THE 7 HABITS OF HIGHLY EFFECTIVE TEENS

Gieo suy nghơ, gùåt hânh àưång
Gieo hânh àưång, gùåt thối quen
Gieo thối quen, gùåt tđnh cấch
Gieo tđnh cấch, gùåt sưë phêån


Original title: THE 7 HABITS OF HIGHLY EFFECTIVE TEENS
by Sean Covey
Copyright © FranklinCovey Company.
“FranklinCovey and the FC logo and trademarks are trademarks of
FranklinCovey Co. and their use is by permission.”

THE 7

HABITS OF HIGHLY EFFECTIVE TEENS

- 7 THỐI QUEN CA BẨN TRỄ THÂNH ÀẨT
Copyright © 2005 First News - Tri Viet.

Cưng ty First News - Trđ Viïåt giûä bẫn quìn xët bẫn vâ phất hânh êën
bẫn tiïëng Viïåt trïn toân thïë giúái theo húåp àưìng chuín giao bẫn
quìn vúái Têåp àoân xët bẫn FranklinCovey, thấng 04 nùm 2005.
Bêët cûá sûå sao chếp, trđch dêỵn nâo khưng àûúåc sûå àưìng ca First
News vâ FranklinCovey àïìu lâ bêët húåp phấp vâ vi phẩm Låt Xët
Bẫn Viïåt Nam, Låt Bẫn Quìn Qëc Tïë vâ Cưng ûúác Bẫo Hưå Súã
Hûäu Bẫn Quìn Súã Hûäu Trđ Tụå Berne.

FIRST NEWS - TRI VIET PUBLISHING CO., LTD.
11HNguyen Thi Minh Khai St. - Ho Chi Minh City, Vietnam
Tel: 84-822 7979 - 822 7980 - 823 3859 - 823 3860
Fax: 84-822 4560; Email:

Web:


SEAN COVEY

Biïn dõch:
V THÕ THU NHI - NGUỴN THÂNH NHÊN

FIRST NEWS

NHÂ XËT BẪN TRỄ


Sean troõ chuyùồn vỳỏi caỏc baồn treó bựỗng mửồt gioồng

vựn vûâa th võ, vûâa kđch thđch khẫ nùng tû duy sấng
tẩo ca hổ. Thưng àiïåp ca ưng gúåi múã nhûäng con
àûúâng ài àïën thânh cưng. Tưi xin trên trổng giúái thiïåu
cën sấch nây túái mổi ngûúâi, àïën têët cẫ nhûäng ai
àang êëp mưåt ûúác mú”.
- John Gray

“Nhûäng giấ trõ vâ ngun tùỉc sưëng mâ Sean àûa

ra trong cën sấch nây rêët cêìn thiïët cho sûå trûúãng
thânh vâ trẫi nghiïåm ca giúái trễ ngây nay. Bẩn câng
súám xêy dûång nhûäng thối quen tưët thị bẩn câng súám
thânh àẩt. Chđnh nhûäng tûúãng trong cën sấch nây
sệ gip bẩn lâm àiïìu àố”.
- Mick Shannon

- Giấm àưëc àiïìu hânh Children’s Miracle Network

“Bẫy thối quen ca bẩn trễ thânh àẩt” chûáa àûång
nhûäng lúâi chó dêỵn rêët thûåc tïë vâ hûäu đch cho bêët k ai,
khưng chó vúái cấc bẩn trễ. Àố lâ àïì ra nhûäng mc tiïu,
ghi tẩc chng vâo trđ nhúá ca bẩn àưìng thúâi têåp trung,
phất triïín khẫ nùng chõu àûång àïí vûúåt qua nhûäng
chùång àûúâng khố khùn phđa trûúác. Nïëu cố thïí lâm nhû
thïë, bẩn sệ àẩt àûúåc bêët cûá mc tiïu nâo”.
- Tara Lipinski - Vư àõch trûúåt bùng nghïå thuêåt,
Huy Chûúng Vaâng Olympic 1998

