thuyet minh sk lien

I. THÔNG TIN CHUNG
1. Tên sáng kiến
“Biện pháp chỉ đạo giáo viên lớp 5 tuổi dạy cách phát âm chuẩn tiếng Việt
cho trẻ dân tộc thiểu số trường Mầm non Chăn Nưa”.
2. Tác giả
Họ và tên: Trương Thị Liên
Năm sinh: 22/06/1984
Nơi thường trú: Chăn Nưa - Sìn Hồ - Lai Châu
Trình độ chuyên môn: Đại học
Chức vụ công tác: Phó hiệu trưởng
Nơi làm việc: Trường mầm non Chăn Nưa
Điện thoại: 01695093224
Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 100%
3. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Quản lý
4. Thời gian áp dụng sáng kiến
Từ ngày 5 tháng 9 năm 2017 đến ngày 10 tháng 3 năm 2018
5. Đơn vị áp dụng sáng kiến
Tên đơn vị: Trường mầm non Chăn Nưa
Địa chỉ: Xã Chăn Nưa - huyện Sìn Hồ - tỉnh Lai Châu
Điện thoại: 02133912555
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
1. Sự cần thiết, mục đích của việc thực hiện sáng kiến
Hiện nay, ngôn ngữ sử dụng trong hệ thống giáo dục quốc dân của nước ta
là tiếng Việt. Vì vậy, việc tăng cường tiếng Việt và dạy trẻ phát âm chuẩn tiếng
Việt cho trẻ mầm non vùng dân tộc thiểu số có ý nghĩa vô cùng quan trọng,
nhằm nâng cao khả năng sử dụng tiếng Việt của trẻ, đảm bảo cho các em có kỹ
năng cơ bản trong việc sử dụng tiếng Việt, để hoàn thành chương trình Giáo dục
Mầm non, tạo tiền đề cho việc học tập, lĩnh hội kiến thức của cấp học tiểu học,
góp phần nâng cao chất lượng giáo dục vùng dân tộc thiểu số. 

1

Trẻ dân tộc thiểu số, tiếng Việt không phải là ngôn ngữ duy nhất để tiếp thu
kiến thức và nhận biết thế giới. Các em đến trường với một ngôn ngữ hoàn toàn
khác ngôn ngữ tiếng mẹ đẻ, nên ảnh hưởng nhiều đến việc nói tiếng Việt. Một số
giáo viên chưa chú ý đến việc rèn phát âm cho trẻ, chưa thấy được tầm quan
trọng của việc đọc đúng, đọc tốt có tác dụng cao trong quá trình dạy học và chưa
hiểu hết tầm quan trọng của việc dạy trẻ phát âm chuẩn Tiếng Việt.
Một số giáo viên đã thực hiện, tuy nhiên việc thực hiện chưa đúng cách,
chưa phù hợp với thực tế dẫn đến hiệu quả đạt được chưa cao.
Bản thân tôi là một người Phó hiệu trưởng của trường mầm non Chăn Nưa,
được phân công chịu trách nhiệm chính chuyên môn trong toàn trường, quản
lý 12 đ/c giáo viên dạy lớp 5 tuổi và 148 cháu trong các lớp này. Trong đó, số
trẻ dân tộc thiểu số chiếm 90,5%. Hầu hết trẻ dân tộc Thái và dân tộc H’mông
đến trường đều có thể nói bằng tiếng Việt, đã bước đầu biết nghe được tiếng
Việt. Tuy nhiên, còn nhiều trẻ phát âm còn ngọng làm cho người nghe cảm thấy
khó chịu, nhiều khi còn hiểu sai nghĩa của từ, nhiều trẻ khả năng hiểu nghĩa của
từ còn hạn chế, khả năng diễn đạt câu của trẻ còn lủng củng, trẻ còn nói ngược;
nhiều trẻ phát âm không tròn tiếng hoặc sai dấu câu làm sai nghĩa của từ; còn
một số ít trẻ dân tộc H’mông mới năm đầu ra lớp nên chưa biết nghe và nói bằng
tiếng phổ thông.... Hơn nữa, khi trẻ về nhà, nhiều gia đình trẻ vẫn chỉ phát âm,
nói với trẻ bằng tiếng mẹ đẻ hoặc nếu có nói với trẻ bằng tiếng Việt thì lại nói
ngọng, không rõ ràng nên ảnh hưởng rất lớn tới việc phát âm chuẩn tiếng Việt
của trẻ.
Với tình hình thực tế của trẻ dân tộc thiểu số như vậy, bản thân tôi luôn trăn
trở, suy nghĩ nhiều lúc thấy vô cùng lo lắng, không biết làm gì và làm như thế
nào, bằng phương pháp gì? để giúp trẻ hiểu và nói được Tiếng việt một cách rõ
ràng, mạch lạc, tròn tiếng, không bị ngọng, không hiểu sai nghĩa của từ. Chính vì
điều băn khoăn trăn trở ấy bản thân tôi đã tìm tòi nghiên cứu “Biện pháp chỉ đạo
giáo viên lớp 5 tuổi dạy cách phát âm chuẩn tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số

