tuan 4,5

Ngữ văn 8
Tuần 4
Tiết 13 Ngày soạn: 08/9/2008
Ngày dạy: 17/9/2008

Văn bản : lão hạc
(Nam Cao)

A- Mục tiêu:
- Học sinh thấy đợc tình cảnh khốn cùng và nhân cách cao quý của nhân vật lão Hạc,
qua đó hiểu thêm về số phận đáng thơng và vẻ đẹp tâm hồn đáng trọng của ngời
nông dân Việt Nam trớc cách mạng tháng Tám .
- Thấy đợc lòng nhân đạo sâu sắc của nhà văn Nam Cao :thơng cảm , trân trọng .
- Bớc đầu hiểu về đặc sắc nghệ thuật truyện ngắn Nam Cao.
- Rèn kĩ năng tìm hiểu, phân tích nhân vật qua ngôn ngữ đối thoại, độc thoại , hình
dáng, cử chỉ ,hành động;kĩ năng đọc diễn cảm.
- Giáo dục lòng yêu thơng con ngời.
B- Chuẩn bị:
- Thầy: Tập truyện ngắn Nam Cao , soạn bài.
- Trò:Tóm tắt truyện ngắn ''Lão Hạc'', soạn trớc bài ở nhà.
C- Tiến trình:
1- Kiểm tra bài cũ:
1. Từ các nhân vật chị Dậu, anh Dậu, bà lão hàng xóm, em có thể khái quát gì về số
phận và phẩm cách của ngời nông dân Việt Nam trớc cách mạng tháng Tám ?
2.Từ các nhân vật cai lệ , ngời nhà lý trởng , khái quát về bản chất của chế độ thực
dân nửa phong kiến Việt Nam trớc cách mạng tháng Tám?
3. Em hiểu gì về nhan đề ''Tức nớc vỡ bờ''?
- G/v cho học sinh nhậ xét.G/v nhận xét cho điểm.
2- Giới thiệu :
- Giáo viên giới thiệu tập truyện ngắn của ông .
3- Bài mới:

Gọi học sinh đọc chú thích * trong SGK
? Nêu vài nét về tiểu sử của nhà văn Nam
Cao.
? Vị trí của ông trong dòng văn học hiện
thực
- Học sinh nêu tên một số tác phẩm của
ông.
? Sự nghiệp sáng tác của ông
? Nêu đôi nét về văn bản Lão Hạc.
- Giáo viên đọc mẫu.
-Gọi học sinh đọc.
?Nêu cách đọc cho phù hợp với văn bản
- Giáo viên kiểm tra việc đọc chú thích
I-Tìm hiểu chung :
1- Tác giả:
-Nam Cao(1915-1951)
-Ông là nhà văn hiện thực xuất sắc viết
về ngời nông dân và trí thức nghèo trong
xã hội cũ.
2- Tác phẩm :
-Là truyện ngắn xuất sắc viết về ngời
nông dân(1943)
II- Đọc -hiểu văn bản .
1- Đọc :
- Đọc văn bản .
Đọc với giọng biến hoá đa dạng ,chú
ý ngôn ngữ độc thoại, đối thoại phù hợp
với từng nhân vật.

34
Ngữ văn 8
của học sinh . Chú ý các chú thích:
5,6,9,10,11,15,21,24,28,30,31,40,43.
?Giải thích từ''bòn'',''ầng ậng''.
? Nếu tách thành hai phần theo dấu cách
trong SGK thì nội dung mỗi phần là gì.
? Văn bản này cần phân tích nh thế nào.
? Qua đoạn trích và tác phẩm , em thấy
tình cảnh của lão Hạc nh thế nào .
? Em nhận xét gì về tình cảnh và số phận
của ngời nông dân trớc cách mạng tháng
tám .
Gv : liên hệ hình ảnh chị Dậu ; anh Pha ..
Hs ; trao đổi , thảo luận : Tình cảm của
lão hạc với cậu Vàng nh thế nào .
- Hs trình bày , nhận xét ...
? Yêu quí nó nh vậy , tại sao lão lại bán
nó .
? Em hãy phân tích tâm trạng của lão
Hạc sau khi bán chó .
? Qua tâm trạng đó em nhận xét gì về
tấm lòng của ngời nông dan đối với
những con vật của mình nuôi .
Hs Trao đổi , trình bày
GV khái quát : Coi những con vật mình
nuôi nh những đứa con đáng yêu của
mình .
Gv khái quát những nội dung chính ở tiết
1 , định hớng nội dung chính ở tiết tiếp

