Khi nào công an có quyền khám xét nơi ở

Khi nào công an có quyền khám xét nơi ở?
Con tôi bị tình nghi liên quan vụ án hình sự và công an đã đến khám xét nhà. Tôi xin hỏi khi
nào công an có quyền khám chỗ ở của công dân? Lực lượng nào được phép làm việc này?
Trả lời có tính chất tham khảo
Theo khoản 1 Điều 140 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003, việc khám người, chỗ ở, chỗ làm
việc, địa điểm được quy định như sau: “Việc khám người, chỗ ở, chỗ làm việc, địa điểm chỉ
được tiến hành khi có căn cứ để nhận định trong người, chỗ ở, chỗ làm việc, địa điểm của
một người có công cụ, phương tiện phạm tội, đồ vật, tài sản do phạm tội mà có hoặc đồ vật,
tài liệu khác có liên quan đến vụ án... Việc khám chỗ ở, chỗ làm việc, địa điểm cũng được
tiến hành khi cần phát hiện người đang bị truy nã”.
Như vậy, khi có đủ các căn cứ theo quy định vừa trích dẫn ở trên, cơ quan nhà nước có
thẩm quyền nói chung và cơ quan công an nói riêng được phép khám xét chỗ ở của công
dân.
Việc khám xét phải tuân theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003:
Về thẩm quyền ra lệnh khám xét
Theo quy định tại Điều 141 Bộ luật tố tụng hình sự, những người sau đây có quyền ra lệnh
khám xét trong mọi trường hợp:
- Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân và Viện kiểm sát quân sự các cấp;
- Chánh án, Phó Chánh án Toà án nhân dân và Toà án quân sự các cấp;
- Thẩm phán giữ chức vụ Chánh toà, Phó Chánh toà Tòa phúc thẩm Toà án nhân dân tối
cao; Hội đồng xét xử;
- Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra các cấp. Trong trường hợp này, lệnh bắt
phải được Viện kiểm sát cùng cấp phê chuẩn trước khi thi hành.
Trong trường hợp không thể trì hoãn, Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra các
cấp; người chỉ huy đơn vị quân đội độc lập cấp trung đoàn và tương đương; người chỉ huy
đồn biên phòng ở hải đảo và biên giới; người chỉ huy tàu bay, tàu biển, khi tàu bay, tàu biển
đã rời khỏi sân bay, bến cảng có quyền ra lệnh khám xét. Trong thời hạn 24 giờ, kể từ khi
khám xong, người ra lệnh khám phải thông báo bằng văn bản cho Viện kiểm sát cùng cấp.
Trình tự, thủ tục khám xét
- Theo quy định tại khoản 1 Điều 143 của Bộ luật tố tụng hình sự, việc khám chỗ ở, chỗ làm
việc, địa điểm được tiến hành theo quy định tại các Điều 140, 141 và 142. Theo đó, khi bắt

đầu khám chỗ ở, người khám xét phải đọc lệnh khám và đưa cho đương sự đọc lệnh khám
đó; giải thích cho đương sự và những người có mặt biết quyền và nghĩa vụ của họ. Người
tiến hành khám phải yêu cầu đương sự đưa ra những đồ vật, tài liệu có liên quan đến vụ
án, nếu đương sự từ chối thì tiến hành khám.
- Khi khám chỗ ở, địa điểm phải có mặt người chủ hoặc người đã thành niên trong gia đình
họ, có đại diện chính quyền xã, phường, thị trấn và người láng giềng chứng kiến; trong
trường hợp đương sự và người trong gia đình họ cố tình vắng mặt, bỏ trốn hoặc đi vắng lâu
ngày mà việc khám xét không thể trì hoãn thì phải có đại diện chính quyền và hai người
láng giềng chứng kiến.
- Không được khám chỗ ở vào ban đêm, trừ trường hợp không thể trì hoãn, nhưng phải ghi
rõ lý do vào biên bản.
- Khi tiến hành khám chỗ ở, chỗ làm việc, địa điểm những người có mặt không được tự ý
rời khỏi nơi đang bị khám, không được liên hệ, trao đổi với nhau hoặc với những người
khác cho đến khi khám xong.
Luật sư, Thạc sĩ Phạm Thanh Bình
Công ty Luật Bảo Ngọc, Hà Nội


VNExpress