giáo án vật lý lớp 8

CHƯƠNG I: CƠ HỌC
BÀI 1 : CHUYỂN ĐỘNG CƠ HỌC
I.MỤC TIÊU:
1.Kiến thức:

- Biết được vật chuyển động hay đứng yên so với vật mốc.
- Biết được tính tương đối của chuyển động và đứng yên.
- Biết được các dạng của chuyển động.
2.Kĩ năng:
Nêu được những thí dụ về chuyển động cơ học, về tính tương
đối của chuyển động và đứng yên, những thí dụ về các dạng chuyển động.
3.Thái độ:
Rèn luyện tính độc lập, tính tập thể, tinh thần hợp tác trong học
tập.
II.CHUẨN BỊ:

1. Cho cả lớp: Hình vẽ 1.1, 1.2, 1.3 phóng to trên giấy A
0
hoặc các hình
ảnh về các dạng chuyển động trên máy chiếu (nếu có); Bảng phụ hoặc
máy chiếu ghi các bài tập 1.1, 1.2, 1.3 SBT.
2. Cho mỗi nhóm học sinh: Phiếu học tập hoặc bảng con.
III.TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

1.Ổn định lớp:
Lớp trưởng báo cáo sĩ số.
3.Kiểm tra bài cũ:
Không.
2.Bài mới:

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
HĐ1: Tổ chức tình huống học tập. (2
phút)
Tổ chức cho học sinh quan sát hình
1.1 SGK. Đặt vấn đề như SGK.
HĐ2: Làm thế nào để biết một vật
chuyển động hay đứng yên. (13 phút)
Gọi 1 học sinh đọc C1.
Tổ chức cho học sinh đọc thông tin
SGK để hoàn thành C1.
- Thông báo nội dung 1 (SGK).
- Yêu cầu mỗi học sinh suy nghĩ để
hoàn thành C2 và C3.
- Lưu ý:
C2: Học sinh tự chọn vật mốc và
xét chuyển động của vật khác so
với vật mốc.

Quan sát.

I.Làm thế nào để biết một vật
chuyển động hay đứng yên ?

Hoạt động nhóm, tìm các phương án
để giải quyết C1.
Ghi nội dung 1 vào vở.

Hoạt động cá nhân để trả lời C2 và
C3 theo sự hướng dẫn của giáo
viên.

Thảo luận trên lớp để thống nhất C2
và C3.


C3: Vật không thay đổi vị trí so
với vật mốc thì được coi là đứng
yên.
HĐ3: Tính tương đối của chuyển
động và đứng yên. (10 phút)
Treo hình 1.2 hoặc trình chiếu một
hình ảnh khác tương tự. Hướng dẫn
học sinh quan sát.
Tổ chức cho học sinh suy nghĩ tìm
phương án để hoàn thành C4, C5.
Tổ chức cho học sinh hoạt động nhóm
để hoàn thành C6.
Cho đại diện lên ghi kết quả.

Yêu cầu học sinh đứng tại chỗ trả lời
C7.
Thông báo: Tính tương đối của
chuyển động và đứng yên.
Kiểm tra sự hiểu bài của học sinh
bằng C8: Mặt Trời và Trái Đất
chuyển động tương đối với nhau, nếu
lấy Trái Đất làm mốc thì Mặt Trời
chuyển động.
HĐ4: Một số chuyển động thường
gặp. (5 phút)
Lần lượt treo các hình 1.3a, b, của

hoặc chiếu các hình tương tự 1.3 cho
học sinh quan sát.
Nhấn mạnh:
- Quỹ đạo của chuyển động.
- Các dạng chuyển động.
Tổ chức cho học sinh làm việc cá
nhân để hoàn thành C9.
HĐ5: Vận dụng – Củng cố – Dặn dò.
(15 phút)
Treo hình 1.4 (hoặc chiếu trên máy).
Tổ chức cho học sinh hoạt động nhóm
để hoàn thành C10 và C11.
Lưu ý:
- Có sự thay đổi vị trí của vật so


II.Tính tương đối của chuyển động
và đứng yên.