theo .
2- Tìm hiểu chú thích:
+bòn: tận dụng, nhặt nhạnh một cách chi
ly tiết kiệm .
+ầng ậng: n'ớc mắt dâng lên, sắp sửa tràn
ra ngoài mi mắt.
3- Bố cục:
Phân tích theo tuyến nhân vậ.t
4- Phân tích:
a- Nhân vật lão Hạc :
a1. Tình cảnh , số phận :
- Vợ chết .
- con trai phẫn chí bỏ đi.
- Bản thân sống thui thủi một mình : ốm
nặng => mất mùa => đói => phải bán
chó => ăn khoai => sung => xin bả chó
=> Chết .
* Tình cảnh khốn khổ (nghèo đói , bệnh
tật , cô đơn).
* Số phận đáng thơng .
=> Lão Hạc đại diện hình ảnh ngời nông
dân trớc cách mạng.
a.2 : Nhân cách :
* Lão Hạc với con Vàng :
- Cời nh mếu , mắt ầng ậc nớc .
- Mặt ....co dúm lại ...nớc mắt ..
- Mếu nh con nít ... hu hu khóc .
=> Tâm trạng xót xa .
=> Lòng nhân hậu của ngời nông dân l-
ơng thiện với con vật của mình .

4- Củng cố:
? Kể tóm tắt truyện ''Lão Hạc''.
? Nêu và phân tích những nét tâm trạng chính của lão Hạc sau khi bán con chó.
D - Hớng dẫn học ở nhà:
- Học lại bài cũ.
- Đọc và kể tóm tắt lại truyện lão Hạc.
- Soạn tiếp phần bài còn lại của truyện theo câu hỏi Đọc Hiểu văn bản SGK
-----------------------------------------------------------------------
Tuần 4
Tiết 14 Ngày soạn: 08/9/2008


35
Ngữ văn 8
Ngày dạy: 17/9/2008
Văn bản : lão hạc
(Nam Cao)

A- Mục tiêu:
- Học sinh thấy đợc tình cảnh khốn cùng và nhân cách cao quý của nhân vật lão Hạc,
qua đó hiểu thêm về số phận đáng thơng và vẻ đẹp tâm hồn đáng trọng của ngời
nông dân Việt Nam trớc cách mạng tháng Tám .
- Thấy đợc lòng nhân đạo sâu sắc của nhà văn Nam Cao :thơng cảm , trân trọng .
- Bớc đầu hiểu về đặc sắc nghệ thuật truyện ngắn Nam Cao.
- Rèn kĩ năng tìm hiểu, phân tích nhân vật qua ngôn ngữ đối thoại, độc thoại , hình
dáng, cử chỉ ,hành động;kĩ năng đọc diễn cảm.
- Giáo dục lòng yêu thơng con ngời.
B- Chuẩn bị:
- Thầy: Tập truyện ngắn Nam Cao , soạn bài.
- Trò:Tóm tắt truyện ngắn ''Lão Hạc'', soạn trớc bài ở nhà.

