Đánh giá công tác bồi thường giải phóng mặt bằng khi nhà nước thu hồi đất ở một số dự án tại xã đồng văn, huyện yên lạc, tỉnh vĩnh phúc

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
-----------------------------------------------------

NGUYỄN NGỌC THÁI

ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG,
GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG KHI NHÀ
NƯỚC THU HỒI ĐẤT Ở MỘT SỐ DỰ ÁN
TẠI XÃ ĐỒNG VĂN, HUYỆN YÊN
LẠC, TỈNH VĨNH PHÚC

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP

Thái Nguyên - 2014


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
-----------------------------------------------------

NGUYỄN NGỌC THÁI

ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG,
GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG KHI NHÀ
NƯỚC THU HỒI ĐẤT Ở MỘT SỐ DỰ ÁN
TẠI XÃ ĐỒNG VĂN, HUYỆN YÊN
LẠC, TỈNH VĨNH PHÚC

Chuyên ngành: QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI
Mã số ngành: 60 85 01 03

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Đặng Văn Minh

Thái Nguyên - 2014


i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là
trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.
Tôi xin cam đoan, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã
được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ
nguồn gốc./.
TÁC GIẢ

Nguyễn Ngọc Thái


ii

LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài, tôi đã nhận được sự
giúp đỡ, những ý kiến đóng góp, chỉ bảo quý báu của các thầy cô Khoa Tài
nguyên và Môi trường và Khoa Sau Đại học, trường Đại học Nông lâm
Thái Nguyên.
Để có được kết quả nghiên cứu này, ngoài sự cố gắng và nỗ lực của bản
thân, tôi nhận được sự hướng dẫn chu đáo, tận tình của PGS.TS. Đặng Văn
Minh, là người hướng dẫn trực tiếp tôi trong suốt thời gian nghiên cứu đề tài

và viết luận văn.
Tôi cũng nhận được sự giúp đỡ, tạo điều kiện của UBND xã Đồng Văn,
Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Yên Lạc; Ban Giải phóng mặt bằng
và Phát triển quỹ đất huyện Yên Lạc; UBND huyện Yên Lạc, các anh chị em
và bạn bè đồng nghiệp, sự động viên, tạo mọi điều kiện về vật chất, tinh thần
của gia đình và người thân.
Với tấm lòng chân thành, tôi xin cảm ơn mọi sự giúp đỡ quý báu đó!
Thái Nguyên, ngày

tháng

Tác giả luận văn

Nguyễn Ngọc Thái

năm 2014


3

MỤC LỤC


4

LỜI CAM ĐOAN............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN..................................................................................................ii
MỤC LỤC.......................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.............................................................viii
DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................. ix

MỞ ĐẦU.......................................................................................................... 1
1. Đặt vấn đề......................................................................................................1
2. Mục tiêu của đề tài........................................................................................ 2
2.1. Mục tiêu tổng quát......................................................................................2
2.2. Mục tiêu cụ thể...........................................................................................2
3. Ý nghĩa của đề tài..........................................................................................3
3.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học..........................................3
3.2. Ý nghĩa trong thực tiễn...............................................................................3
Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU............................................................4
1.1. Cơ sở khoa học của đề tài...........................................................................4
........................................................................... 4
1.1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài........................................................................ 4
.......................................................................... 5
1.2. Khái quát những vấn đề về bồi thường, giải phóng mặt bằng....................7
1.2.1. Khái niệm về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư...................................... 7
1.2.2. Hệ thống văn bản pháp quy của Nhà nước về đất đai.............................8
1.2.2.1. Thời kỳ trước 1987...............................................................................8
1.2.2.2. Từ năm 1987 đến năm 1993.................................................................8
1.2.2.3. Từ năm 1993 đến năm 2003.................................................................9
1.2.2.4. Thời kỳ từ khi có Luật đất đai năm 2003...........................................10
1.2.3. Đặc điểm của quá trình bồi thường, giải phóng mặt bằng.................... 11


5

1.2.4. Một số yếu tố ảnh hưởng đến công tác bồi thường, GPMB..................12
1.2.4.1. Công tác đăng ký quyền sử dụng đất, lập và quản lý hồ sơ địa chính,
cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.........................................................12
1.2.4.2. Công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất........................................13
1.2.4.3. Công tác giao đất, cho thuê đất..........................................................13