4


“Khi

chng tưi khấm phấ ra cën “Bẫy thối
quen ca bẩn trễ thânh àẩt” thị con trai tưi àậ àûúåc
21 tíi. Chng tưi dng cën sấch nây àïí gip chấu
rên luån lẩi cấc thối quen vâ tẩo dûång cấc mưëi quan
hïå tưët àểp, tđnh àïën nay àậ àûúåc 7 nùm. Ûúác gị chng
tưi cố cën sấch nây vâo thúâi àiïím con trai tưi àûúåc
15 tíi thị chng tưi àậ chùèng phẫi phđ phẩm 6 nùm
trúâi àêìy nhûäng bêët àưìng trong giao tiïëp, bûåc bưåi, khố
chõu lêỵn nhau. Húäi cấc bêåc cha mể, cën sấch nây
thêåt sûå sệ lâ kim chó nam àng àùỉn nhêët cho cấc bẩn
vâ con ca cấc bẩn àêëy!”
- Clyde Fessler - Phố giấm àưëc kinh doanh

Têåp àoân Harley-Davidson Motor

“Cấch tưët nhêët àïí biïën ûúác mú thânh hiïån thûåc

lâ cố àûúåc sûå lûåa chổn nhûäng thối quen àng àùỉn
ngay tûâ thúâi niïn thiïëu, “Bẫy thối quen ca bẩn treó
thaõnh aồt giuỏp moồi ngỷỳõi hiùớu ỷỳồc rựỗng chủnh
nhỷọng thoỏi quen, suy nghơ vâ têìm nhịn ca bẩn lâ
nïìn tẫng ch ëu tẩo nïn thânh cưng cåc sưëng ca
bẩn d cho quấ khûá hay hiïån tẩi ca bẩn cố thïë nâo
ài nûäa”.
- Stedman Graham
- Tấc giẫ cën “You can make it Happen“

5


Lúâi giúái thiïåu
Bẩn àổc thên mïën,
Tíi múái lúán lâ tíi àểp nhêët vâ quan trổng nhêët
ca àúâi ngûúâi. Bẩn àậ búát ài sûå ngêy ngư, hưìn nhiïn
ca trễ thú, nhûng cng chûa cố sûå chûäng chẩc, trẫi
nghiïåm ca ngûúâi àậ trûúãng thânh. Bẩn khất khao
khấm phấ nhûäng chên trúâi lẩ, nhûäng tri thûác múái,
nhûäng mưëi quan hïå múái... Bẩn u thûúng nưìng
nân, say àùỉm. Bẩn giêån húân, vui sûúáng, bìn
phiïìn... Hy vổng vâ thêët vổng... Bẩn mën ưm ghị
cåc sưëng vaõo loõng, muửởn sửởng hùởt mũnh bựỗng troồn
veồn traỏi tim nưìng nhiïåt - vâ cng cố lc mën àêíy nố
ra thêåt xa, lậnh àẩm nhû ngûúâi khấch lẩ qua àûúâng.

Vúái bẩn, giúâ àêy cåc àúâi khưng côn lâ bêìu trúâi
nhỗ bế bịnh an ca ngây thú êëu, vúái sûå chúã che ca
cha mể, anh chõ, ngûúâi thên. Cåc àúâi lc nây múã ra
trûúác mùỉt bẩn trùm ngân nễo àûúâng khấc nhau. Coỏ
con ỷỳõng bựỗng phựống, ùm aỏi. Coỏ con ỷỳõng quanh
co, khc khuu. Cố con àûúâng ngêåp trân ấnh sấng.
Cố con àûúâng u ấm, àêìy bêỵy rêåp, nguy cú. Lâm sao
bẩn chổn àûúåc con àûúâng túái àđch bịnh an, hẩnh
phc mâ khưng lậng phđ thúâi gian, cưng sûác, trấnh
àûúåc nhûäng mưëi nguy rịnh rêåp bïn àûúâng?
6


