Quản lý hoạt động dạy học ở trường chính trị tỉnh điện biên theo hướng đổi mới phương pháp dạy học

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN THỊ MINH LAN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở
TRƯỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH ĐIỆN BIÊN THEO HƯỚNG
ĐỔI MỚI PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN THỊ MINH LAN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở
TRƯỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH ĐIỆN BIÊN THEO HƯỚNG
ĐỔI MỚI PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC

Chuyên ngành: Quản lý Giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS TRẦN THỊ TUYẾT OANH

THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và
kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực, chƣa đƣợc sử dụng để bảo vệ
học vị nào và chƣa đƣợc công bố ở công trình nào.
Tác giả

Nguyễn Thị Minh Lan

i

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành Luận văn tốt nghiệp, hoàn thành lớp Cao học quản lý giáo dục
k20 (2012 - 2014) - Đại học Sƣ phạm - Đại học Thái Nguyên, tôi đã nhận đƣợc rất
nhiều sự tận tình giúp đỡ.
Trƣớc hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới các thầy, cô của Đại học
Sƣ phạm Thái Nguyên. Đặc biệt là các thầy, cô trong Ban giám hiệu, các thầy, cô
Khoa Tâm lý giáo dục, Phòng Quản lý đào tạo Sau đại học đã giảng dạy tận tình, giúp
đỡ, tạo điều kiện để tôi hoàn thành khóa học, hoàn thành đề tài tốt nghiệp đúng tiến
độ và đạt kết quả.
Tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới Cô giáo hƣớng dẫn khoa

học PGS.TS Trần Thị Tuyết Oanh đã giành nhiều thời gian, công sức tận tâm giúp đỡ
tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài.
Tôi cũng xin cảm ơn tới Ban giám hiệu Trƣờng Chính tỉnh Điện Biên, các
thầy, cô giáo trong nhà trƣờng, các đồng chí học viên các lớp TC LL CT - HC năm
2013, ngƣời thân trong gia đình, bạn bè thƣờng xuyên khích lệ, tạo điều kiện thuận
lợi nhất để tôi hoàn thành đề tài.
Quá trình làm đề tài là quá trình tôi đƣợc học hỏi và trƣởng thành rất nhiều.
Bản thân đã giành nhiều thời gian nghiên cứu, tuy nhiên đề tài cũng không tránh khỏi
những thiếu sót. Kính mong đƣợc các thầy, cô giáo, đồng nghiệp, bạn bè đóng góp ý
kiến để đề tài khoa học đƣợc hoàn chỉnh.
Xin trân trọng cảm ơn!
Điện Biên, tháng 4 năm 2014
Tác giả

Nguyễn Thị Minh Lan

ii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii
MỤC LỤC ................................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU VIẾT TẮT .................................................................... iv
DANH MỤC CÁC BẢNG .......................................................................................... vi
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ................................................................................... viii
MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1

1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 3
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu .......................................................................... 3
4. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................ 3
5. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 4
6. Phƣơng pháp nghiên cứu .......................................................................................... 4
7. Phạm vi và giới hạn nghiên cứu ............................................................................... 5
8. Cấu trúc luận văn ...................................................................................................... 5
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở
TRƢỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH THEO HƢỚNG ĐỔI MỚI
PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC ................................................................ 6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................................ 6
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài ............................................................................ 8
1.2.1. Hoạt động dạy học........................................................................................ 8
1.2.2. Quản lý hoạt động dạy học ........................................................................... 9
1.2.3. Định hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học ............................................... 13
1.3. Hoạt động dạy học ở trƣờng Chính trị tỉnh.......................................................... 17
1.3.1. Đặc điểm hoạt động dạy học ở trƣờng Chính trị ........................................ 17
1.3.2. Định hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học ở trƣờng Chính trị tỉnh................ 19
1.4. Quản lý hoạt động dạy học ở trƣờng Chính trị tỉnh theo hƣớng đổi mới
phƣơng pháp dạy học ...................................................................................... 21
1.4.1. Các chủ thể quản lý hoạt động dạy học ở trƣờng Chính trị tỉnh ................ 21

iii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động dạy học ở trƣờng Chính trị tỉnh .................... 24