1.2.4.4. Yếu tố cơ bản trong quản lý Nhà nước về đất đai..............................13
1.2.4.5. Yếu tố giá đất và định giá đất.............................................................13
1.2.4.6. Thị trường Bất động sản.....................................................................15
.............................................................. 15
1.2.5.1. Thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích
quốc gia, lợi ích công cộng..............................................................................16
1.2.5.2. Thu hồi đất để sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế....................16
1.2.6. Những quy định về bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất.....................17
1.2.6.1. Bồi thường về đất...............................................................................17
1.2.6.2. Bồi thường về tài sản..........................................................................21
1.2.7. Những quy định về hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất.............................21
1.2.7.1. Hỗ trợ di chuyển.................................................................................21
1.2.7.2. Hỗ trợ tái định cư................................................................................22
1.2.7.3. Hỗ trợ ổn định đời sống và ổn định sản suất......................................22
1.2.7.4. Hỗ trợ đối với đất nông nghiệp trong khu dân cư và đất vườn, ao
không được công nhận là đất ở........................................................................23
1.2.8. Những quy định về tái định cư..............................................................24
1.3. Sơ lược về công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng trên thế giới và ở
Việt Nam..........................................................................................................25
1.3.1. Sơ lược công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng trên thế giới..........25
1.3.1.1. Trung Quốc.........................................................................................25
1.3.1.2. Thái Lan.............................................................................................26
1.3.1.3. Hàn Quốc............................................................................................27


6


7

1.3.2. Sơ lược công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng ở trong nước.........28
1.3.2.1. Đà Nẵng..............................................................................................28
1.3.2.2. Thành phố Việt Trì.............................................................................29
1.3.3. Sơ lược công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng ở Vĩnh Phúc..........30
1.3.3.1. Công tác giải phóng mặt bằng tỉnh Vĩnh Phúc...................................30
1.3.3.2. Công tác giải phóng mặt bằng ở huyện Yên Lạc...............................32
Chương 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................34
2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................34
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................34
2.1.2. Phạm vi nghiên cứu...............................................................................34
2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu............................................................34
2.3. Nội dung nghiên cứu................................................................................35
2.3.1. Tình hình cơ bản của xã Đồng Văn, huyện Yên Lạc............................35
2.3.2. Khái quát 02 dự án nghiên cứu, đánh giá quy trình thu hồi đất của 02
dự án nghiên cứu.............................................................................................35
2.3.3. Đánh giá kết quả bồi thường giải phóng mặt bằng của 02 dự án
nghiên cứu.......................................................................................................35
2.3.4. Đánh giá ý kiến của người dân về công tác bồi thường GPMB............36
2.3.5. Những khó khăn, thuận lợi và giải pháp khắc phục trong công tác bồi
thường GPMB hai dự án nghiên cứu...............................................................36
2.4. Phương pháp nghiên cứu..........................................................................36
2.4.1. Phương pháp thu thập, nghiên cứu số liệu, tài liệu thứ cấp..................36
2.4.2. Phương pháp điều tra, thu thập số liệu, tài liệu sơ cấp..........................36
2.4.3. Phương pháp thống kê, tổng hợp, phân tích số liệu và xử lý số liệu.....37
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN........................38
3.1. Tình hình cơ bản của xã đồng văn............................................................38
3.1.1. Điều kiện tự nhiên.................................................................................38
3.1.1.1. Vị trí địa lý.........................................................................................38

