BÀI THI HỌC KÌ
Mơn:Phương pháp dạy học lịch sử
Giảng viên: TS. Tơn Quang Cường
Ths. Hồng Thanh Tú
Bài 25:
Tình hình chính trị, kinh tế,
văn hóa dưới triều Nguyễn
(nửa đầu thế kỷ XIX)
Người soạn:Trần thị Chóng
Ngày soạn: 1-1-2008
MỤC TIÊU
Kiến thức
Học xong bài này HS cần:
Trình bày được tình hình chính trị, kinh tế,
văn hóa nước ta nửa đầu thế kỉ XIX.
HS đánh giá được chính sách đối nội , đối
ngoại của nhà Nguyễn nửa đầu thế kỉ XIX.
1.
MỤC TIÊU
2. Kĩ năng
- Rèn luyện cho HS kĩ năng thuyết
trình, làm việc nhóm, đóng vai.
- Sử dụng cơng nghệ thơng tin.
3. Thái độ
- Bồi dưỡng cho HS lịng tự hào, tự
tôn dân tộc.
1. Xây dựng và củng cố bộ máy nhà nước,
chính sách ngoại giao
a. Xây dựng và củng cố bộ
máy nhà nước
Sau khi đánh bại vương triều
Tây Sơn, 1802 Nguyễn
Ánh lên ngơi lấy hiệu là Gia Long,
lập ra nhà Nguyễn.
Đóng đơ ở Phú Xuân (Huế), 1804
có tên là Việt Nam.
Đến thời vua Minh Mạng đổi
thành Đại Việt.
-
1. Xây dựng và củng cố bộ máy nhà nước,
chính sách ngoại giao
- Tổ chức đơn vị hành chính:
Thời Gia Long
Thời Minh Mệnh
Cả nước
Bắc thành
Cả nước
Gia Định thành
Trực doanh
30 tỉnh
Phủ Thừa Thiên
1. Xây dựng và củng cố bộ máy nhà nước,
chính sách ngoại giao
- Tổ chức bộ máy nhà nước
Thời Gia Long
Thời Minh Mạng
Vua
Vua
Bộ
lại
Bộ
hình
Bộ
binh
Bộ
cơng
Bộ
lễ
Bộ
hộ
Sáu bộ: lại,
hình, cơng,
hộ, binh,
lễ
Các viện
và cơ quan
chun
trách: Đô
sát viện,
Nội các…
1. Xây dựng và củng cố bộ máy nhà nước,
chính sách ngoại giao
- Pháp luật:
+ Bộ luật Hoàng triều luật lệ (luật Gia Long, Hoàng Việt
luật lệ) ban hành năm 1815 với gần 400 điều
+ Nội dung: gồm những quy định chặt chẽ việc bảo vệ
nhà nước và các tôn ti trật tự xã hội
+ Dựa vào bộ luật nhà Thanh của Trng Quốc để biên
soạn
1. Xây dựng và củng cố bộ máy nhà nước,
chính sách ngoại giao
- Quân đội:
+ Quân đội được tổ chức quy củ
với gần 20 vạn người
+ Được trang bị đầy đủ vũ khí.
1. Xây dựng và củng cố bộ máy nhà nước,
chính sách ngoại giao
b. Chính sách ngoại giao
- Đối với các nước phương Đông
+ Phục tùng nhà Thanh
+ Bắt chân Lạp và Lào phục tùng mình
- Đối với phương Tây
+ Nhà Ngun chủ trương “đóng cửa”,
khơng đặt quan hệ ngoại giao
2. Tình hình kinh tế và chính sách của
Nhà Nguyễn
Đóng vai các chun gia
lịch sử để nói về tình hình
nơng nghiệp,thủ công
nghiệp và thương nghiệp
thời Nguyễn
2. Tình hình kinh tế và chính sách của
Nhà Nguyễn
a. Nơng nghiệp
- Chính sách :
+ Ban hành lại chính sách quân điền
+ Khuyến khích khai hoang
+ Xây dựng, tu bổ đê điều
- Tình hình sản xuất:
+ Diện tích đất bỏ hoang nhiều,
khai hoang không đáng kể
+ Kỹ thuật sản xuất lạc hậu
+ Việc trồng cây lương thực, đậu, rau góp phần giảm
đói nghèo.
2. Tình hình kinh tế và chính sách của
Nhà Nguyễn
b.Thủ công nghiệp
- Các làng nghề thủ công phát triển
- Bộ phận thủ công nhà nước được tổ chức
với quy mô lớn
- Các làng nghề các phường thủ công tiếp
tục duy trì .
- - Một nghề mới xuất hiện: in tranh dân gian
2. Tình hình kinh tế và chính sách của
Nhà Nguyễn
c. Thương nghiệp:
- Nội thương: phát triển chậm, mang tính chất
địa phương
- Ngoại thương: Nhà nước giữ độc quyền về
ngoại thương
- Các đô thị: Hội An, phố Hiến, Thanh Hà dần
lụi tàn.
3. Tình hình văn hóa – giáo dục
Thảo luận nhóm về tình
hình văn hóa – giáo dục
dưới triều Nguyễn (nửa đầu
TK XIX)
a. Tư tưởng
b. Giáo dục
c. Văn học
d. Sử học
e. Kiến trúc
f. Nghệ thuật
a. Tư tưởng
Nhà nguyễn độc tôn Nho giáo
Hạn chế các tơn giáo khác, “cấm đạo” với
thiên chúa giáo
Tín ngưỡng cổ truyền tiếp tục phát triển
Các vị La Hán chùa Tây Phương
Tôi đến thăm về lòng vấn vương
(Huy Cận)
b.Giáo dục
Nho học được củng cố
Năm 1807: Khoa thi hương đầu tiên được nhà
Nguyễn tổ chức
Năm 1822: Khoa thi Hội đầu tiên được tổ chức
c. Văn học
Văn học chữ Hán khơng cịn chiếm ưu thế
Văn học chữ Nơm phát triển phong phú và
hồn thiện
Các tác phẩm văn học tiêu biểu: Truyện
Kiều của Nguyễn Du, các bài thơ của Hồ
Xuân Hương, Bà Huyện Thanh Quan
Trải qua một cuộc bể dâu
Những điều trông thấy mà đau đớn lòng
d. Sử học
Quốc sử quán được thành lập để chuyên
sưu tầm, lưu trữ sử sách cổ và biên soạn
các bộ sử chính thống.
Các bộ sử lớn: Lịch triều hiến chương loại
chí của Phan Huy Chú,
Gia Định thành thơng chí của Trịnh Hoài
Đức
Phan Huy Chú và Lịch triều hiến chương loại
chí
e. Kiến trúc
Nổi bật là quần thể kinh
thành Huế và các lăng
tẩm
Rạp hát đầu tiên được
thành lập
Điện Thái Hoà
Lăng Dục Đức
Phu văn lâu
Thái miếu
l
Lăng Dục Đức
Ngọ Mơn
Xây dựng vào năm 1833
Ngọ Mơn là cửa chính vào trong Đại
nội kinh thành Huế
Là một cơng trình kiến trúc cổ tiêu biểu
Ngọ Môn được vua Minh Mạng cho
cho vùng sơng Hương núi Ngự
Đêm Ngọ Mơn
Một góc nhỏ của Ngọ
Môn