- Làm việc cá nhân trả lời C4, C5
theo hướng dẫn của giáo viên.
- Thảo luận trên lớp, thống nhất kết
quả C4, C5.
- Cả lớp hoạt động nhóm nhận xét,
đánh giá Æ thống nhất các cụm
từ thích hợp để hoàn thành C6.
(1) đối với vật này.
(2) đứng yên.

Cả lớp nhận xét Æ thống nhất C7.
- Ghi nội dung 2 SGK vào vở.

Làm việc cá nhân để hoàn thành C8.

III.Một số chuyển động thường
gặp.

- Quan sát.



- Ghi nội dung 3 SGK vào vở.

- Làm việc cá nhân Æ tập thể lớp để
hoàn thành C9.
IV.Vận dụng.


- Quan sát.
- Hoạt động cá nhân Æ hoạt động
nhóm để hoàn thành C10 và C11.



với vật mốc, vật chuyển động.
- Yêu cầu một số em nêu lại nội
dung cơ bản của bài học.
Dùng bảng phụ hoặc máy chiếu lần
lượt cho học sinh làm các bài tập 1.1,

1.2, 1.3 SBT.
Tổ chức học sinh hoạt động cá nhân,
thảo luận trên lớp để hoàn thành 1.1,
1.2, 1.3 SBT.
 Dặn dò: Học thuộc nội dung
ghi nhớ và làm các bài tập 1.4,
1.5, 1.6 SBT. Xem trước bài
vận tốc.
- Nhắc lại nội dung bài học.
- Hoạt động cá nhân Æ thảo luận lớp
hoàn thành các bài tập trong SBT.




IV.RÚT KINH NGHIỆM:


Tuần 2 Tiết 2
BÀI 2 : VẬN TỐC
I.MỤC TIÊU:

1. -
Học sinh biết được vận tốc là gì.
- Hiểu và nắm vững công thức tính vận tốc
t
s
v =
và vận dụng được để
tính vận tốc của một số chuyển động thông thường.

- Vận dụng công thức để tính s và t.
2. Sử dụng nhuần nhuyễn công thức
t
s
v =
để tính v, s, t.
Biết dùng các số liệu trong bảng, biểu để rút ra những nhận xét đúng.
3. Học sinh ý thức được tinh thần hợp tác trong học tập, tính cẩn thận
trong tính toán.
II.CHUẨN BỊ:
Giáo viên phóng to bảng 2.1 và 2.2, hình vẽ tốc kế.
III.TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

1Ổn định lớp:
Lớp trưởng báo cáo sĩ số.
2.Kiểm tra bài cũ:
Một vật như thế nào thì gọi là đang chuyển động và
như thế nào là đang đứng yên. Phát biểu tính tương đối của chuyển động và
đứng yên. Cho ví dụ minh họa cho phát biểu trên.
3.Bài mới:

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
HĐ1: Tổ chức tình huống học tập (3
phút)
Dự đoán và trả lời cá nhân, có thể
nêu ra 3 trường hợp:
Giáo viên đặt vấn đề: Một người
đang đi xe đạp và một người đang
chạy bộ, hỏi người nào chuyển động
nhanh hơn ?