8

3.1.1.2. Địa hình, địa mạo...............................................................................38
3.1.1.3. Khí hậu...............................................................................................38
3.1.1.4. Tài nguyên..........................................................................................39
3.1.2. Điều kiện kinh tế, xã hội.......................................................................40
3.1.2.1. Dân số.................................................................................................40
3.1.2.2. Lao động, việc làm và thu nhập.........................................................40
3.1.2.3. Tăng trưởng kinh tế và chuyển dịch cơ cấu kinh tế...........................41
3.1.3. Tình hình quản lý và hiện trạng sử dụng đất của xã Đồng Văn............42
3.1.3.1. Tình hình quản lý đất đai của xã Đồng Văn.......................................42
.......................................... 45
3.2. Đánh giá quy trình thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng của hai
dự án nghiên cứu.............................................................................................48
3.2.1. Khái quát 02 dự án nghiên cứu..............................................................48
3.2.1.1. Khái quát về dự án Cụm công nghiệp làng nghề xã Đồng Văn.........48
3.2.1.2. Khái quát về dự án Khu nhà ở dịch vụ xã Đồng Văn.........................49
3.2.2. Đánh giá thực hiện quy trình thu hồi đất bồi thường giải phóng mặt
bằng của 02 dự án nghiên cứu.........................................................................49
3.2.2.1. Đánh giá thực hiện quy trình thu hồi đất bồi thường giải phóng mặt
bằng của dự án Cụm công nghiệp làng nghề xã Đồng Văn............................49
3.2.2.2. Đánh giá thực hiện quy trình thu hồi đất bồi thường giải phóng mặt
bằng của dự án Khu nhà ở dịch vụ xã Đồng Văn............................................51
3.2.2.3. So sánh thực hiện quy trình thu hồi đất bồi thường giải phóng mặt
bằng của hai dự án so với quy định của pháp luật hiện hành..........................52
3.3. Đánh giá kết quả bồi thường giải phóng mặt bằng của dự án cụm công
nghiệp làng nghề xã Đồng Văn và dự án khu nhà ở dịch vụ xã Đồng Văn....54
3.3.1. Kết quả bồi thường, hỗ trợ về đất nông nghiệp của hai dự án
nghiên cứu.......................................................................................................54

vii

3.3.2. Kết quả bồi thường, hỗ trợ về đất phi nông nghiệp của hai dự án
nghiên cứu.......................................................................................................59
3.3.3. Kết quả bồi thường, hỗ trợ về tài sản trên đất của hai dự án
nghiên cứu.......................................................................................................61
3.3.4. Tổng hợp về diện tích bị thu hồi để thực hiện hai dự án nghiên cứu ... 62
3.3.5. Tổng hợp về kinh phí bồi thường GPMB của hai dự án nghiên cứu....64
3.4. Đánh giá ý kiến của người dân bị thu hồi đất để thực hiện hai dự án
nghiên cứu.......................................................................................................66
3.4.1. Đánh giá sự hiểu biết đúng của người dân bị thu hồi đất về chế độ,
chính sách khi nhà nước thu hồi đất bồi thường giải phóng mặt bằng............66
3.4.2. Đánh giá ý kiến của người dân bị thu hồi đất về đơn giá bồi thường, hỗ
trợ khi nhà nước thu hồi đất............................................................................69
3.4.3. Đánh giá ý kiến của người dân bị thu hồi đất về việc thực hiện công tác
bồi thường giải phóng mặt bằng......................................................................72
3.5. Những thuận lợi, khó khăn của hai dự án nghiên cứu và đề xuất các giải
pháp nhằm góp phần thúc đẩy công tác bồi thường giải phóng mặt bằng......74
3.5.1. Khó khăn...............................................................................................74
3.5.2. Thuận lợi...............................................................................................75
3.5.3. Đề xuất các giải pháp khắc phục...........................................................76
..................................................................... 76
............................................................ 77
........................................................................... 77
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ...........................................................................78
1. Kết luận.......................................................................................................78
2. Đề nghị........................................................................................................79
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................80