trường Mầm non Chăn Nưa”. Nhằm giúp trẻ dân tộc ham thích được đến lớp và

2


học được tiếng Việt, phát âm chuẩn tiếng Việt để trẻ tự tin trong cuộc sống và hứng
thú học tập, tham gia vào các hoạt động trong trường mầm non đạt kết quả tốt hơn.
2. Phạm vi triển khai thực hiện
Triển khai tới lớp 5 tuổi trường mầm non Chăn Nưa
3. Mô tả sáng kiến
a. Mô tả biện pháp trước khi tạo ra sáng kiến
* Thực trạng
Trường mầm non Chăn Nưa nằm trên địa bàn một xã tương đối thuận lợi của
huyện Sìn Hồ. Với khoảng trên 95% dân số là người dân tộc. Trong đó, dân tộc chiếm
số đông là dân tộc Thái, còn lại một phần nhỏ là dân tộc H’mông đến tạm trú tạm vắng
và một số rất ít trẻ thuộc dân tộc Tày, Mường , Cao Lan, Dao. Đời sống nhân dân so
với các xã trong huyện được đánh giá ở mức trung bình, hộ cận nghèo và hộ nghèo
chiếm tỷ lệ thấp. Người dân đã phần nào quan tâm đến việc học của con em mình nên
tỷ lệ trẻ đến trường tương đối cao.
Nhà trường luôn được sự quan tâm từ các cấp đảng ủy chính quyền địa phương,
của Phòng giáo dục và đào tạo đã đầu tư cho nhà trường tương đối đầy đủ về cơ sở vật
chất đáp ứng nhu cầu dạy và học của nhà trường.
Năm học 2017-2018, nhà trường có 5 điểm trường với tổng số 9 nhóm/ lớp.
Tổng số trẻ trong toàn trường là 253 cháu. Trong đó, có 6 lớp 5 tuổi (2 lớp 5 tuổi độc
lập, 2 lớp 5 tuổi ghép 3 độ tuổi, 2 lớp 5 tuổi ghép 4 độ tuổi) với tổng số trẻ trong các
lớp này là 148 cháu, trong đó có 134 trẻ là người dân tộc Thái chiếm 85,1 %, trẻ là dân
tộc H’mông chiếm 11,9%, còn lại là dân tộc Kinh và dân tộc Tày, Mường , Cao Lan,
Dao chiếm gần 3%%. Các cháu ở lớp 5 tuổi độc lập 100% đã qua lớp mẫu giáo 4 tuổi
nên không còn bỡ ngỡ khi đến trường. Các cháu ở lớp 5 tuổi ghép, trẻ 4 tuổi và 5 tuổi
đều đã qua lớp mẫu giáo, chỉ còn trẻ 2 tuổi và 3 tuổi là trẻ mới tuyển. Trẻ mới tuyển thì

100% trẻ không biết giao tiếp bằng tiếng phổ thông vì ở nhà trẻ không được ai dạy
tiếng phổ thông và trẻ chỉ được giao tiếp bằng tiếng mẹ đẻ còn trẻ 4, 5 tuổi thì đã biết
giao tiếp bằng tiếng phổ thông song vốn từ của trẻ vẫn còn nhiều hạn chế bởi qua 2
tháng hè trẻ sống trong môi trường giao tiếp bằng tiếng mẹ đẻ nên trẻ bị quên và
không phát triển được vốn từ, trẻ phát âm thường bị sai dấu câu, chẳng hạn “sẽ” thì trẻ
3


phát âm thành “sé”, “những” thì thành “nhứng”, …, hay phát âm thiếu phần vần ví dụ
“chiềng” thì thành “chềng”, “nưa” thì thành “nơ”… phát âm sai nguyên âm, phụ âm
đầu, chẳng hạn “ông” thì thành “ung”, “canh” thì thành “keng”… Đó là trẻ người Thái
còn trẻ H’mông thì thường hay phát âm không tròn tiếng, mất nguyên âm hoặc phụ
âm đầu, sai phụ âm đầu “cô” thành “tô”, “cu” thì thành “u”, sai phần vần “con” thành
“co”, “số năm” thành “số na”, số “tám” thành số “tá”, “cô giáo” thành “cô gió”…
Những lỗi phát âm này nếu không được uốn nắn ngay thì sẽ dẫn đến hậu quả rất lớn
về sau này, nhất là trẻ 5 tuổi khi lên tiểu học, trẻ sẽ viết sai lỗi chính tả khiến người đọc
không hiểu hoặc hiểu sai nghĩa của từ, trẻ sẽ nhận thức chậm vì khả năng nghe và hiểu
nghĩa của từ của trẻ sẽ chậm hơn những trẻ phát âm chuẩn. Còn ở trường mầm non,
trẻ không biết tiếng phổ thông hoặc phát âm không chuẩn sẽ khiến trẻ trở nên rụt rè,
nhút nhát, thiếu tự tin, không biết bày tỏ nguyện vọng của mình hoặc không diễn
đạt được đầy đủ, đúng nghĩa nhu cầu của mình và chất lượng học tập sẽ thấp.
Đội ngũ giáo viên của nhà trường có 19 đồng chí. Trong đó, giáo viên dạy lớp 5
tuổi là 12 đồng chí. 100% giáo viên 5 tuổi đều đạt trình độ chuẩn về đạo tạo, trong đó
91,6% giáo viên đạt trình độ trên chuẩn, còn 1 đồng chí đang theo học lớp đại học hệ
vừa làm vừa học. Đội ngũ giáo viên đa phần trẻ khỏe, nhiệt tình trong công tác chăm
sóc giáo dục trẻ.
Với nhiều điểm thuận lợi nhưng trường mầm non Chăn Nưa cũng còn một số
khó khăn như:
Trẻ dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ cao, vốn từ của trẻ chưa phong phú, còn nhiều trẻ
phát âm chưa chuẩn. Đặc biệt là vẫn còn trẻ khi mới đến trường còn chưa biết tiếng

