!
"
#
$
"
!
%
&'
(!)*
+$,&!'$)%
-./.*
,&
!
)
+
.0
1
,&
2
-
&(!
"
+-&-
+
+
$
34
+56$
)"
78,
$
2
!
9
:$
3"
&
!
9
$
"
$
$
+
9
;
"
!
-&2
0
2
$
3
!
!
;'<
&*<
&'&0
2&0
!
=
+$
+
.4
"
&&!
!
<$
!
-
$
$
3
2
!
"
3
-
)
#$
*4
+2
,1
3
-
$
$
"
$
!
2!
$
!
!&
!
!
"$
!
+2
9
&$
3
>
2
)!
,
!
3
#!9
#
&
!=-
&
'=
2
+
"$
3
!
$
""
&!
"<
3&!
>
2!
?
+-
@A
4
+2
&
9
%&
>
@
2
>
$
!
!
?2$
!
!
$
!
"
"3
!
!
22<
&$&2
&
0
!
!
$
&
90
#
"3
!
!
>
+2
!
!
>
3
"
#
5&B
3!
C+
+2$
+!
9
<9
&
!
%
+2
6)5D77,!
-+!
E!
)"
F&76,&
7888$
)"
F888",
A
"
>>)5EGE,
!
!
>
"
&
3!
/..
!
!
+$
C.
>
$
3!
&
20
20
$
:3$
!
"0
9
F&EB&$
F&D&
!
55&D1HI
!
!58$
&3$
9
<
<2ED
&<&!
9
5D
+!
/..
585EB6
3!
!
$
!
!F88"
"
!
!
$
>
"$
3
3
$
3
3
>
"
!G80
#
!
$
3
1
%0
&'
0
& =
*
9
+2
4
>"!
!
>
;-
!
0
&
&
&&
HIJ-
;
&$&$
(
3$
>
!
"
3!9
20
2
!
!
>
3
$&
!
$ $
!
%
!
!
58&56
3
!!
&
&9
<
&
"
2
9
&$
$
$
9
!
!
+$
&
&
!
!
!
3
@<
<$@&@4
@
C<
&
+
&
!
)
$
,&9
+
+2!
"
>
$
$
&"
3
2
&
!
$
&
0
&$
$
9
9
?
!
9
"
3
<
3&
&$*!
3
+2
(!
2!
$
3
2
$
!
3
$
33
220
$
3$
20
"
$
$
&!
&3
2
)
0
$
!
,&!
3
!
2
"
"
&
&0
9
!
+
2
>
$
"!
$
2
!
!
2
!
!
"
/C
$
C<
$
;@
!
9
&
!
&$
%
3$
!
0
2$2
!
@!
$
$
&!
2
>
#
@-
>
@"
"
!
!
!
$0
0
9
3
2
&
"
2
2
$
$
"
"!
"
3"
2
-
>
"&3
9
&0
!
