100 bai tho hay nhat the ky unknown

Table of Contents
Nguyên tiêu
Ngày hòa bình đầu tiên
Những bóng người trên sân ga
Tạm biệt Huế
Vào chùa
Sư đoàn
Chiếc xe xác qua phường Dạ Lạc
Núi đôi
Bên kia sông Đuống
Tràng Giang
Dọn về làng
Quê hương
Say đi em
Miền trung
Đường về quê mẹ
Anh đừng khen em
Nguyệt cầm
Cô bộ đội ấy đã đi rồi
Tây tiến
Lên Côn Sơn
Đò lèn
Chiều
Thăm mả cũ bên đường
Cha tôi
Mẹ và quả
Núi Mường Hung dòng sông Mã
Mắt buồn
Hai sắc hoa Tigon
Đọc thơ Ức Trai
Bài thơ tình ở Hàng Châu

Trở về quê nội
Đêm mưa
Những đứa trẻ chơi trước cửa đền
Cửu Long giang ta ơi
Đêm nay Bác không ngủ
Nỗi niềm Thị Nở
Đường khuya trở bước
Người về
Đồng chí
Khi con Tu hú
Lên Cấm Sơn
Lời nói dối nhân ái
Gánh nước đêm
Tỳ Bà
Gửi Bác Trần Nhuận Minh
Thu điếu
Bến Mi Lăng
Tháp Chàm
Ông đồ
Đèo cả


100 BÀI THƠ HAY NHẤT THẾ KỶ XX

Mục Lục


1. Nguyên tiêu - Hồ Chí Minh

2. Ngày hòa bình đầu tiên - Phùng Khắc Bắc
3. Những bóng người trên sân ga - Nguyễn Bính
4. Tạm biệt Huế - Thu Bồn
5. Vào chùa - Đồng Đức Bốn
6. Sư đoàn - Phạm Ngọc Cảnh
7. Chiếc xe xác qua phường Dạ Lạc - Văn Cao
8. Núi đôi - Vũ Cao
9. Bên kia sông Đuống - Hoàng Cầm
10. Tràng Giang - Huy Cận
11. Dọn về làng - Nông Quốc Chấn
12. Quê hương - Nguyễn Bá Chung
13. Say đi em - Vũ Hoàng Chương
14. Miền trung - Hoàng Trần Cương
15. Đường về quê mẹ - Đoàn Văn Cừ
16. Anh đừng khen em - Lâm Thị Mỹ Dạ
17. Nguyệt cầm - Xuân Diệu
18. Cô bộ đội ấy đã đi rồi - Phạm Tiến Duật
19. Tây tiến - Quang Dũng
20. Lên Côn Sơn - Khương Hữu Dụng
21. Đò lèn - Nguyễn Duy
22. Chiều - Hồ Dzếnh
23. Thăm mả cũ bên đường - Tản Đà
24. Cha tôi - Lê Đạt
25. Mẹ và quả - Nguyễn Khoa Điềm
26. Núi Mường Hung dòng sông Mã - Cầm Giang
27. Mắt buồn - Bùi Giáng


28.
29.

30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.

Hai sắc hoa Tigon - TTKH
Đọc thơ Ức Trai - Sóng Hồng
Bài thơ tình ở Hàng Châu - Tế Hanh
Trở về quê nội - Ca Lê Hiến
Đêm mưa - Hoàn
Những đứa trẻ chơi trước cửa đền - Thi Hoàng
Cửu Long giang ta ơi - Nguyên Hồng
Đêm nay Bác không ngủ - Minh Huệ
Nỗi niềm Thị Nở - Quang Huy
Đường khuya trở bước - Đinh Hùng
Người về - Hoàng Hưng
Đồng chí - Chính Hữu
Khi con Tu hú - Tố Hữu
Lên Cấm Sơn - Thôi Hữu
Lời nói dối nhân ái - Trang Thế Hy
Gánh nước đêm - Á Nam Trần Tuấn Khải
Tỳ Bà - Bích Khê
Gửi Bác Trần Nhuận Minh - Trần Đăng Khoa
Thu điếu - Nguyễn Khuyến
Bến Mi Lăng - Yến Lan
Tháp Chàm - Văn Lê
Ông đồ - Vũ Đình Liên
Đèo cả - Hữu Loan
Viếng bạn - Hoàng Lộc
Tiếng thu - Lưu Trọng Lư
Nhớ rừng - Thế Lữ
Một vị tướng về hưu - Nguyễn Đức Mậu
Những mùa trăng mong chờ - Lê Thị Mây
Dặn con - Trần Nhuận Minh
Hội Lim - Vũ Đình Minh

