bài tập cá nhân số 2 công pháp 8 điểm quyền miễn trừ xét xử về dân sự

A. TÌNH HUỐNG
Ngày 25/2/2000, ông N (quốc tịch Italia) được bổ nhiệm giữ chức Đại
sứ đặc mệnh toàn quyền của Italia tại Vương Quốc Bỉ. Ngày 15/2/2001, ông
N đã kết hôn với bà M (quốc tịch Bỉ). Với mong muốn có cuộc sống gia
đình đầy đủ nhưng yên tĩnh, vợ chồng ông N – bà M vay tiền ngân hàng để
mua một biệt thự ở ngoại ô thành phố Brúc-xen với giá 1.000.000 Euro.
Năm 2002, Chính phủ Bỉ thay đổi chính sách về bất động sản nên giá nhà tại
Brúc-xen đã không ngừng tăng cao. Vì vậy, ngày 15/9/2002, vợ chồng ông
N – bà M quyết định bán biệt thự cho ông X (công dân Bỉ) với giá 2.000.000
Euro. Tuy nhiên, ngày 15/10/2002, ông X kiện vợ chồng ông N – bà M ra
Tòa án có thẩm quyền tại Brúc-xen vì cho rằng vợ chồng ông N – bà M đã vi
phạm hợp đồng bán nhà khi tiến hành bán khu vườn sau nhà cho một người
khác vào ngày 18/9/2002. Theo ông X, khu vườn đó là một phần của ngôi
biệt thự nên thuộc tài sản của ông X. Vợ chồng ông N – bà M từ chối tham
gia vụ kiện với lý do họ được hưởng quyền miễn trừ xét xử về dân sự phù
hợp với quy định của Luật quốc tế.
Hãy cho biết: Ông N, bà M có được hưởng quyền miễn trừ xét xử về
dân sự không? Giải thích tại sao?

1


B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐÊ
1. Một số khái niệm
Đại sứ quán là cơ quan đại diện cao nhất của một nước ở nước ngoài.
Người đứng đầu đại sứ quán là đại sứ đặc mệnh toàn quyền hay đại sứ của
Giáo hoàng được bổ nhiệm bên cạnh Nguyên thủ quốc gia và người đứng đầu
cơ quan đại diện có hamg tương đương; đây là cấp cao nhất và phổ biến trong
thực tiễn quan hệ quốc tế.
Quyền ưu đãi, miễn trừ ngoại giao là những thuận lợi và ưu tiên mà
nước tiếp nhận dành cho cơ quan đại diện ngoại giao nước ngoài và thành

viên của cơ quan đó, cũng như thành viên gia đình họ, nhằm tạo điều kiện
thuận lợi cho các cơ quan thành viên của cơ quan này thực hiện có hiệu quả
chức năng, nhiệm vụ chính thức với tư cách đại diện tại nước tiếp cận.
2. Trả lời câu hỏi
Ông N không được hưởng quyền miễn trừ xét xử về dân sư vì:
Thành viên của cơ quan đại diện ngoại giao đều được hưởng các quyền
ưu đãi, miễn trừ một cách đầy đủ và triệt để nhất. Đặc biệt về vấn đề nhà ở
Công ước viên năm 1961 cũng có nhiều ưu đãi cho các cơ quan đại diện ngoại
giao cũng như thành viên của các cơ quan này, tiêu biểu như Điều 21, 22 và
khoản 1 Điều 30.
Trong tình huống đã nêu ở đầu bài, “Ngày 25/2/2000, ông N (quốc
tịch Italia) được bổ nhiệm giữ chức Đại sứ đặc mệnh toàn quyền của Italia
tại Vương Quốc Bỉ” nên ông N sẽ được hưởng tất cả các quyền ưu đãi, miễn
trừ mà Công ước viên 1961 quy định. “Ngày 15/9/2002, vợ chồng ông N –
bà M quyết định bán biệt thự cho ông X (công dân Bỉ) với giá 2.000.000
Euro” và đến “ngày 15/10/2002, ông X kiện vợ chồng ông N – bà M ra Tòa
án có thẩm quyền tại Brúc-xen vì cho rằng vợ chồng ông N – bà M đã vi
2