2K
Văn Miếu văn hóa trong tín ngưỡng và tín ngưỡng trong văn hóa
TS. Phạm Văn Tình
L5B.6.688F&MNL+O)2P+QACR'S,&TUT!V
WXYZ[M\'O.C]+^AQ&*LT%_T!'O`
"2!L2a]!b$T#cLTXLdRe+&
O2W\Tfg^b'O&Nhi2"QXLjkLaQ2g
ad.lmL9aL2a]$TX
nTXl!BG888
6
&PoQ3]U+Q*_&+M+p&'O&
C]+^AQqd`d[`"O2N'O.C]+^AQOTXl"Q2T
n=L+-L)]rn\2G^L&B^lL,a
ss_!LTQp_L'OtC]+^AQLuasv
e2P$L_"QbTl+w2&'OLC]+^AQL2i
"O2NZ$wnxlWs`"Q'O2s5878jC]
+^AQiYnQ)587D,nd+&2iLvP2T[`
"O2N2yLj&yL2n"$w&-R$+Y2wO3<zL3!Q
2y"e*!o&y3Q{2a]2nd{+2C]&{"Qb=[+^2s&
a'OYZwn#L"`Q"Q]&adQ"'O
'&\+2'&=%Q&\4Qs&qs#!L\awL
jL&c#!$TxZ_bsL2sy
'O.OwdeL@Os@$LTlmsQ|32
Q)},L#daV_yLan&2_w_L`9O&{d
2_Q2gsV)2_\,&2_U\&!q;~•3&!&&
M&\&Q&2Mq@=~#$^_2T2YW&nN9PUid`]"2Q
\e@)-|o,C9s2ax&ojZ9fp3azew"iL
N&Tob+Qa&sL\e|&"lb_'OL\4Q
s&!t9Ls=[+^LZL!22_y(Q=[+^2\2y
"eoa3c$bLs#$^"Z3z3#Qd`dY$|3$
LT]VbsXL3QllwbdLn3"OuY9O
|xOL`2g$|&L$C]+^AQL!L\$Ly
n+_!L9PT_iZL@2s\_VWX@%l{"
$C]+^AQ&X\€&L\$LWnnLl#L$bQ#p
tb2s#^3"OC]+^AQjL!_&!\€Qb
LuQ9|#M22ai+{#X@aLL"l#]@&Q
2aXYxWQ"n`_2Q$L%rl2{5GG6O
57•7YWZ56G"L_266D8Oe<UT&Yv,CcLT"il
o2SQn&tLy&Z"pl2i2[bQgOeY\2T9`
Z22_LW]L*ic*f%bgN_9+OeW
C]+^AQY2WLTic{LS{cTddQ2gT_sv_
_OXQ2s_y&X<L2lbi3xwyn
As$&V58O"‚2V	O2tY&tS'O.C]+^
AQYla9gT&]y3!$vLTlg^ddT"
b$TdLMycoQ2gd2a]bsX{9s
L9$s&'O2$"cNT9`2|ydZ
9WpLlmAQ2gV#RO€NdTa\`s&L
c9yXbLOCcLO]dLlmYlZ3&iL2
LƒQ2$f€sX&YY2sfSg^
%Nl
)},'Os=[+^)=['O,Z|3\n-€&+2C]&LG7•+%
)+\3l+-*LTL.(]5G„688F,
Làng gốm cổ truyền Bát Tràng
-%c
-R+Q+[s{*-2+-=yW2s…daL\'Ts
ZcT_U#We-&+2s…)*-,Ypy\4Q+2LLo
\F8×F8×D.7&o\dYZL9Pyzg^WXT&duL
o\Z$adboX*LLOdg3ONh
yddLL268{8&7.5&2T2D8&nZ\Q+2LZ$wa
t&†p&O"TN23&dlL\4Q+2L
*VOocdbnadt\4Q+2L&{'O&a%[-&a
AdOQXkb*OLQSa4pii&SLQL"Q
ca$\4Q+2L
+<X&56x{L4\4Q.4f>YO4Q+2L$woQjL]
3xxiL$osW4f4QL+2s…Y]yLtL
lML4Q+2L&ysdVLs_UW+2s…)U-+2L,&
O$Ljn
+L4Q+2LZiL{s-R&+2V=<#$Qt+2V$+
YrLL4Q+2LNy29OnaLTg3L3Q2P;@$L9OL4Q
*L]4Q+2L3Q2`\hWs"‡+2V-&"osZs2n
TLjLtL9Q2Qn;|4c&ˆ&*LC]A]4Q+2Lj
ZLT]3k#NbXnQ2a&'
*Xoc3kyjZo24cL-g^&2#!L]
LT]LY$|
-LtL#NidL9P9L&"]dbsb.{\i&\Q&Ozh
"p&Q\<{<L&<2\&<L&<&<9N3ZWX
T&]"9gyn&<"9gsLj'TOes'‰
Ma]M&"LXVFQnQZƒb4Q+2LL"MQtl
2b]4Q+2LY"O|;@A]XTdˆbOnL]4Q+2LMV
Wdˆd@)+OeŠ'<,
osZf4Q+2LXZ"O{Vbyo9l#O&oz
b`\*_Zw€2Zb"_"‰\n&_ZYT#N2_L$m2
at`3QOo"cbi
A]4Q+2LLYZ3Q2`LcYLcTS&Vxii
]9Pa]L3xxa]'€9[QL\TW"p3SO
LX\QW]4Q+2L&=-&A%&>$C="lT|T
g3&~
y|s&]4Q+2L3cT]W]X\n*…&Cc
`cy&oWLuN&\XLL2Tg3!
