SKKN: Dạy kiểu bài Tập làm văn kể - lớp 3

Dạy kiểu bài Tập làm văn kể - lớp 3
Sáng kiến:
Dạy kiểu bài Tập làm văn kể - lớp 3
A/ Đặt vấn đề
Qua thực tế giảng dạy, tôi nhận thấy phân môn Tập làm văn là môn học
khó. Môn học này đòi hỏi ngời thầy, ngời trò phải thật sự say mê nghiên cứu, tìm
hiểu, tiếp thu bằng cả trí óc lẫn tâm hồn thì mới có thể dạy và học tốt môn Tập
làm văn đợc. Một bài tập làm văn là kết quả của sự tổng hợp kiến thức về lí thuyết
Tập làm văn, kiến thức đã học trong phân môn Tập đọc, Luyện từ và câu, kiến
thức về đời sống xã hội đông thời phải có kĩ năng diễn đạt. Đặc biệt là môn Tập
làm văn theo chơng trình mới thật đa dạng phong phú nh kể sự việc đơn giản, viết
th, báo cáo Trong mỗi tiết Tập làm văn nhiều khi vừa phải rèn kĩ năng nói, vừa
phải rèn kĩ năng viết cho học sinh. Do vậy, học sinh sẽ rất lúng túng khi làm bài.
Thậm chí với những học sinh trung bình, yếu sẽ không biết nói gì? viết gì trong
mỗi tiết học đó vì vốn kiến thức của các em về văn học kiến thức về đời sống và
vốn từ còn rất hạn chế. Vậy làm thế nào để rèn kĩ năng nói cho học sinh một cách
thành thạo và thực hiện kĩ năng nói cũng là cơ sở là tiền đề để học sinh làm đợc
bài văn viết hoàn chỉnh, lu loát. Chính từ nhận thức trên khi dạy luyện tập kĩ năng
kể đoạn văn cho học sinh lớp 3, tôi đã dạy theo định hớng cơ bản sau.
B/ Giải quyết vấn đề
I/ Dạy phơng pháp làm bài chung:
Dạy cho học sinh nắm đợc phơng pháp làm bài văn kể sự việc đơn giản theo
các thể loại (kể về ngời, kể về cảnh đẹp, kể về kỉ niệm)
Nội dung này tôi thấy rất cần thiết vì các em không nắm đợc phơng pháp
làm bài chung thì các em sẽ rất lúng túng khi làm bài. Các em sẽ viết lan man
không theo một định hớng cụ thể, các em còn viết lạc đề nhất là những đề không
có câu hỏi gợi ý.
Ví dụ : Khi dạy dạng văn kể về cảnh đẹp, kể về quê hơng:
- Đọc cho học sinh nghe một đến hai đoạn văn kể về cảnh đẹp .
1
Dạy kiểu bài Tập làm văn kể - lớp 3

- Cho học sinh nhận xét về đoạn văn đó thông qua hệ thống câu hỏi sau :
+ Đoạn văn giới thiệu cảnh đẹp đó ở đâu ?
+ Những câu văn nào tả bao quát toàn cảnh ?
+ ở nơi đó có cảnh nào nổi bật ?
+ Trớc cảnh đẹp đó em có suy nghĩ gì ?
Từ ví dụ cụ thể trên, tôi dẫn dắt học sinh hình thành nên phơng pháp làm
bài văn kể về một cảnh đẹp nh sau:
1/ Giới thiệu cảnh đó ở đâu?
2/ Kể một đến hai câu về bao quát toàn cảnh.
3/ Kể chi tiết toàn cảnh chú ý đến những cảnh đặc sắc nổi bật.
4/ Suy nghĩ của em về cảnh đó.
II. Dạy một đề bài cụ thể.
1/ Công việc chuẩn bị ở nhà
a) Yêu cầu học sinh đọc các bài tập có liên quan đến nội dung bài tập làm văn
chuẩn bị đợc kể ở trên lớp. Khi học sinh đọc bài tôi yêu cầu học sinh phải làm các
công việc sau:
- Trả lời câu hỏi nội dung bài Tập đọc.
- Ghi lại đợc những câu văn hay, từ hay có trong bài.
- Ghi lại các bịên pháp nghệ thuật đợc sử dụng trong bài.
Ví dụ: Khi dạy đề Tập làm văn: Em hãy kể về quê hơng em hoặc nơi em
đang ở.
Tôi yêu cầu học sinh đọc và trả lời câu hỏi trong bài Tập đọc:
Quê hơng của Đỗ Trung Quân.
Quê hơng ruột thịt của Anh Đức.
+ Các em ghi và học tập đợc câu văn hay: Quê hơng nếu ai không nhớ sẽ
không lớn nổi thành ngời.
2
Dạy kiểu bài Tập làm văn kể - lớp 3
+ Từ hay cần học tập: Quả ngọt, trái sai, thắm hồng.
+ Biện pháp nghệ thuật: Tác giả sử dụng một loạt những từ chỉ đặc đIểm