Tẩo thối quen

Cën sấch nây chđnh lâ kim chó nam, lâ chiïëc la
bân gip bẩn tịm ra con àûúâng àố, trấnh lẩc vâo
nhûäng thối quen vâ nhûäng con àûúâng sai lêìm, nguy
hiïím. Nố hûúáng dêỵn cùån kệ nhûäng gị bẩn phẫi lâm,
phẫi trấnh. Khấc vúái nhiïìu cën sấch l thuët khư
khan, 7 Thối quen ca bẩn trễ thânh àẩt ca Sean
Covey ỷỳồc viùởt bựỗng phong caỏch vui tỷỳi, dủ doóm,
ngựổn gổn, dïỵ hiïíu, àûúåc minh hổa vúái rêët nhiïìu mêíu
chuån thûåc tïë vâ cố nghơa, nhûäng bâi thú th võ,
nhûäng hịnh ẫnh minh hổa dïỵ thûúng, sinh àưång...
Chđnh vị vêåy mâ cën sấch nây àậ àûúåc hoan
nghïnh vâ àốn nhêån nưìng nhiïåt trïn khùỉp thïë giúái,
àûúåc xïëp vâo nhûäng cën sấch àûúåc bẩn trễ u
thđch nhêët vâ àổc nhiïìu nhêët vúái sưë lûúång phất hânh
lïn àïën hâng triïåu bẫn trong mưåt thúâi gian ngùỉn.

First News vâ NXB Trễ trên trổng giúái thiïåu vúái
bẩn àổc cën sấch hûäu đch, rêët thûåc tïë ca mưåt tấc
giẫ thêåt sûå têm huët vúái cấc bẩn trễ. Àêy khưng chó
lâ mưåt cën sấch àïí àổc mâ côn lâ mưåt cêím nang
qu giấ àûa bẩn àïën thânh cưng, gip bẩn àẩt àûúåc
ûúác mú ca mịnh, xûáng àấng vúái sûå tin u ca bẩn
bê, ngûúâi thên, ca gia àịnh vâ xậ hưåi.
Chc cấc bẩn thânh cưng!

First News -

7

Nhâ Xët Bẫn Trễ


Thối Quen xin châo bẩn!
Tưi úã àêu û? Tưi ln àưìng hânh cng vúái bẩn, trong

bẩn. Tưi cố thïí trúã thânh ngûúâi trúå gip àùỉc lûåc cho bẩn
nhûng cng cố thïí lâ sûå cẫn trúã, lâ gấnh nùång nhêët ca
bẩn. Tưi sệ nêng bẩn àïën thânh cưng hóåc biïën bẩn thânh
kễ thêët bẩi. Tưi ln bïn bẩn vâ lâm theo mën ca bẩn.

Àiïìu khiïín tưi lâ mưåt viïåc dïỵ dâng, nhûng bẩn phẫi
kiïn quët vúái tưi. Cho tưi biïët thêåt chđnh xấc bẩn mën
ûáng phố mưåt vêën àïì nâo àố ra sao, rưìi sau mưåt vâi lêìn
thûåc hiïån, tưi sệ tûå àưång thûåc hiïån àng nhû vêåy. Tưi lâ
bẩn ca nhûäng bêåc anh hng vơ nhên, vâ cẫ ca nhûäng
ngûúâi ti tiïån, àúán hên. ÚÃ nhûäng ngûúâi vơ àẩi, tưi cng hổ

tẩo nïn nhûäng àiïìu vơ àẩi. ÚÃ nhûäng ai ch bẩi, tưi ra tay
àêíy hổ àïën àûúâng cng, mâ chđnh hổ khưng hïì biïët.
Tưi khưng phẫi lâ mưåt cấi mấy, d vêåy, tưi hoẩt àưång
vúái àưå chđnh xấc cao hún ca mưåt cấi mấy, cưång thïm trđ
thưng minh ca chđnh bẩn. Bẩn cố thïí sûã dng tưi àïí àẩt
túái thânh cưng hóåc àïí tûå hy hoẩi mịnh. Vị vúái tưi hai
àiïìu àố khưng cố gị khấc biïåt, chùèng cố gị quan trổng.
Hậy nùỉm lêëy tưi, hën luån tưi, kiïn quët vúái tưi, rưìi
tưi sệ àùåt cẫ thïë gian dûúái chên bẩn. Hóåc hậy dïỵ dậi,
nng chiïìu tưi - rưìi tưi sệ tiïu diïåt bẩn.

Vêåy tưi - Thối Quen,
lâ gị mâ quan trổng àïën thïë?
8


Àêìu tiïn, tưi chó lâ
mưåt suy

nghơ hóåc lâ
mưåt hânh àưång
tịnh cúâ ca bẩn,

Rưìi tưi trúã thânh mưåt
thối quen ca bẩn,
Vâ cëi cng,

tưi lâ ngûúâi
àiïìu khiïín bẩn!

