Phòng GD&ĐT Diễn Châu
Trờng THCS Diễn Quảng
-----------------
đề tài kinh nghiệm
Công tác tuyển chọn và phơng pháp huấn luyện
HSG nội dung chạy cự ly ngắn
Ngời viết: Ngô Xuân Minh
Đơn vị: Trờng THCS Diễn Quảng
Năm học: 2004-2005
-----------
Công tác tuyển chọn và phơng pháp huấn luyện HSG nội dung
chạy cự ly ngắn
-----------------------------------------------------------------------------------
-------------------
Kinh nghiệm thành lập và huấn luyện
học sinh giỏi môn chạy ngắn
-----------------
I - Lý do chọn đề tài:
Xuất phát từ mục tiêu, nhiệm vụ của chơng trình đổi mới phơng pháp dạy học.Với
đăc trng của môn thể dục là nhầm hoàn thiện và nâng cao sức khỏe, đào tạo rèn luyện
tác phong con ngời mới XHCN, góp phần xây dựng nhân cách con ngời, đáp ứng với
sự phát triển của đất nớc.
Nội dung chạy cự li ngắn là một môn học đặc biệt ( Nữ hoàng tốc độ ). Nhằm rèn
luyện tất cả các tố chất của con ngời: Sức nhanh, sức mạnh, sức bền, tốc độ và phản
xạ
Đây là những yếu tố cơ bản nhất để học tốt các nội dung khác trong chơng trình thể
dục.
Mặt khác để có thành tích cao sẵn sàng tham gia thi đấu có kết quả cao trong hội
khoẻ phù đổng, ngoài năng khiếu bẩm sinh chúng ta cần phải có một quá trình tập
luyện công phu và khoa học.Đặc biệt phải tìm đúng đối tợng cần tìm.Nh chúng ta đã
biết: Chăm sóc tốt mà không có giống tốt thì không có năng suất.ngợc lại có giống
tốt mà không biết cách chăm bón thì cây sẽ không phát triển đợc. chính vì lẽ đố việc
tuyển chọn và bồi dỡng huấn luyện là hai yếu tố cần thiết không thể tách rời nhau, nó
quyết định đến hiệu quả của công tác huấn luyện sau này.
II - Nhận thức cũ , thực trạng cũ:
Trong những năm trớc đây, việc bồi dỡng đào tạo đội tuyển học sinh giỏi môn Thể
dục hầu nh không đợc chú trọng. Chủ yếu dựa vào thành tích sẵn có của học sinh nếu
có thì cũng mang tính thời vụ tức thời và hoàn toàn bị động chủ yếu là dựa vào kê
hoach của cấp trên: Nghĩa là lúc nào có lịch tổ chức cụ thể thì khi đó nhà trờng mới
có kế hoạch triển khai tập luyện. Thông thờng còn 7- 10 ngày tới ngày thi đấu thì học
sinh mới đợc tập luyện. Trong 7- 10 buổi tập ( mỗi buổi 4 tiết) tổng cọng là 28-40
tiếtvới khối lợng 40 tiết trong 10 buổi liên tục là quá nặng với các em. Nh vậy thời
gian để các em nghỉ hồi phục hầu nh không có làm các em càng tập càng mệt mỏi,
dẫn đến thành tích sẽ bị ảnh hởng.
Mặt khác do thời gian cập rập nên việc chọn lựa ,sàng lọc đội tuyển cha đợc chu
đáo.GV chỉ nhìn vào thành tích ở trong một thời điểm để tuyển chọn mà cha nhìn
nhậntới nhiều yếu tố khác liên quan đến công tác tâp luyên sau này nh: Sự ổn định về
thành tích,thểhình, thể lực, tốc độ chạy của từng HS.Vì lẽ bất cập đó mà kết quả tập
luyện hầu nh không có gì biến chuyển thậm chí một số emthành tích có phần kém đi.
Ví dụ: Bảng thống kê thành tích chạy 80m năm 2003-2004
Trớc khi tập Sau khi tập
Họ Thể độ Tần Thành Thể độ Tần Thành Tăng Giảm
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Ngô Xuân Minh -
Trờng THCS Diễn Quảng 2
Công tác tuyển chọn và phơng pháp huấn luyện HSG nội dung
chạy cự ly ngắn
-----------------------------------------------------------------------------------
-------------------
tên hình dài số tích hình dài số tích
Sung 1,58m 2,1m 3b/s 1269 1,58m 2,1m 3,1b/s 1228 041
Hữu 1,6m 2,2m 3b/s 1212 1,60m 2,1m 3b/s 1269 057
Phớc 1,52m 1,9m 3b/s 1403 1,52m 2,1m 2,5b/s 1523 120
Nhiên 1,50m 1,8m 3b/s 1481 1,50m 1,8m 3b/s 1481 0 0
Nh vậy, do thời gian tập luyện quá ngắn, khối lợng tập luyện không thay đổi làm cho
HS bị quá tải, thể lực không ổn định,dẫn đến kỹ thuật không ổn định, làm cho thành
tích không ổn định, thất thờng, thậm chí còn thấp hơn khi cha tập luyện.
