Hoàn thiện công tác quản lý tài chính đối với công ty TNHH một thành viên 95 tổng cục công nghiệp quốc phòng

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

LƯƠNG THỊ THU HIỀN

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH
ĐỐI VỚI CÔNG TY TNHH MỘT THÀNH VIÊN 95 TỔNG CỤC CÔNG NGHIỆP QUỐC PHÒNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH
TẾ

THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

LƯƠNG THỊ THU HIỀN

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI
CÔNG TY TNHH MỘT THÀNH VIÊN 95 - TỔNG CỤC CÔNG
NGHIỆP QUỐC PHÒNG
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Hữu Tri

THÁI NGUYÊN - 2014


i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý kinh tế với đề tài:
“Hoàn thiện công tác quản lý tài chính đối với công ty TNHH một thành viên 95
- Tổng cục công nghiệp Quốc phòng” là sản phẩm nghiên cứu của tôi; số liệu và
kết luận nghiên cứu được trình bày trong luận văn này chưa hề được công bố
trên các nghiên cứu khác.
Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình.
Vĩnh Phúc, ngày .... tháng .... năm 2014
Tác giả luận văn

Lương Thị Thu Hiền


ii
LỜI CẢM ƠN
Trước hết, tác giả muốn gửi lời cám ơn sâu sắc nhất đến Thầy giáo hướng
dẫn PGS.TS. Nguyễn Hữu Tri đã tận tình hướng dẫn, tạo mọi điều kiện tốt nhất để
giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy cô giáo cùng Ban Giám hiệu Nhà trường,
Phòng Quản lý Đào tạo Sau Đại học, các khoa, phòng của Trườ

ế

và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi về mọi

mặt trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Công ty TNHH Một thành viên 95
cùng các anh chị đồng nghiệp trong công ty đã tận tình giúp đỡ, tạo điều kiện
cho tôi hoàn thành luận văn.
Vì nhiều lý do khách quan và chủ quan luận văn còn những hạn chế nhất
định. Tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, các
thầy cô giáo và các đồng nghiệp.
Trân trọng cảm ơn!
Vĩnh Phúc, ngày .... tháng .... năm 2014
Tác giả luận văn

Lương Thị Thu Hiền

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

3

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii
MỤC LỤC................................................................................................................. iii
DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT .....................................................................vi
DANH MỤC BẢNG .................................................................................................vii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ...............................................................................ix
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................
1

2. Mục tiêu của đề tài ..................................................................................................
2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................................... 2
4. Ý nghĩa khoa học của đề tài .................................................................................... 3
5. Kết cấu nội dung của đề tài .....................................................................................
3
Chương 1. MỘT SỐ NHẬN THỨC CƠ BẢN VỀ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP VÀ
QUẢN LÝ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP ............................ 4
1.1. Lý luận về tài chính doanh nghiệp ....................................................................... 4
1.1.1. Khái niệm tài chính doanh nghiệp ....................................................................
4
1.1.2. Các mối quan hệ trong tài chính doanh nghiệp.................................................
4
1.1.3. Đặc điểm của tài chính doanh nghiệp ...............................................................
5
1.1.4. Chức năng và vai trò của tài chính doanh nghiệp .............................................
6
1.2. Lý luận về quản lý tài chính doanh nghiệp .......................................................... 8
1.2.1. Khái niệm quản lý tài chính doanh nghiệp ....................................................... 8
1.2.2. Vai trò của quản lý tài chính trong doanh nghiệp .............................................
8
Số hóa bởi Trung tâm Học
/>liệu


4

1.2.3. Các nguyên tắc quản lý tài chính doanh nghiệp..............................................
10
1.2.4. Chủ thể quản lý tài chính doanh nghiệp..........................................................

11
1.2.5. Đối tượng quản lý tài chính doanh nghiệp ......................................................
14
1.2.6. Nội dung quản lý tài chính trong doanh nghiệp nhà nước ..............................
17
1.2.7. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý tài chính trong doanh nghiệp
................. 28
Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................... 32

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

4

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................ 32
2.2. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................... 32
2.2.1. Phương pháp chọn địa điểm nghiên cứu ..........................................................
32
2.2.2. Phương pháp thu thập thông tin ......................................................................
32
2.2.3. Phương pháp xử lý thông tin ........................................................................... 35
2.2.4. Phương pháp phân tích thông tin .................................................................... 35
2.3. Hệ thố
36

.............................................................................

