SIÊU ÂM DOPPLER QUÝ III ĐÁNH GIÁ THAI CHẬM PHÁT TRIỂN TRONG TỬ CUNG

"People only see what they are prepared to see."
Ralph Waldo Emerson

SIÊU ÂM DOPPLER QUÝ III
ĐÁNH GIÁ THAI CHẬM PHÁT TRIỂN TRONG TỬ CUNG
Dr. NGUYỄN QUANG TRỌNG
website: www.cdhanqk.com
(Last update, 13/03/2015)

KHOA CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH
BỆNH VIỆN FV - TP.HCM


ĐẠI CƢƠNG




Việc ứng dụng Doppler vào siêu âm sản - phụ khoa đã bổ
sung cho siêu âm 2D, đem lại nhiều thông tin hơn trong
chẩn đoán.
Bên cạnh việc đo đạc kích thƣớc của thai nhi so với trị số
bình thƣờng tƣơng ứng với tuổi thai, đo chỉ số ối (AFI),
ngƣời ta còn đánh giá sự nuôi dƣỡng thai nhi, ảnh hƣởng
của thai nhi lên ngƣời mẹ, dựa vào việc khảo sát các
mạch máu ảnh hƣởng đến sự phát triển của thai nhi: ĐM
tử cung, ĐM rốn, ĐM não giữa và ống tĩnh mạch.


CÁC MẠCH MÁU CẦN KHẢO SÁT
1. Động mạch ĐM rốn.

2. Động mạch não giữa.
3. Ống tĩnh mạch.


ĐỘNG MẠCH RỐN








Ở quý I, phổ Doppler bình thƣờng của ĐM rốn đặc trƣng bởi sự

thiếu vắng dòng chảy cuối tâm trƣơng (absent end-diastolic flow).
Cùng với sự phát triển của thai, cung lƣợng tim thai tăng, cả vận tốc
tâm thu lẫn tâm trƣơng trong ĐM cuống rốn đều tăng, từ 18 tuần
tuổi, ta thấy xuất hiện dòng chảy cuối tâm trương (end-diastolic
flow).
Tỷ lệ vận tốc giữa tâm thu và tâm trƣơng (systolic/diastolic ratio –
S/D ratio) cung cấp thông tin về kháng lực mạch máu trong bánh
nhau.
Bình thƣờng S/D ratio giảm dần về cuối thai kỳ, vì rằng càng về
cuối thai kỳ, nhu cầu dinh dƣỡng của thai càng cao, máu đến thai nhi
nhiều, ĐM rốn phải tăng lƣu lƣợng để đƣa máu trở về bánh nhau.


DOPPLER ĐỘNG MẠCH RỐN

- Bình thƣờng khi khảo sát ở quý II (thai 22 tuần tuổi) ta phải thấy phổ cuối
tâm trƣơng.
- Bình thƣờng, S/D ratio giảm dần về cuối thai kỳ:

+ Thai 26-30 tuần: S/D ratio ≤ 4
+ Thai 30-34 tuần: S/D ratio ≤ 3,5
+ Thai > 34 tuần: S/D ratio ≤ 3

- S/D ratio tăng cao quá giới hạn cho phép khi trở kháng của bánh nhau tăng
cao. Điều này sẽ làm tăng nguy cơ thai bệnh và thai chết chu sinh (perinatal
morbidity and mortality).
- Sự thiếu vắng (absent) hoặc đảo ngược (reversed) dòng cuối tâm trương
(end diastolic flow) nói lên trở kháng rất cao ở bánh nhau, điều này làm
cho tiên lượng trở nên rất xấu.


Đo ở vị trí cuống rốn cắm vào bánh nhau.


DOPPLER ĐỘNG MẠCH CUỐNG RỐN BÌNH THƢỜNG

Khi làm Doppler động mạch rốn, cửa sổ thường đặt bao trùm cả
ĐM và TM rốn.



DOPPLER ĐỘNG MẠCH CUỐNG RỐN BÌNH THƢỜNG

Tuần thứ 10

Tuần thứ 24

Gần sinh


Tuần 16
Tuần 20
Tuần 24
Tuần 28

Tuần 32

Tuần 36

Tuần 40



Bình thƣờng thai > 34 tuần: S/D ratio ≤ 3

Thai 35 tuần, S/D = 3,5

Thai 35 tuần, S/D = 3,76
IUGR


Absent end-diastolic flow
SEVERE IUGR

Reversed end-diastolic flow
SEVERE IUGR


IUGR

Thai 28 tuần, S/D ≤ 4

Thai 28 tuần, S/D > 4

Thai 28 tuần, Reversed
end-diastolic flow

Bình thƣờng thai 26-30
tuần: S/D ratio ≤ 4

Thai 28 tuần, Absent
end-diastolic flow
SEVERE IUGR




Với Doppler màu, đa giác Willis dễ thấy ở lát cắt ngang nền sọ
thai nhi. ĐM não giữa chạy dọc theo bờ xƣơng đá.





Điều đáng lƣu ý là khác với ngƣời lớn, ở thai nhi, bình
thường trở kháng của ĐM não khá cao.
Khi tình trạng thiếu Oxy não xảy ra (ở thai chậm phát triển
trong tử cung), tuần hoàn não sẽ thay đổi bằng cách giảm trở
kháng để tăng dòng chảy trong thì tâm trƣơng. Ta gọi đó là sự
tái phân phối tuần hoàn não (cerebral blood flow
redistribution).

Quý I

Quý II & III




Thai 28 tuần, SEVERE IUGR: tái phân phối tuần hoàn não.


Thai 28 tuần, không có phổ cuối
tâm trƣơng ở ĐM rốn

Tái phân phối tuần hoàn não
IUGR

C.M.Rumack et al. Diagnostic Ultrasound. 3rdEdition. 2005. p1459-1488