III - Nhận thức mới, giải pháp mới:
Rút kinh ngiệm từ thực trạng của những năm trớc đây, năn học 2004-2005 nhom thẻ
dục đã lập kế hoạch để thành lập và bồi dỡng đội tuyển HS giỏi môn Thể dục nói
chungvà nội dung chạy cự ly ngắn nói riêng chuẩn bị đón đầu cho Hội khoẻ phù đổng
năm học 2005-2006 và đã đợc BGH nhất trí.
1) Công tác tuyển chọn xây dựng đội tuyển: đây đợc coi là công việc hết sức
quan trọng nên phải làm việc công phu, chính xác.
Trớc hết phải chọn những em có thành tích tốt và ổn định.Ngoài rachúng tôi còn căn
cứ những đặc điểm sau:
+ Thể hình, thể lực: Phải cân đối khoẻ mạnh, có chiều cao, sải chân dài, không mắc
bệnh truyền nhiểm ,tim mạch
+ Sự phát triển cơ: Cơ bắp cha phát triển hoàn toàn, đặc biệt cơ đùi, cơ bắp chân
tròn đều đang trên đà phát triển (Nếu đợc tập luyện sẽ phát triển nhanh).
+ Gan bàn chân: phải săn, có độ lõm nhất định(tiếp đất nhanh,nhẹ nhàng).
+ Tần số và độ dài bớc chạy: ổn định
Ví dụ : Nếu đem so sánh hai em:
1. Nguyễn Văn Hùng:
- Thành tích: 12 giây 60
- Thể hình : Cao 1,58m
- Bắp cơ: đang phát triển
- Gan bàn chân: có độ lõm lớn
2. Cao Văn Lạc:
- Thành tích: 12 giây 50
- Thể hình : Cao 1,55m
- Bắp cơ: đã phát triển
- Gan bàn chân: có độ lõm nhỏ
Nếu phải chọn một trong hai em thì ta nên chọn em Nguyễn Văn Hùng bởi vì: tuy thành
tích thời điểm hiện tại của em Cao Văn Lạc tốt hơn, song các yếu tố khác lại hạn chế
hơn, đặc biệt cơ bắp của em đã phát triển rồi nên khi tập luyện thì sự thay đổi sẽ không
đáng kể . còn Nguyễn Văn Hùng khi đợc tập luyên bài bản thì sự thay đổi sẽ lớn và
nhanh hơn rất nhiều.
Căn cứ vào các yếu tố trên chúng tôi đã chộn lựa và sàng lọc đợc đội tuyển chạy ngắn
với các thông số sau:
( Cự ly 80m)
Họ và tên Thể hình Độ dài Tần số Thành tích
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Ngô Xuân Minh -
Trờng THCS Diễn Quảng 3
Công tác tuyển chọn và phơng pháp huấn luyện HSG nội dung
chạy cự ly ngắn
-----------------------------------------------------------------------------------
-------------------
(Cao m) bớc chạy
Nguyễn Văn Hùng 1,58m 2,2m 3b/s 1212
Chu Văn Bang 1,56m 2,1m 3b/s 1228
Tăng Thị Dịu 1,50m 1,9m 3b/s 1403
Phan Thị Ngọ 1,52m 2,0m 3b/s 1333
2) Tiến hành tập luyện:
Trên cơ sở 40 tiết theo quy định nh những năm trớc đây, chúng tôi chia học trong
20 buổi(mỗi buổi 2 tiết) và đợc tập luyện theo 3 giai đoạn nh sau:
Giai đoạn I: Tập thể lực- tốc độ:
Giai đoạn này chủ yếu nhằm rèn luyện sức khoẻ, nâng cao thể lực, tập phản xạ,
tăng cờng sức nhanh ,sức mạnh cho từng học sinh.
a) Thời gian tập: từ 12-15 buổi, chia làm 6 -7 buổi, mỗi buổi cách nhau 2-3 ngày.
b) Nội dung tập luyện:
Các bài tập phát triển thể lực, sức nhanh mạnh và tập phản xạ: ngoài nội
dung không thể thiếu trong môic buổi tập là phần khởi động. Trong thời
gian này cho HS tăng cờng tập thể lực bằng các bài tập nh: chạy nhanh tiếp
sức chuyền vật, trò chơi cớp cờ, bóng ma tập chạy tại chỗ trên cát trên
đệm
Các bài tập phát triển tốc độ:
Chúng ta phải hiểu đợc rằng mục đích tập luyện là để phát triển tốc độ cho ngời
tâp ( nâng cao thành tích).