2.3.1. Các chỉ tiêu phản ánh tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh.....................

36
2.3.2. Các chỉ tiêu để đánh giá công tác quản lý tài chính của công ty TNHH
một thành viên 95......................................................................................... 36
Chương 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY TRÁCH
NHIỆM HỮU HẠN MỘT THÀNH VIÊN 95 ...... 38
3.1. Giới thiệu chung về công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên 95 ...............
38
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty TNHH một thành viên 95 .....
38
3.1.2. Thông tin về công ty và cơ chế hoạt động của công ty................................... 39
3.1.3. Bộ máy tổ chức quản lý của công ty TNHH một thành viên 95 ..................... 40
3.1.4. Chức năng, nhiệm vụ của công ty TNHH một thành viên 95......................... 47
3.1.5. Đặc điểm sản xuất kinh doanh của công ty TNHH một thành viên
95......................... 48
3.2. Thực trạng công tác quản lý tài chính của công ty TNHH một thành viên 95
................ 49
3.2.1. Quản lý nguồn vốn sản xuất kinh doanh của công ty 95 ................................ 49
3.2.2. Quản lý doanh thu ........................................................................................... 60
3.2.3. Quản lý chi phí ................................................................................................ 65
3.2.4. Quản lý lợi nhuận và phương án phân phối lợi nhuận .................................... 71
3.2.5. Đánh giá hiệu quả công tác quản lý tài chính tại công ty TNHH một
Số hóa bởi Trung tâm Học
/>liệu


5

thành viên 95 ............................................................................................... 75
3.3. Đánh giá chung về công tác quản lý tài chính của công ty TNHH một
thành viên 95 ................................................................................................ 89

3.3.1. Những mặt tích cực ......................................................................................... 89
3.3.2. Những mặt hạn chế ......................................................................................... 91

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

6

3.3.3. Nguyên nhân ................................................................................................... 93
Chương 4. HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY TNHH
MỘT THÀNH VIÊN 95 ............................................ 95
4.1. Bối cảnh phát triển công ty đòi hỏi hoàn thiện công tác quản lý tài chính
của công ty TNHH một thành viên 95 ......................................................... 95
4.1.1. Sự phát triển và hội nhập nhanh chóng của nền kinh tế Việt Nam trong
nền kinh tế toàn cầu ..................................................................................... 95
4.1.2. Nhu cầu tăng trưởng cả về quy mô lẫn chất lượng của Công ty TNHH
một thành viên 95......................................................................................... 96
4.2. Định hướng phát triển của công ty TNHH một thành viên 95 đến năm 2020..........
97
4.2.1. Sản phẩm kinh tế ............................................................................................. 97
4.2.2. Dự kiến kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh .............................................
99
4.2.3. Định hướng về khoa học công nghệ và nhân lực ............................................ 99
4.3. Những giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính của công ty TNHH
một thành viên
95.......................................................................................101
4.3.1. Giải pháp hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính của công ty 95 .....................101
4.3.2. Giải pháp đối với việc nâng cao chất lượng đội ngũ quản lý tài

chính...............103
4.3.3. Giải pháp về quản lý nguồn vốn và lợi nhuận ..............................................105
4.3.4. Giải pháp cho công tác kiểm tra, giám sát về tài chính ................................108
4.3.5. Nâng cao chất lượng phân tích tài chính doanh nghiệp ................................110
KẾT LUẬN ............................................................................................................114
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................116
PHỤ LỤC ...............................................................................................................117