Để có thể trả lời chính xác, ta cùng
nghiên cứu bài vận tốc.
HĐ2: Tìm hiểu về vận tốc (15 phút)
Treo bảng 2.1 lên bảng, học sinh làm
C1.
Cho một nhóm học sinh thông báo
kết quả ghi vào bảng 2.1 và cho các
nhóm khác đối chiếu kết quả. Tại sao
có kết quả đó ?
Cho học sinh làm C2 và chọn một
nhóm thông báo kết quả, các nhóm
khác đối chiếu kết quả trong bảng
2.1.
Cho học sinh so sánh độ lớn các giá
trị tìm được ở cột 5 trong bảng 2.1.
Thông báo các giá trị đó là vận tốc và
cho học sinh phát biểu khái niệm về
vận tốc.
Cho học sinh dùng khái niệm vận tốc
để đối chiếu với cột xếp hạng, có sự
quan hệ gì ?
Thông báo thêm một số đơn vị quãng
đường là km, cm và một số đơn vị
thời gian khác là phút, giờ và giây.
Cho học sinh làm C3.
HĐ3: Lập công thức tính vận tốc. (8
phút)
Giới thiệu các kí hiệu v, s, t và dựa
vào bảng 2.1 gợi ý cho học sinh lập
công thức. (cột 5 được tính bằng cách

nào ?)
Hãy giải thích lại các kí hiệu.
Cho học sinh từ công thức trên hãy
suy ra công thức tính s và t.
HĐ4: Giới thiệu tốc kế. (3 phút)
Đặt các câu hỏi:
- Người đi xe đạp chuyển động
nhanh hơn.
- Người đi xe đạp chuyển động
chậm hơn.
- Hai người chuyển động bằng
nhau.
I.Vận tốc là gì ?

Xem bảng 2.1 trong SGK và thảo
luận nhóm.
Theo lệnh của giáo viên nêu ý kiến
của nhóm mình và trả lời cách xếp
hạng dựa vào thời gian chạy 60m.
Tính toán cá nhân, trao đổi nhau
thống nhất kết quả, nêu ý kiến của
nhóm mình.
Làm việc cá nhân, so sánh được các
quãng đường đi được trong 1 giây.
Phát biểu theo suy nghĩ cá nhân.
Quãng đường đi được trong một giây
gọi là vận tốc .
Làm việc theo nhóm, vận tốc càng
lớn chuyển động càng nhanh.
Làm việc cá nhân:

1) Chuyển động
2) Nhanh hay chậm
3) Quãng đường đi được
4) Trong một đơn vị
Trả lời cá nhân: lấy 60m chia cho
thời gian chạy.
II.Công thức tính vận tốc:


t
s
v =

Thảo luận nhóm suy ra.
s = v.t ,
v
s
t =
.

Trả lời cá nhân:
- Phải biết quãng đường, thời gian.
- Đo bằng thước.
- Đo bằng đồng hồ.
- Muốn tính vận tốc ta phải biết
gì ?
- Quãng đường đo bằng dụng cụ
gì ?
- Thời gian đo bằng dụng cụ gì ?
Trong thực tế người ta đo bằng một

dụng cụ gọi là tốc kế. Treo hình 2.2
lên bảng. Tốc kế thường thấy ở đâu ?
HĐ5: Tìm hiểu đơn vị vận tốc. (5
phút)
Treo bảng 2.2 lên bảng, gợi ý cho
học sinh nhận xét cột 1 và tìm ra các
đơn vị vận tốc khác theo C1.
Giải thích cách đổi từ đơn vị vận tốc
này sang đơn vị vận tốc khác. Cần
chú ý:
1km = 1000m = 1 000 000 cm.
1h = 60ph = 3600s.
HĐ6: Vận dụng. (9 phút)
Cho học sinh làm C5a, b chọn một
vài học sinh thông báo kết quả. Rút
ra nhận xét nếu các kết quả có sự
khác nhau.
Cho học sinh làm C6, C7, C8, chọn
vài học sinh thông báo kết quả. Rút
ra nhận xét nếu các kết quả có sự
khác nhau.
Trở lại trường hợp đầu tiên: Một
người đi xe đạp trong 3 phút được
450m. Một người khác chạy bộ 6km
trong 0,5 giờ. Hỏi người nào chạy
nhanh hơn ?
Cho 3 nhóm học sinh tính vận tốc
người đi xe đạp.
Cho 3 nhóm học sinh tính vận tốc
người chạy bộ.

