Đề thi HSG Ngữ văn 9 cấp huyện

UBND HUYỆN THANH SƠN
PHÒNG GD&ĐT
ĐỀ CHÍNH THỨC

ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9 CẤP HUYỆN
NĂM HỌC 2018 - 2019

Môn: Ngữ văn
Thời gian: 150 phút không kể thời gian giao đề

(Đề thi có 01 trang)
Câu 1. (8,0 điểm): Có ý kiến cho rằng: Khi có lỗi, người tử tế thì sẵn sàng
nhận lỗi, kẻ ti tiện chỉ tìm cách đổ lỗi.
Hãy viết bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ của em về ý kiến trên.
Câu 2. (12 điểm): Có ý kiến cho rằng: "Thơ ca Cách mạng Việt Nam trước
năm 1945 đã thể hiện sâu sắc vẻ đẹp tâm hồn của người chiến sĩ cách mạng trong cảnh
tù đày." Dựa vào bài thơ "Ngắm trăng" của Hồ Chí Minh và "Khi con tú hú" của Tố
Hữu hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.

----------------------HẾT-------------------Số báo danh:………………, Họ và tên thí sinh:…………………………………
(Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm)


HƯỚNG DẪN CHẤM THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9 CẤP HUYỆN
NĂM HỌC 2018 - 2019
Môn: Ngữ văn
Thời gian làm bài 150 phút
Câu

Nội dung cần đạt
Điểm

Có ý kiến cho rằng: Khi có lỗi, người tử tế thì sẵn sàng nhận lỗi, kẻ ti tiện chỉ
tìm cách đổ lỗi.
Hãy viết bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ của em về ý kiến trên.
1
*Về hình thức
Yêu cầu bài viết cần được trình bày dưới dạng một bài văn nghị
1,0
luận hoàn chỉnh. Bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ, mắc ít lỗi diễn đạt.
* Về nội dung:
1. Mở bài:
Giới thiệu vấn đề: Cuộc sống rộng lớn và phức tạp, đan xen nhiều mối
quan hệ, trong những không gian và thời gian vô cùng đa dạng. Trong
mối quan hệ đó, con người khó tránh khỏi sai sót, lỗi lầm…
Đưa ra vấn đề: “Khi có lỗi, người tử tế thì sẵn sàng nhận lỗi, kẻ ti tiện
chỉ tìm cách đổ lỗi”.

0,5


2. Thân bài:
* Giải thích: Khi có lỗi, người tử tế thì sẵn sàng nhận lỗi, kẻ ti tiện chỉ
tìm cách đổ lỗi.
- Người tử tế: là người có cách đối xử với người khác đàng hoàng, lịch
sự, hợp đạo lý và đúng với giá trị của bản thân.
- Kẻ ti tiện: là người có lòng dạ xấu xa, hẹp hòi, có cách đối xử không
tốt, không hợp đạo lý, thậm chí tàn ác với người khác.
- Thái độ của bản thân đối với lỗi lầm, nhất là đối với người khác, sẽ
cho thấy người ấy là người tử tế hay là kẻ ti tiện: Khi có lỗi, người tử tế
thì sẵn sàng nhận lỗi, kẻ ti tiện chỉ tìm cách đổ lỗi.
* Bàn luận về vấn đề:

- Người tử tế thì sẵn sàng nhận lỗi.
+ Trong đời người ai cũng có lỗi, “nhân vô thập toàn”. Điều quan trọng
là biết nhận lỗi. Do đó, người tử tế thường biết nhận lỗi khi có hành vi
hoặc thái độ sai trái đối với người khác.
+ Biết nhận lỗi là một thái độ dũng cảm, vì đó là một biểu hiện vượt
lên trên lòng tự ái thường có ở nơi con người. Biết nhận lỗi là khởi đầu
của sự phục thiện, của lòng tôn trọng sự thật.
+ Người tử tế không những biết nhận lỗi, sửa sai, mà còn sẵn sàng chịu
trách nhiệm và nhận lãnh hình phạt cho những lỗi lầm của mình.
- Kẻ ti tiện chỉ tìm cách đổ lỗi.
+ Kẻ ti tiện thường dối trá, hèn nhát, lấp liếm và che giấu tội lỗi của
mình, cho nên thường tìm cách đổ lỗi cho người khác những lỗi lầm sai
trái của bản thân mình.
+ Kẻ ti tiện thường có suy nghĩ tự đề cao bản thân, nên khó chấp nhận
mình là kẻ khiếm khuyết. Vì vậy, họ thường có xu hướng đổ mọi sai
sót, lỗi lầm của bản thân mình cho hoàn cảnh, cho người khác.
* Rút ra bài học cho bản thân.
- Đã là người thì phải có lòng tử tế. Do đó, khi có lỗi, phải biết nhận lỗi
và nhận một cách thành khẩn, đồng thời cũng phải biết cố gắng hết sức
để không tái phạm.
- Chẳng những bản thân nỗ lực đừng mắc lỗi, mà còn phải biết giúp đỡ
người khác đừng phạm lỗi.
- Tuy nhiên, con người khó tránh khỏi những lỗi lầm, sai sót. Nếu lỡ
mắc phải lỗi lầm, cũng không nên vì thế mà quá mặc cảm, tự ti. Cần
tỉnh táo thấy được sai lầm, thành khẩn nhận lỗi, khách quan phân tích
rút ra kinh nghiệm để tránh tái phạm, với tinh thần “thất bại là mẹ
thành công”.
- Phải dũng cảm đối diện với bản thân, với sự thật, để khi có lỗi dám
nhận lỗi; không dối trá, không lấp liếm, vì những điều này có thể dẫn
bản thân đi tới những hành vi của kẻ ti tiện, đổ lỗi cho người khác.

- Cần thấy tác hại to lớn của việc đổ lỗi: không dám nhìn thẳng vào sự
thật, thiếu khách quan, tự ru ngủ, lừa dối bản thân và dễ đi đến chỗ trở
thành kẻ ti tiện.

0,25
0,25
0,5

0,5
0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5
0,5

0,5
0,5


3. Kết bài:
- Khẳng định người tử tế thì sẵn sàng nhận lỗi, kẻ ti tiện chỉ tìm cách
đổ lỗi. Hãy là người tử tế và giúp người khác trở thành người tử tế
trong cuộc đời. Luôn ý thức rằng lỗi lầm là điều thường tình, nhưng

phải biết trăn trở và đau đớn với những lỗi lầm của mình để cuộc sống
trở nên tốt đẹp hơn.

0,5

Chứng minh "Thơ ca Cách mạng Việt Nam trước năm 1945 đã thể hiện
sâu sắc vẻ đẹp tâm hồn của người chiến sĩ cách mạng trong cảnh tù
đày." qua bài thơ "Ngắm trăng" của Hồ Chí Minh và "Khi con tú hú"
của Tố Hữu
* Yêu cầu về hình thức
- Đảm bảo cấu trúc của bài nghị luận, lập luận chặt chẽ, mắc ít lỗi diễn
đạt.
- Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề,
thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề

1,0

* Yêu cầu về nội dung:
2

1. Mở bài:
Giới thiệu được những nét cơ bản về hai tác giả, hai tác phẩm và khẳng
định được hai sáng tác đặc sắc nhất về hình ảnh người tù cách mạng
trong các sáng tác thuộc dòng văn học cách mạng Việt Nam trước cách
mạng. Nêu được vấn đề nghị luận.
2. Thân bài:
Bàn luận ý kiến: Vẻ đẹp tâm hồn của người tù cách mạng qua hai bài
thơ:
- Trước tiên là vẻ đẹp về tình yêu thiên nhiên đất nước, yêu cái đẹp
luôn thường trực trong trái tim những người tù cách mạng mà ở đây là

( Hồ Chí Minh, Tố Hữu). Có lẽ, trước hết, họ là những nhà thơ, là
những người nghệ sĩ biết trân trọng và sáng tạo cái đẹp.