9


10


PHÊÌN I

TẨO
THỐI QUEN

Thối quen quan trổng nhû thïë nâo?
Thối quen tưët gip bẩn thânh cưng, hẩnh phc;
Thối quen xêëu cẫn trúã, phấ hỗng sûå phất triïín ca bẩn.
Nhûäng quan niïåm vâ ngun tùỉc sưëng
Bẩn nhịn nhêån, suy nghơ nhû thïë nâo,
thị bẩn sệ àẩt àûúåc àng nhû vêåy.

11


7 Thối quen ca bẩn trễ thânh àẩt

Thối quen quan trổng
nhû thïë nâo?
THỐI QUEN TƯËT GIP BẨN THÂNH CƯNG, HẨNH PHC;
THỐI QUEN XÊËU CẪN TRÚÃ, PHẤ HỖNG SÛÅ PHẤT TRIÏÍN CA BẨN.

C

hâo cấc bẩn! Tưi lâ Sean vâ lâ tấc giẫ ca
cën sấch nây. Tưi chùèng biïët tẩi sao bẩn cố nố, cố
thïí mể bẩn mua cho bẩn àïí bẩn hổc hỗi thïm, cố
thïí bẩn tûå mua vị tûåa sấch hêëp dêỵn chùèng hẩn,
nhûng tưi rêët vui vị bẩn àậ cêìm nố trong tay vâ bêy
giúâ múâi bẩn bûúác vâo tûâng trang sấch cng tưi.
Cố nhiïìu thanh thiïëu niïn thđch àổc sấch, nhûng
trûúác àêy tưi khưng nhû vêåy. Cho nïn nïëu bẩn cng
giưëng nhû tưi dẩo trûúác thị cố thïí bẩn sùỉp sûãa gấc
quín sấch nây lïn kïå phẫi khưng? Nhûng mâ nây,
trûúác khi gấc nố lïn, hậy nghe àưi lỳõi aọ: nùởu baồn
hỷỏa rựỗng baồn seọ oồc noỏ thũ tưi cng xin hûáa lâ sệ biïën
nố thânh mưåt chuën du hânh th võ vâ hûäu đch àưëi
vúái bẩn. Thêåt mâ, sấch cố hịnh ẫnh minh hổa sinh
àưång, nhûäng tûúãng thưng minh, rưìi nhûäng cêu
danh ngưn, nhûäng trđch dêỵn hay, vâ cấc cêu chuån
12


Tẩo thối quen

dêỵn chûáng cố thêåt tûâ nhûäng bẩn trễ trïn khùỉp thïë
giúái cng nhiïìu bêët ngúâ th võ nûäa.
Cën sấch nây àûúåc viïët dûåa trïn tûúãng mưåt
cën sấch khấc do cha tưi, Stephen R. Covey, viïët
cấch àêy nhiïìu nùm, àố lâ 7 Thối Quen ca Nhûäng
Ngûúâi Thânh Àẩt - mưåt trong nhûäng cën sấch nưíi
tiïëng vâ bấn chẩy nhêët tûâ trûúác àïën giúâ.
Tẩi sao tưi viïët cën sấch nây? Búãi vị tíi múái lúán
lâ mưåt giai àoẩn khưng dâi lùỉm trong cåc àúâi nhûng

lẩi rêët quan trổng. Vâ cåc sưëng àưëi vúái tíi múái lúán
hiïån nay cố lc khưng côn lâ mưåt sên chúi nûäa. Nố cố
thïí biïën thânh mưåt khu rûâng
Trễ em úã
rêåm àêìy khố khùn hiïím trúã.
thêåp niïn
Vâ cën sấch nây sệ lâ mưåt
1960 f
chiïëc la bân gip bẩn tịm
àûúâng ài qua khu rûâng êëy.
Tưi bêy giúâ àậ qua tíi
"dêåy thị", nhûng vêỵn nhúá rộ
mưìn mưåt caỏi thựỗng tửi luỏc oỏ
chỷỏ, nhỳỏ tỷõng caóm giaỏc ửởi
vỳỏi tûâng cêu chuån. Thđ d
s Trễ em
nhû tưi chùèng bao giúâ qụn
ngây nay
lêìn àêìu tiïn tưi phẫi lông
mưåt cư bế tïn Nicole vâo nùm lúáp 7. Tưi nhúâ mưåt
cêåu bẩn chủ cửởt laõ Clar noỏi hửồ rựỗng tửi mùởn cử êëy lùỉm
(tưi xêëu hưí quấ nïn khưng thïí thưí lưå trûåc tiïëp vúái
13