C- Tiến trình
1-Kiểm tra bài cũ:
? Em hãy tóm tắt văn bản Lão Hạc.
? Phân tích tâm trạng của lão Hạc sau khi bán cậu vàng.
-G/v cho học sinh nhận xét. G/v nhận xét, cho điểm.
2- Giới thiệu :
-GV khái quát những nội dung chính tiết trớc .
3-Bài mới:

? Vì sao lão Hạc lại nhờ ông giáo cho gửi
3 sào vờn .
- Hs trao đổi , thống nhất ý kiến , kết
luận.
? Qua cách chuẩn bị , thu xếp của lão tr-
ớc khi chết , em thấy lão là ngời cha nh
thế nào .
? Hãy nhận xét mối quan hệ đối với ông
giáo .
GV gợi ý : Từ cách nói năng , xử sự .
+ Trớc việc gửi tiền , vờn .
+ Trớc sự giúp đỡ của ông giáo
- HS trao đổi , thống nhất ý kiến .
? Qua những lời nói , cử chỉ đó đã thể
I-Tìm hiểu chung :
II- Đọc -hiểu văn bản :
4- Phân tích:
a.2- Nhân cách lão Hạc :
* Lão Hạc với ngời con trai :
- Cái vờn là của con ta ...
- Làm thuê kiếm ăn , dành tiền bòn vờn

cho con tiêu lắm chỉ chết nó.
- Thà chết chứ không chịu bán vờn .
=> Ngời cha thơng con vô hạn , suốt đời
lo lắng , hy sinh cho con (kể cả tính
mạng) .
* Lão Hạc với ông giáo .
- Mời ông giáo hút trớc ,
-ông giáo ạ , ôngg giáo dạy phải .
- gửi tiền lo ma ...
- Từ chối tất cả .... từ chối gần nh hách
dịch...
- Thà chết... không làm điều xấu.
=> Ngời nông dân giàu lòng tự trọng ,


36
Ngữ văn 8
hiện nét đẹp nhân cách nào của ngời
nông dân Việt Nam trớc cách mạng.
? Cái chết của lão Hạc đợc miêu tả nh thế
nào.
+ Hs trao đổi :3
? Nguyên nhân sâu xa của cái chết .
? Cái chết của lão nói lên điều gì .
? Gọi tên bi kịch về cái chết của lão Hạc.
? Tại sao lão Hạc không chọn cái chết
lặng lẽ êm dịu.
-Lão trung thực và tự trọng biết bao. Cái
chết đã gây ấn tợng mạnh đối với ngời
đọc.

(GV giúp học sinh hiểu ý nghĩa sâu xa về
cái chết của lão Hạc=> Do XHPK).
? Các nhân vật khác trong truyện , họ
nhận xét nh thế nào về lão Hạc . Em hãy
tìm những chi tiết nói lên những suy nghĩ
đó .
? Nhân vật ông giáo nhận xét vè ông giáo
nh thế nào , qua các chi tiết gì.
? Ông giáo có suy nghĩ nh thế nào về lão
Hạc khi nghe Binh T kể chuyện ; khi
chứng kiến lão Hạc chết .
HS trình bày quan điểm, nhận xét , bổ
sung , GV kết luận.
? Theo em hiểu ông giáo là ngời nh thế
nào.
GV khái quát cái nhìn nhân đạo và giá trị
nhân đạo => Khái quát giá trị nhân đạo
của tác phẩm.
...* Tác phẩm của Nam Cao có chiều sâu
tâm lý và thắm đợm triết lý nhân sinh sâu
sắc.
? Hãy nhận xét về giá trị nghệ thuật của
truyện.
-Cho hoc sinh đọc ghi nhớ.
-G/v nhấn mạnh ghi nhớ.
* Cách kể chuyện linh hoạt, hấp dẫn
* Kết hợp kể, tả, biểu cảm
* Miêu tả tâm lý nhân vật sâu sắc, tinh tế.
? Em còn biết tác phẩm nào của Nam
Cao viết về cuộc đời đau thơng của ngời