8

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
GTSX

: Giá trị sản xuất

GTGT

: Giá trị gia tăng

GPMB

: Giải phóng mặt bằng

ĐTM

: Đánh giá tác động môi trường

BVMT

: Bảo vệ môi trường

HĐND

: Hội đồng nhân dân

UBND

: Uỷ ban nhân dân


9

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1. Tình hình biến động dân số.............................................................41
Bảng 3.2. Chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội..................................................42
Bảng 3.3. Diện tích, cơ cấu các loại đất năm 2010 xã Đồng Văn...................46
Bảng 3.4. Đơn giá bồi thường, hỗ trợ khi thực hiện hai dự án đối với đất nông
nghiệp Quỹ 1..................................................................................55
Bảng 3.5. Đơn giá hỗ trợ khi thực hiện hai dự án đối với đất nông nghiệp
Quỹ 2.............................................................................................56
Bảng 3.6. Đơn giá bồi thường, hỗ trợ khi thực hiện dự án đối với đất nông
nghiệp không giấy tờ về Quyền sử dụng đất.................................57
Bảng 3.7. Kết quả bồi thường, hỗ trợ về đất nông nghiệp thuộc dự án Cụm
công nghiệp làng nghề xã Đồng Văn.............................................58
Bảng 3.8. Kết quả bồi thường, hỗ trợ về đất nông nghiệp thuộc dự án Khu nhà
ở dịch vụ xã Đồng Văn..................................................................58
Bảng 3.9. Kết quả bồi thường, hỗ trợ đối với đất phi nông nghiệp khi thực
hiện hai dự án nghiên cứu.............................................................60
Bảng 3.10. Kết quả bồi thường, hỗ trợ tài sản và cây trồng trên đất khi thực
hiện dự án Cụm công nghiệp làng nghề xã Đồng Văn..................61
Bảng 3.11. Kết quả bồi thường, hỗ trợ tài sản và cây trồng trên đất khi thực
hiện dự án Khu nhà ở dịch vụ xã Đồng Văn.................................62
Bảng 3.12. Tổng hợp các loại đất bị thu hồi của dự án Cụm công nghiệp làng
nghề xã Đồng Văn.........................................................................63
Bảng 3.13. Tổng hợp các loại đất bị thu hồi của dự án Khu nhà ở dịch vụ xã
Đồng Văn......................................................................................63
Bảng 3.14. Tổng hợp kinh phí bồi thường GPMB của dự án Cụm công nghiệp

làng nghề xã Đồng Văn.................................................................65


1
0
Bảng 3.15. Tổng hợp kinh phí bồi thường GPMB của dự án Khu nhà ở dịch
vụ xã Đồng Văn.............................................................................66
Bảng 3.16. Kết quả điều tra sự hiểu biết đúng về chế độ, chính sách bồi
thường GPMB của người dân bị thu hồi đất thực hiện dự án Cụm
công nghiệp làng nghề xã Đồng Văn............................................67
Bảng 3.17. Kết quả điều tra sự hiểu biết đúng về chế độ, chính sách bồi
thường GPMB của người dân bị thu hồi đất thực hiện dự án Khu
nhà

ở dịch vụ xã Đồng Văn...................................................68

Bảng 3.18. Ý kiến của người dân bị thu hồi đất về đơn giá bồi thường, hỗ trợ
khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện dự án Cụm công nghiệp làng
nghề xã Đồng Văn.........................................................................70
Bảng 3.19. Ý kiến của người dân bị thu hồi đất về đơn giá bồi thường, hỗ trợ
khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện dự án Khu nhà ở dịch vụ xã
Đồng Văn......................................................................................71
Bảng 3.20. Ý kiến của người dân bị thu hồi đất về việc thực hiện công tác bồi
thường GPMB dự án Cụm công nghiệp làng nghề xã Đồng Văn 73
Bảng 3.21. Ý kiến của người dân bị thu hồi đất về việc thực hiện công tác bồi
thường GPMB dự án Khu nhà ở dịch vụ xã Đồng Văn................74


1
MỞ ĐẦU

1. Đặt vấn đề
Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đất đai là
nguồn nội lực, nguồn vốn quan trọng để chúng ta thực hiện chiến lược đẩy
mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng nền tảng để đến năm 2020
nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp. Nhiều dự án như các khu
công nghiệp, nhà máy, các khu đô thị mới, khu dân cư...đang được triển khai
xây dựng một cách mạnh mẽ. Tuy nhiên, để thực hiện được các nhiệm vụ trên
một cách hiệu quả thì mặt bằng xây dựng là một trong những nhân tố quan
trọng, nó quyết định đến việc thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước, ảnh
hưởng đến cả tiến trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Để có quỹ đất làm mặt bằng xây dựng các dự án đầu tư, cần làm tốt
công tác thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng. Công việc này càng trở
nên khó khăn hơn do đất đai ngày càng có giá trị và khan hiếm. Trong điều
kiện quỹ đất ngày càng hạn hẹp, giá đất cao, nhịp độ phát triển lớn thì nhu cầu
giải phóng mặt bằng càng trở nên cấp thiết và là một thách thức lớn đối với sự
phát triển kinh tế, chính trị - xã hội trên phạm vi vùng, quốc gia. Công tác thu
hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng trở thành điều kiện tiên quyết để
thực hiện các dự án phát triển, nếu không được thực hiện tốt thì nó không chỉ
ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống vật chất cũng như tinh thần của tổ chức, hộ
gia đình cá nhân có đất bị thu hồi mà còn ảnh hưởng tới toàn xã hội.
Hiện nay, trên địa bàn huyện Yên Lạc - tỉnh Vĩnh Phúc có rất nhiều dự
án lớn nhỏ đã và đang triển khai thực hiện nhằm phát triển kinh tế, xã hội của
địa phương như dự án: Xây dựng đường mới Yên Lạc – Vĩnh Yên, Xây dựng
Cụm công nghiệp làng nghề xã Đồng Văn, Khu nhà ở dịch vụ xã Đồng
Văn,…Tuy nhiên, hầu hết các dự án đều gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc
trong quá trình thực hiện giải phóng mặt bằng như việc người dân bị thu hồi
đất đòi bồi thường theo giá thị trường, hay đòi hỏi các khoản bồi thường, hỗ trợ


