Luyện nói: Bếp lửa sưởi ấm một đời người

BÃÚP LỈÍA SỈÅÍI ÁÚM MÄÜT ÂÅÌI NGỈÅÌI
Cọ mäüt thåìi gian khäø khäng bao giåì qn. Cọ nhỉỵng ngỉåìi â
gàõn bọ våïi ta, våïi tøi thå diãûu kç â tråí thnh kè niãûm mang bao tçnh
thỉång v näùi nhåï sáu nàûng trong lng ta. Bi thå “Bãúp lỉía” ca Bàòng
Viãût våïi hçnh nh ngỉåìi b v tçnh b chạu thàõm âỉåüm âem âãún cho
ta cm xục v näùi niãưm báng khng áúy.
Bi thå “Bãúp lỉía” âỉåüc Bàòng Viãût sạng tạc vo nàm 1963 khi
nh thå âang säúng v hc táûp åí nỉåïc ngoi, xa ngỉåìi thán, gia âçnh
v âàûc biãût l xa ngỉåìi b thán thỉång ca mçnh.
“Mäüt bãúp lỉía chåìn våìn sỉång såïm” ngỉng âng lải trong tám
häưn ca ngỉåìi chạu l hçnh nh thán thỉång v trçu mãún. nh lỉía
báûp bng chạy trong ln sỉång såïm, tỉåíng nhỉ cại chåìn våìn áúy l
hçnh bọng ngỉåìi b in trãn vạch bãúp. Bàòng Viãût vo âãư chè våïi ba cáu
thå nhỉng â cọ tåïïi hai láưn âiãûp ngỉỵ “mäüt bãúp lỉía” âỉåüc nhàõc
lải. Chè mäüt bãúp lỉía, mäüt bãúp lỉía thäi cng â âãø sỉåíi áúm cho
tám häưn trong sạng, ngáy thå ca âỉïa chạu. Nhỉ khäng dáúu âỉåüc lng
mçnh d â cäú gàõng kçm nẹn nhỉng ngỉåìi chạu váùn thäút lãn ràòng
“Chạu thỉång b biãút máúy nàõng mỉa”. Ging thå tỉì sáu kên tråí nãn
da diãút v cọ l dáúu áún nàm 1945 l khọ qn nháút trong tám häưn
ca mäüt âỉïa tr lãn bäún. “Chè nhåï khọi hun nhm màõt chạu/Nghé lải
âãún giåì säúng mi cn cay” cọ l cại cay cay áúy l näùi niãưm chua xọt,
nghẻn ngo, âau âåïn xen láùn u thỉång. Låìi thå váùn tiãúp tủc nhëp
nhng v âãưu âàûn “Tạm nàm rng chạu åí cng b/ Tu hụ kãu trãn
nhỉỵng cạnh âäưng xa”. Trong khonh khäng âọ ta nghe vàng vàóng âáu âáy
tiãúng chim tu hụ. Tu hụ kãu vç tu hụ cä âån cn chạu may màõn vç cọ b.
B dảy chạu, bo ban, chàm sọc chạu. Chạu cng hiãúu tho “thỉång b
khọ nhc”. C âoản thå nhỉ âỉåüc dãût nãn båíi nhỉỵng dng tỉû sỉû
âãưu âàûn nhỉng thỉûc ra úu täú biãøu cm â a vo ngay tỉì cáu
thỉï ba phạ våỵ tráût tỉû, mi khong cạch. “Khi tu hụ kãu b cn nhåï
khäng b?” nhỉ ngỉåìi chạu âang tr chuûn våïi b gáưn âáúy thäi v
cng c chim tu hụ. Khäø thå thỉï tỉ kè niãûm trn vãư tiãúp tủc tn

chy nhẻ nhng. “Bäú åí chiãún khu bäú cn viãûc bäú/ My cọ viãút thỉ
chåï kãø ny kãø n/ Cỉï bo nh váùn âỉåüc bçnh n” táút c nhỉ
bỉìng sạng lãn qua cáu nọi ca ngỉåìi b - cáu nọi ca con ngỉåìi våïïi
tám häưn, niãưm tin v nhán cạch cao c. Hçnh nh ngỉåìi b chäúng chi
våïi gian lao, thỉí thạch khäng nỉía låìi oạn thạn âãø con an tám cäng tạc.
B váùn táûn tủy nhen cại bãúp lỉía áúy nhỉ âãù giỉỵ vỉỵng lng tin cho
ngỉåìi chạu. Hiãûn tải a vãư xen nhỉỵng dng suy nghé “Láûn âáûn âåìi
b biãút máúy nàõng mỉa/ Máúy chủc nàm tråìi âãún táûn báy giåì/ B váùn
giỉỵ thọi quen dáûy såïm”. B â phi tri qua bao nhiãu cay âàõng ngt
bi, sỉång giọ nàõng mỉa. Âiãûp tỉì “nhọm” âỉåüc làûp lải nhiãưu láưn.
Âọ khäng phi l ngn lỉía bçnh thỉåìng m l ngn lỉía trong tim soi
sạng cho chạu, sỉåíi áúm cho chạu trãn con âỉåìng tỉång lai. Phi chàng
vç váûy m ngỉåìi chạu â thäút lãn ràòng “Äi kç lả v thiãng liãng - bãúp
lỉía”. Bi thå kãút thục chè våïi bäún cáu bàòng låìi thå th thè cọ chụt gç
vỉång váún thong qua. Nhỉng cọ âiãưu chàõc chàõn ràòng mi mi
ngỉåìi chạu váùn ln nhåï tåïi b bàòng tçnh u thỉång cao c v räüng
lồùn, õóứ mọựi saùnh tinh sổồng laỷi hoới: Sồùm mai naỡy baỡ nhoùm bóỳp lón
chổa?
Ra õồỡi vaỡo nm 1963 ồớ phổồng trồỡi Ki-eùp xa xọi, Bóỳp lổớa seợ maợi
coỡn nọửng ỏỳm mọỳi tỗnh baỡ chaùu hoaỡ chung vồùi tỗnh yóu quó hổồng õỏỳt
nổồùc. Baỡ vaỡ bóỳp lổớa õaợ hoaỡ vỏửo laỡm mọỹt trồớ thaỡnh hỗnh aớnh tha
thióỳt õeỷp õeợ nhỏỳt cuớa quó hổồng.