Bai 42: Trao đổi vật chất trong Hệ sinh thái

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ
DỰ GIỜ TIẾT HỌC


KIỂM TRA BÀI CŨ:
- Hệ sinh thái là gì?
- Trình bày các thành phần cấu tạo hệ sinh thái?
- Xét về kiểu dinh dưỡng, các loài sinh vật trong
QX được phân thành những nhóm sinh vật nào?
Đặc điểm của từng nhóm sinh vật.


BÀI 43: TRAO ĐỔI VẬT CHẤT
TRONG HỆ SINH THÁI
- Quan sát hình HST ao
hồ, nghiên cứu thông tin
SGK tr.191. Em hãy cho
biết phạm vi trao đổi vật
chất trong một hệ sinh
thái?

Trong

HST, trao
chất diễn ra trong
quần xã sinh vật
quần xã sinh vật
trường.

đổi vật
phạm vi

và giữa
với môi


BÀI 43: TRAO ĐỔI VẬT CHẤT
TRONG HỆ SINH THÁI
I. TRAO ĐỔI VẬT
CHẤT TRONG QUẦN
XÃ SINH VẬT:
1. Chuỗi và lưới
thức ăn:
a. Chuỗi thức ăn:
b. Lưới thức ăn:
2. Bậc dinh dưỡng:
II. Tháp sinh thái:
1. Đặc điểm:
2. Phân loại:


BÀI 43: TRAO ĐỔI VẬT CHẤT
TRONG HỆ SINH THÁI
I. TRAO ĐỔI VẬT
CHẤT TRONG QUẦN
XÃ SINH VẬT:
1. Chuỗi và lưới
thức ăn:
a. Chuỗi thức ăn:
b. Lưới thức ăn:
2. Bậc dinh dưỡng:
II. Tháp sinh thái:

1. Đặc điểm:
2. Phân loại:

I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG
QUẦN XÃ SINH VẬT:
1. Chuỗi và lưới thức ăn:
a. Chuỗi thức ăn:
Quan sát hình chuỗi thức ăn động
vật trên cạn, em có nhận xét về mối
quan hệ giữa những loài sinh vật trong
hình? Mối quan hệ của từng loài đối
với loài đứng trước và sau chúng một
bậc?

 Chuỗi thức ăn gồm nhiều loài có quan
hệ dinh dưỡng với nhau, mỗi một loài là
một mắt xích của chuỗi.
Mỗi một loài vừa có nguồn thức ăn
là mắt xích trước vừa là thức ăn của mắt
xích sau.


BÀI 43: TRAO ĐỔI VẬT CHẤT
TRONG HỆ SINH THÁI
I. TRAO ĐỔI VẬT
CHẤT TRONG QUẦN
XÃ SINH VẬT:
1. Chuỗi và lưới
thức ăn:
a. Chuỗi thức ăn:

b. Lưới thức ăn:
2. Bậc dinh dưỡng:
II. Tháp sinh thái:
1. Đặc điểm:
2. Phân loại:

I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG
QUẦN XÃ SINH VẬT:
1. Chuỗi và lưới thức ăn:
a. Chuỗi thức ăn:
Quan sát hình, nghiên cứu thông
tin SGK tr.191. Em có nhận xét gì về sinh
vật mở đầu của chuỗi thức ăn?
- Cách xác định bậc tiêu thụ của sinh vật
trong chuỗi thức ăn?



- Sinh vật mở đầu chuỗi thức ăn là
sinh vật sản xuất hoặc sinh vật phân
giải, theo sau là các sinh vật tiêu thụ.
- Sinh vật tiêu thụ đầu tiên là sinh
vật tiêu thụ bậc 1, kế tiếp là sinh vật tiêu
thụ bậc 2,…


BÀI 43: TRAO ĐỔI VẬT CHẤT
TRONG HỆ SINH THÁI
b. Lưới thức ăn:
I. TRAO ĐỔI VẬT

CHẤT TRONG QUẦN
XÃ SINH VẬT:
1. Chuỗi và lưới
thức ăn:
a. Chuỗi thức ăn:
b. Lưới thức ăn:
2. Bậc dinh dưỡng:
II. Tháp sinh thái:
1. Đặc điểm:
2. Phân loại:

Hình bên thể hiện bao
nhiêu chuỗi thức ăn?
- Những loài nào tham
gia nhiều chuỗi thức ăn
khác nhau?
- So sánh sự phức tạp lưới
thức ăn của QX “rừng
mưa nhiệt đới” và “rừng
thưa và xavan”?

 Lưới thức ăn gồm nhiều chuỗi thức ăn, trong đó
có các mắt xích chung.
- QX càng nhiều loài thì lưới thức ăn càng phức tạp.


BÀI 43: TRAO ĐỔI VẬT CHẤT
TRONG HỆ SINH THÁI
2. Bậc dinh dưỡng:
I. TRAO ĐỔI VẬT

CHẤT TRONG QUẦN
XÃ SINH VẬT:
1. Chuỗi và lưới
thức ăn:
a. Chuỗi thức ăn:
b. Lưới thức ăn:
2. Bậc dinh dưỡng:
II. Tháp sinh thái:
1. Đặc điểm:
2. Phân loại:

Hình bên thể hiện
chuỗi hay lưới thức ăn?
- Lưới thức ăn có bao
nhiêu chuỗi thức ăn?
- Những loài nào là mắt xích chung của lưới thức ăn?
- Những loài nào có bậc tiêu thụ bậc 1, bậc tiêu thụ
bậc 2?
- Nghiên cứu thông tin SGK tr.192. Bậc dinh dưỡng là
gì? Cách xác định bậc dinh dưỡng?