nghèo với lòng đồng cảm và tin yêu nhà
văn.
- Học sinh bộc lộ:
mặc dù rất tin tởng , tôn trọng ông giáo.
* Cái chết của lão Hạc.
- Cái chết bất ngờ , đau đớn , dữ dội .
=> Tình cảnh khốn cùng của ngời nông
dân ( Bi kịch của sự nghèo khổ ).
=> Tấm lòng của Ngời cha nghèo thơng
con(Bi kịch của tình phụ tử ) .
=> Nhân cách trong sáng (Bi kịch về
nhân phẩm).
=> Cái chết của lão Hạc đã tố cáo xã hội
phong kiến , nó nói lên t tởng nhân đạo
của nhà văn Nam Cao đối với nhân vật ...
(Niềm tin vào cái thiện trong xã hội).
b- Nhân vật ông giáo .
Kiếp ai cũng ....hơn chăng?
đối với những ngời ở quanh ta ....
Cuộc đời quả thật ...đáng buồn ..
Không cuộc đời cha hẳn đã ....theo một
nghĩa khác ...
=> Hình ảnh ngời trí thức nghèo nhng
nhân hậu ,nhìn thấy vẻ đẹp nhân cách của
ngời nông dân .
* Ghi nhớ: (SGK)
-Học sinh đọc ghi nhớ.


37

Ngữ văn 8
+ Chí Phèo
+ Lang Rận
+ Một bữa no
+ Một đám cới
* Đối với lớp chọn:
? Qua đoạn trích ''Tức nớc vỡ bờ'' và
truyện ngắn Lão Hạc em hiểu nh thế
nào về cuộc đời và tính cách ngời nông
dân trong xã hội cũ.
III- Luyện tập .
- Tình cảnh của ngời nông dân trong xã
hội cũ: nghèo khổ, bế tắc, bị bần cùng
hoá trong xã hộ thực dân nửa phong kiến.
- Họ có vẻ đẹp tâm hồn cao quý, lòng tận
tuỵ hi sinh vì ngời thân.
( ''Tức nớc vỡ bờ'' sức mạnh của tình th-
ơng, của tiềm năng phản kháng. ''Lão
Hạc'': ý thức về nhân cách, lòng tự trọng,
yêu thơng...)
4-Củng cố:
? Cái chết của lão Hạc đã thể hiện phẩm chất cáo quý nào của ngời nông dân bần
cùng trớc cách mạng tháng 8/1945.
? Em hãy nêu những nét chính về nội dung nghệ thuật của truyện ngắn lão Hạc.
? Tại sao nói : đằng sau manh áo rách là một tấm lòng vàng Lão Hạc là một ngời
nh thế .
D - Hớng dẫn học ở nhà:
- Nắm đợc nội dung, nghệ thuật của truyện, phát biểu cảm nghĩ về nhân vật lão Hạc,
nhận xét về tác giả Nam Cao.
- Tiếp tục hoàn chỉnh phần luyện tập ; Làm bài tập 5/T21- SBT.

-Soạn văn bản ''Cô bé bán diêm''

Tuần 4
Tiết 15 Ngày soạn: 08/9/2008
Ngày dạy: 19/9/2008

Từ tợng hình - từ tơng thanh


38
Ngữ văn 8
A- Mục tiêu:
- Học sinh hiểu đợc thế nào là từ tợng hình, tợng thanh
- Có ý thức sử dụng từ tợng hình, từ tợng thanh để tăng thêm tính hình tợng, tính biểu
cảm trong giao tiếp.
- Rèn kỹ năng sử dụng từ tợng hình, tợng thanh.
B- Phơng tiện:
- Giáo viên: Soạn bài ; đọc tài liệu tham khảo về các biện pháp tu từ tiếng Việt , bảng
phụ.
- Học sinh: Đọc trớc bài ở nhà và suy nghĩ trả lời câu hỏi trong SGK.
C- Tiến trình:
1-Kiểm tra bài cũ:
? Thế nào là trờng từ vựng .
? Khi sử dụng trờng từ vựng cần lu ý điều gì.
? Giải bài tập 5, 6, 7 SGK - tr21
2- Giới thiệu :
Gv lấy vài ví dụ về từ tợng thanh , tợng hình , dẫn vào nội dung chính của bài.
3- Bài mới :
- Cho học sinh đọc ví dụ trong SGK tr 49.
- Hs trao đổi , trình bày các câu hỏi.