phổ thông.
Môi trường ở nhà của trẻ không thuận lợi cho việc phát âm chuẩn tiếng Việt vì ở
nhà cha mẹ trẻ thường xuyên giao tiếp với trẻ bằng tiếng mẹ đẻ. Hơn nữa, cha mẹ trẻ
còn phát âm không chuẩn. Nhiều phụ huynh không quan tâm tới việc phát triển ngôn
ngữ cho trẻ khi ở nhà.
66,7% giáo viên phát âm chưa chuẩn cũng ảnh hưởng đến quá trình dạy trẻ phát
âm chuẩn. Trong đó, 41,7% là giáo viên người dân tộc Thái, còn lại là giáo viên người
dân tộc Kinh và dân tộc Tày, dân tộc Tày có 1 đồng chí. Giáo viên người Thái còn
4


phát âm chưa chuẩn nhiều từ, giáo viên người Kinh vẫn còn một số đồng chí phát âm
theo tiếng địa phương nên còn phát âm chưa chuẩn một số từ.
Năm học 2016-2017 nhà tường cũng đã có một số biện pháp chỉ đạo giáo
viên 5 tuổi dạy cách phát âm chuẩn tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số ở trường
mầm non Chăn Nưa cụ thể như sau:
*Biện pháp 1: Tạo môi trường trong lớp học để dạy trẻ phát âm chuẩn
tiếng Việt
*Biện pháp 2: Dạy trẻ phát âm chuẩn tiếng việt thông qua hoạt động cho
trẻ làm quen với tác phẩm văn học .
*Ưu điểm:
Giải pháp đã giúp giáo viên bước đầu xây dựng được môi trường trong
lớp để sửa lỗi phát âm cho trẻ
Trẻ đã được sửa lỗi phát âm thông qua môi trường trong lớp học.
Đã sửa được một số lỗi phát âm cho trẻ thông qua các tác phẩm văn học
Vừa phát triển được vốn từ vừa phát triển được khả năng diễn đạt cho trẻ
*Nhược điểm
Chưa tạo được môi trường phong phú và đa dạng để sửa lỗi phát âm lệch
chuẩn cho trẻ.
Chưa phát huy được tính tích cực, linh hoạt của trẻ.

Trẻ không được uốn nắn, rèn luyện thường xuyên.
Giáo viên chưa nhận thức đúng đắn hoạt động dạy phát âm chuẩn tiếng
Việt cho trẻ dân tộc thiểu số.
Hoạt động dạy trẻ phát âm chuẩn tiếng Việt chưa được phong phú và đa
dạng, chưa thường xuyên.
Tỷ lệ trẻ phát âm lệch chuẩn đã giảm song không đáng kể.
Cụ thể qua kết quả khảo sát chất lượng đầu năm như sau:
Độ tuổi
Nội dung
Trẻ mạnh

2 tuổi
Số
lượng
0/6

%
0

3 tuổi
Số
lượng
3/19

%

15,8

dạn, tự tin
5

4 tuổi
Số
lượng
16/36

5 tuổi
%

50%

Số
lượng
50/72

%
69,4


trong giao
tiếp
Trẻ phát âm
chuẩn về dấu

1/6

16,6

5/19

26,3

12/36

33,3

45/72

62,5

1/6

16,6

3/19

15,8

16/36

44,4

45/72

62,5

1/6

16,6

6/19

31,5

15/36

41,6

50/72

69,4

câu
Trẻ phát âm
chuẩn về
phần vần
Trẻ phát âm
chuẩn về
nguyên âm,
phụ âm đầu
Trong năm học 2016-2017 nhà trường đã áp dụng một số biện pháp để dạy trẻ
dân tộc thiểu số phát âm chuẩn tiếng Việt, cụ thể là 2 biện pháp nêu trên tuy đã có sự
chuyển biến nhưng vẫn chưa giúp trẻ khắc phục được tình trạng này khiến trẻ còn lúng
túng, mất tự tin trong giao tiếp, ảnh hưởng đến chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ.
Chính vì thế mà tôi mạnh dạn đề ra một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lớp 5 tuổi
dạy cách phát âm chuẩn tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số ở trường mầm non
Chăn Nưa cụ thể như sau:
b. Mô tả biện pháp sau khi có sáng kiến
*Tính mới của sáng kiến
Áp dụng các biện pháp trong sáng kiến của tôi về đề tài “Biện pháp chỉ đạo