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

7

DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT
BHTN

: Bảo hiểm thất nghiệp

BHXH

: Bảo hiểm xã hội BHYT

: Bảo hiểm y tế
CB, CNV

: Cán bộ, Công nhân viên

CNQP

: Công nghiệp Quốc phòng

TCDN

: Tài chính doanh nghiệp

QPAN

: Quốc phòng an ninh TNHH

: Trách nhiệm hữu hạn XHCN

: Xã

hội chủ nghĩa
XN

: Xí nghiệp

PX

: Phân xưởng

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

vii

DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1: Số liệu thể hiện mẫu điều tra .................................................................... 34
Bảng 3.1: Cơ cấu vốn chủ sở hữu hàng năm của công ty TNHH một thành
viên 95 từ năm 2010 đến năm 2013 ........................................................
49
Bảng 3.2: Sự thay đổi trong cơ cấu vốn của công ty qua các năm .....................................
49
Bảng 3.3: Tài sản cố định hàng năm của Công ty 95 từ năm 2010 đến năm 2013
.......... 52
Bảng 3.4: Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả quản lý TSCĐ qua các năm của
công ty TNHH một thành viên 95 ........................................................... 54
Bảng 3.5: Cơ cấu vốn lưu động hàng năm của công ty TNHH một thành
viên 95 giai đoạn 2010 - 2013 ................................................................. 56
Bảng 3.6: Cơ cấu hàng tồn kho của công ty 95 giai đoạn 2010-2013..................................
56
Bảng 3.7: Các khoản phải thu ngắn hạn của Công ty 95 giai đoạn 2010-2013...................
59
Bảng 3.8: Doanh thu của công ty 95 từ năm 2010 đến năm 2013 và dự kiến
đến năm 2020........................................................................................... 60
Bảng 3.9: Cơ cấu doanh thu của công ty TNHH một thành viên 95 ........................ 62
Bảng 3.10: Doanh thu khác của công ty 95 từ năm 2010 đến năm 2013 và
dự kiến đến năm 2020.............................................................................. 64
Bảng 3.11: Tình hình chi phí của công ty 95 giai đoạn 2010-2013 .......................... 65
Bảng 3.12: Chi phí sản xuất kinh doanh của công ty 95 giai đoạn 2010-2013 ........ 66
Bảng 3.13: Chi phí nhân công hàng năm của công ty 95.......................................... 69
Bảng 3.14: Chi phí sản xuất chung hàng năm của công ty 95 trong giai đoạn
2010 - 2013 .............................................................................................. 70
Bảng 3.15: Lợi nhuận hàng năm của công ty TNHH một thành viên 95 giai
đoạn 2010 - 2013 ..................................................................................... 71
Số hóa bởi Trung tâm Học

liệu

/>

vii

Bảng 3.16: Cơ cấu lợi nhuận trước thuế của công ty 95 giai đoạn 2010 2013.................. 73
Bảng 3.17: Phân phối lợi nhuận hàng năm của công ty 95 giai đoạn 2010 - 2013
............. 75
Bảng 3.18: Đánh giá về công tác quản lý sử dụng vốn............................................. 76
Bảng 3.19: Đánh giá về công tác quản lý chi phí sản xuất ....................................... 79

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

8

Bảng 3.20: Đánh giá về công tác quản lý doanh thu và lợi nhuận............................ 81
Bảng 3.21: Đánh giá về chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý tài chính ...................... 84
Bảng 3.22: Đánh giá về cơ chế công cụ và hình thức quản lý .................................. 88
Bảng 3.23. Đánh giá hiệu quả về hiệu quả kinh doanh của công ty nhà nước
từ năm 2011 đến năm 2013 .....................................................................
91
Bảng 4.1: Dự kiến kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty 95
đến năm 2020........................................................................................... 99

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

9

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1: Cơ cấu vốn chủ sở hữu của công ty TNHH một thành viên 95 năm 2013
.... 51
Biểu đồ 3.2: Doanh thu của công ty 95 từ năm 2010 đến năm 2014 ........................
61
Biểu đồ 3.3: Cơ cấu doanh thu của công ty 95 ......................................................... 63
Biều đồ 3.4: Chi phí nguyên vật liệu của công ty 95 giai đoạn 2010 - 2013.... 68
Biểu đồ 3.5: Lợi nhuận trước thuế của công ty 95 giai đoạn 2010 - 2013 ....... 72
Biểu đồ 3.6: Cơ cấu lợi nhuận trước thuế của công ty năm 2013 .................... 74

SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1: Phân cấp quản lý tài chính trong doanh nghiệp .................................................
13
Sơ đồ 1.2: Hệ thống thông tin kế toán ...................................................................................
14
Sơ đồ 3.1: Cơ cấu tổ chức của công ty 95.............................................................................
42
Sơ đồ 3.2: Quy trình quản lý tài sản cố định của công ty TNHH một thành viên 95.......
52