? Trong các từ in đậm trên, những từ ngữ nào gợi tả
hình ảnh, dáng vẻ, hành động, trạng thái của sự vật .
? Từ nào mô phỏng âm thanh của tự nhiên, con ngời.
? Tác dụng của những từ đó trong văn miêu tả và tự sự.
? Vậy thế nào là từ tợng hình, tợng thanh.
* Từ tợng hình là từ gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, trạng
thái của SV.
* Từ tợng thanh là từ mô phỏng âm thanh của tự
nhiên, của con ngời.
? Tác dụng của chúng.
* Gợi tả hình ảnh, âm thanh cụ thể, sinh động có giá
trị biểu cảm cao.
- Giáo viên treo bảng phụ, yêu cầu học sinh làm bài
tập nhanh.
+ Đọan văn:
Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng. Uể oải, chống tay
xuống phản, anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên. Run rẩy
cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và ngời
nhà lý trởng đã sầm sập tiến vào với những roi song,
tay thớc và dây thừng.
? Tìm từ tợng hình, tợng thanh trong đoạn văn.
? Từ đó em đi đến những kết luận gì của bài.
- Cho học sinh đọc ghi nhớ.
- G/v nhấn mạnh ghi nhớ.
? Tìm từ tợng hình và tợng thanh trong những câu sau.
I- Đặc điểm, công dụng.
1. Ví dụ: SGK tr 49.
2- Nhận xét:
+ Những từ gợi tả hình ảnh,
dáng vẻ: móm mém, xồng

xộc, vật vã, rũ tợi, xộc
sệch, sòng sọc.
+ Từ ngữ mô tả âm thanh
của tự nhiên, của con ngời:
hu hu, ử.
- Tác dụng: những từ đó
gợi đợc hình ảnh, âm thanh
cụ thể, sinh động, có giá trị
biểu cảm cao.
3-Ghi nhớ: SGK tr 49


39
Ngữ văn 8
(trích ''Tắt đèn'' của Ngô Tất Tố)
? Tìm 5 tợng hình gợi tả dáng đi của ngời.
? Phân biệt ý nghĩa của các từ tợng thanh tả tiếng cời:
cời ha hả, cời hì hì, cời hô hố, cời hơ hớ.
- Học sinh thảo luận nhóm.
? Đặt câu với các từ tợng hình, tợng thanh đã cho.
- Học sinh thi làm nhanh giữa các nhóm và trình bày.
- Học sinh nhóm khác nhận xét.
- Giáo viên đánh giá, cho điểm.
- Học sinh đọc ghi nhớ.
II- Luyện tập
1. Bài tập 1:
- Soàn soạt, rón rén, bịch,
bốp, lẻo khẻo, chỏng quèo.
2. Bài tập 2:
- Khật khỡng, ngất ngởng,

lom khom, dò dẫm, liêu
xiêu.
3. Bài tập 3:
+ Cời ha hả: to, sảng khoái,
đắc ý
+ Cời hì hì: vừa phải, thích
thú, hồn nhiên
+ Cời hô hố: to, vô ý, thô
+ Cời hơ hớ: to, hơi vô
duyên
4. Bài tập 4:
4-Củng cố:
? Nêu khái niệm từ tợng hình, tợng thanh .
? Tác dụng của từ tợng hình , tợng thanh.
D -Hớng dẫn học ở nhà:
- Học nội dung bài ; Hoàn thành các bài tập phần luyện ; Làm bài tập trong SBT.
- Làm bài tập 5: Ví dụ: ''Động Hơng Tích'' - Hồ Xuân Hơng
Bày đặt kìa ai khéo khéo phòm
Nứt ra một lỗ hỏm hòm hom
Ngời quen cõi Phật chen chân xọc
Kẻ lạ bầu tiên mỏi mắt dòm
Giọt nớc hữu tình rơi thánh thót
Con đờng vô trạo cúi lom khom
Lâm tuyền quyến cả phồn hoa lại
Rõ khéo trời già đến dở dom.
- Xem, trả lời trớc các câu hỏi trong bài: ''Từ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã hội''.
Tuần 4
Tiết 16 Ngày soạn: 08/9/2008
Ngày dạy: 19/9/2008