giáo viên lớp 5 tuổi dạy cách phát âm chuẩn tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số
trường mầm non Chăn Nưa” chưa có một đề tài, sáng kiến nào trước đó nghiên
cứu, khai thác và áp dụng có hiệu quả tại đơn vị trường. Sau khi áp dụng thực tế
trên đối tượng trẻ dân tộc thiểu số của nhà trường đã có hiệu quả hơn so với khi
chưa áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. Nhận thức được tầm quan trọng của việc
dạy phát âm chuẩn tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số trong các lớp 5 tuổi của
nhà trường, tôi mạnh dạn đề ra một số biện pháp chỉ đạo giáo viên dạy trong các
lớp này để giúp giáo viên dạy trẻ phát âm chuẩn tiếng Việt như sau:
6


Biện pháp 1: Biện pháp chỉ đạo giáo viên cần chú ý sửa lỗi phát âm
cho trẻ thường xuyên và chú ý đến từng đối tượng trẻ.
Đối với giáo viên, căn cứ vào thực tế, số lượng trẻ còn phát âm lệch chuẩn
tiếng Việt để xem xét thời lượng rèn phát âm chuẩn trong ngày và sửa lỗi phát
âm cho trẻ, xây dựng nội dung sửa lỗi phát âm cho trẻ, linh hoạt sử dụng các
tình huống sửa lỗi phát âm cho trẻ một cách thường xuyên, đối với trẻ 5 tuổi khi
sửa lỗi phát âm, giáo viên phải chú ý rèn kỹ năng dạy trẻ nói câu đầy đủ, phù
hợp với bảng từ, chú trọng sửa lỗi cho trẻ ở những từ phát âm khó, sửa tật nói
ngọng, ngọng vần, ngọng nguyên âm, phụ âm đầu, ngọng dấu câu, rèn cho trẻ tự
tin trong giao tiếp tiếng Việt.
Khuyến khích giáo viên ứng dụng công nghệ thông tin trong việc dạy và
học, sử dụng linh hoạt các tiện ích, phần mềm, tư liệu, hình ảnh để nâng cao
hiệu quả dạy học tiếng Việt và sửa lỗi phát âm cho trẻ vào nhiều thời điểm khác
nhau trong ngày. Việc sửa lỗi phát âm cần được quan tâm, chú trọng ở trong tất
cả các hoạt động, cả hoạt động học cũng như các hoạt động khác trong ngày bởi
vì trẻ nhỏ thường mau nhớ song cũng nhanh quên .
Tổ chức các các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, các hoạt động trải
nghiệm, sáng tạo để tạo sân chơi và môi trường giao tiếp tiếng Việt cho trẻ giúp
trẻ phát âm chuẩn tiếng Việt.

Phải linh hoạt khi áp dụng các biện pháp sửa lỗi phát âm với từng đối
tượng trẻ. Trẻ dân tộc Thái, cô giáo có thể nói nhanh nhưng trẻ dân tộc H’mông,
trẻ nhận thức chậm hơn nên cô giáo cần nói chậm và cho trẻ nhắc đi, nhắc lại
nhiều lần những từ mà trẻ phát âm chưa chuẩn.
Cần chú ý đến từng thể loại phát âm chưa chuẩn của trẻ thuộc các dân tộc
khác nhau để sửa cho trẻ. Trẻ dân tộc Thái thường phát âm sai dấu, phát âm
không tròn tiếng, sai phần vần. Chẳng hạn, từ “xã” trẻ thường phát âm thành
“xá”, “cái bàn” thì thành “cái bạn”…Còn trẻ dân tộc H’mông thường phát âm
sai nguyên âm và phụ âm đầu, đôi khi cũng sai về dấu câu nhưng ít hơn và sai
phần vần nhiều. Ví dụ: từ “thiệu” trẻ thường phát âm thành “tiệu”, “cô giáo” thì
thành “cô gió”, “vệ sinh” thành “vệ si”, “số tám” thành “số tá”…Tùy vào từng
7