Khóc người vợ hiền - Tú Mỡ


59. Cuộc chia ly màu đỏ - Nguyễn Mỹ
60. Quê hương - Giang Nam
61. Thị Màu - Anh Ngọc
62. Nhớ - Hồng Nguyên
63. Trời và Đất - Phan Thị Thanh Nhàn
64. Người đàn bà ngồi đan - Ý Nhi
65. Nhớ máu - Trần Mai Ninh
66. Mẹ - Nguyễn Ngọc Oánh
67. Bông và Mây - Ngô Văn Phú
68. Muôn vàn tình thương yêu trùm lên khắp quê hương Việt
Phương
69. Đợi - Vũ Quần Phương
70. Tên làng - Y Phương
71. Lời mẹ dặn - Phùng Quán
72. Có khi nào - Bùi Văn Quốc
73. Tự hát - Xuân Quỳnh
74. Áo lụa Hà Đông - Nguyên Sa
75. Bài thơ của một người yêu nước - Trần Vàng Sao
76. Người đẹp - Lò Ngân Sủi
77. Đồng dao cho người lớn - Nguyễn Trọng Tạo
78. Tống biệt hành - Thâm Tâm
79. Dấu chân qua trảng cỏ - Thanh Thảo
80. Đất nước - Nguyễn Đình Thi
81. Những người đàn bà gánh nước sông - Nguyễn Quang
Thiều
82. Nghe tiếng cuốc kêu - Hữu Thỉnh
83. Bao giờ trở lại - Hoàng Trung Thông

84. Bờ sông vẫn gió - Trúc Thông
85. Bến đò ngày mưa - Anh Thơ
86. Thăm lúa - Trần Hữu Thung


87. Cổ lũy cô thôn - Phạm Thiên Thư
88. Nói sao cho vợi - Thu Trang
89. Mưa đêm lều vó - Trần Huyền Trân
90. Bên mộ cụ Nguyễn Du - Vương Trọng
91. Nhớ Huế quê tôi - Thanh Tịnh
92. Màu thời gian - Đoàn Phú Tứ
93. Đây thôn Vĩ Dạ - Hàn Mặc Tử
94. Nhớ vợ - Cầm Vĩnh Ui
95. Em tắm - Bạc Văn Ùi
96. Một ngày ta ngoái lại - Đinh Thị Thu Vân
97. Tổ quốc ta bao giờ đẹp thế này chăng - Chế Lan Viên
98. Bếp lửa - Bằng Việt
99. Vườn trong phố - Lưu Quang Vũ
100. Thương vợ - Trần Tế Xương



Nguyên tiêu
(Hồ Chí Minh)
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên
Xuân giang, xuân thuỷ tiếp xuân thiên
Yên ba thâm sứ đàm quân sự
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
(1948)
Dịch nghĩa

Rằm tháng riêng
Rằm xuân lồng lộng trăng soi
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân
Giữa dòng bàn bạc việc quân
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền
(Dịch: Xuân Thuỷ)


Ngày hòa bình đầu tiên
(Phùng Khắc Bắc)
Những sợi nắng xuyên qua nhà mình
Thành những mũi tên
Thành những viên đạn
Bắn tiếp và anh không gì che chắn
Phải nhận tất cả
Vẫn anh
Hôm qua chưa nhận được một viên đạn
Hôm nay nhận được lỗ thủng
Anh về quê không mang súng
Vũ khí lúc này là hai bàn tay...
Mẹ giục ăn cơm no
Hoà bình trong canh cua, rau mồng tơi, cà
Và
Mùi ổ rơm


Những bóng người trên sân ga
(Nguyễn Bính)
Những cuộc chia lìa khởi từ đây
Cây đàn sum họp đứt tuôn dây

Những lời bèo bọt, thân đơn chiếc
Lần lượt theo nhau suốt tháng ngày
Có lần tôi thấy hai cô bé
Sát má vào nhau khóc sụt sùi
Hai bóng chung lưng thành một bóng
Đường về nhà chị chắc xa xôi
Có lần tôi thấy một người yêu
Tiễn một người yêu một buổi chiều
ở một ga nào xa vắng lắm
Họ cầm tay họ bóng xiêu xiêu
Hai chàng tôi thấy tiễn đưa nhau
Kẻ ở sân ga kẻ cuối tàu
Họ giục nhau về ba bốn bận
Bóng nhòa trong bóng tối từ lâu
Có lần tôi thấy vợ chồng ai
Thèn thẹn chia tay bóng chạy dài
Chị mở khăn trầu anh thắt lại
Mình về nuôi lấy mẹ, mình ơi!


