền vào ngân hàng đó. Bên cạnh đó, công tác cho vay ra các chủ thể khác
trong nền kinh tế cũng bị ảnh hưởng. Từ việc này sẽ gây ra một loạt các đổ vỡ của hệ
thống tài chính, tăng tỷ lệ thất nghiệp, tăng lạm phát, suy thoái kinh tế, xã hội không

ổn định.
1.2 Quản trị rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại
1.2.1 Khái niệm về quản trị rủi ro tín dụng
Quản trị rủi ro tín dụng là toàn bộ quá trình nhận diện, đo lường, đánh giá, giám
sát, kiểm soát và báo cáo rủi ro tín dụng nhằm tối đa hóa lợi nhuận trong phạm vi
mức độ rủi ro chấp nhận được.
1.2.2 Mục tiêu của quản trị rủi ro tín dụng
- Đảm bảo an toàn cho hoạt động của ngân hàng.


Trang 12

- Góp phần gia tăng lợi nhuận từ hoạt động tín dụng ngân hàng.
- Dự báo, phát hiện các rủi ro tiềm ẩn: phát hiện các biến cố không có lợi, ngăn chặn
các tình huống không có lợi đã và đang xảy ra và có thể lan ra phạm vi rộng. Giải
quyết các hậu quả rủi ro để hạn chế thiệt hại cho ngân hàng.
- Thực hiện phòng chống rủi ro được thực hiện bởi nhân viên và lãnh đạo ngân hàng.
- Quản trị đề ra các mục tiêu cụ thể giúp ngân hàng đi đúng hướng và phải có kế
hoạch hành động cụ thể để thực hiện các mục tiêu này hiệu quả.
1.2.3 Các phương pháp quản trị rủi ro tín dụng
- Thực hiện đúng các quy định của pháp luật về cho vay, bảo lãnh, cho thuê tài chính,
chiết khấu, bao thanh toán và bảo đảm tiền vay; xem xét và quyết định việc cho vay có
bảo đảm bằng tài sản, hoặc không có bảo đảm bằng tài sản, cho vay có đảm bảo bằng
tài sản hình thành từ vốn vay, tránh các vướng mắc khi xử lý tài sản bảo đảm để thu hồi
nợ vay. Đặc biệt chú trọng thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng, không
để nợ xấu gia tăng.
- Phải tăng cường kiểm tra, giám sát việc chấp hành các nguyên tắc, thủ tục cho vay và
cấp tín dụng khác, tránh xảy ra sự cố gây thất thoát tài sản; sắp xếp lại bộ máy, tăng
cường công tác đào tạo cán bộ để đáp ứng yêu cầu kinh doanh trong điều kiện hội nhập
quốc tế.

- Xây dựng hệ thống xếp hạng tín dụng phù hợp với hoạt động kinh doanh, đối tượng
khách hàng, tính chất rủi ro các khoản nợ của NHTM.
- Thực hiện chính sách quản lý rủi ro tín dụng, mô hình giám sát rủi ro tín dụng,
phương pháp xác định và đo lường rủi ro tín dụng có hiệu quả, trong đó bao gồm cách
thức đánh giá về khả năng trả nợ của khách hàng, hợp đồng tín dụng, các tài sản bảo
đảm, khả năng thu hồi nợ và quản lý nợ của NHTM.
- Thực hiện các quy định đảm bảo kiểm soát rủi ro và an toàn hoạt động tín dụng. Xây
dựng và thực hiện đồng bộ hệ thống quy chế, quy trình nội bộ về quản lý rủi ro; trong
đó chú trọng việc xây dựng chính sách DN vay vốn, sổ tay tín dụng, quy định về đánh


Trang 13

giá, xếp hạng cho vay, đánh giá chất lượng tín dụng và xử lý các khoản nợ xấu.
Mở rộng tín dụng trung và dài hạn ở mức thích hợp, đảm bảo cân đối thời hạn cho vay
với nguồn vốn huy động.
Thực hiện đúng quy định về giới hạn cho vay, bảo lãnh, cho thuê tài chính, chiết khấu,
thanh toán đối với một khách hàng và các tỷ lệ an toàn hoạt động kinh doanh.
- Đối với trường hợp chai ỳ trả nợ vay, các tổ chức tín dụng cần áp dụng các biện pháp
kiên quyết, đúng pháp luật để thu hồi nợ vay, kể cả việc xử lý tài sản thế chấp, cầm cố
và bảo lãnh, khởi kiện lên cơ quan tòa án.
- Phân tán rủi ro trong cho vay: Không dồn vốn cho vay quá nhiều đối với một khách
hàng hoặc không tập trung cho vay quá nhiều vào một ngành, lĩnh vực có rủi ro cao.
- Thực hiện tốt việc thẩm định khách hàng và khả năng trả nợ.
- Bảo hiểm tiền vay, nghĩa là ngân hàng chuyển toàn bộ rủi ro cho cơ quan bảo hiểm
chuyên nghiệp.
- Phai có chinh sach tin dung hơp lý và duy trì cac khoan dư phòng để đôi phó rui ro.
- Thực hiện quản lý rủi ro tín dụng thông qua công cụ tín dụng phái sinh.
Công cụ tín dụng phái sinh là các hợp đồng tài chính được ký kết bởi các bên tham gia
giao dịch tín dụng (NH, công ty tài chính, công ty bảo hiểm, nhà đầu tư...) nhằm đưa ra

những khoản đảm bảo chống lại sự dịch chuyển bất lợi về chất lượng tín dụng của các
khoản đầu tư hoặc những tổn thất liên quan đến tín dụng. Đây là công cụ hiệu quả giúp
NH giảm thiểu rủi ro tín dụng và rủi ro lãi suất.
1.2.4 Các mô hình lượng hóa về đánh giá rủi ro tín dụng
Hiện tại, các ngân hàng đều xây dựng cho mình một mô hình phù hợp để lượng
hóa mức độ rủi ro tín dụng của khách hàng trên cơ sở thu thập thông tin của khách
hàng. Ngoài việc đảm bảo lượng hóa các mức độ rủi ro để xác định phần bù rủi ro,
giới hạn tín dụng, trích lập dự phòng nhưng đồng thời vẫn phải đảm bảo cho công tác
phát triển kinh doanh của ngân hàng. Một số mô hình điển hình như sau: hiện có rất
nhiều phương pháp như: SWOT, CAMPARI, 5C,... Nhưng hiện tại mô hình 5C được