Cho học sinh đúc kết lại khi nào thì
hai người chạy nhanh, nhanh hơn ?
chậm hơn ? bằng nhau?
Dặn dò: Làm bài tập 2.3, 2.4, 2.5
III.Đơn vị vận tốc.


Tốc kế gắn trên xe gắn máy, ôtô,
máy bay…



Làm việc cá nhân và lên bảng điền
vào chỗ trống các cột khác.




Làm việc cả lớp, có so sánh nhận xét
các kết quả của nhau.

Làm việc cá nhân, thông báo kết quả
và so sánh, nhận xét các kết quả của
nhau.


Làm việc cá nhân, đối chiếu kết quả
trong nhóm và thông báo kết quả
theo yêu cầu của giáo viên.

SBT.





Tuần 3 Tiết 3
BÀI 3 : CHUYỂN ĐỘNG ĐỀU – CHUYỂN ĐỘNG KHÔNG ĐỀU

I.MỤC TIÊU:
- Phát biểu được định nghĩa chuyển động đều, chuyển động không
đều. Nêu ví dụ của từng loại chuyển động.
- Xác định được dấu hiệu đặc trưng của chuyển động không đều là:
Vận tốc thay đổi theo thời gian.
- Tính được vận tốc trung bình trên một đoạn đường.
II.CHUẨN BỊ:
Mỗi nhóm gồm: Máng nghiêng, bánh xe có trục quay, đồng
hồ điện tử, bảng.
III.TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

1.Ổn định lớp:

2.Kiểm tra bài cũ:
(3 phút)
a) Độ lớn vận tốc cho biết gì ?
b) Viết công thức tính vận tốc, giải thích các kí hiệu và đơn vị của các
đại lượng trong công thức.
3.Bài mới:

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh

HĐ1: Tổ chức tình huống học tập.
(4 phút)
Nêu hai nhận xét về độ lớn vận tốc
của chuyển động đầu kim đồng hồ
và chuyển động của xe đạp khi em
đi từ nhà đến trường.
Vậy: Chuyển động của đầu kim
đồng hồ tự động là chuyển động
đều, chuyển động của xe đạp khi
đi từ nhà đến trường là chuyển
động không đều.
HĐ2: Tìm hiểu về chuyển động
đều và chuyển động không đều.
(15 phút)
Giáo viên hướng dẫn học sinh lắp







- Chuyển động của đầu kim đồng
hồ tự động có vận tốc không
thay đổi theo thời gian.
- Chuyển động của xe đạp khi đi
từ nhà đến trường có độ lớn vận
tốc thay đổi theo thời gian.

ráp thí nghiệm hình 3.1.
Cần lưu ý vị trí đặt bánh xe tiếp
xúc với trục thẳng đứng trên cùng
của máng.
Một học sinh theo dõi đồng hồ,
một học sinh dùng viết đánh dấu vị
trí của trục bánh xe đi qua trong
thời gian 3 giây, sau đó ghi kết quả
thí nghiệm vào bảng 3.1.
Cho học sinh trả lời C1, C2.


HĐ3: Tìm hiểu về vận tốc trung
bình của chuyển động không đều.
(12 phút)
Yêu cầu học sinh tính trung bình
mỗi giây trục bánh xe lăn được
bao nhiêu mét trên các đoạn đường
AB, BC, CD. Giáo viên yêu cầu
học sinh đọc phần thu thập thông
tin mục II.
Giáo viên giới thiệu công thức V
tb

.

t
S
V =

Lưu ý: Vận tốc trung bình trên các
đoạn đường chuyển động không
đều thường khác nhau. Vận tốc
trung bình trên cả đoạn đường
thường khác trung bình cộng của
các vận tốc trung bình trên các
quãng đường liên tiếp của cả đoạn
đường đó.
HĐ4: Vận dụng.
Học sinh làm việc cá nhân với C4.


Học sinh làm việc cá nhân với C5.

I.Định nghĩa:

Đọc định nghĩa ở SGK. Cho ví dụ.