đối tượng trẻ và từng lỗi phát âm mà giáo viên lựa chọn biện pháp sửa lỗi cho
phù hợp. Điều quan trọng ở đây là phải phát hiện ra những lỗi phát âm của trẻ và
uốn nắn kịp thời và phù hợp với từng đối tượng trẻ.
Biện pháp 2: Biện pháp chỉ đạo giáo viên tạo môi trường tăng cường
tiếng Việt và sửa lỗi phát âm cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi.
Muốn sửa được lỗi phát âm cho trẻ trước tiên cần tăng cường dạy tiếng Việt
cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi để mở rộng vốn từ cho trẻ. Để mở rộng vốn từ cho trẻ
thì môi trường trong và ngoài lớp học đóng một vai trò vô cùng quan trọng nên
cần tạo được môi trường để tăng cường tiếng Việt và sửa lỗi phát âm cho trẻ.
Môi trường lớp học đóng một vai trò quan trọng trong việc dạy và học, nó
quyết định phần lớn tới chất lượng dạy học của nhóm lớp. Khi lồng ghép tăng
cường tiếng Việt và dạy trẻ phát âm chuẩn tiếng Việt, việc tạo môi trường lớp
học lại càng có ý nghĩa lớn lao và mang lại hiệu quả cao hơn đối với trẻ.
Môi trường trong lớp học
Môi trường giáo dục được xây dựng phù hợp với nội dung giáo dục của
từng độ tuổi, từng chủ đề phục vụ cho việc thực hiện các mục tiêu, nội dung

giáo dục nói chung và nội dung sửa lỗi phát âm nói riêng của các lớp.
Môi trường của các nhóm, lớp phải tạo cho trẻ có nhiều cơ hội học tập và
được hoạt động với môi trường phát âm chuẩn tiếng Việt, cho dù trẻ học trong
lớp đơn hay lớp mẫu giáo ghép. Ví dụ: các đồ dùng các nhân của trẻ, các thiết bị
trong lớp được dán ký hiệu bằng các chữ cái; các mảng tường có sử dụng đa
dạng các kiểu chữ cái; các chữ cái và chữ số treo/ dán trong lớp.
Việc sắp xếp các góc hoạt động trong lớp phải hợp lí, thuận tiện và có đủ
không gian cho trẻ hoạt động , các góc yên tĩnh như góc (học tập, nghệ thuật)
phải xa góc động (góc xây dựng, góc phân vai). Sử dụng các giá, bảng để làm
hàng rào ngăn cách các góc chơi nhưng phải có độ cao vừa phải để không làm
che khuất tầm nhìn. Thường xuyên thay đổi nội dung các góc chơi trong từng
chủ đề nhằm tạo sự hứng thú, kích thích trẻ tham gia hoạt động.
Các nhóm, lớp tạo ra môi trường giao tiếp bằng tiếng Việt tích cực thông
qua nhiều hình thức như: tổ chức các giờ học tiếng Việt cho trẻ mẫu giáo vào
8


các buổi chiều trong tuần để sửa lỗi phát âm, tổ chức các trò chơi ngôn ngữ, các
hoạt động giáo dục khác có tăng cường sự giao lưu, giao tiếp bằng tiếng Việt
giữa trẻ - trẻ, giữa trẻ - cô và những người xung quanh.
Riêng đối với lớp mẫu giáo ghép, môi trường tiếng Việt cần quan tâm đến
tính phù hợp với sự khác biệt về nội dung giáo dục của các độ tuổi, về văn hóa
của các dân tộc có trong lớp. Đặc biệt là môi trường giao tiếp tiếng Việt tăng
cường sự giao tiếp giữa trẻ các độ tuổi với nhau (cùng độ tuổi, khác độ tuổi) và
có sự đan xen về độ tuổi cũng như trình độ tiếng Việt để trẻ có nhiều cơ hội học
tập và chia sẻ, không kỳ thị hoặc phân biệt đối xử.
Môi trường ngoài lớp học
Cần chú ý thiết kế xây dựng các góc hoạt động cho trẻ ngoài lớp học,( như
góc thiên nhiên, góc vận động..) tận dụng các điều kiện cơ sở vật chất sẵn có của
trường, tận dụng các nguyên vật liệu sẵn có tại địa phương để giao nhiệm vụ cho

trẻ, khuyến khích trẻ giao tiếp, tương tác với nhau bằng tiếng Việt. Ví dụ: xây
dựng góc thiên nhiên cho trẻ được chơi với cát, nước, chăm sóc cây.. để cho trẻ
được chơi theo nhóm và khuyến khích trẻ giao tiếp với nhau bằng tiếng Việt
trong quá trình trẻ chơi và cô giáo chú ý để sửa lỗi phát âm cho trẻ.
Đẩy mạnh việc phối hợp tạo môi trường giao tiếp bằng tiếng Việt từ
ngay trong nhà trường và trong gia đình trẻ, phối hợp chặt chẽ với cha mẹ
trẻ, thường xuyên giao tiếp với trẻ bằng tiếng Việt ngay tại gia đình. Đồng
thời, có các biện pháp tuyên truyền để khuyến khích cộng đồng nơi trẻ đang
sinh sống tăng cường giao tiếp với trẻ bằng tiếng Việt và khi giao tiếp với
trẻ cần phát âm chuẩn tiếng Việt .
Xây dựng kế hoạch lồng ghép tăng cường tiếng Việt và sửa lỗi phát âm
vào các hoạt động trong ngày của trẻ
Xây dựng kế hoạch lồng ghép tăng cường tiếng Việt và sửa lỗi phát âm vào
các hoạt động trong ngày cho trẻ ở mỗi chủ đề bao gồm:
Mục tiêu chủ đề:
Thực hiện mục tiêu chương trình phù hợp với đặc điểm của trẻ, nhấn mạnh
việc chuẩn bị tiếng Việt và sửa lỗi phát âm (Lĩnh vực phát triển ngôn ngữ ).
9