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường phụ
thuộc vào rất nhiều nhân tố như môi trường kinh doanh, trình độ quản lý của các
nhà doanh nghiệp, đặc biệt là trình độ quản lý tài chính.
Tài chính doanh nghiệp là các phương thức huy động, phân bổ và sử dụng
nguồn lực tài chính nhằm đạt tới những mục tiêu kinh doanh của doanh
nghiệp. Quản lý tài chính tốt là nhân tố quan trọng, bảo đảm cho hoạt động sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp ngày càng mở rộng và hiệu quả. Vì lẽ đó, nâng
cao chất lượng quản lý tài chính là bài toán luôn được đặt ra cho tất cả các doanh
nghiệp cho dù bối cảnh của doanh nghiệp đó như thế nào. Kinh nghiệm cho thấy
bất cứ khi nào và ở đâu, quản lý bị buông lỏng cũng là tiền đề cho những bất cập
và vô hiệu quả. Mặt khác, mục tiêu hoạt động của doanh nghiệp xét cho cùng
là tối đa hóa lợi nhuận và tối đa hóa giá trị doanh nghiệp. Do đó, nâng cao chất
lượng quản lý tài
chính cũng chính là góp phần thực hiện mục tiêu này.
Công ty TNHH một thành viên 95-Tổng cục CNQP là một doanh nghiệp nhà
nước hoạt động trong ngành sản xuất hóa chất với nhiệm vụ là phục vụ cho sản
xuất vũ khí của Bộ Quốc Phòng. Ngoài các sản phẩm phục vụ cho ngành Công
nghiệp Quốc phòng công ty còn sản xuất các mặt hàng hóa chất khác phục vụ
cho các ngành công nghiệp hóa chất và hàng tiêu dùng như: axít nitơríc, ete ,
cồn…Trong những năm qua Công ty đã hoàn thành tốt nhiệm vụ cung cấp các mặt
hàng vũ khí phục vụ cho Quốc phòng và cung cấp một số mặt hàng hóa chất cho
các ngành như khai thác khoáng sản và một số ngành khác, quy mô của Công ty
ngày càng mở rộng theo hướng phát triển các mặt hàng kinh tế, trên nền tảng
tận dụng năng lực của các dây chuyền sản xuất hàng quốc phòng chưa được khai
thác hết công suất nhằm đảm bảo bảo toàn vốn Nhà nước, tăng thu nhập và giữ

gìn đội ngũ công nhân nòng cốt của ngành Công nghiệp quốc phòng. Hoạt động
sản xuất kinh doanh của công ty ngày một đa dạng phong phú.
Số hóa bởi Trung tâm Học
/>liệu


2

Bên cạnh những thành công bước đầu trong quá trình sản xuất kinh
doanh, công tác quản lý tài chính của Công ty TNHH một thành viên 95 vẫn còn
bộc lộ

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

3

những tồn tại, bất cập trong nhận thức, hoạch định chiến lược tài chính,
phương pháp quản lý, điều hành… làm cho hiệu quả hoạt động kinh doanh chưa
cao, suất sinh lời còn thấp, khả năng cạnh tranh trên thị trường của các sản phẩm
kinh tế còn hạn chế.
Là người trực tiếp theo dõi và quản lý tài chính của Công ty, tôi đã nhận thức
được được rằng chất lượng quản lý tài chính là một trong những yếu tố quan trọng
ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất kinh doanh, và là một yếu tố quan trọng khi thực
hiện chiến lược chuyển dịch cơ cấu và mở rộng quy mô các mặt hàng sản xuất của
công ty. Xuất phát từ thực tiễn nêu trên tôi đã tiến hành nghiên cứu và lựa chọn
đề tài: “Hoàn thiện công tác quản lý tài chính đối với Công ty TNHH một
thành viên 95, Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng” làm đề tài nghiên cứu luận văn

thạc sỹ chuyên ngành quản lý kinh tế , đối với tôi đề tài có ý nghĩa thiết thực, cần
thiết cả về lý luận và thực tiễn.
2. Mục têu của đề tài
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài nhằm giải quyết các vấn đề cơ bản sau:
+Mục tiêu nghiên cứu chung:
- Hệ thống hóa một số lý luận cơ bản về tài chính doanh nghiệp và quản lý tài
chính doanh nghiệp, từ đó phân tích các nội dung và biện pháp quản lý tài chính
doanh nghiệp, đi sâu nghiên cứu về nội dung quản lý tài chính của doanh nghiệp
nhà nước.
+ Mục tiêu nghiên cứu cụ thể:
- Phân tích thực trạng tài chính doanh nghiệp và công tác quản lý tài chính
doanh nghiệp cña công ty TNHH một thành viên 95, từ đó phân tích mặt mạnh và
mặt yếu trong công tác quản lý tài chính của công ty, làm cơ sở cho các giải pháp.
- Đề xuất các giải pháp để hoàn thiện công tác quản lý tài chính công ty
TNHH một thành viên 95.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu tình hình tài chính và công tác quản lý
tài chính của công ty TNHH một thành viên 95, Tổng cục CNQP .
Số hóa bởi Trung tâm Học
/>liệu