1.4.3. Yêu cầu quản lý hoạt động dạy học ở trƣờng Chính trị tỉnh theo
hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học ....................................................... 28
1.4.4. Những yếu tố ảnh hƣởng đến QLHĐDH ở trƣờng Chính trị tỉnh theo
hƣớng đổi mới PPDH................................................................................ 30
Kết luận chƣơng 1 ....................................................................................................... 32
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở
TRƯỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH ĐIỆN BIÊN THEO HƯỚNG
ĐỔI MỚI PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC ........................................... 34
2.1. Một vài nét cơ bản về Trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên ..................................... 34
2.1.1. Lƣợc sử hình thành và phát triển của Nhà trƣờng ...................................... 34
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức, bộ máy ....................................... 36
2.1.3. Tình hình đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên của Nhà trƣờng .................. 37
2.2. Thực trạng hoạt động dạy học ở Trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên theo
hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học .................................................................. 40
2.2.1. Thực trạng hoạt động dạy của giảng viên .................................................. 40
2.2.2. Thực trạng hoạt động học của học viên ..................................................... 48
2.2.3. Thực trạng CSVC, thiết bị và tài liệu phục vụ hoạt động dạy học theo
hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học ....................................................... 51
2.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở Trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên
theo hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học ........................................................... 56
2.3.1. Thực trạng việc nâng cao nhận thức cho cán bộ, giảng viên, viên chức
nhà trƣờng về DH theo hƣớng đổi mới PPDH .......................................... 56
2.3.2. Thực trạng sự chỉ đạo đối với hoạt động DH theo hƣớng đổi mới
PPDH của Nhà trƣờng............................................................................... 58
2.3.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy của giảng viên theo hƣớng đổi mới
PPDH......................................................................................................... 62
2.3.4. Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học viên ................................... 65
2.3.5. Thực trạng quản lý CSVC, công tác thi đua, khen thƣởng ........................ 68
2.4. Đánh giá thực trạng quản lý HĐDH ở Trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên theo
hƣớng đổi mới PPDH .......................................................................................... 71

2.4.1. Ƣu điểm ...................................................................................................... 71
2.4.2. Hạn chế ....................................................................................................... 72

iv

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế................................................................ 73
Kết luận chƣơng 2 ....................................................................................................... 75
Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở TRƢỜNG
CHÍNH TRỊ TỈNH ĐIỆN BIÊN THEO HƢỚNG ĐỔI MỚI
PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC........................................................... 74
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ....................................................................... 76
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo sự phù hợp với đặc trƣng của trƣờng Chính trị....... 76
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi .............................................................. 76
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển ........................................ 77
3.2. Các biện pháp quản lý.......................................................................................... 77
3.2.1. Nâng cao nhận thức và bồi dƣỡng ý thức trách nhiệm cho giảng viên,
học viên về DH theo hƣớng đổi mới PPDH ........................................... 77
3.2.2. Bồi dƣỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, PPDH cho
giảng viên ................................................................................................ 78
3.2.3. Chỉ đạo các bộ phận trong nhà trƣờng xây dựng ý thức, nền nếp học
tập tích cực, chủ động, tự giác cho học viên ........................................... 81
3.2.4. Tăng cƣờng đầu tƣ và quản lý việc sử dụng CSVC, thiết bị, tài liệu
phục vụ hoạt động dạy và học ................................................................ 84
3.2.5. Chỉ đạo công tác kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học viên
theo hƣớng đổi mới PPDH ...................................................................... 86
3.2.6. Kiểm tra, đánh giá thƣờng xuyên hoạt động dạy của giảng viên theo

hƣớng đổi mới PPDH.............................................................................. 89
3.2.7. Xây dựng cơ chế động viên, khuyến khích đối với giảng viên và học
viên trong thực hiện DH theo hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học ..... 91
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp và điều kiện thực hiện các biện pháp .............. 93
3.3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý .................................................. 93
3.3.2. Điều kiện thực hiện các biện pháp quản lý ............................................... 95
3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp ............................ 96
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm.............................................................................. 96
3.4.2. Nội dung và phƣơng pháp khảo nghiệm ................................................... 96
3.4.3. Kết quả khảo nghiệm ................................................................................ 96
Kết luận chƣơng 3 ....................................................................................................... 98
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................................... 99