Đối với lớp ghép khi xây dựng mục tiêu cần phải xác định rõ ràng mục tiêu
cụ thể cho từng độ tuổi có trong lớp.
- Nội dung chủ đề. Căn cứ vào chương trình khung.
- Tổ chức môi trường lớp học: Căn cứ vào nội dung bài học để chuẩn bị môi
trường lớp học, đồ dùng của cô, đồ dùng của trẻ và dự kiến hình thức tổ chức.
+ Môi trường vật chất: Tổ chức các khu vực hoạt động; chuẩn bị đồ dùng
đồ chơi, sưu tầm và trưng bày tranh ảnh, sách, sản phẩm tạo hình của trẻ, vật
thật, đồ dùng sinh hoạt địa phương…về chủ đề
+ Môi trường chữ viết. Chú ý khi tạo môi trường chữ viết cho trẻ cần tạo
bằng các chữ cái in thường, đảm bảo vừa tầm mắt của trẻ, tránh rườm rà gây khó

nhìn cho trẻ.
Biện pháp 3: Biện pháp chỉ đạo giáo viên tự sửa lỗi phát âm lệch chuẩn
tiếng Việt cho bản thân. 
Muốn sửa được lỗi phát âm cho trẻ thì trước hết người giáo viên phải là
người phát âm chuẩn trước bởi vì hàng ngày trẻ được tiếp xúc và giao tiếp với
giáo viên trong rất nhiều hoạt động và tình huống giao tiếp, thời gian trẻ được
tiếp xúc với cô giáo có khi còn nhiều hơn tiếp xúc với cha mẹ trẻ trong những
ngày trẻ đi học. Hơn nữa, đặc điểm tâm lý của trẻ mầm non là trẻ bắt chước rất
nhanh nên cô phát âm như thế nào thì trẻ sẽ phát âm như vậy. Nếu giáo viên mà
phát âm lệch chuẩn thì sẽ không thể phát hiện ra lỗi phát âm lệch chuẩn của trẻ
và không thể sửa được lỗi phát âm cho trẻ. Chính vì vậy mà giáo viên phải rèn
cho mình cách phát âm chuẩn và tự sửa lỗi phát âm lệch chuẩn cho mình.
Muốn sửa được lỗi phát âm, giáo viên cần xây dựng cho mình kế hoạch và
nội dung để tự sửa lỗi phát âm, kiên trì và thường xuyên rèn luyện. Cách rèn lỗi
phát âm là phải đọc đi đọc lại nhiều lần. Nếu cần thiết giáo viên sẽ phải ghi lại
những từ mà mình phát âm chưa chuẩn rồi nhắc đi nhắc lại nhiều lần. Đa phần,
những giáo viên phát âm chưa chuẩn là những giáo viên người dân tộc Thái tại
địa phương. Những giáo viên này phát âm chưa chuẩn thường là do thói quen và
một phần ảnh hưởng của môi trường giao tiếp từ phía gia đình. Có những giáo
viên không phải người dân tộc nhưng phát âm cũng chưa chuẩn một số từ có
10


chứa phụ âm “l” với “n” và có một số giáo viên người miền Trung thì phát âm
theo tiếng miền Trung, ví dụ “đau bụng” thì thành “đau bủng”, “hình chữ nhật”
thì thành “hình chử nhật”. Nếu giáo viên phát âm không chuẩn thì không những
không sửa được lỗi phát âm cho trẻ mà còn làm cho tình trạng này trở nên
nghiêm trọng hơn. Việc sửa lỗi phát âm không ai hết, bản thân giáo viên phải là
người tự khắc phục tình trạng này, cần phát hiện ra những từ mà mình phát âm
chưa chuẩn để có kế hoạch rèn luyện, sửa chữa, cần kiên trì và bền bỉ.

Như vậy, việc giáo viên phát âm chưa chuẩn tiếng Việt tự sửa lỗi phát âm
cho mình là việc làm vô cùng cần thiết để giúp trẻ phát âm chuẩn tiếng Việt.
Biện pháp 4: Biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác tuyên
truyền, phối kết hợp với cha mẹ trẻ để cùng sửa lỗi phát âm cho trẻ.
Môi trường gia đình đóng một vai trò vô cùng lớn đối với việc phát âm của
trẻ. Tình trạng trẻ phát âm chưa chuẩn tiếng Việt nguyên nhân trước tiên là do
môi trường gia đình. Nếu ở trường, giáo viên có nỗ lực bao nhiêu đi chăng nữa
để dạy trẻ phát âm chuẩn tiếng Việt mà về nhà cha mẹ trẻ không quan tâm đến
vấn đề này thì sẽ rất khó để khắc phục được tình trạng trẻ phát âm không chuẩn.
Vì vậy, giáo viên cần tích cực tuyên truyền cho cha mẹ trẻ khi giao tiếp với trẻ
cần phát âm chuẩn xác và khi thấy trẻ phát âm không chuẩn từ nào cần uốn nắn
cho trẻ kịp thời. Giáo viên cần tận dụng các khoảng thời gian và thời điểm thuận
lợi trong ngày để tuyên truyền cho cha mẹ trẻ nhận thức đúng đắn vấn đề phát
triển vốn từ và sửa lỗi phát âm cho trẻ. Giữa giáo viên và cha mẹ trẻ cần có sự
trao đổi kịp thời hàng ngày để cùng nhau sửa lỗi phát âm cho trẻ. Cần trao đổi
về những từ mà trẻ phát âm chưa chuẩn để cùng đưa ra các bài tập để sửa lỗi
phát âm cho trẻ.