Nhóm trưởng nhận dụng cụ thí nghiệm
và bảng 3.1.
Các nhóm tiến hành thí nghiệm ghi kết
quả vào bảng 3.1.
Các nhóm thảo luận trả lời câu C1:
Chuyển động của trục bánh xe trên
đoạn đường DE, EF là chuyển động
đều, trên các đoạn đường AB, BC, CD
là chuyển động không đều.
C2: a – Chuyển động đều.
b, c, d – chuyển động không đều.
II.Vận tốc trung bình của chuyển đông

không đều:
Các nhóm tính đoạn đường đi được của
trục bánh xe sau mỗi giây trên các đoạn
đường AB, BC, CD.
Học sinh làm việc cá nhân với câu C3.





Từ A đến D chuyển động của trục bánh
xe nhanh dần.



III.Vận dụng:


C4: Chuyển động của ôtô từ Hà Nội
đến Hải Phòng là chuyển động không
đều. 50km/h là vận tốc trung bình của
xe.
C5: Vận tốc của xe trên đoạn đường
dốc là:
)/(4
)(30
)(120
1
1
1

sm
s
m
t
S
V ===

T: thời gian đi hết quãng
đ ờ đó
S: đoạn đường đi được.
Vận tốc của xe trên đoạn đường ngang:









Học sinh làm việc cá nhân với C6.

HĐ5: Củng cố – Dặn dò. (3 phút)
Nhắc lại định nghĩa chuyển động
đều và chuyển động không đều.
Về nhà làm câu C7 và bài tập ở
SBT.
Học phần ghi nhớ ở SGK.
Xem phần có thể em chưa biết.
Xem lại khái niệm lực ở lớp 6,

xem trước bài biểu diễn lực.
)/(5,2
)(24
)(60
2
2
2
sm
s
m
t
S
V ===

Vận tốc trung bình trên cả hai đoạn
đường:
)/(3,3
2430
60120
21
21
1
sm
tt
SS
V =
+
+
=
+

+
=

C6: Quãng đường tàu đi được:
⇒=
t
S
V
S = V.t = 30.5 = 150km.


IV.RÚT KINH NGHIỆM:

Tuần 4 Tiết 4
BÀI 4 : BIỂU DIỄN LỰC

I.MỤC TIÊU:
1.Học sinh nêu được ví dụ thể hiện lực tác dụng làm thay đổi .
→
v
2.Nhận biết được lực là đại lượng véctơ. Biểu diễn được véctơ lực.
II.CHUẨN BỊ:

Giáo viên: Nhắc học sinh xem lại bài lực (tiết 3 SGK Vật Lí 6).
Học sinh: Xem lại bài.
III.TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

1.Ổn định lớp:
Lớp trưởng báo cáo sĩ số.
2.Kiểm tra:

Nêu các tác dụng của lực (ở lớp 6).
3. Bài mới:

Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
HĐ1:
Ở lớp 6 ta đã biết: Lực làm biến dạng,


thay đổi chuyển động của vật.
Yêu cầu học sinh nêu một số ví dụ.
Lực và vận tốc có liên quan nào
không ? Muốn biết điều này ta phải
xét sự liên quan giữa lực với vận tốc.
HĐ2:
Yêu cầu học sinh hoạt động nhóm trả
lời C1.
Chốt lại kiến thức học sinh vừa trả lời.
HĐ3:


Thông báo đặc điểm của lực và cách
biểu diễn lực bằng véctơ.
- Lực là một đại lượng
véctơ (điểm đặt, phương
chiều, độ lớn).

Thông báo cách biểu diễn véctơ lực
phải thể hiện đủ 3 yếu tố trên.
Thông báo kí hiệu véctơ lực và
cường độ lực F.
→
F
Cùng học sinh phân tích hình 4.3








HĐ4:
4.Củng cố:
Yêu cầu học sinh nhắc lại kiến thức
cơ bản của bài học.
Chốt lại kiến thức cơ bản cần ghi nhớ.