không

2


3
có trong quy định,... Ngoài ra, còn phải giải quyết vấn đề công ăn việc làm, tái
định cư và các hậu quả sau GPMB. Do gặp nhiều khó khăn như vậy nên việc
đánh giá công tác thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng để thấy được
những thuận lợi và hạn chế nhằm đưa ra phương án khả thi để giải quyết các
vấn đề khó khăn một cách có hiệu quả là việc làm cần thiết và rất quan
trọng. Xuất phát từ lý do đó, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Đánh giá
công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu hồi đất ở
một số dự án tại xã Đồng Văn, huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc.
2. Mục tiêu của đề tài
2.1. Mục tiêu tổng quát
- Đánh giá công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu
hồi đất ở một số dự án tại xã Đồng Văn, huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc, cụ
thể tại hai dự án: “Cụm công nghiệp làng nghề xã Đồng Văn” và “Khu nhà
ở dịch vụ xã Đồng Văn” để thấy được những thuận lợi, khó khăn,
nhằm đề xuất các giải pháp góp phần thực
hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng của các dự án khác một cách
hiệu quả nhất.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Đánh giá được tình hình cơ bản của khu vực nghiên cứu có ảnh hưởng
đến công tác bồi thường GPMB.
- Đánh giá được quy trình thu hồi đất, bồi thường GPMB của hai dự án
nghiên cứu.
- Đánh giá được kết quả công tác bồi thường GPMB tại 2 dự án: “Cụm
công nghiệp làng nghề xã Đồng Văn” và “Khu nhà ở dịch vụ xã Đồng Văn”
- Đánh giá được những ý kiến của người dân bị thu hồi đất về công tác

bồi thường GPMB khi Nhà nước thu hồi đất.


4
- Đánh giá được những thuận lợi, khó khăn trong việc bồi thường
GPMB 2 dự án trên, từ đó đề xuất các giải pháp có tính khả thi
.
3. Ý nghĩa của đề tài
3.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học
- Nắm vững được các Nghị định, Thông tư, Quyết định liên quan đến
việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.
- Củng cố và hoàn thiện các kiến thức về Luật Đất đai.
3.2. Ý nghĩa trong thực tiễn
Việc học tập và nghiên cứu đề tài, không những góp phần đề xuất các
giải pháp nhằm thực hiện công tác GPMB một cách nhanh chóng và hiệu quả
mà còn giải quyết tốt mối quan hệ giữa lợi ích của xã hội với lợi ích của
những người có đất bị thu hồi.


5
Chương 1
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Cơ sở khoa học của đề tài
Công tác giải phóng mặt bằng góp phần cải thiện môi trường đầu tư,
khai thác các nguồn lực từ đất đai cho đầu tư phát triển, các cơ sở hạ tầng
kinh tế xã hội ở nước ta thời gian qua đã được Đảng và Nhà nước quan tâm
đầu tư hầu khắp các vùng, miền trên cả nước, đặc biệt tại các thành phố lớn
đã đóng góp vào sự thành công bước đầu của công cuộc “Công nghiệp hoá,
hiện đại hoá đất nước”, thúc đẩy kinh tế phát triển, đáp ứng nhu cầu vật
chất, tinh thần của nhân dân. Đạt được kết quả nêu trên công tác bồi