v

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN VĂN ................... 102
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 103
PHỤ LỤC

vi

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU VIẾT TẮT

CBQL

Cán bộ quản lý

CNTT

Cộng nghệ thông tin

CSVC

Cơ sở vật chất

ĐCSVN

Đảng Cộng sản Việt Nam

ĐTNCS HCM

Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh

ĐTND

Đoàn thể nhân dân

GD - ĐT

Giáo dục - đào tạo

GV

Giảng viên

HV

Học viên

HTCT

Hệ thống chính trị

HĐND

Hội đồng nhân dân

HV CTQG HCM

Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh

KT - XH

Kinh tế - xã hội

KTDH

Kỹ thuật dạy học

LLCT

Lý luận chính trị

MTTQ

Mặt trận Tổ Quốc

PP

Phƣơng pháp

PPDH

Phƣơng pháp dạy học

QLGD

Quản lý giáo dục

QLHĐ DH

Quản lý hoạt động dạy học

SGK

Sách giáo khoa

TBDH

Thiết bị dạy học

TT - KH - TL

Thông tin - Khoa học - Tƣ liệu

TC - HC - QT

Tổ chức - Hành chính - Quản trị

TC LLCT - HC

Trung cấp lý luận chính trị - hành chính

THPT

Trung học phổ thông

TCT

Trƣờng Chính trị

iv

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

v

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1.

Số liệu tổng quan về đội ngũ giảng viên (năm 2013) ............................. 37

Bảng 2.2.

Chất lƣợng đội ngũ giảng viên (năm 2013) ............................................ 38

Bảng 2.3.

Số liệu tổng quan về đội ngũ cán bộ quản lý (năm 2013)....................... 39

Bảng 2.4.

Nhận thức của giảng viên về vấn đề dạy học theo hƣớng đổi mới PPDH .... 41

Bảng 2.5.

Các PPDH đƣợc giảng viên sử dụng trong quá trình dạy học ................ 42

Bảng 2.6.

Các KTDH đƣợc giảng viên sử dụng trong quá trình dạy học ............... 43

Bảng 2.7.

Thực trạng việc giảng viên tổ chức hoạt động dạy học theo các yêu
cầu của định hƣớng đổi mới PPDH......................................................... 44

Bảng 2.8.

Những yếu tố ảnh hƣởng tới việc thực hiện DH theo hƣớng đổi mới
PPDH của Nhà trƣờng............................................................................. 46

Bảng 2.9.

Học viên tham gia giải quyết nhiệm vụ học tập...................................... 49

Bảng 2.10. Kỹ năng tự học của học viên ................................................................... 50
Bảng 2.11. Sự phù hợp của CSVC, thiết bị, tài liệu phục vụ dạy học theo hƣớng
đổi mới PPDH (Ý kiến của giảng viên) .................................................. 53
Bảng 2.12. Sự phù hợp của CSVC, thiết bị, tài liệu phục vụ dạy học theo hƣớng
đổi mới PPDH (Ý kiến của học viên) ..................................................... 54
Bảng 2.13. Các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ, giảng viên, viên
chức Nhà trƣờng về DH theo hƣớng đổi mới PPDH .............................. 56
Bảng 2.14. Sự quan tâm chỉ đạo hoạt động DH theo hƣớng đổi mới PP .................. 58
Bảng 2.15. Các chỉ đạo cụ thể đổi mới PPDH của Nhà trƣờng................................. 59
Bảng 2.16. Quản lý công tác chuẩn bị bài lên lớp và tổ chức hoạt động dạy của
giảng viên theo hƣớng đổi mới PPDH .................................................... 62
Bảng 2.17. Quản lý giảng viên đánh giá kết quả học tập của học viên phù hợp
với đổi mới PPDH ................................................................................... 64
Bảng 2.18. Quản lý hoạt động học của học viên ....................................................... 65
Bảng 2.19. Quản lý CSVC, thiết bị, tài liệu phục vụ DH.......................................... 68
Bảng 2.20. Công tác thi đua, khen thƣởng đối với hoạt động DH theo hƣớng đổi
mới PPDH ............................................................................................... 70
Bảng 3.1.

Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết ........................................................ 97

Bảng 3.2.

Kết quả khảo nghiệm tính khả thi ........................................................... 97

vi

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

vii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 1.1.

Mô hình hoạt động quản lý ..................................................................11

Biểu đồ 2.1.

Nhận thức của học viên về mục đích của hoạt động học tập...............49

viii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong thời đại ngày nay, với xu thế toàn cầu hóa và sự phát triển nhƣ vũ bão
của cách mạng khoa học và công nghệ, chiến lƣợc phát triển nhanh và bền vững của
mỗi quốc gia dân tộc đó là sự chú trọng đầu tƣ cho giáo dục - đào tạo, tạo tiền đề cho
sự phát triển nguồn nhân lực của quốc gia, dân tộc mình. Tài năng và trí tuệ, năng lực
và bản lĩnh của nguồn nhân lực không phải xuất hiện một cách ngẫu nhiên, tự phát
mà phải trải qua một quá trình đào tạo công phu, có hệ thống.
Đối với Việt Nam, tầm quan trọng của giáo dục đối với sự phát triển kinh tế - xã
hội đƣợc Đảng và Nhà nƣớc ta xác định rất rõ. Đảng ta đặt con ngƣời ở vị trí trung tâm,
con ngƣời vừa là mục tiêu, vừa động lực của sự phát triển. Tại Đại hội toàn quốc lần thứ
VIII của Đảng đã ghi: "...Cùng với khoa học và công nghệ, giáo dục - đào tạo là quốc
sách hàng đầu, nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài"[6, tr 107].
Đặc biệt trong tình hình hiện nay, tại Đại hội toàn Quốc lần thứ XI Đảng ta chỉ
đạo: "Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền
giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và
hội nhập quốc tế " [9, tr.130].
Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo trong giai đoạn hiện nay là yêu
cầu khách quan và cấp bách. Trong những thập kỷ qua, nền giáo dục Việt Nam có
những bƣớc phát triển, đạt đƣợc những thành tựu đáng ghi nhận, góp phần quan trọng
vào nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực cho công cuộc xây dựng, bảo vệ và đổi mới đất
nƣớc. Tuy nhiên, nền giáo dục đang ẩn chứa những yếu kém, bất cập chậm đƣợc khắc
phục. Chất lƣợng giáo dục còn thấp, quan tâm đến phát triển số lƣợng nhiều hơn chất
lƣợng, so với yêu cầu phát triển của đất nƣớc còn nhiều nội dung chƣa đạt, chƣa thực
sự là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục nhằm từng bƣớc
khắc phục những hạn chế, bất cập đó, xây dựng nền giáo dục Việt Nam đáp ứng
những đòi hỏi của đất nƣớc trong giai đoạn mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại

1

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

hóa, để cơ bản trở thành nƣớc công nghiệp theo hƣớng tiên tiến, hiện đại, trong xu thế
toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế.
Việc đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hƣớng chuẩn hóa,
hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế cần đƣợc tiến hành với các
nhiệm vụ mang tính đồng bộ. Một trong các nhiệm vụ cơ bản mà trong Chƣơng trình
hành động thực hiện Chiến lƣợc phát triển giáo dục Việt Nam 2011 - 2020 đƣợc Bộ
giáo dục và đào tạo xây dựng xác định là: Tiếp tục đổi mới phƣơng pháp dạy học và
công tác quản lý giáo dục. Các nhiệm vụ này đƣợc triển khai và tổ chức thực hiện ở
các cấp, từ Bộ Giáo dục và Đào tạo đến các Sở, Phòng Giáo dục - Đào tạo và các cơ
sở giáo dục, các nhà trƣờng.
Quản lý hoạt động dạy học giữ vai trò quan trọng trong công tác quản lý tại
các cơ sở giáo dục, các nhà trƣờng mang tính chủ đạo, tác động trực tiếp đến chất
lƣợng và hiệu quả đào tạo, là yếu tố quyết định đến sự tồn tại và phát triển của nhà
trƣờng. Để nâng cao chất lƣợng và hiệu quả giáo dục, đào tạo, công tác quản lý hoạt
động dạy học cần thực hiện theo một trong những định hƣớng có vai trò đặc biệt quan
trọng, đó là "đổi mới phƣơng pháp dạy học". Bởi Phƣơng pháp dạy học phù hợp sẽ
đem lại bộ mặt mới, sức sống mới cho giáo dục trong xã hội hiện đại. Nhƣ những triết
lý về phƣơng pháp dạy học đã chỉ ra: "Phƣơng pháp là linh hồn của một nội dung
đang vận động"; "Học phƣơng pháp chứ không phải học dữ liệu"; "thầy giáo tồi
truyền đạt chân lý, thầy giáo giỏi dạy cách tìm ra chân lý"; "Thầy giáo giỏi dạy cho
mọi ngƣời hiểu, đồng thời phát huy khả năng tối ƣu của mỗi ngƣời".
Trƣờng Chính trị tỉnh Điện biên, thực hiện chức năng chủ yếu là giáo dục lý luận
chính trị cho cán bộ dự nguồn, đƣơng chức, công chức toàn tỉnh. Trong những năm qua
đã có nhiều chuyển biến tích cực, cả về quy mô, số lƣợng, chất lƣợng. Từ đó tác động
tích cực đến nhận thức chính trị, phƣơng pháp biện chứng, khoa học trong thực hiện