Od‹L2LNuyL2v]c&a\<nZ
ML'<_&<L&<9N3L\L3[9O)"L\#NO,
'<2\b"`L|Lc'<f&"O&Q$<&YZLcyL
\
LoO9Ta<&a\i&ayX&aaiT9nc_bL]
dLj9Pj&QL!]ZLZa!LyZj
L!†&N3sZcyZtL\!&Q3MZoVb
"QL&cU2ssyZLL]"QL#]OL2n
al&{Qn$Œ&O$•&$'‰&$\!adZ3f9]4Q
+2L+l2€4Q+2Ly"k{G88.B88%<2&nl"cG.B2X'‰
*XQn1Q3&'‰&MadQ%L4Q+2LLyz9Qeb
4Q+2L{•3{9a&d`\22LLnnQc3c
cy3Q2`&s]b$$Z$.L^VO"2&QX
\ad%Q\T"O_&"OaZNR&yL"O_YV
2+L3]{€d78&OYd5F6Q_ƒa"OaY[MQQ
_y3ˆ_h&\&h%QT2`YZx[M{*LT.a*S.*O
O$u|Zw"<Zb4+[M&4P"<b4Td&b+2!*T
s[X&*TX$X%d9]X$YZ+L3]
|*LxvLZ|cW@X@Lc3kXb
Š<*O688G
oO9T2Lsw€wbosZ]&w#$b+Lb&Ž4
+L3]*LTdLT#\LaYZŽ4L3]#Ogs#\L
sQ2L&YZ$w2T2Y&LQnp3LL&2iXZc\
$y3&69OcgL|Z"k2!"cQL$w
`"O|&N2l$!Lxu=&Q&ST&cW
*f%l'Yt$$L4Q+2L;
@A]4Q+2L‰X
s4Q+2LLN@
(Tạp chí Thăng Long Hà Nội ngàn năm - Số23/2004
Di sa
̉
n va
̀
cuô
̣
c sô
́
ng
Văn ho
̣
c dân gian cô
̉
truyê
̀
n trên đâ
́
t thăng long
A(
=
+-
$
""
&
!
+-
2$
!
!
$
&"
!
+-
2$
0
$
3
9
&3
$
33
%0
223
$&"
=
$
2
!
!
9
$
9
$
$!
+-%
"
$
"3
$
<
+-
$
2
9:
$
!
$
+
&"!
$
!$
!
"
0
$
$
"
&
3!
+-2$
$
&
$
$
2
&
0
$
"
%
:
9
!
2
"
$
3&
2
9!&2
$
=C!
0
2
!&
"
$
!
3
9!
$
90
%
&
$
4
'
&!
2
"
2
0
2
!
#
+-%
2$&
2$
!
*
+$
$
+-
2$
!
&
!
=:
"
:
1
2
!
!
2!
0
&
!
A-$
"
!
$
9
2!
3
$
0
2
"
3
!;!
-
'$
30
&!
30
4
&
!
-&0
=+-#
!
$
*
"
!
!
%
$
&+
$
A
$
&3
0
!
&
!
9
<&
&
+
!
%
+
0
2!
$
&
0
$+-
0
!
!
3
&
2$
+-
0
#!
#
+
%
+
-
!
/%
+
A
!
(
(!:
+
%<
!
+
-&+
-
&+
<!
*
*
$
9&
!
&
$
3
$
$<
!
!
"0
!
3!&!
+
$
9
%
=&ỷ-&-
*
+
$
1
&
+2$
+
+
%%
!
+
C
+
>!$ !