thường giải phóng mặt bằng đóng vai trò không nhỏ để các dự án phát huy
hiệu quả.
Giải phóng mặt bằng đúng tiến độ sẽ tiết kiệm được thời gian, chi phí
và sớm thực hiện dự án và đưa vào sử dụng mang lại hiệu quả kinh tế xã hội.
Ngược lại, làm chậm tiến độ thực hiện dự án, lãng phí thời gian, tăng chi phí,
giảm hiệu quả dự án.
Thực hiện giải phóng mặt bằng tốt sẽ giảm chi phí, có điều kiện tập chung
vốn cho mở rộng đầu tư. Ngược lại, chi phí bồi thường lớn, không kịp hoàn thành
tiến độ dự án dẫn đến quay vòng vốn chậm gây khó khăn cho các nhà đầu tư.
Đối với các dự án đầu tư sản xuất kinh doanh nếu không đáp ứng được
tiến độ đầu tư thì mất cơ hội kinh doanh, hiệu quả kinh doanh thấp.
Đối với dự án đầu tư không kinh doanh, thời gian thi công kéo dài, tiến
độ thi công bị ngắt quãng gây ra lãng phí và ảnh hưởng tới chất lượng công
trình.
1.1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài
Vấn đề bồi thường GPMB ở nước ta đã được đặt ra từ rất sớm, Nghị


6
định 151/TTg ngày 14/4/1959 đã đặt ra vấn đề trưng dụng đất; Thông tư


7
1972/TTg ngày 11/01/1970 của Chính phủ quy định một số điểm tạm thời về
bồi thường nhà cửa, đất đai, cây cối, hoa màu cho nhân dân ở những vùng xây
dựng kinh tế mới. Sau khi luật đất đai ra đời và bước vào thời kỳ đổi mới thì
bồi thường GPMB đã được chú trọng xử lý đồng bộ hơn để phù hợp với giai
đoạn mới. Quyết định số 186/HĐBT ngày 31/5/1990 về đền bù thiệt hại đất
nông nghiệp, đất có rừng khi chuyển mục đích sử dụng sang mục đích khác
cùng hàng loạt các văn bản pháp quy mới về những vấn đề có liên quan như

giá đất, quy hoạch đã hình thành một hệ thống chính sách và tổ chức cho công
tác bồi thường GPMB. Sau nhiều lần bổ sung chúng ta đang áp dụng Nghị
định số 69/2009/NĐ-CP ngày 13 tháng 8 năm 2009 quy định bổ sung về quy
hoạch sử dụng đất, giá đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
1.1.3. Cơ sở phá
:
- Luật Đất đai 2003 (Luật Đất đai) được Quốc hội nước Cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XI, kỳ họp thứ 4 thông qua ngày 26 tháng 11
năm 2003. Luật Đất đai có 7 Chương 146 Điều; trong đó có 7 điều (từ Điều
38 đến Điều 44) quy định về cơ chế, chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
khi Nhà nước thu hồi đất [6]
- Nghị định số 181/2004/NĐ-CP ngày 29 tháng 10 năm 2004 của Chính
phủ hướng dẫn thi hành Luật Đất đai 2003, có 16 Chương 186 Điều nhằm cụ
thể hóa một số quy định của Luật Đất đai. Trong đó, có 3 điều (Điều 35, 36 và
45) quy định về cơ chế thu hồi đất; chính sách bồi thường đối với diện tích đất
ở của hộ gia đình, cá nhân đã được cấp giấy chứng nhận trước ngày Nghị định
181/2004/NĐ-CP có hiệu lực thi hành nhưng sau khi được xác định lại theo
quy định tại khoản 1 Điều 45 của Nghị định 181/2004/NĐ-CP mà có diện tích
lớn hơn diện tích đất ở ghi trên giấy chứng nhận đã cấp; xử lý tiền sử dụng
đất, tiền thuê đất, tài sản đã đầu tư trên đất trong trường hợp thu hồi đất quy
định tại các Khoản 2 đến Khoản 12 Điều 38 của Luật Đất đai.