Có lần tôi thấy một bà già
Đưa tiễn con đi một chốn xa
Tàu chạy lâu rồi bà vẫn đứng
Lưng còng đổ bóng xuống sân ga
Có lần tôi thấy một người đi
Chẳng biết về đâu nghĩ ngợi gì
Chân bước hững hờ theo bóng lẻ
Một mình làm cả cuộc phân ly

Những chiếc khăn màu thổn thức bay

Những bàn tay vẫy những bàn tay
Những đôi mắt ướt nhìn đôi mắt
Buồn ở đâu hơn ở chốn này
Tôi đã từng chờ những chuyến xe
Đã từng đưa đón kẻ đi về
Sao nhà ga ấy sân ga ấy
Chỉ để cho lòng dấu biệt ly


Tạm biệt Huế
(Thu Bồn)
Bỡi vì em dắt anh lên những ngôi đền cổ
Chén ngọc giờ chìm dưới đáy sông sâu
Những lăng tẩm như hoàng hôn
Chống lại ngày ngày quên lãng
Mặt trời vàng và mắt em nâu
Xin chào Huế một lần anh đến
Để ngàn lần anh nhớ trong mơ
Em rất thực nắng thì mờ ảo
Xin đừng lầm em với cổ đô
Áo trắng hỡi thuở tìm em không thấy
Nắng minh mang mấy nhịp Tràng Tiền
Nón rất Huế mà đời không phải thế
Mặt trời lên từphía nón em nghiêng
Nhịp cầu cong và con đường thẳng
Một đời anh tìm mãi Huếnơi đâu
Con sông dùng dằng con sông chảy ngược
Sông chảy vào lòng nên Huế rất sâu
Tạm biệt Huế với em là tiễn biệt
Hải Vân ơi xin người đừng tắt ngọn sao khuya

Tạm biệt nhé với chiếc hôn thầm lặng
Anh trở về hoá đá phía bên kia.


( Huế, 1980)


Vào chùa
(Đồng Đức Bốn)
Đang trưa ăn mày vào chùa
Sư ra cho một lá bùa rồi đi
Lá bùa chẳng biết làm gì
Ăn mày nhét túi lại đi ăn mày.


Sư đoàn
(Phạm Ngọc Cảnh)
Sẽ có những sư đoàn thép
Bất kỳ nơi đâu
Không khuất phục tù đày chém giết
Nơi đâu
Người sống nợ nần người đã chết
Bất kỳ nơi đâu
Từ một cây "mút nhét"
Một sải xuồng bơi
Một nọc ong châm góp làm sự nghiệp
Gốc tre xanh thắng trận cả ba đời
Ba mươi triệu tấm lòng xông ra tuyến lửa
Vạch lối điều quân
Vai chảy xe thồ

Trồng cây xanh che chở
Mỗi bước quân đi
Đánh trận trường kỳ
Đêm trước nấp trong lùm bắn tỉa
Sớm sau dàn trận chính qui
Đến trận bão hiệp đồng cả nước
Mỗi sư đoàn mang gió lốc bay đi ...
Đất giải phóng thênh thang
Sẽ cho ta dàn đội ngũ - sư đoàn
Phía trước gọi ta
Những Điện Biên vòng đai thép tung ra làm chiến dịch
Đòn gánh hậu phương vượt đèo đi phản kích
Hành quân


Hành quân
Trùng điệp những sư đoàn
Đi lên phía Bắc
Tràn về hướng Nam
Những vị tướng lại cầm quân đi đánh giặc
Trải bản đồ
Còn nguyên
Vạch chỉ đỏ thắt quanh hầm giặc Pháp
Bài học chiến tranh nhân dân
Lại tiếp
Trang Ấp Bắc - Plây me
Và chiến công lên ngực áo những binh nhì
Đất nước sẽ cho ta
Những chùm con số đẹp
Làm tên gọi khai sinh sư đoàn thép