!
$2$
*
!
9
&"
"
0
#
+2
"
+2
"
+2
$
&
0
2
+-
20
!
$
+-
&
0
!
*
9!
3
3!
%
FD!
2
!
3
3!
*
!
3
3!
#!
&
$
&
!
#!
0
&"<
<2$
9
!&9
&9
9
<
%
2$
9
!
*
&!
9
%
!
$4
0
1
+
!
+20
(
;
@!
&
C!
0
!
!
9!
$@
%
9
+
)C
*
!
+
,&9
)
+
-!
*
-,
9
$
!
$
"
0
2
Ž&
!
+2
=
!
2;
C
"<
$
-
$
+
2
&
4
2
#
!
:
2
)
>
,&
$
)…+
,
ở3$
$"0
&!
*
#
"
$
&#$
9
$
&"
!
3
3
&
-
"
#!
2
$
+-
!
&
2$
!
$
9
*
0
-
=
3$
;%$
9
3
$$
!
-
=
2$!
&*
"
&#"9
!
$ !
1
'
&#!
!
!
#
$
9
<
&0
"#2
*
"
2
2$
9
&0
$
!
3!=3
0
$&
"
>ˆ>
!
2
9
@*
0
"0
@&!
!
*
+2!
&2
&$
&
<
!
$
!
30
"0
!
3
0
"0
2
3%$
!
&
&"
<
3
"0
;
4
!
&
=
9"
!
"
2
$
&
!
$
$
%
!
9
&<
&$
!
3!
*
2$
&3!
!
<
3+-&"
$
""
20
$
9
$$
!
"
&
!
3
3
$
%
$
;2
$
&
0
!
$
&
$
K*
0
&
$
&
3
&
$
$
2
2
3!!
$*
3$
!
$
;
1$
3!
2
2
+
+2$
+
>!
'
!
"
!
3
…+
&
!+$*
%
3
K
2!
$
2*
;
3$
9
3$
$$
$
1
*
0
9!
3
!
$
$
%!
#
0
&
"#
$$
+$
&
+2!%&
"#
0
!
9
&
$*
<
$
2
"
&"$
9
A
+-
22"
&
2
0
!
*
%!
!$
9$
&
"0
#
&
"9
&
20
2
#
!
%
<
&
&
3
&
&
$
!
3$
$
%
9<
9
0
1
&
E
!
+2$
*:$
$
3
0
#$!
3
%!!&9
*
+
&
4
#$:
*
2
#
+
#
#
5E„56„5EGD1
+2$
1
+
+2$
"
&
!
!
3!
=
>$
!
9
&
!%
9
&0
+
$
!
$ 2!&!
+!
9
2!
$
$$
2
""
)
"
9
!
,;
0
3
"
<
<
"29
%
>
&
0
""
9*
+$&2
0
!
#
&
2$
$%
$&
9"
"$
<
-
0
2!
&
0
1$
-
9
"
•%
0
"
;0
!!
$
!
9
2!
+$*
=3
$
$&0
"
!
!
0
=9
2
3
&
!
*
&0
$
$
!
-+
+$2
(ấ& (0
%
(
0
!
!
#
+2
C
$
!
+
>$
.4A
2*
%
!
&
"#
&
!
$!
*
3$
!
&
!
>
3$
0
!
!
*
2
$&
$
9
!
&"
!
&$<
!
!
!
2!2
!
20
&
$
24
$1
3
$
"
2
)
aC
.*
%0
',
!
!
3$
%
!
20
0
!
$
!
*
!
%
!
&
<
&
0
&
&
$
!
!
&
$*
!