4

- Phạm vi nghiên cứu: Tập trung nghiên cứu các nội dung quản lý tài chính
của Công ty TNHH một thành viên 95 trong giai đoạn 2010 -2013 nhằm đánh giá
đúng những mặt mạnh và mặt yếu trong công tác quản lý tài chính của công ty.
Qua đó mới có thể đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý tài
chính công ty TNHH một thành viên 95.
4. Ý nghĩa khoa học của đề tài

- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về tài chính và quản lý tài chính doanh nghiệp.
- Đánh giá thực trạng công tác quản lý tài chính của công ty TNHH một
thành viên 95 qua các năm 2010 đến 2013 , điều này giúp các nhà quản lý tài chính
của công ty nhận biết được tình hình tài chính cũng như công tác quản lý tài chính
của công ty.
- Đề xuất một số giải pháp giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính
nhằm đáp ứng được yêu cầu về quản lý tài chính trong bối cảnh mới, phù hợp với
những chiến lược phát triển của công ty.
- Đề tài mang tính khả thi, có thể vận dụng ngay vào thực tiễn hoạt động tài
chính của công ty TNHH một thành viên 95. Luận văn nghiên cứu đề tài cũng là
nguồn tài liệu tham khảo cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc quản lý tài
chính doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước.
5. Kết cấu nội dung của đề tài
Ngoài phần mở đầu, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo, phần phụ lục, đề
tài bao gồm: 4 chương:
- Chương 1: Một số nhận thức cơ bản về tài chính doanh nghiệp và quản lý
tài chính doanh nghiệp
- Chương 2: Phương pháp nghiên cứu
- Chương 3: Thực trạng công tác quản lý tài chính của Công ty TNHH Một
thành viên 95

- Chương 4: Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính của Công
ty TNHH Một thành viên 95
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

5

Chương 1
MỘT SỐ NHẬN THỨC CƠ BẢN VỀ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP VÀ QUẢN
LÝ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
1.1. Lý luận về tài chính doanh nghiệp
1.1.1. Khái niệm tài chính doanh nghiệp
Doanh nghiệp là một đơn vị kinh tế độc lập, được thành lập với mục đích
hoạt động mang lại lợi ích cho những người chủ sở hữu doanh nghiệp. Do đó, vấn
đề đầu tiên đối với mỗi doanh nghiệp là làm thế nào để bảo đảm đủ vốn, đáp ứng
được yêu cầu của hoạt động sản xuất, kinh doanh. Tiếp đó, phải thực hiện đầu
tư vốn, phân bổ vốn như thế nào cho hợp lý để đạt được mục tiêu đề ra một cách
hiệu quả nhất. Quá trình huy động vốn, đầu tư vốn đã làm hình thành nên các quỹ
tiền tệ, phân phối và sử dụng cho các mục đích nhất định. Quá trình này làm xuất
hiện các dòng tiền tệ đi vào và đi ra khỏi doanh nghiệp. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra
là làm thế nào các doanh nghiệp có thể quản lý các vấn đề này nhằm mang lại
lợi ích cho doanh nghiệp, không để mất mát nguồn vốn kinh doanh. Điều đó đặt ra
cho doanh nghiệp yêu cầu phải có một hệ thống quản lý bao gồm các phương thức
và công cụ để huy động, sử dụng vốn kinh doanh một cách có hiệu quả. Đó cũng
chính là nội dung của tài chính doanh nghiệp.
Vậy, tài chính doanh nghiệp là các phương thức huy động, phân bổ và sử
dụng nguồn lực tài chính của các doanh nghiệp nhằm đạt tới mục tiêu kinh doanh
của doanh nghiệp.
1.1.2. Các mối quan hệ trong tài chính doanh nghiệp
Căn cứ vào hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp có thể có các
mối quan hệ tài chính sau:
- Mối quan hệ tài chính giữa doanh nghiệp với ngân sách Nhà nước:
Mối quan hệ này thể hiện ở chỗ Nhà nước cấp phát, hỗ trợ vốn và góp vốn
cổ phần theo những nguyên tắc và phương thức nhất định để tiến hành sản xuất
kinh doanh và phân chia lợi nhuận. Đồng thời, mối quan hệ tài chính này cũng
Số hóa bởi Trung tâm Học
/>liệu

