Phân tích hình ảnh con chó Bấc trong truyện ngắn “Tiếng gọi nơi hoang dã” của nhà văn Giắc Lân - đơn.

12. Phõn tớch hỡnh nh con chú Bc trong truyn ngn Ting gi ni
hoang dó ca nh vn Gic Lõn - n.
Trong nghệ thuật văn chơng, miêu tả tâm lí, tình cảm đã là khó (miêu tả tâm lí
nhân vật là một bớc tiến lớn trong lịch sử văn học), miêu tả tình cảm của một con
chó lại càng khó hơn, dẫu rằng trong số các loài vật nuôi, chó đợc coi là loài gần
gũi nhất, tình nghĩa nhất đối với con ngời.
Thế nhng khi Giắc Lân-đơn viết Tiếng gọi nơi hoang dã, điều đó dờng nh không
gây ra bất cứ một trở ngại nào. Câu chuyện về chú chó Bấc, mọi tâm t, tình cảm của
nó đợc dựng lên hết sức sinh động, gần gũi đến mức nếu cha nắm bắt đợc cốt truyện,
bất chợt đọc một đoạn nào đó, bạn đọc dễ lầm tởng nhân vật chính trong truyện là
một con ngời. Mặc dù câu chuyện đợc kể từ ngôi thứ ba nhng có thể coi đó là sự hoá
thân toàn vẹn của nhà văn vào nhân vật.
Đoạn trích hầu nh không có sự kiện nào đáng kể, chỉ là những tâm t, tình cảm
của Bấc đối với chủ, thế nhng đây lại là một trong nhiều đoạn văn thành công của
tác phẩm. Một phần nguyên do là bởi trong đó, những tâm t, tình cảm của Bấc đã đ-
ợc miêu tả hết sức sâu sắc, thể hiện khả năng quan sát và cảm nhận nhạy bén, tinh
tế của nhà văn.
Đoạn mở đầu chỉ có tính chất giới thiệu, nhng không vì thế mà kém sức hấp
dẫn. Đó là một thứ tình cảm hoàn toàn mới mẻ mà Bấc cha từng cảm thấy bao giờ.
Đối chứng cụ thể là mối quan hệ của Bấc với các thành viên trong gia đình thẩm
phán Mi-lơ:
Với những cậu con trai của ông Thẩm, tình cảm ấy "chỉ là chuyện làm ăn
cùng hội cùng phờng".
Với những đứa cháu nhỏ của ông Thẩm, là "trách nhiệm ra oai hộ vệ".
Với ông Thẩm, đó là thứ "tình bạn trịnh trọng và đờng hoàng".
Trong những mối quan hệ này, Bấc có vị thế hoàn toàn khác với một con chó
thông thờng. Đó không phải là mối quan hệ của một con vật nuôi đối với chủ mà là
mối quan hệ bình đẳng giữa một con ngời với một con ngời. Nhng điều quan trọng
nhất là trong khoảng thời gian đó, Bấc cha bao giờ cảm thấy một "tình thơng yêu
sôi nổi, nồng cháy, thơng yêu đến tôn thờ, thơng yêu đến cuồng nhiệt" nh tình cảm
đối với Thoóc-tơn. Đó là một cách mở đầu thực sự ấn tợng.

Trong mối quan hệ với Thoóc-tơn, vị thế của Bấc cũng không thay đổi. Nó tự
coi mình là một ngời bạn trung thành. Có lẽ điểm mấu chốt tạo nên sự khác biệt
trong tình cảm của Bấc chính là cách nghĩ của Thoóc-tơn. Đối với Thẩm phán Mi-
lơ và những ngời chủ khác, Bấc chẳng qua cũng chỉ là một con vật nuôi mà thôi
(nói nh ngôn ngữ của Bấc thì đó là quan hệ thuần tuý vì công việc), dù nó có lập đ-
ợc bao nhiêu chiến tích đi chăng nữa. Nhng Thoóc-tơn thì khác. Anh thực sự coi
Bấc nh một ngời bạn và đối xử với nó cũng nh với một ngời bạn.
Những sự việc hằng ngày diễn ra trong mối quan hệ giữa Thoóc-tơn và Bấc đợc
tác giả kể lại rất giản dị nhng có sức hấp dẫn thật đặc biệt. Những cử chỉ, hành
động đợc miêu tả xen kẽ với những chi tiết cụ thể, sinh động cho thấy tình cảm của
Thoóc-tơn dành cho Bấc đã vợt qua mối quan hệ chủ tớ thông thờng. Anh chăm sóc
những con chó "nh thể chúng là con cái của anh vậy". Bấc vốn là một con chó
thông minh, nó hiểu những cử chỉ của chủ có ý nghĩa nh thế nào, bởi vậy, nó cũng
đáp lại bằng một tình cảm chân thành nhng không kém phần nồng nhiệt. Bản thân
nó quá đỗi vui sớng, đến độ "tởng chừng nh quả tim mình nhảy tung ra khỏi cơ thể
vì quá ngây ngất". Mỗi cử chỉ của Bấc cũng thể hiện quá nhiều ý nghĩa khiến cho
Thoóc-tơn cũng nh muốn kêu lên, tởng nh con chó đang nói với anh bằng lời chứ
không phải chỉ qua hành động.
Cách biểu lộ tình cảm của Bấc cũng rất khác thờng. Cái cách nó ép hai hàm
răng vào tay chủ một lúc lâu cho thấy tình cảm của Bấc dành cho Thoóc-tơn mãnh
liệt đến mức nào. Mặt khác, nó lại không hề vồ vập, săn đón nh những con chó
khác mà chỉ lặng lẽ tôn thờ, quan sát chủ theo một cách rất riêng mà chỉ nó mới có
thể bộc lộ nh vậy. Sự giao cảm bằng ánh mắt giữa nó và Thoóc-tơn đã nói lên tất cả
sự ngỡng mộ, thành kính, tình thơng yêu của Bấc đối với ngời chủ mang trong mình
những tình cảm mà trớc đó nó cha từng cảm nhận đợc bao giờ.
Sự gắn bó về tình cảm giữa Bấc và chủ đợc thể hiện sâu hơn trong phần cuối
của đoạn trích. Càng yêu chủ bao nhiêu thì Bấc lại càng sợ mất bấy nhiêu. Bởi vậy,
nó luôn bám theo Thoóc-tơn và không rời anh nửa bớc. Chi tiết Bấc không ngủ "tr-
ờn qua giá lạnh đến tận mép lều, đứng đấy, lắng nghe tiếng thở đều đều của chủ..."
rất sống động, có sức diễn tả lớn hơn cả những lời giãi bày trực tiếp, nó biểu hiện

khả năng quan sát và miêu tả rất tinh tế của tác giả.
Sức hấp dẫn của đoạn trích này nói riêng và cả truyện ngắn Tiếng gọi nơi
hoang dã nói chung đối với bạn đọc còn ở ý nghĩa xã hội sâu sắc mà nó đã gợi lên.
Trong cuộc đua tranh khốc liệt để giành giật của cải, giành giật sự sống của con ng-
ời, mọi quan hệ tình cảm đều bị đẩy xuống hàng thứ yếu. Tình cảm, lòng yêu thơng
sâu sắc giữa Bấc và Thoóc-tơn là lời ca ca ngợi những tình cảm nhân hậu, cao quý,
kêu gọi con ngời hãy tạm gác lại những đam mê vật chất để hớng đến một cuộc
sống tốt đẹp, có ý nghĩa hơn.