nhiệm vụ của cán bộ, công chức trong tỉnh, góp phần quan trọng vào việc thực hiện
thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh của tỉnh nhà.
Tuy nhiên, so với yêu cầu mới thì công tác quản lý hoạt động dạy học theo
hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học ở trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên cũng còn
những hạn chế, bất cấp, có nhiều mặt chƣa ngang tầm. Dạy học lý luận chính trị

2

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

còn nặng về lý luận, sách vở, việc cập nhật kiến thức, lý giải lý luận còn hạn chế,
truyền tải lý luận một cách khô khan, một chiều, không phát huy đƣợc khả năng
suy nghĩ độc lập, khoa học và sáng tạo của học viên; các phƣơng tiện hỗ trợ dạy
học còn nghèo.....Học viên học một cách thụ động, ý thức tự học tập, tự tìm hiểu,
tự tƣ duy về lý luận chính trị chƣa thành tính tự giác. Từ đó, ảnh hƣởng trực tiếp
đến chất lƣợng đào tạo của nhà trƣờng, ảnh hƣớng ít nhiều đến chất lƣợng đội ngũ
cán bộ, công chức của Tỉnh. Việc tìm kiếm, đề xuất các biện pháp quản lý hoạt
động dạy học nhằm nâng cao chất lƣợng đào tạo của Trƣờng Chính trị tỉnh Điện
Biên là một thực tế cần đƣợc giải quyết.
Từ những lý do nêu trên, tôi chọn đề tài: "Quản lý hoạt động dạy học ở
Trường Chính trị tỉnh Điện Biên theo hướng đổi mới phương pháp dạy học".
Mong muốn góp một phần nhỏ vào công tác quản lý nhằm nâng cao chất lƣợng đào
tạo của Trƣờng.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu lý luận về quản lý hoạt động dạy học và thực trạng quản lý hoạt
động dạy học ở Trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên, đề xuất các biện pháp quản lý hoạt
động dạy học theo hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học, nhằm nâng cao chất lƣợng
dạy học, góp phần nâng cao chất lƣợng đào tạo của Nhà trƣờng.

3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Quản lý hoạt động dạy học ở Trƣờng Chính trị
tỉnh Điện Biên.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học ở Trƣờng
Chính trị tỉnh Điện Biên theo hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Xác lập cơ sở lý luận của quản lý hoạt động dạy học ở trƣờng chính trị theo
hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học.
- Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo hƣớng đổi mới phƣơng
pháp dạy học tại Trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên.