7 Thối quen ca bẩn trễ thânh àẩt

Nicole àûúåc). Clar àậ hoân thânh sûá mïånh quan
trổng àûúåc giao phố vâ vïì bấo cấo lẩi vúái tưi:
- Sean, túá àậ nối rựỗng cờồu mùởn cử ờởy rửỡi oỏ.

Tửi hửỡi hửồp quaỏ:
- Rửỡi Nicole noỏi sao?
- Cử ờởy noỏi rựỗng: "Trỳõi ỳi! Sean noỏ mờồp quaỏ!
Clar cỷỳõi sựỗng sựồc. Tửi theồn chủn cẫ ngûúâi, vâ chó
mën àưån thưí, tưi tûå thïì vúái loõng mũnh rựỗng seọ gheỏt
boồn con gaỏi suửởt ỳõi. Nhỷng may thay, khi lúán lïn
tưi lẩi cố thïí cố cẫm tũnh vỳỏi caỏc cử gaỏi trỳó laồi.
Tửi cho rựỗng mửồt sưë vêën àïì mâ nhiïìu bẩn tíi
múái lúán àậ chia sễ vúái tưi cng rêët quen thåc vúái bẩn:
"Gip em vúái, nhiïìu viïåc phẫi lâm quấ mâ em khưng
cố à thúâi gian. Em phẫi ài hổc nây, lâm cưng chuån nhâ
nây, rưìi bẩn bê, cưng viïåc khấc, thónh thoẫng phẫi ài dûå
sinh nhêåt nây nổ... Em cùng thùèng quấ."
"Lâm sao em cố thïí thêëy dïỵ chõu àûúåc cú chûá khi mâ
em khưng thïí thđch ûáng àûúåc vúái mổi viïåc. Bêët kyâ úã àêu
em cuäng thêëy nhûäng ngûúâi thöng minh hún mịnh, xinh
àểp hún, nưíi tiïëng hún. Em khưng thïí khưng nghụ rựỗng:
nùởu ta coỏ ỷỳồc maỏi toỏc cuóa cử ờởy, ấo qìn ca cư êëy,
phong cấch ca cư êëy, bẩn trai ca cư êëy, ta hùèn sệ sung
sûúáng, hẩnh phc lùỉm lùỉm."
"Em cẫ m thêë y thêå t sûå ë u àë i vâ khưng thïí àiïì u
khiïí n àûúå c cå c àúâ i mịnh."
14


Tẩo thối quen

"Tưi biïët mịnh khưng nïn sưëng theo cấch àố: Tưi dđnh
vâo mổi thûá - ma ty, rûúåu bia, vâ cẫ tịnh dc... Nhûng
khi gùåp gúä l bẩn, tưi lẩi nhûúång bưå vâ chó lâm theo

nhûäng gị ti nố lâm."
"Em bõ bếo phị! Em thêåt sûå mën thay àưíi, nhûng lẩi
khưng cố à chđ àïí theo àíi nố. Mưỵi khi bùỉt àêìu mưåt
àúåt ùn kiïng múái em ln hy vổng. Nhûng chó mưåt thúâi
gian ngùỉn lâ em lẩi bng trưi. Em cẫm thêëy mịnh thêåt
lâ tïå hẩi."
"Hiïån giúâ em hổc khưng tưët lùỉm. Nïëu em khưng hổc
giỗi hún, em sệ khưng bao giúâ vâo àûúåc trûúâng àẩi hổc."
"Em àang bïë tùỉc vâ chấn nẫn! Em khưng tịm àûúåc
lưëi ài vâ khưng biïët phẫi lâm sao nûäa!"
Nhûäng tịnh hëng nây lâ cố thêåt àêëy, vâ bẩn
hoân toân cố thïí kiïím soất, hoân toân cố thïí tûå
mịnh loẩi nố ra khoói cuửồc sửởng cuóa baồn.
Baồn seọ hoói: Bựỗng caỏch naõo ờy?
Yùn tờm! Tửi seọ bùn baồn vaõ giuỏp baồn bựỗng nhûäng
hûúáng dêỵn vâ nhûäng cấch thûác, nhûäng biïån phấp
hiïåu quẫ nhêët àïí bẩn cố thïí lâm àûúåc àiïìu àố. Àún
giẫn chú bựỗng Baóy thoỏi quen maõ nhỷọng baồn treó thaõnh
aồt trûúác nay thûúâng cố.
Bẩn sệ ngẩc nhiïn û? Vêng! Tưi biùởt baồn seọ ngaồc
nhiùn. Nhỷng chú bựỗng baóy thoỏi quen sệ lâm bẩn
thay àưíi àûúåc cẫ cåc àúâi àêëy.