8
- Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày 3 tháng 12 năm 2004 về bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất [8]
- Nghị định số 198/2004NĐ-CP ngày 3 tháng 12 năm 2004 của Chính
phủ Về việc thu tiền sử dụng đất [9]
- Nghị định số 17/2006/NĐ-CP ngày 27 tháng 1 năm 2006 về sửa đổi,
bổ sung một số điều của các nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai [10]

- Nghị định số 84/2007/NĐ-CP ngày 25 tháng 5 năm 2007 quy định bổ
sung về việc cấp Giấy chứng nhận, thu hồi đất, thực hiện quyền sử dụng đất,
trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, giải
quyết khiếu nại về đất đai [11]
- Nghị định số 69/2009/NĐ-CP ngày 13 tháng 8 năm 2009 quy định bổ
sung về quy hoạch sử dụng đất, giá đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái
định cư [12]
- Nghị định số 120/2010/NĐ-CP ngày 30 tháng 12 năm 2010 của Chính
phủ Về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 198/2004NĐ-CP ngày 03
tháng 12 năm 2004 của Chính phủ [13]
- Thông tư số 14/2009/TT-BTNMT ngày 11 tháng 10 năm 2009 của Bộ
Tài nguyên và Môi trường quy định chi tiết về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
và trình tự, thủ tục thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất [30]
- Quyết định số 59/2009/QĐ-UBND ngày 10 tháng 11 năm 2009 của
UBND tỉnh Vĩnh Phúc Vv ban hành quy định thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái
định cư và đơn giá bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất
trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc [15]
- Quyết định số 69/2009/QĐ-UBND ngày 31 tháng 12 năm 2009 của
UBND tỉnh Vĩnh Phúc Về việc quy định về giá đất trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc
năm 2010 [16]
- Quyết định số 43/2010/QĐ-UBND ngày 31 tháng 12 năm 2010 của
UBND tỉnh Vĩnh Phúc Về việc quy định về giá đất trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc
năm 2011 [17]


9
- Quyết định số 60/2011/QĐ-UBND ngày 30 tháng 12 năm 2011 của
UBND tỉnh Vĩnh Phúc Về việc quy định về giá đất trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc
năm 2012 [19]
- Quyết định số 18/2011/QĐ-UBND ngày 20 tháng 04 năm 2011 của

UBND tỉnh Vĩnh Phúc Vv ban hành quy định thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái
định cư và đơn giá bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất
trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc [18]
1.2. Khái quát những vấn đề về bồi thường, giải phóng mặt bằng
1.2.1. Khái niệm về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
Công tác GPMB là việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước
thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi
ích công cộng, mục đích phát triển kinh tế.
Theo điều 4 Luật Đất đai 2003:
* Bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước trả lại giá trị
quyền sử dụng đất đối với diện tích đất bị thu hồi cho người bị thu hồi đất.
* Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước giúp đỡ người bị
thu hồi đất thông qua đào tạo nghề mới, bố trí việc làm mới, cấp kinh phí để
di chuyển đến địa điểm mới.
* TĐC là việc di chuyển đến một nơi khác với nơi ở trước đây để sinh
sống và làm ăn. TĐC bắt buộc đó là sự di chuyển không thể tránh khỏi khi
Nhà nước thu hồi hoặc trưng thu đất đai để thực hiện các dự án phát triển.
TĐC được hiểu là một quá trình từ bồi thường thiệt hại về đất, tài sản;
di chuyển đến nơi ở mới và các hoạt động hỗ trợ để xây dựng lại cuộc sống,
thu nhập, cơ sở vật chất, tinh thần tại đó. Như vậy, TĐC là hoạt động nhằm
giảm nhẹ các tác động xấu về kinh tế - xã hội đối với một bộ phận dân cư đã
gánh chịu vì sự phát triển chung.
Tái định cư khi người sử dụng đất bị Nhà nước thu hồi đất theo quy
định tại Nghị định số 197/2004/NĐ-CP mà phải di chuyển chỗ ở thì được bố
trí tái định cư bằng một trong các hình thức sau:


10
+ Bồi thường bằng nhà ở.
+ Bồi thường bằng giao đất mới.