phạm hợp đồng bán nhà khi tiến hành bán khu vườn sau nhà cho một người
khác vào ngày 18/9/2002”. Tuy nhiên, “vợ chồng ông N – bà M từ chối
tham gia vụ kiện với lý do họ được hưởng quyền miễn trừ xét xử về dân sự
phù hợp với quy định của Luật quốc tế”. Điều này là không đúng với quy
định của Công ước viên năm 1961 vì mặc dù viên chức ngoại giao được
hưởng quyền miễn trừ mang tính tuyệt đối trong lĩnh vực hình sự, không bị
truy tố, xét xử, không có nghĩa vụ cung cấp chứng cứ và không áp dụng các
biện pháp thi hành án tại nước tiếp nhận. Tuy nhiên, trong lĩnh vực dân sự
thì viên chức ngoại giao cũng được hưởng quyền miễn trừ nhưng ở mức độ
hạn chế hơn. Tại Điểm a, khoản 1, Điều 31 quy định rõ:

“1. Viên chức ngoại giao được hưởng quyền bất khả xâm phạm về tài
phán hình sự của nước nhận đại diện. Viên chức ngoại giao cũng được
hưởng quyền bất khả xâm phạm về tài phán dân sự và hành chính trừ
trường hợp:
a) Vụ kiện về bất động sản tư ở trên lãnh thổ của nước nhận đại diện
(trừ phi viên chức ngoại giao có bất động sản do nhân danh nước cử đại
diện và để phục vụ cho cơ quan đại diện ngoại giao)”
Vì ngôi biệt thự ở ngoại ô thành phố Brúc-xen của vợ chồng ông N –
bà M là tài sản riêng của họ (đã mua với giá 1.000.000 Euro), là bất động
sản tư ở trên lãnh thổ vương quốc Bỉ – lãnh thổ của nước mà ông N nhận đại
diện. Đây là vụ kiện mang tính chất riêng và ông N bắt buộc phải tham gia
vụ kiện chứ không được hưởng quyền miễn trừ xét xử trong trường hợp này.
Bà M (vợ ông N) cũng không được hưởng quyền miễn trừ xét xử
dân sư vì: Theo quy định của Luật Quốc tế bà M là vợ ông N nên cũng được
hưởng quyền miễn trừ xét xử dân sự như ông N. Tuy nhiên như đã phân tích
ở trên tại điểm a khoản 1 Điều 31 thì bà M lại không được hưởng quyền
miễn trừ xét xử trong trường hợp này vì đây là vụ kiện về bất động sản trên
3


lãnh thổ mà chồng bà N nhận đại diện. Hơn nữa theo khoản 1 Điều 37 Công
ước viên năm 1961: “1. Những người trong gia đình của viên chức ngoại
giao cùng ở trong hộ của viên chức ngoại giao được hưởng những quyền ưu
đãi và miễn trừ ghi trong các Điều từ 29 đến 36, miễn là những người đó
không thuộc nước nhận đại diện”. Bà M là công dân mang quốc tịch nước
Bỉ – lãnh thổ mà ông N làm Đại sứ đặc mệnh toàn quyền của Italia tại vương
quốc Bỉ nên bà sẽ không được hưởng những quyền ưu đãi và miễn trừ.
Tóm lại, ông N và bà M đều không được hưởng quyền miễn trừ xét xử
về dân sự trong trường hợp đã nêu ở tình huống trên và bắt buộc phải tham
gia vụ kiện mà ông X đã đưa ra Tòa án có thẩm quyền tại Brúc-xen với vai

trò là bị đơn.

4