Này đây
Doi cát Cửu Long xanh
Sư đoàn Châu Thổ
Giữa bãi sú, rừng tràm
Vụt đứng dậy sư đoàn Nam Bộ
Sư đoàn Tây Nguyên
Từ hầm chông bẫy đá cung tên
Này đây Cực Nam Phan Rang - Phan Thiết
Này đây Quảng Ngãi - Phú Yên
Trên nguồn xa Ô Lâu - Thạch Hãn
Sẽ tiến về
Sư đoàn Trị Thiên
Lại có một ngày
Mọi cửa ô xanh Sài Gòn hớn hở
Như Hà Nội đã từng


Ba mươi sáu đường hoa tung sóng đỏ
Phất rừng cờ thổi hồng ngọn gió
Đón con em
Đón những sư đoàn
Mang chiến thắng trở về
Rập bước
Ca vang !


Chiếc xe xác qua phường Dạ Lạc
(Văn Cao)
Ngả tư nghiêng ngiêng đốm lửa
Chập chờn ảo hoá tà ma...

Đôi dãy hồng lâu cửa mở phấn sa
Rũ rượi tóc những hình hài địa ngục
Lạnh ngắt tiếng ca nhi phách giục
Tình tang... Não nuột khóc tàn sương
Áo thế hoa rũ rượi lượn đêm trường
Từng mỹ thể rạc hơi đèn phù thể
Ta đi giữa đường dương thế
Bóng tối âm thầm rụng xuống chân cây...
Tiếng xe ma chở vội một đêm gầy
Xác truỵ lạc rũ bên thềm lá phủ
Ai hát khúc thanh xuân hờ ơi phấn nữ
Thanh xuân hờ thanh xuân
Bước gần ta chút nữa thêm gần
Khoảng giữa tuổi thanh xuân nghe loạn trùng hút tuỷ
Ai huỷ đời trên tang trống nhỉ?
Hay ác thần gõ quách nạo mồ khuya!
Đảo điên... mê say... Thể phách chia lìa
Nghe reo mạnh, chuỗi tiền cười lạnh lẽo!
Tiền rơi! Tiền rơi! Chùm sao huyền diệu
Lấy lánh hằng hà gạo rơi! Tiền rơi!
Vàng mấy lá thừa đãi mây phủ chiếu
Ngả tư nghiêng nghiêng chia nẻo


Dặt dìucung bậc âm dương
Tàn xuân nhễ nhại mưa cô tịch
Đầm đìa rả rích phương đông
Mang mang thở dài hồn đốt trích
Lưỡi thép trùng trùng khép cố đô
Cửa ô đau khổ

Bốn ngả âm u
( Nhà ta thuê néo gục tự mùa thu
Gác cô độc hướng về phường Dạ Lạc )
Đêm đêm, dài canh tan tác
Bốn vực nhạc động, vẫy người
Giãy đèn chao thắp đỏ quạnh máu đời
Ta về gác chiếu chăn gào tự tử
Trên đường tối đêm khoả thân khiêu vũ
Kèn nhịp xa diệu múa vô luân
Run rẩy giao duyên khối nhạc trầm trầm
Hun hút gió nâng cầm ca nặng nhọc
Kiếp người tang tóc
Loạn lạc đòi xương chất lên xương
Một nửa kêu than, ma đói sa trường
Còn một nửa lang thang tìm khoái lạc
Ngả tư nghiêng nghiêng xe xác
Đi vào ngõ khói công yên
Thấy bâng khuâng lối cỏ hư huyền
Hương nha phiến chập chờn mộng ảo
Bánh nghiến nhựa đường nghe sào sạc
Ai vạc xương đổ sọ xuống lòng xe
Chiếc quỷ xa qua bốn ngả ê chề
Chở vạn kiếp đi hoang ra khỏi vực


Mưa, mưa hằng thao thức
Trong phố lội đìu hiu
Mưa, mưa tràn trên vực
Hang tối gục tiêu điều
Mang linh hồn cô liêu

Tiếng xe càng ám ảnh
Tiếng xa dần xa lánh
Khi gà đầu ô kêu.