11


Tuyên truyền để cha mẹ trẻ dành thời gian luyện tập sửa ngọng cùng trẻ,
sửa ngọng cho trẻ, khi luyện tập cho trẻ thì không nên nổi nóng và nản chí vì
nếu như vậy sẽ dẫn đến thất bại.
Giao tiếp là nguyên nhân dẫn đến nói ngọng nhưng đồng thời cũng là
cách để sửa nói ngọng tốt nhất. Trẻ sẽ phát âm tốt hơn khi thường xuyên được
giao tiếp với mọi người xung quanh. Cần tuyên truyền để cha mẹ trẻ tạo thêm
không gian giao tiếp cho trẻ như có thể cho trẻ đi chơi quanh bản, đi thăm anh
em hoặc đến nơi có nhiều trẻ nhỏ để vui chơi.
Như vậy, giáo viên cần làm tốt công tác tuyên truyền để cùng với cha mẹ

trẻ dạy trẻ phát âm chuẩn và sửa các lỗi phát âm cho trẻ. Giữa giáo viên và cha
mẹ trẻ cần có sự phối hợp nhịp nhàng trong việc dạy trẻ phát âm chuẩn tiếng
Việt thì sẽ mang lại hiệu quả cao.
4. Hiệu quả do sáng kiến đem lại
Các biện pháp trong sáng kiến kinh nghiệm của tôi được áp dụng thử
nghiệm trong đơn vị trường so với các biện pháp trước đây không tốn kém
về mặt kinh tế vì việc tạo môi trường để dạy trẻ phát âm chuẩn tiếng Việt
chủ yếu thông qua các hoạt động giao tiếp hàng ngày, kết hợp trong quá
trình giáo viên chăm sóc giáo dục trẻ nên không tốn kém về mặt thời gian và
tiền bạc. Việc tạo môi trường để sửa lỗi phát âm lệch chuẩn tiếng Việt giáo
viên phải làm đồ dùng đồ chơi nhưng chủ yếu là tận dụng các nguyên vật
liệu sẵn có tại địa phương, những đồ dùng được cấp phát, phế liệu đã qua sử
dụng, là vật liệu dễ kiếm có thể huy động sự đóng góp của phụ huynh học
sinh .So với giải pháp cũ thì giải pháp này giúp giáo viên và phụ huynh tiết kiệm
được rất nhiều chi phí để mua đồ dùng đồ chơi và thời gian để hoàn thành sản
phẩm tùy vào ý tưởng của giáo viên, đối với những đồ chơi dễ làm thì có thể cho
trẻ cùng trải nghiệm tham gia làm đồ dùng cùng cô trong các hoạt động chơi tự
do. Hoạt động này giúp trẻ phát triển được sự khéo léo và khả năng sáng tạo.
Nếu các biện pháp trong sáng kiến được áp dụng rộng rãi trong các đơn vị
trường thì tiết kiệm được chi phí vì các biện pháp chủ yếu là vận dụng linh hoạt

12


các điều kiện cụ thể trong đơn vị trường. Giáo viên đã tạo được môi trường để
dạy trẻ phát âm chuẩn tiếng Việt. Giáo viên đã biết vận dụng linh hoạt các biện
pháp sửa lỗi phát âm cho từng đối tượng trẻ, biết cần dạy trẻ một cách thường
xuyên và liên tục. Giáo viên biết cách phối hợp cùng cha mẹ trẻ trong quá trình
dạy trẻ phát âm chuẩn và quan trọng hơn đây là cơ hội giúp giáo viên tự rèn
luyện khả năng phát âm chuẩn tiếng Việt cho bản thân. Việc làm này không

những mang lại kết quả trên trẻ mà còn giúp giáo viên khẳng định khả năng của
chính mình.
Tỷ lệ trẻ phát âm lệch chuẩn tiếng Việt đã giảm đáng kể so với những năm
học trước
Trẻ mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp, chủ động, tích cực tham gia vào các
hoạt động
Chất lượng trẻ được đánh giá như sau:
2 tuổi