Tất cả các loài cùng một mức dinh dưỡng hợp
thành một bậc dinh dưỡng.
- Bậc dinh dưỡng được tính từ đầu chuỗi (lưới)
thức ăn trở về sau (bậc 1,2,…).


BÀI 43: TRAO ĐỔI VẬT CHẤT

TRONG HỆ SINH THÁI
2. Bậc dinh dưỡng:
I. TRAO ĐỔI VẬT
CHẤT TRONG QUẦN
XÃ SINH VẬT:
1. Chuỗi và lưới
thức ăn:
a. Chuỗi thức ăn:
b. Lưới thức ăn:
2. Bậc dinh dưỡng:
II. Tháp sinh thái:
1. Đặc điểm:
2. Phân loại:


BÀI 43: TRAO ĐỔI VẬT CHẤT
TRONG HỆ SINH THÁI
I. TRAO ĐỔI VẬT
CHẤT TRONG QUẦN
XÃ SINH VẬT:

II. THÁP SINH THÁI:
1. Đặc điểm:
Quan sát hình, nghiên cứu SGK tr.193. Tháp
sinh thái được cấu tạo như thế nào?

1. Chuỗi và lưới
thức ăn:
a. Chuỗi thức ăn:
b. Lưới thức ăn:

2. Bậc dinh dưỡng:
II. Tháp sinh thái:
1. Đặc điểm:
2. Phân loại:

 Tháp sinh thái gồm nhiều hình chữ nhật xếp chồng
lên nhau, mỗi hình chữ nhật có chiều rộng bằng nhau
nhưng độ lớn của chiều dài phụ thuộc độ lớn của bậc
dinh dưỡng.


BÀI 43: TRAO ĐỔI VẬT CHẤT
TRONG HỆ SINH THÁI
I. TRAO ĐỔI VẬT
CHẤT TRONG QUẦN
XÃ SINH VẬT:

II. THÁP SINH THÁI:
2. Phân loại:

Nghiên cứu SGK tr.193. Có những dạng tháp
sinh thái nào? Trình bày đặc điểm tháp số lượng?

1. Chuỗi và lưới
thức ăn:
a. Chuỗi thức ăn:
b. Lưới thức ăn:
2. Bậc dinh dưỡng:
II. Tháp sinh thái:
1. Đặc điểm:

2. Phân loại:

 Tháp số lượng được xây dựng dựa trên số lượng cá
thể ở mỗi bậc dinh dưỡng.


BÀI 43: TRAO ĐỔI VẬT CHẤT
TRONG HỆ SINH THÁI
I. TRAO ĐỔI VẬT
CHẤT TRONG QUẦN
XÃ SINH VẬT:

II. THÁP SINH THÁI:
2. Phân loại:

Đặc điểm tháp sinh khối?

1. Chuỗi và lưới
thức ăn:
a. Chuỗi thức ăn:
b. Lưới thức ăn:
2. Bậc dinh dưỡng:
II. Tháp sinh thái:
1. Đặc điểm:
2. Phân loại:

 Tháp sinh khối được xây dựng dựa trên khối lượng
tổng số của tất cả các sinh vật trên một đơn vị diện
tích hay thể tích ở mỗi bậc dinh dưỡng.

BÀI 43: TRAO ĐỔI VẬT CHẤT
TRONG HỆ SINH THÁI
I. TRAO ĐỔI VẬT
CHẤT TRONG QUẦN
XÃ SINH VẬT:

II. THÁP SINH THÁI:
2. Phân loại:

Đặc điểm
tháp năng lượng?
Trong ba dạng
1. Chuỗi và lưới
tháp sinh thái,
thức ăn:
dạng tháp nào là
a. Chuỗi thức ăn:
hoàn thiện nhất?
b. Lưới thức ăn:

2. Bậc dinh dưỡng:
II. Tháp sinh thái:
1. Đặc điểm:

 Tháp năng lượng được xây dựng dựa trên số năng

2. Phân loại:

lượng tích trên một đơn vị diện tích hay thể tích, trong

một đơn vị thời gian ở mỗi bậc dinh dưỡng. Đây là
tháp hoàn thiện nhất.


BÀI 43: TRAO ĐỔI VẬT CHẤT
TRONG HỆ SINH THÁI
CỦNG CỐ BÀI HỌC:
- Sơ đồ bên minh họa lưới thức ăn
trong một hệ sinh thái gồm các loài
sinh vật: A, B, C, D, E, F, H. Cho các kết
luận sau về lưới thức ăn này: 
(1) Lưới thức ăn này có tối đa 6 chuỗi thức ăn.
(2) Loài D tham gia vào 2 chuỗi thức ăn khác nhau.
(3) Loài E tham gia vào ít chuỗi thức ăn hơn loài F.
(4) Nếu loại bỏ loài B ra khỏi quần xã thì loài D sẽ không mất đi.
(5) Có 3 loài thuộc bậc dinh dưỡng cấp 5.
(6) Nếu số lượng cá thể của loài C giảm thì số lượng cá thể của loài F
giảm.
Số phương án trả lời đúng là
A.3.
B.4.
C.5.
D.6.


BÀI 43: TRAO ĐỔI VẬT CHẤT
TRONG HỆ SINH THÁI
CỦNG CỐ BÀI HỌC:

Quan sát lưới thức ăn trong hình. Xác định các nội dung sau:

1. Lưới thức ăn trên có bao nhiêu chuỗi thức ăn?
2. Kể tên những loài có bậc dinh dưỡng là bậc 1?
3. Trăn có bậc dinh dưỡng là bao nhiêu? Bậc tiêu thụ là bậc mấy?
4. Diều hâu có bậc tiêu thụ là bao nhiêu?
5. Kể tên các loài có bậc tiêu thụ bậc 2?