+ Bồi thường bằng tiền để tự lo chỗ ở mới.
GPMB là giải pháp quan trọng mang tính đột phá nhằm chủ động quỹ
đất, tạo điều kiện thuận lợi để thu hút các nguồn lực cho đầu tư phát triển và
triển khai thực hiện các dự án đầu tư xâu dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã
hội. Quá trình thực hiện GPMB phải đảm bảo hài hoà các lợi ích của Nhà
nước, của doanh nghiệp và đặc biệt là lợi ích của người dân.
1.2.2. Hệ thống văn bản pháp quy của Nhà nước về đất đai
1.2.2.1. Thời kỳ trước 1987
Ngày 14/4/1959, Thủ tướng chính phủ ban hành Nghị định 151/TTg về
quy định tạm thời về trưng dụng ruộng đất. Quy định như sau:
- Về việc bồi thường thiệt hại do lấy đất gây nên phải bồi thường hai
khoản: về đất thì bồi thường từ 1 đến 4 năm sản lượng thường niên của ruộng
đất bị trưng thu.
- Đối với hoa màu thì được bồi thường đúng mức.
- Đối với nhà cửa, vật kiến trúc và các công trình phục vụ sinh hoạt
được giúp đỡ xây dựng cái khác.
- Ngoài ra, mồ mả thì căn cứ vào tình hình cụ thể về phong tục tập quán
của địa phương mà giúp cho họ một số tiền làm phí tổn di chuyển.
Có thể nói, những nguyên tắc cơ bản của việc bồi thường thiệt hại trong
nghị định này là đúng đắn, đáp ứng nhu cầu trưng dụng đất đai trong những
năm 1960. Cách bồi thường như vậy được thực hiện đến khi Hiến pháp 1980 ra
đời.
1.2.2.2. Từ năm 1987 đến năm 1993
Luật Đất đai năm 1988 ban hành quy định về việc bồi thường cũng cơ
bản dựa trên những điều quy định tại Hiến pháp 1980.
Ngày 31/5/21990, Hội đồng Bộ trưởng ban hành quyết định số
186/HĐBT về việc đền bù thiệt hại đất nông nghiệp, đất có rừng khi bị chuyển


11

mục đích sử dụng vào mục đích khác. Mức đền bù thiệt hại về đất nông
nghiệp, đất có rừng được tính bằng thóc, thu bằng tiền và được phân biệt theo
thời hạn sử dụng đất lâu dài hoặc tạm thời. Căn cứ để tính mức đền bù xác
định vào vị trí, hạng đất hoặc loại đất để tính tiền đền bù.
1.2.2.3. Từ năm 1993 đến năm 2003
Hiến pháp 1992 đặt nền móng cho việc xây dựng chính sách bồi thường
GPMB qua những điều 17, 18, 23.
Trên cơ sở Hiến pháp 1992, Luật đất đai 1993 được Quốc hội thông
qua và có hiệu lực từ ngày 15 tháng 10 năm 1993. Với quy định "đất có giá"
và người sử dụng đất có các quyền và nghĩa vụ, đây là sự đổi mới có ý nghĩa
rất quan trọng đối với công tác bồi thường GPMB của Luật đất đai năm 1993.
Những quy định về bồi thường GPMB của Luật đất đai năm 1993 đã
thu được những thành tựu quan trọng trong giai đoạn đầu thực hiện, nhưng
càng về sau, do sự chuyển biến mau lẹ của tình hình kinh tế xã hội, nó đã dần
mất đi vai trò làm động lực thúc đẩy phát triển. Để tạo điều kiện đẩy nhanh
tốc độ GPMB đẩy nhanh tiến độ thi công công trình, đồng thời bảo đảm
quyền lợi hợp pháp của người sử dụng đất, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều
của Luật đất đai đã được thông qua ngày 29 tháng 6 năm 2001.
Để cụ thể hoá các quy định của Luật đất đai năm 1993 và Luật sửa đổi,
bổ sung một số điều của Luật đất đai năm 2001, nhiều văn bản quy định về
chính sách bồi thường GPMB đã được ban hành, bao gồm:
- Nghị định số 90/CP ngày 17 tháng 9 năm 1994 của Chính phủ quy định
về việc bồi thường thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất để sử dụng vào mục đích
an ninh, quốc phòng, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng. Xét về tính chất và nội
dung, Nghị định 90/CP đã đáp ứng được một số yêu cầu nhất định, so với các
văn bản trước, Nghị định này là văn bản pháp lý mang tính toàn diện cao và cụ
thể hoá việc thực hiện chính sách bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất, việc đền
bù bằng đất cùng mục đích sử dụng, cùng hạng đất.v.v.