15


7 Thối quen ca bẩn trễ thânh àẩt

7 thối quen ca bẩn trễ thânh àẩt:
Thối quen 1: Cố thấi àưå sưëng tđch cûåc

Cố trấch nhiïåm vúái bẫn thên.
Thối quen 2: Biïët àõnh hûúáng tûúng lai
Xấc àõnh nhiïåm v vâ mc tiïu
ca mịnh trong cåc sưëng.
Thối quen 3: Viïåc hưm nay khưng àïí ngây mai
Phẫi biïët ûu tiïn, àiïìu gị quan trổng
thị hậy lâm trûúác.
Thối quen 4: Tû duy cng thùỉng
Têåp cố thấi àưå khưng mong ai
thua cåc.
Thối quen 5: Biïët lùỉng nghe àïí thêëu hiïíu vâ àïí
àûúåc thêëu hiïíu
Phẫi biïët lùỉng nghe mưåt cấch
chên thânh.
Thối quen 6: Cố tinh thêìn húåp tấc
Húåp lûåc lâm viïåc àïí àẩt hiïåu quẫ
cao nhêët.
Thối quen 7: Biïët rên luån vâ phất triïín nhûäng
k nùng
Hậy hổc hỗi àïí bẫn thên mịnh ln
hûúáng vïì phđa trûúác vâ múái mễ.
16


Tẩo thối quen

THỐI QUEN 7

Biïët rên luån vâ phất
triïín nhûäng k nùng

THỐI QUEN 6

THỐI QUEN 5

Cố tinh thêìn
húåp tấc

Biïët lùỉng nghe àïí thêëu
hiïíu vâ àïí àûúåc thêëu hiïíu
Tû duy
cng thùỉng

THỐI QUEN 4

Viïåc hưm nay
khưng àïí ngây mai

THỐI QUEN 3
THỐI QUEN 2

Biïët àõnh hûúáng tûúng lai

THỐI QUEN 1

Cố thấi àưå sưëng tđch cûåc

Minh hổa trïn cho bẩn thêëy rộ, nhûäng thối quen
nây ln cố quan hïå chùåt chệ vâ hưỵ trúå vúái nhau.
Thối quen 1, 2, 3 lâ àïí mưỵi ngûúâi tûå rên luån mịnh

nïn gổi lâ nhûäng thối quen chiïën thùỉng bẫn thên.
Thối quen 4, 5, 6 lâ àïí tẩo cấc mưëi quan hïå vâ tđnh
17


7 Thối quen ca bẩn trễ thânh àẩt

àoân kïët têåp thïí nïn gổi lâ chiïën thùỉng vúái cưång
àưìng. Bẩn phẫi cố "k thåt cấ nhên" trûúác àậ thị
múái cố thïí tham gia chúi chung trong mưåt àưåi
mẩnh. Cho nïn phẫi rên luån bẫn thên trûúác khi
àẩt àûúåc chiïën thùỉng têåp thïí. Thối quen cëi cng lâ
tûå àưíi múái. Nố sệ hưỵ trúå cho cẫ 6 thối quen kia.
Nhûäng thối quen nây cố vễ àún giẫn phẫi khưng
nâo? Thïë nhûng nố tấc àưång àïën bẩn rêët mẩnh mệ
àêëy. Vâ khi bẩn àậ biïët 7 thối quen tưët vûâa àïì cêåp thị
cng nïn thûã nghơ xem nhûäng thối quen ngûúåc lẩi
xem chng lâ gị?