3 tuổi

4 tuổi

5 tuổi

Độ tuổi
Số
lượng

%

Số
lượng

%

Số
lượng

%

Số
lượng

%

Nội dung
Trẻ mạnh dạn, tự tin
KQ
trước
khi áp
dụng SK

trong giao tiếp
Trẻ phát âm chuẩn
về dấu câu
Trẻ phát âm chuẩn
về phần vần
Trẻ phát âm chuẩn
về nguyên âm, phụ

KQ sau
khi áp
dụng SK

âm đầu
Trẻ mạnh dạn, tự tin
trong giao tiếp
Trẻ phát âm chuẩn
về dấu câu

Trẻ phát âm chuẩn

0/6

0

3/19

15,8

16/36

50

50/72

69,4

4/6

66,7

14/19

73,6

24/36

66,7

27/72

37,5

5/6

83,3

16/19

84,2

20/36

55,6

25/72

34,7

5/6

83,3

13/19

68,4

21/36

58,3

22/72

30,6

5/6

83,3

15/19

78,9

30/36

83,3

70/72

97,2

4/6

66,6

12/19

63,1

24/36

66,6

67/72

93,0

4/6

66,6

13/19

68,4

29/36

80,5

67/72

93,0

về phần vần

13


Trẻ phát âm chuẩn

về nguyên âm, phụ

3/6

50

11/19

57,8

27/36

75,0

65/72

90,2

âm đầu

Nhà trường áp dụng các biện pháp nêu trên cho đội ngũ giáo viên dạy các
lớp 5 tuổi không chỉ giúp cho trẻ ở trong các lớp này phát âm tiếng Việt chuẩn xác
hơn, giúp trẻ tự tin hơn trong giao tiếp mà còn giúp cho trẻ tích cực hơn trong mọi
hoạt động giúp cho chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ được nâng lên, nâng cao chất
lượng một số hội thi của nhà trường. Cụ thể như:
Hội thi “Bé khỏe-Bé ngoan” cấp trường, tỷ lệ trẻ đạt giải trong các lớp
này là 28/50 trẻ đạt giải trong toàn trường.
Hội thi “Xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm” cấp trường, trẻ ở các lớp
này tham gia nhiệt tình.
Nhận thức của cha mẹ trẻ được nâng lên rõ rệt, mối quan hệ giữa cha mẹ trẻ và

giáo viên trở nên gần gũi hơn.
5. Đánh giá về phạm vị ảnh hưởng của sáng kiến kinh nghiệm
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm của tôi áp dụng tương đối thành công cho đội
ngũ giáo viên dạy các lớp 5 tuổi có trẻ dân tộc thiểu số trong trường mầm non Chăn
Nưa xã Chăn Nưa huyện Sìn Hồ tỉnh Lai Châu. Và có thể áp dụng cho các đơn vị
trường bạn.
6. Các thông tin cần bảo mật: Không có.
7. Kiến nghị, đề xuất
a. Đối với Phòng giáo dục và đào tạo
Tăng cường mở các chuyên đề, hội thảo, bồi dưỡng cho giáo viên những
kiến thức về rèn phát âm chuẩn tiếng Việt theo cụm để giáo viên có cơ hội trao
đổi học hỏi đồng nghiệp ở các đơn vị trường bạn.
b. Đối với các cấp chính quyền địa phương
Phối hợp, quan tâm hơn nữa với nhà trường trong công tác tuyên truyền, vận
động cha mẹ trẻ cùng sửa lỗi phát âm cho trẻ
c. Đối với giáo viên
Thường xuyên, tích cực và nghiêm túc tự bồi dưỡng cho bản thân các kỹ năng
phát âm chuẩn tiếng Việt.
14


Tích cực hướng dẫn trẻ phát âm chuẩn tiếng Việt.
Phối hợp cùng cha mẹ trẻ trong công tác rèn phát âm chuẩn tiếng Việt.
8. Tài liệu kèm theo:
Ảnh chụp một số góc hoạt động trong lớp, một số đồ dùng của trẻ, bảng biểu
do giáo viên tự tạo để lồng ghép tăng cường tiếng Việt và dạy trẻ phát âm chuẩn
tiếng Việt.
Ảnh chụp khu vui chơi vận động của trường do tập thể CBGVNV trong trường
tự tạo.
Với những kinh nghiệm nhỏ mà tôi đã học hỏi và tích lũy được, rất mong được

sự góp ý của ban lãnh đạo Phòng giáo dục cùng các bạn bè đồng nghiệp bổ sung ý
kiến để tôi thực hiện tốt nhiệm vụ đang được đảm nhận ở đơn vị trường. Trên đây là
nội dung, hiệu quả do chính bản thân tôi thực hiện không sao chép hoặc vi phạm
bản quyền.
XÁC NHẬN CỦA CƠ QUAN ĐƠN VỊ

TÁC GIẢ SÁNG KIẾN

ÁP DỤNG SÁNG KIẾN

Trương Thị Liên
XÁC NHẬN CỦA HỘI ĐỒNG XÉT, CÔNG NHẬN HOẠT ĐỘNG SÁNG
KIẾN HUYỆN SÌN HỒ

15


16