40
Ngữ văn 8
liên kết các đoạn văn trong văn bản

A- Mục tiêu:
- Học sinh hiểu cách sử dụng các phơng tiện để liên kết các đoạn văn ,khiến chúng
liền ý, liền mạch.
-Viết đợc các đoạn văn liên kết mạch lạc, chặt chẽ.
-Rèn kỹ năng dùng phơng tiện liên kết để tạo liên kết hình thức và liên kết nội dung
B- Phơng tiện :
- Giáo viên: Xem lại bài ''Liên kết trong đoạn văn'' trong SGK Tiếng Việt (cũ) để
liên hệ với kiến thức của bài.
- Học sinh: đọc trớc bài ở nhà và suy nghĩ trả lời câu hỏi trong SGK.
C-Tiến trình:
1-Kiểm tra bài cũ:
? Thế nào là đoạn văn? Từ ngữ chủ đề? Câu chủ đề.
? Có mấy cách trình bày nội dung trong một đoạn văn ? Nêu đặc điểm từng cách.
? Giải bài tập 4(tr37- SGK); bài tập 5(tr18- SBT).
2- Giới thiệu :
3-Bài mới:
- Gọi học sinh đọc sgk
HS trao đổi nội dung câu hỏi , trình bày.
? Hai đoạn văn ở mục I.1 có mối liên hệ
gì không? Tại sao.
* Hai đoạn văn không có mối liên hệ.
? Hai đoạn văn ở mục I.2 có đặc điểm
khác gì với 2 đoạn mục I.1
* ''Trớc đó mấy hôm'' bổ sung ý nghĩa

về mặt thời gian phát biểu cảm nghĩ cho
đoạn văn.
? Cụm từ đó có tác dụng gì.
? Điểm khác với 2 đoạn văn trên.
* Tạo ra sự liên kết chặt chẽ

các từ
'' trớc đó mấy hôm'' là phơng tiện liên
kết 2 đoạn văn.
? Với cụm từ trên, 2 đoạn văn đã liên hệ
với nhau nh thế nào.
- Học sinh thảo luận, suy nghĩ tìm ra tác
I- Tác dụng của việc liên kết các đoạn
văn trong văn bản .
1. Ví dụ: SGK
- Học sinh đọc 2 ví dụ SGK tr50; 51
2. Nhận xét:
- Hai đoạn văn cùng viết về ngôi trờng
nhng không có sự gắn bó với nhau, đánh
đồng hiện tại và quá khứ nên sự liên kết
giữa 2 đoạn còn lỏng lẻo.
- Thêm cụm từ ''Trớc đó mấy hôm''
- Tác dụng: Từ ''đó'' tạo sự liên tởng về
thời gian cho ngời đọc với đoạn văn tr-
ớc.Tạo lên sự gắn kết chặt chẽ giữa 2
đoạn văn với nhau, làm cho 2 đoạn văn
liền ý liền mạch.
- So với 2 đoạn văn trên ở đây có sự
phân định rõ thời gian hiện tại và quá
khứ.

- Có dấu hiệu về ý nghĩa xác định thời
quá khứ của sự việc và cảm nghĩ nhờ đó
2 đoạn văn trở lên liền mạch.


41