6

phản ánh những quan hệ kinh tế dưới hình thức giá trị phát sinh trong quá trình
phân phối và

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

7

phân phối lại tổng sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân giữa ngân sách Nhà nước
với các doanh nghiệp được thể hiện thông qua các khoản thuế mà doanh
nghiệp phải nộp vào ngân sách Nhà nước theo luật định.
- Mối quan hệ tài chính giữa các doanh nghiệp với thị trường tài chính:
Các quan hệ này được thể hiện thông qua việc tài trợ các nhu cầu vốn của
doanh nghiệp. Với thị trường tiền tệ thông qua hệ thống ngân hàng, các
doanh nghiệp nhận được các khoản tiền vay để tài trợ cho các nhu cầu vốn ngắn
hạn và ngược lại, các doanh nghiệp phải hoàn trả vốn vay và tiền lãi trong thời
hạn nhất định. Với thị trường vốn, thông qua hệ thống các tổ chức tài chính trung
gian khác, doanh nghiệp tìm kiếm các nguồn tài trợ khác để đáp ứng nhu cầu vốn
dài hạn bằng cách phát hành các chứng khoán, các doanh nghiệp phải hoàn trả mọi
khoản lãi cho các chủ thể tham gia đầu tư vào doanh nghiệp bằng một khoản tiền
cố định hay phụ thuộc vào khả năng kinh doanh của doanh nghiệp ( thị trường
chứng khoán). Thông qua thị trường tài chính, các doanh nghiệp cũng có thể đầu tư
vốn nhàn rỗi của mình bằng cách kí gửi vào hệ thống ngân hàng hoặc đầu tư vào
chứng khoán của các doanh nghiệp khác.

- Mối quan hệ tài chính giữa doanh nghiệp với các thị trường khác:
Các thị trường khác như thị trường hàng hóa, dịch vụ, thị trường sức lao
động,...Là chủ thể hoạt động sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp phải sử dụng
vốn để mua sắm các yếu tố sản xuất như vật tư, máy móc thiết bị, trả công lao
động, chi trả các dịch vụ.Đồng thời, thông qua các thị trường, doanh nghiệp xác
định nhu cầu sản phẩm và dịch vụ mà doanh nghiệp cung ứng, để làm cơ sở hoạch
định ngân sách đầu tư, kế hoạch sản xuất, tiếp thị nhằm làm cho sản phẩm, dịch vụ
của doanh nghiệp luôn thỏa mãn nhu cầu của thị trường.
- Mối quan hệ tài chính trong nội bộ doanh nghiệp:
Đây là mối quan hệ tài chính khá phức tạp, phản ánh quan hệ tài chính giữa
các bộ phận sản xuất kinh doanh, giữa các bộ phận quản lý, giữa các thành viên
trong doanh nghiệp, giữa quyền sở hữu vốn và quyền sử dụng vốn.
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

8

1.1.3. Đặc điểm của tài chính doanh nghiệp

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

9

Tài chính doanh nghiệp là một bộ phận trong hệ thống tài chính, tại đây
nguồn tài chính xuất hiện và đồng thời đây cũng là nơi thu hút trở lại phần quan