Mà tốc độ chính bằng : Độ dài bớc chạy * tần số bớc chạy
Trong đó: Độ dài bớc chạy là số đo của một bớc chạy.
Tần số:Là số lần bớc chạy trong một thời gian nhất định.
Ví dụ:
Nếu độ dài bớc chạy là 2,1m
Tần số bớc chạy là 4b/s, tốc độ chạy là 2,1*4 = 8,4 m/s
khi ta giữ nguyên tần số là 4b/s mà tăng độ dài là 2,2m
tốc độ là 8,8m/s.
Nh vậy : tần số và độ dài bớc chạy là hai yếu tố quan tọng quyết định đến thành tích
của ngời tập. chính vì lẽ đó muốn tăng thành tích của HS có nghĩa là làm sao tăng đợc
độ dài bơc chạy và tần số bớc chạy.
Các bài tập tăng và ổn định độ dài bớc chạy:
- Thông thờng độ dài bớc chạy phu thuộc chủ yếu vào độ dài cẳng
chân của từng HS.do đo dể tăng độ dài bớc chạy là không đáng
kể, tuy nhiên nếu đợc luyện tập tốt cũng có thể độ dài bớc chạy
sẽ đợc tăng lên hoặc ít nhất cũng giữ đợc mức ổn định cần thiết.
- Muốn vậy HS tăng cờng các bài tập: chạy đạp sau;chay với vạch
quy định;chạy bớc hoặc chạy qua rào
+ Nếu đạp sau càng nhanh thì thời gian đạp sau càng lớn.
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Ngô Xuân Minh -
Trờng THCS Diễn Quảng 4
Công tác tuyển chọn và phơng pháp huấn luyện HSG nội dung
chạy cự ly ngắn
-----------------------------------------------------------------------------------
-------------------
+ Đập sau mạnh thì lực phản tác dụngkhi đạp sau sẽ cùmg độ lớn và
nhất trí với phơng chuyển động.
+ Đạp sau đúng phơng hớng Không bị phân tán về lực.
+ Đạp sau đúng góc độ: Góc độ khoảng 48
0
đến 52
0
.
+ Duỗi hết các khớp mới tận dụng đợc hết sức mạnh của cơ thông
qua trọng tâm cơ thể.
Nh vậy: độ dài bớc chạy phụ thuộc vào động tác đạp sau. Nếu đạp
sau không hết thì độ dài bớc chạy sẽ bị hạn chế.
Các bài tập tăng tần số bớc chạy:
- Khi độ dài bớc chạy đã đạt đến đô dài cần thiết và ổn định thì
việc tăng về duy trì tần số bớc chạy sẽ quyết định đến thành tích
của ngời tập.
Nh vậy chúng ta cho HS tập luyện tốt các bài tập sau:
- Chạy nâng cao đùi tại chỗ và di chuyển.
- Chạy tại chỗ trên cát hoặc trên đệm.
- Chạy tăng tốc theo đoạn ngắn.
- Chạy bớc tốc theo tín hiệu
+ Lợng vân động này đợc tăng lên hợp lý trong từng buổi tập( tránh tình trạng
tập quá tải hoặc quá hời hợt). Cuối buổi tập GV kiểm tra lại tần số bớc chạy của từng em
và có biện pháp điều chỉnh. GV phải có nhât kí của từng buổi tập từ đố xác định giai đoạn
tập luyệnphù hợp với các giai đoạn tâp luyện, đảm bảo nguyên tắc tăng tiên về thể lực.
Nhìn vào sơ đồ ta thấy khối lợng các buổi tập đợc tăng lên ( m
1
< m
2
<m
3
)
Và đợc bắt đầu khi ngời tập đã đợc nghỉ ngơi vợt mức thì thêr lực cũng đợc tăng theo
chiều mũi tên
Giai đoạn II : Tập kỹ thuật:
Giai đoạn tập luyện năng cao các giai đoạn trong kỹ thuật chạy cự ly ngắn.Trớc khi
tập luyện giai đoạn này GV cần phân tích đánh giá cụ thể tỉ mỉ và khoa học một loạt
các vấn đề sau:
+ Phân tích Tỉ mỉ HS của mình (những tiến bộ, thành tích trong năm qua; những
điểm mạnh cần khai thác; các chỉ tiêu về lợng vận động mà HS đã thực hiện; những
nguyên nhân hạn chế sự phát triển của HS; những tiềm năng có thể phát huy đợc;
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Ngô Xuân Minh -
Trờng THCS Diễn Quảng 5
m 3
m 2
m 1
y
x
O
Buổi 2
Buổi 1
Buổi 3
Buổi 4