nh: vàng, biếc, trắng, ngọt, tỏ
b/ Yêu cầu chuẩn bị tốt nội dung bài nói
- Học sinh đọc câu hỏi bằng sự hiểu biết của mình qua học cách viết bài
trong các bài Tập đọc.Qua nắm đợc phơng pháp làm bài chung các em tự suy nghĩ
gạch ra những ý chính cơ bản để chuẩn bị tốt nội dung bài đó. Mặt khác các em
không những chỉ chuẩn bị thông tin cần nói mà các em còn phải chuẩn bị nghi
thức nói, hình thức nói sao cho phù hợp với điều mà đề bài yêu cầu.
2/ Khi lên lớp
a/ Giáo viên kiểm tra bài chuẩn bị bài ở nhà của học sinh
b/ Khi rèn luyện kĩ năng nói cho học sinh giáo viên cần chú ý:
Tạo cho học sinh có hứng thú khi nói vì học sinh không thể nói đợc hoặc
nói đứt quãng, nói rời rạc khi bị ép phải trình bày bài văn của mình. Bởi vậy sự
kích thích việc nói là rất cần thiết. Vậy bản thân giáo viên phải tạo ra những tình
huống giao tiếp giả định để các em đợc hoà mình vào cảnh đó thì các em sẽ thể
hiện hết mình.
Ví dụ: Khi dạy baì kể về tình cảm của ngời thân dành cho em.
- Giáo viên có thể kể về sự quan tâm của bố mẹ bạn Lan dành cho bạn Lan để
học sinh rõ.
- Giáo viên hỏi
+ Bố mẹ bạn Lan có quan tâm đến bạn Lan không? và qua tâm nh thế
nào?
+ Thế còn bố mẹ các bạn thì sao? Bạn nào kể để cô biết nào?
Từ đó học sinh sẽ kể tình cảm của bố mẹ mình một cách tự nhiên.
* Khi học sinh kể còn lúng túng giáo viên không đợc ngắt lời học sinh hoặc
có thái độ coi thờng học sinh mà ngời giáo viên phải ding hệ thống câu hỏi gợi mở
dẫn dắt để học sinh có thể kể tiếp.
3
Dạy kiểu bài Tập làm văn kể - lớp 3
* Giáo viên phải đặc biệt chú ý quan tâm đến cả ba đối tợng học sinh. Đặc
biệt chú ý gọi những học sinh trung bình, học sinh yếu để sửa cho học sinh về kĩ

năng dùng từ, kĩ năng đặt câu.
* Yêu cầu học sinh nghe phải theo dõi bài của bạn một cách có hiệu quả
nhất thông qua hình thức sau:
- Học sinh phải có vở nháp, trên vở chia thành hai cột
Câu hay, từ hay Lỗi cần sửa
- Học sinh ghi nhanh những câu hay, từ hay hoặc từ cần sửa vào vở nháp để
có thể nhận xét bài của bạn một cách chính xác.
- Giáo viên cần động viên khuyến khích học sinh nói vì những lời động
viên, những ánh mắt trìu mến của cô cùng với sự chăm chú lắng nghe của bạn bè
sẽ là niềm khích lệ giúp học sinh tự tin hơn khi nói.
- Yêu cầu học sinh nhận xét bài nói của bạn. với những từ cần sửa yêu cầu
học sinh sửa, nếu học sinh không sửa đợc giáo viên sửa. Mặt khác khi luyện nói
cho học sinh giáo viên cần cung cấp thêm từ hay, câu hay để giúp học sinh kể đợc
những câu văn sinh động.
Ví dụ: Khi kể về tình cảm của ngời thân dành cho em.
Các em diễn đạt nh sau:
+ Mẹ mua cho em nhiều thứ sách vở quần áo.
Khi đó giáo viên có thể cung cấp thêm từ nh: quan tâm, chăm lo, sắm.
+ Yêu cầu học sinh viết lại câu văn có từ giáo viên đa ra: Mẹ chăm
lo cho em từng ly từng tý. Mẹ sắm cho em từng quyển vở chiếc bút và những bộ
quần áo đẹp.
4
Dạy kiểu bài Tập làm văn kể - lớp 3
C/ Kết quả
Ngoài phơng pháp chung của phân môn Tập làm văn mà tôi đợc học kết
hợp với cách rèn kĩ năng bài tập nói cho học sinh mà tôi viết trên đây, tôi thấy học
sinh lớp tôi tiếp thu kiến thức bài Tập làm văn một cách nhẹ nhàng có hiệu quả.
Trong các tiết Tập làm văn dạng bài tập kể, các em đã kể tơng đối tốt vì vậy nên
các em đã viết đợc những đoạn văn hoàn chỉnh. Nhiều em viết đợc đoạn văn hay
nh em Huệ, em Thơng, em Tùng, em XoanChính vì vậy chất lợng thi cuối năm

lớp tôi đạt trung bình trở lên là 34/ 35 , chất lợng khá giỏi đạt 21/ 35. Chất lợng
này cao so với bình quân chung của khối.
Trên đây là kinh nghiệm nhỏ của tôi trong việc rèn kĩ năng nói cho học sinh
lớp 3, tuy bớc đầu áp dụng có kết quả song cũng không tránh khỏi những khiếm
khuyết. Tôi rất mong đợc sự đóng góp ý kiến của Ban thi đua Nhà trờng và Phòng
Giáo dục để tôi giảng dạy tốt hơn trong những năm học sau.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
xác nhận của nhà trờng
Điệp Nông, ngày 01tháng 6 năm 2007
Ngời viết
Nguyễn Thị Hơng
5