1945

Núi đôi
(Vũ Cao)
Bảy năm về trước em mười bảy
Anh mới đôi mươi trẻ nhất làng
Xuân Dục, Đoài Đông hai nhánh lúa
Bữa thì anh tới bữa em sang.
Lối ta đi giữa hai sườn núi
Đôi ngọn nên làng gọi núi Đôi
Em vẫn đùa anh sao khéo thế
Núi chồng, núi vợ đứng song đôi.


Bỗng cuối mùa chiêm quân giặc tới
Ngõ chùa cháy đỏ những thân cau
Mới ngỏ lời thôi đành lỗi hẹn
Ai ngờ từ đó mất tin nhau.
Anh vào bộ đội lên Đông Bắc
Chiến đấu quên mình năm lại năm
Mỗi bận dân công về lại hỏi
Ai người Xuân Dục Núi Đôi chăng.
Anh nghĩ quê ta giặc chiếm rồi
Trăm nghìn căm uất bao giờ nguôi
Mỗi tin súng nổ vùng đai địch
Sương trắng người đi lại nhớ người.

Đồng đội có nhau thường nhắc nhở
Trung du làng nước vẫn chờ trông
Núi Đôi bốt dựng kề ba xóm
Em vẫn đi về những bến sông.
Náo nức bao nhiêu ngày trở lại
Lệnh trên ngừng bắn anh về xuôi
Hành quân qua tắt đường sang huyện
Anh nhớ thăm nhà thăm Núi Đôi.

Mới đến đầu ao tin sét đánh
Giặc giết em rồi, dưới gốc thông


Giữa đêm bộ đội vây đồn Thứa
Em sống trung thành chết thuỷ chung.
Anh ngước nhìn lên hai dốc núi
Hàng thông, bờ cỏ, con đường quen
Nắng lụi bỗng dưng mờ bóng khói
Núi vẫn Đôi mà anh mất em.
Dân chợ Phù Linh ai cũng bảo
Em còn trẻ lắm, nhất làng trong
Mấy năm cô ấy làm du kích
Không hiểu vì sao chẳng lấy chồng.
Từ núi qua thôn đường nghẽn lối
Xuân Dục Đoài Đông cỏ ngút đầy
Sân biến thành ao nhà đổ chái
Ngổn ngang bờ bụi cánh dơi bay.
Cha mẹ dìu nhau về tận đất
Tóc bạc thương từ mỗi gốc cau
Nứa gianh nửa mái lều che tạm

Sương trắng khuấy dần chuyện xót đau.
Anh nghe có tiếng người qua chợ
Ta gắng mùa sau lúa sẽ nhiều
Ruộng thấm mồ hôi từng nhát cuốc
Làng ta rồi đẹp biết bao nhiêu.
Nhưng núi còn kia anh vẫn nhớ
Oán thù còn đó anh còn đây
Ở đâu cô gái làng Xuân Dục


Đã chết vì dân giữa đất này?
Ai viết tên em thành liệt sĩ
Bên những hàng bia trắng giữa đồng
Nhớ nhau anh gọi em, đồng chí
Một tấm lòng trong vạn tấm lòng.
Anh đi bộ đội sao trên mũ
Mãi mãi là sao sáng dẫn đường
Em sẽ là hoa trên đỉnh núi
Bốn mùa thơm mãi cánh hoa thơm.


Bên kia sông Đuống
(Hoàng Cầm)
Em ơi! Buồn làm chi
Anh đưa em về sông Đuống
Ngày xưa cát trắng phẳng lỳ
Sông Đuống trôi đi
Một dòng lấp lánh
Nằm nghiêng nghiêng trong kháng chiến trường kỳ
Xanh xanh bãi mía bờ dâu

Ngô khoai biêng biếc
Đứng bên này sông sao nhớ tiếc
Sao xót xa như rụng bàn tay
Bên kia sông Đuống
Quê hương ta lúa nếp thơm đồng
Tranh Đông Hồ gà lợn nét tươi trong
Màu dân tộc sáng bừng trên giấy điệp
Quê hương ta từ ngày khủng khiếp
Giặc kéo lên ngùn ngụt lửa hung tàn
Ruộng ta khô
Nhà ta cháy
Chó ngộ một đàn
Lưỡi dài lê sắc máu
Kiệt cùng ngõ thẳm bờ hoang
Mẹ con đàn lợn âm dương