18


Tẩo thối quen

7 thối quen xêëu thûúâng thêëy ca nhûäng
bẩn trễ lâ:
Thối quen 1: Th àưång, cố thấi àưå sưëng tiïu cûåc
Ln àưí lưỵi cho hoân cẫnh hay ngûúâi khấc, hóåc
tịm l do nây nổ àïí biïån minh cho mịnh. Khưng cố
trấch nhiïåm vúái lúâi hûáa ca mịnh vâ vúái ngûúâi khấc,

hânh àưång theo bẫn nùng hún lâ theo l trđ.
Thối quen 2: Lûúâi suy nghơ
Khưng àõnh ra kïë hoẩch, nế trấnh mc àđch trong
cåc sưëng vâ chùèng bao giúâ nghơ àïën tûúng lai. Hổ
chùèng phẫi lo lùỉng vïì hêåu quẫ ca nhûäng hânh àưång
ca mịnh. Cåc àúâi ca hổ chó lâ hiïån tẩi thưi, ngây mai
nhû àậ lâ ngây têån thïë, tưåi gị mâ khưng vui chúi thỗa
thđch, vi àêìu vâo cấc th vui bêët kïí hêåu quẫ ra sao.
Thối quen 3: Nûúác àïën chên múái nhẫy
D viïåc cố quan trổng àïën àêu ài chùng nûäa
cng lêìn lûäa khưng lâm cho xong. Lậng phđ phêìn lúán
thúâi gian vâo cấc trô chúi àiïån tûã, la câ trïn mẩng,
tấn gêỵu qua àiïån thoẩi, bân lån ph phiïëm vâ lang
thang rong chúi khùỉp chưën. Ln àïí bâi têåp vïì nhâ
àïën ngây mai. Khưng coi trổng nhûäng viïåc phẫi lâm.
Thối quen 4: Chó nghơ àïën thùỉng thua
Hổ nhịn cåc àúâi nhû mưåt cåc àỗ àen. Bẩn
mịnh mâ thùỉng thị cố nghơa lâ mịnh thua, côn nïëu
cố vễ nhû mịnh sùỉp thua thị cng phẫi kếo ngûúâi
khấc cng tåt dưëc, chung sưë phêån vúái mịnh múái
thêëy vûâa lông.
19


7 Thối quen ca bẩn trễ thânh àẩt

Thối quen 5: Thđch nối trûúác rưìi múái nghe sau
Hổ xem mịnh
châo àúâi àậ cố cấi
miïång, vêåy sao khưng

dng àïën nố chûá?
Ln ln baõy toó
quan iùớm cuóa mũnh
trỷỳỏc aọ, khi aọ chựổc
rựỗng moồi ngûúâi hiïíu
mịnh thị múái nghe
àïën hổ, hóåc giẫ vúâ "ûâ
hûã" cho qua chuån.
Thối quen 6: Khưng húåp tấc vúái mổi ngûúâi
Hổ xem nhûäng ngûúâi khấc k cc vị nhûäng ngûúâi
êëy nghơ khấc vúái mịnh. Mổi ngûúâi àoân kïët lẩi hay
chúi vúái nhau vị hổ khưng giưëng mịnh. Nïëu kiïën
ca mịnh lâ tuåt vúâi thị viïåc gị phẫi húåp tấc vúái ai,
lâm mưåt mịnh vêỵn sûúáng hún chûá sao.
Thối quen 7: Sưëng môn
Khưng quan têm trau dưìi bẫn thên. Khưng chõu
hổc hỗi nhûäng àiïìu hay vâ tûúãng múái. Hổ khưng bao
giúâ luån têåp thïí dc thïí thao, trấnh xa sấch vúã.
Bẩn thêëy àố, “hổ” àưi khi chđnh lâ chng ta.
Nhûäng thối quen vâ tđnh cấch nây thêåt tưìi tïå, nhûng
àưi khi ta vêỵn nng chiïìu nhûäng thối quen xêëu nây,
vâ lc àố cåc àúâi sệ thêåt lâ tïå hẩi, kinh khuãng.

20