Nêu một số ví dụ về lực tác dụng
làm thay đổi và biến dạng của
vật.
→
v


I.Ôn lại khái niệm lực:

H 4.1: Lực hút nam châm lên
miếng thép làm tăng của xe Æ
xe chuyển động nhanh lên.
→
v
H 4.2: Lực tác dụng của vật lên quả
bóng làm quả bóng biến dạng và
ngược lại.
II.Biểu diễn lực:

1.Lực là một đại lượng véctơ:

- Lực có 3 yếu tố:

- Lực là một đại lượng véctơ.



Học sinh làm việc cá nhân.
2.Cách biểu diễn và kí hiệu véctơ
lực:
Kí hiệu: Véctơ lực:
→
F
Cường độ lực: F

Biểu diễn lực bằng một mũi tên

Nhắc lại kiến thức cơ bản.

Điểm đặt
Phương chiều
Độ lớn

A
B
5N
→
F
F =
15N
Điểm đặt A.
Phương nằm ngang,chiều từ
trái
Æ
phải.
Cường độ F =15N



Yêu cầu học sinh vận dụng cách biểu
diễn véctơ trả lời câu C2.
Uốn nắn cách biểu diễn lực.
Hướng dẫn học sinh tự trả lời câu C3.

Hướng dẫn học sinh trả lời bài tập 4.4,
4.5.







5.Hướng dẫn, dặn dò:
Tìm thêm ví dụ về lực tác dụng làm
thay đổi vận tốc, biến dạng vật.
Nắm vững cách biểu diễn lực.
Giải bài tập 4.1, 4.2, 4.3.

Ghi vở.

Vận dụng trả lời cá nhân câu C2.







Quan sát hình vẽ 4.4 trả lời:

IV.RÚT KINH NGHIỆM:






















A
→
P
10N

B
→
F

500N
Điểm đặt
Phương chiều
Độ lớn

Tuần 5 Tiết 5
BÀI 5 : SỰ CÂN BẰNG LỰC – QUÁN TÍNH

I.MỤC TIÊU:
- Nêu được một số ví dụ về hai lực cân bằng. Nhận biết đặc điểm hai lực
cân bằng và biểu thị bằng véctơ lực.
- Từ dự đoán khoa học về tác dụng hai lực cân bằng lên vật đang chuyển
động làm thí nghiệm kiểm tra dự đoán để khẳng định “vật chịu tác dụng
của hai lực cân bằng thì vận tốc không thay đổi, vật sẽ chuyển động
thẳng đều”.
- Nêu được một số ví dụ về quán tính. Giải thích được hiện tượng quán
tính biểu hiện trong một số trường hợp cụ thể.
II.CHUẨN BỊ:

Dụng cụ để làm các thí nghiệm H5.3, H5.4; bài C8 c, d, e
III.TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

Ổn định lớp:

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
HĐ1: Kiểm tra bài cũ, tổ chức tình

huống học tập (5 phút)
(Có thể gọi 1 học sinh lên kiểm tra, các
học sinh còn lại có thể làm vào giấy
nháp)
a) Lực là một đại lượng véctơ được
biểu diễn như thế nào ?
b) Cho một vật đặt trên bàn như
hình vẽ. Hãy biểu diễn các lực sau
đây:
+ Điểm đặt tại A, chiều từ trái sang
phải, có cường độ F
A
= 10N.
+ Điểm đặt tại B, chiều từ phải sang
trái, có cường độ F
B
= 10N.



Gọi học sinh nhận xét, thống nhất cho
điểm.
Trở lại câu b, hai lực F
A
và F
B
gọi là

Trả lời câu hỏi, các học sinh còn lại
tham gia nhận xét.
Thực hiện theo yêu cầu của giáo
viên.








Tham gia nhận xét.


Hai lực cân bằng – Vật đứng yên.
A B