$0
20
(Tạp chí Thăng Long Hà Nội ngàn năm - Số 5/2002)
Làng giấy dó Yên Thái
'gS"dƒL!
g3L…+Q&t!+$*f
)%,
%L…+QX2!`c
-n+L_n#
)U*-Z.@+x+$*f3N@,
-Lay[O…+Q&j_LL4W&W3l+$4pb+b*LTaL
yW$9pV{O"‚>&ZU+2YdO&"Q2‹&2Q@gl@b)O
5GFB,;1s…+QW+-!sLyJsZW$YL2
yg)`Org,&yX)`XX,
+w2&3sAy…+Q"r2sL…+QLy&L9fcL
>Q&*f=kuLy&-Le"dj_-\s]sLT\yt
9X&_LypL2S`Opr.2ay[ssi2f3
$$#<_\ypLy•&`rMyLWL•)[bLe&
LLYe,
1sy…+Q2n$TLYƒdLy•yYL&
$&YZcMo$f$Xe#aO"‚
+OPosy$&PQg3L…+QX2!o
#_n@t!+$*f@"Yy`Ow"d_bsZLy•+2
]@%\o*LT@+2a!Los"QV&X*LTy9c
5E75&do$aTbsZ…+Q;
AY2f\Y
$ƒ&d!iL
*;
><2f\<L
M9]iLy!•
aLy[2aW…+QuTL!"QZd{"Q
nLay3c#a\cy&n"‰|"Q3M\3djƒ{
\ZW{Xx`3cd"XLƒa(wdyjxl
cy\cZLyZy<]%d`d&WycQ\cy.{
9dƒd&$Ltd&Yd&yd&_d&<y&Odd"XyL|`9Q.
aOMyc-Lyb2n$VLL3c9PMs&9P2V
bsZ
(cyyV2yanL3cLn\-\3cV3cV^&`]jy9Td
+syƒ"Y2s{$ƒ22snL^>"&WL…+Q&s
Y_<9s+-g`L!cy;$&Y&ydoQ\ny9Tdt
2Qjp3y29s%\yL9Y.!$&|LYƒd+29sydO
n2y$&2Q&Y[OTsW+-4]2lL[M!cyybL
aL{|X{Z3R‘$&$Y3cQ2ywacd9P9L;
/!M\L2
=i\yd&"iY9i
=iy…+Q&"
AO$l2Z&ni2
-jydb…+QZp3nB'XjtO\n&s"l6ƒdZ
Qb2\=ƒdl&sn2<$nTVo
dyl&$n&Z<9dOVƒ<9ƒ1Vƒdj\dL2p]&
"O&Z<YU9P]n&L+YdcLvJY2a
Lnb9Td`cy%$@g3L…+Q@Y2s2"cT2T
2LbsZLayL
%Xj$9Ty29`_)_LL<,L"‰|<ybos3xo
L…+Q"di"QQLy"Q&)<"‰|LyL/%]$,Xz3
yu|sZ…+Q\SjyLbO&l"3c<3!yS2s
v"cWQ"`OX&yvZy"s%Vy\2P&jy
yYyXW…+Q{y22n$
(c3k2a]b…+QbOLy9c`QLOo)9P9N&
wL,Lyd)V!y9c,`2$L2&Zy…+Qucy\
y&y3•9PXy!'tyy"2Q3&9Q"Q`dL
%Q\@Vt@ƒd9g\9ƒ&_L@a@&s…+Q<9QL=~%d`L2
\yaL&Q&QQL=~%d)MLL+Z…CO,W\+
-&XXd@a@aLMya.Lyy
-L…+Q)L4W,vjdaLyd[2ab…+Q9$s"
jTg3os…+QyT#O$3xfay&L2oc
3kTQ&#NL•3s
Ths.BÙI VĂN VƯỢNG
(Tạp chí Thăng Long Hà Nội ngàn năm - Số22/2004)
Vê
̀
mô
̣
t va
̀
i gia
́
tri
̣
văn ho
́
a phi vâ
̣
t thê
̉
cu
̉
a Thăng Long - Ha
̀
Nô
̣
i
A(+(=*+
+
!
20
2$0
2
&
!
+-
2
#
&
2
+-
2
&2!
2$
4
J
!
2#
20
39
0
3
!
*
;@
!
+2
/@
$
@
@
3$
$
<
30
.
!
*
+2!
&
2
0
9
$
&
3$
$&
2
9
0
$
!
*