0,5

1,0


+ Ở bài thơ " Khi con tu hú" là bức tranh thiên nhiên đặc sắc mùa hè
trong cảnh tù đầy: với tiếng chim tu hú, tiếng ve ngân, hình ảnh đồng
lúa chín, sân bắp vàng, nắng hồng, đôi con diều sáo tự do bay lượn....
-> Bức tranh mùa hè được cảm nhận bằng nhiều giác quan, vừa có hình
ảnh, màu sắc, lại có cả hương vị, âm thanh -> tâm hồn tinh tế, hòa
mình vào không gian tự do, khoáng đạt, thanh bình, nên thơ.
+ Dẫn chứng:
+ Ở bài thơ " Ngắm trăng" lại là vẻ đẹp không gian đêm trăng sáng
giữa chốn lao tù: vô vàn thiếu thốn, gian khổ (không rượu, không hoa,
không tự do) nhưng con người và thiên nhiên vẫn có sự giao hòa
(người ngắm trăng, trăng ngắm người) nên thơ, thi vị... -> tâm hồn
nhạy cảm, tình yêu thiên nhiên tha thiết của Bác.
+ Dẫn chứng:
- Vẻ đẹp thứ hai của người chiến sĩ cách mạng trong tù đầy là khát
vọng tự do mãnh liệt:
+ Tâm trạng ngột ngạt, u uất; lòng khao khát tự do, muốn phá tan căn
phòng giam chật hẹp, tù túng trở về với tự do, với cuộc sống, về với
hoạt động cách mạng còn đang dang dở. (Khi con tu hú)
+ Dẫn chứng:
+ Cuộc vượt ngục bằng tinh thần, thoát ra khỏi chốn nhà lao tối tăm,
chật chội để được thả hồn vào thiên nhiên thơ mộng, làm bạn với vầng
trăng, với thiên nhiên. (Ngắm trăng).

+ Dẫn chứng:
- Thứ ba đó là vẻ đẹp của ý chí cách mạng, tinh thần lạc quan yêu đời.
+ Vượt qua mọi khó nhăn gian khổ ,thiếu thốn, giam cầm, tra tấn của
trốn lao tù, người tù cách mạng không hề bi quan thoái bộ. Ngược lại
họ luôn nghĩ về, tìm về với cuộc sống ,với cái đẹp, đến với con đường
cách mạng mà họ đã lựa chọn. Con đường ấy đầy gian khổ hy sinh
nhưng là con đường chính nghĩa ,con đường vinh quang.
+ Với Hồ Chí Minh, ở trong tù nhưng người luôn tin tưởng vào tương
lai tốt đẹp, cách mạng sẽ thành công.
+ Dẫn chứng
+ Với Tố Hữu “Tiếng chim tu hú ngoài trời cứ kêu” như một lời thúc
giục tranh đấu khát vọng tranh đấu.
+ Dẫn chứng:
3. Kết bài:
Khẳng định được hình tượng người tù cách mạng ,với những vẻ đẹp
tầm hồn của họ luôn là hình ảnh đẹp nhất, đáng ngợi ca nhất cho thế hệ
trẻ đương thời và cả thế hệ trẻ hôm nay.Vì thế, những bài thơ như vây
khiến những ai đã từng đọc một lần không thể nào quên, không thể
không tự hào và ngưỡng mộ.
* Lưu ý chung:

1,0

0,5

1,0
0,5

1,0
0,5

1,0
0,5

1,0

0,5
0,5
0,5
0,5

0,5


Trên đây là những định hướng, giám khảo cần linh hoạt khi chấm, tránh đếm ý
cho điểm. Khuyến khích những bài làm sáng tạo, có chất văn.
Điểm toàn bài cho lẻ đến 0,25 điểm.
…………………Hết………………..