trọng các nguồn tài chính doanh nghiệp. Đó cũng là một khâu cơ sở của hệ thống
tài chính trong mỗi doanh nghiệp và chứa đựng các đặc điểm sau:
Thứ nhất, Tài chính doanh nghiệp gắn liền với quá trình hoạt động sản xuất
và kinh doanh của doanh nghiệp, có các quan hệ tài chính đa dạng phát sinh như
quan hệ nộp, cấp giữa doanh nghiệp với Nhà nước, quan hệ thanh toán với các chủ
thể khác trong xã hội, với người lao động trong doanh nghiệp.
Thứ hai, sự vận động của quỹ tiền tệ, vốn kinh doanh có những nét riêng
biệt, đó là: sự vận động của vốn kinh doanh luôn gắn liền với các yếu tố vật tư
và lao động; ngoài phần tạo lập ban đầu chúng còn được bổ sung từ kết quả kinh
doanh; sự vận động của vốn kinh doanh vì mục tiêu lợi nhuận và tối đa hóa giá
trị doanh nghiệp.
1.1.4. Chức năng và vai trò của tài chính doanh nghiệp
1.1.4.1. Chức năng
Đối với mỗi doanh nghiệp thì tài chính doanh nghiệp là một phạm trù quan
trọng để doanh nghiệp có thể quản lý tài chính của mình một cách có hiệu
quả. Chức năng cơ bản của tài chính doanh nghiệp có thể kể đến là:
Thứ nhất, chức năng phân phối lợi nhuận: Quá trình phân phối lợi nhuận sẽ
làm giảm lượng tiền của doanh nghiệp mà đáng lẽ được đưa vào để phục vụ cho các
hoạt động kinh doanh có khả năng tạo ra lợi nhuận cao hơn. Chính sách phân phối
lợi nhuận hợp lý có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển của doanh nghiệp và
sự gia tăng giá trị của doanh nghiệp. Chính sách phân phối lợi nhuận tốt khi cân đối
được phần lãi đem chia, phần lãi không chia và sự chênh lệch giữa mức sinh lợi của
đầu tư với tỷ suất chiết khấu của thị trường là vấn đề được nhiều đối tượng
quan tâm và chú ý. Khi mức sinh lợi của đầu tư lớn hơn tỷ suất chiết khấu thị
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

10

trường, dẫn đến việc chia lãi không có lợi bằng việc giữ lại để đầu tư vào sản xuất
kinh doanh và điều đó sẽ gia tăng tiềm năng tăng trưởng của doanh nghiệp và
ngược lại.

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

11

Chức năng thứ hai là chức năng giám đốc tài chính : nhờ vào đó việc
kiểm tra bằng đồng tiền được thực hiện đối với quá trình vận động của các nguồn
lực tài chính nhằm tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ trong doanh nghiệp
theo các mục tiêu đã xác định. Đối tượng của kiểm tra, kiểm soát là quá trình
vận động của đồng vốn kinh doanh qua các khâu khác nhau của quá trình kinh
doanh. Chủ thể của giám đốc cũng chính là chủ thể phân phối, vì để quá trình
phân phối hợp lý, cần phải kiểm tra xem xét kỹ lưỡng vấn đề đó. Kết quả của
giám đốc tài chính là phát hiện ra những mặt được và chưa được trong quá
trình phân bổ và sử dụng, từ đó đề xuất các giải pháp điều chỉnh và hoàn thiện
hoạt động tài chính phục vụ tốt cho mục tiêu kinh doanh.
1.1.4.2. Vai trò tài chính doanh nghiệp
Trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, tài chính doanh
nghiệp có các vai trò sau:
Thứ nhất, huy động đảm bảo đầy đủ và kịp thời vốn cho hoạt động
kinh doanh của doanh nghiệp: Để thực hiện mục tiêu kinh doanh, vốn là yếu tố
tiền đề và quan trọng nhất, vì vậy vai trò của tài chính doanh nghiệp trước hết phải
xác định chính xác nhu cầu vốn trong từng thời kỳ và từng công đoạn sản xuất. Trên
cơ sở đó tiến hành lựa chọn các công cụ huy động vốn thích hợp với chi phí thấp

nhất.
Thứ hai, tổ chức sử dụng vốn tiết kiệm và có hiệu quả: Đây phải được coi là
điều kiện tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Tài chính doanh nghiệp có vai trò
đánh giá và lựa chọn phương án đầu tư; huy động tối đa số vốn hiện có vào
hoạt động kinh doanh, phân bổ hợp lý các nguồn vốn, sử dụng các biện pháp để
tăng nhanh vòng quay của vốn, nâng cao khả năng sinh lời vốn kinh doanh.
Thứ ba, đòn bẩy kích thích và điều tiết kinh doanh: Vai trò này của tài chính
doanh nghiệp được thể hiện thông qua việc tạo ra sức mua hợp lý để thu hút
vốn đầu tư, lao động, vật tư, đồng thời xác định giá bán hợp lý khi phát hành cổ
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>