ĐỀ 1( Hướng dẫn tự ôn tập NV 9 )

ĐỀ 1
Phần I : (7 điểm )
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một mốt trầm xao xuyến
1. Đoạn thơ trên thuộc tác phẩm, tác giả nào ? Ra đời trong hoàn cảnh nào, hoàn
cảnh sáng tác ấy có nói lên điều gì không ?
2. Đầu bài thơ, tác giả xưng “Tôi”, đến đây lại xưng “ Ta”, sự thay đổi ấy có nghĩa
gì ?
3. Viết một đoạn văn 10 câu để phân tích đoạn thơ trên ( kiểu diễn dịch, sử dụng
phép thế, câu chứa thành phần phụ chú và gạch chân chúng ).
4. Trong Ngữ văn 9 còn có một văn bản tả khung cảnh mùa xuân tuyệt đẹp. em hãy
chép chính xác những câu thơ tả cảnh mùa xuân ấy và cho biết xuất xứ của đoạn
thơ.
Phần II : ( 3 điểm )
Bằng kiến thức đã học về Lặng lẽ Sa Pa, anh ( chị ) hãy :
1. Giải thích nhan đề Lặng lẽ Sa Pa
2. Tại sao anh thanh niên sống một mình mà không thấy cô đơn.
3. Điều gì đã khiến ông hoạ sĩ cảm thấy “ Nghệ thuật với tất cả sức mạnh và sự bất
lực của nó” ?
Phần I : (7 điểm )
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một mốt trầm xao xuyến
1. Đoạn thơ trên thuộc tác phẩm, tác giả nào ? Ra đời trong hoàn cảnh nào,
hoàn cảnh sáng tác ấy có nói lên điều gì không ?
ĐÁP ÁN
- Bài thơ được viết vào tháng 11/1980, không bao lâu trước khi nhà thơ qua đời.
- Hiểu về hoàn cảnh sáng tác của bài thơ, tư tưởng chủ đề của tác phẩm, ta vô cùng

cảm phục và trân trọng tấm hồn cao đẹp, lòng yêu cuộc sống của nhà thơ :
+ Sắp phải giã từ cuộc đời mà nhà thơ vẫn không buồn, không chán nản mà trái lại
ông vẫn cảm nhận thấy vẻ đẹp của mùa xuân đất trời, đất nước; vẫn say sưa ngây
ngất với vẻ đẹp của đất nước vào xuân để dâng cho đời một tuyệt tác về mùa xuân
+ Nhà thơ Thanh Hải còn khiến cho độc giả bao thế hệ phải suy ngẫm về mình
trước ước nguyện khiêm nhường mà vô cùng cao đẹp của nhà thơ : muốn được làm
“con chim hót”; làm “một nhành hoa” để được mang tiếng hót, được dâng hương
sắc cho đời; một nốt trầm xao xuyến để hoà vào dàn nhạc bất tận của sự sống. Mỗi
người hãy mang đến cho cuộc đời chung một nét riêng, cái phần tinh tuý của mình
dù rất bé nhỏ.
2. Đầu bài thơ, tác giả xưng “Tôi”, đến đây lại xưng “ Ta”, sự thay đổi ấy chứa
đựng nhiều ý nghĩa :
- Sự chuyển đổi đại từ nhân xưng từ “Tôi” sang “Ta” mới thể hiện được mạch cảm
xúc đặc biệt của bài thơ : Mạch cảm xúc tư tưởng của Mùa xuân nho nhỏ là đi từ
cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, đất nước đến mùa xuân của mỗi con
người trong mùa xuân lớn của đất nước, thể hiện khát vọng dâng hiến “mùa xuân
nho nhỏ ” của mình vào “mùa xuân lớn của cuộc đời chung”.
- Mở đầu bài thơ, tác giả xưng “Tôi ”
Tôi đưa tay tôi hứng
+ Tôi chỉ một người- cá nhân nhà thơ
+ Nhà thơ xưng Tôi là để thể hiện cảm xúc của mình, niềm say sưa ngây ngất của
riêng mình trước vẻ đẹp của mùa xuân đất trời.
- Sang phần hai của bài thơ, tác giả lại xưng “ Ta”, sự thay đổi ấy có nghĩa đặc
biệt :
+ Nhà thơ xưng Ta để thể hiện cảm xúc dạt dào của một cái tôi trữ tình đang khát
khao hoà nhập, dâng hiên vào cuộc đời chung rộng lớn với muôn người, với đất
nước của nhà thơ.
+ Ta được điệp lại ba lần cùng với các động từ ( Ta làm...; Ta làm..; Ta nhập...) đã
cụ thể hoá khát vọng cao đẹp của Thanh Hải : làm con chim cất tiếng hót , làm
nhành hoa toả hương, làm nốt trầm xao xuyến để nhập vào bản hoà ca...

+ Điệp từ Ta đứng đầu ba dòng thơ không chỉ như một lời khẳng định niềm tâm
niệm tha thiết, chân thành của nhà thơ mà còn là khát vọng chung của nhiều người
được sống có ích, đượ là một mùa xuân nhỏ nhỏ hoà vào mùa xuân lớn của đất trời
của đất nước.
3. Viết một đoạn văn 10 câu để phân tích đoạn thơ trên ( kiểu diễn dịch, sử dụng
phép thế, câu chứa thành phần phụ chú và gạch chân chúng ).
* Đây là những câu hỏi trọng điểm để kiểm tra khả năng nhiều mặt :
- Kiến thức cơ bản, cụ thể về tác phẩm, khổ thơ
- Kỹ năng diễn đạt, dựng đoạn văn, phân tích thơ
- Hiểu biết về ngữ pháp
* Các bước tiến hành
- Xác định kiến thức cơ bản của câu hỏi yêu cầu cho nội dung phân tích một khổ thơ
gồm 9 câu
+ Nội dung khái quát của khổ : Ước nguyện tha thiết, chân thành vô cùng khiêm
nhường và cao đẹp của nhà thơ
+ Các ý cần có khi phân tích khổ thơ :
• Những hình ảnh đẹp tự nhiên của thiên nhiên để diễn tả vẻ đẹp của tâm hồn làm
con chim hót, một nhành hoa, một nốt trầm...
• Cấu tứ lặp lại tạo ra sự đối ứng chặt chẽ ...
• Ý nghĩa của điệp từ Ta ... ( như phần trên )
• Ước nguyện tha thiết, khiêm nhường mà cháy bỏng qua các từ : nho nhỏ, lặng lẽ
dâng ...