3

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

- Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học ở Trƣờng Chính trị tỉnh
Điện Biên theo hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học, góp phần nâng cao chất lƣợng
đào tạo của Nhà trƣờng.
5. Giả thuyết khoa học
Quản lý hoạt động dạy học ở trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên đã phần nào đáp
ứng đƣợc những đòi hỏi của công tác giáo dục lý luận chính trị. Tuy nhiên, so với yêu
cầu đổi mới giáo dục lý luận chính trị trong giai đoạn hiện nay thì vẫn còn những bất
cập nhất định trong việc chỉ đạo đổi mới PPDH, làm hạn chế tính tích cực học tập của
học viên, điều đó làm ảnh hƣởng đến hiệu quả đào tạo của Nhà trƣờng. Nếu đề xuất
ra đƣợc các biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo hƣớng đổi mới phƣơng pháp
dạy học, thì có thể công tác quản lý hoạt động dạy học đạt hiệu quả hơn, góp phần
nâng cao chất lƣợng đào tạo của Nhà trƣờng.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu

6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Phƣơng pháp phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, hệ thống hóa các tài liệu: Các
văn bản của Đảng, Nhà nƣớc về giáo dục lý luận chính trị, các tài liệu lý luận về quản
lý giáo dục, quản lý dạy học, các công trình nghiên cứu khoa học có liên quan đến đề
tài để làm cơ sở lý luận cho việc nghiên cứu.
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
6.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
Sử dụng hệ thống bảng câu hỏi, các phiếu trƣng cầu ý kiến đối với cán bộ quản
lý và giảng viên, học viên ở Trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên, nhằm thu thập số liệu
để đánh giá thực trạng hoạt động dạy học, thực trạng công tác quản lý hoạt động dạy
học theo hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học. Từ đó đề xuất các biện pháp phù hợp.
6.2.2. Phương pháp quan sát
Nhằm thu thập thông tin qua việc quan sát các hoạt động quản lý của cán bộ
quản lý và hoạt động dạy của giảng viên, hoạt động học của học viên theo hƣớng đổi
mới phƣơng pháp dạy học để đề xuất các biện pháp phù hợp.
6.2.3. Phương pháp hỏi ý kiến chuyên gia

4

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

Lấy ý kiến của cán bộ quản lý có kinh nghiệm để xác định tính hiệu quả và
tính khả thi của các biện pháp đề xuất.
6.2.4. Phương pháp khảo nghiệm
Khảo nghiệm bằng phiếu hỏi đối với cán bộ quản lý Nhà trƣờng để khẳng định
tính hiệu quả, tính khả thi của các biện pháp đề xuất.
6.3. Nhóm phương pháp bổ trợ
Sử dụng phƣơng pháp toán học để xử lý kết quả điều tra.

7. Phạm vi và giới hạn nghiên cứu
Tác giả tập trung nghiên cứu quản lý đối với hoạt động dạy học theo hƣớng đổi
mới phƣơng pháp dạy học ở các lớp hệ đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành
chính của Trƣờng; Số liệu khảo sát năm 2013.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị Luận văn gồm 3 chƣơng
Chƣơng 1. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học ở trƣờng chính trị tỉnh
theo hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học.
Chƣơng 2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở trƣờng Chính trị tỉnh Điện
Biên theo hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học
Chƣơng 3. Biện pháp quản lý hoạt động dạy học ở trƣờng Chính trị tỉnh Điện
Biên theo hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học

5

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

Chƣơng 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở TRƢỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH THEO HƢỚNG ĐỔI MỚI
PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Vấn đề dạy học, quản lý hoạt động dạy học, phƣơng pháp dạy học đã đƣợc đề
cập đến từ lâu. Lúc đầu cơ sở lý luận về những nội dung này chỉ thể hiện dƣới dạng
một số ý tƣởng của những nhà triết học, đồng thời cũng là những nhà giáo dục, sau đó
dần dần phát triển và hoàn thiện hơn.
Vào cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, khoa học giáo dục đã thực sự có những

biến đổi mới về lƣợng và chất. Những vấn đề chủ yếu trong các tác phẩm kinh điển của
chủ nghĩa Mác - Lênin đã thực sự định hƣớng cho hoạt động giáo dục, đó là các quy
luật về "sự hình thành nhân cách con ngƣời", "tính quy luật về kinh tế - xã hội đối với
giáo dục"... Các quy luật đó đã đặt ra những yêu cầu đối với quản lý giáo dục và tính
ƣu việt của xã hội đối với việc tạo ra các phƣơng tiện và điều kiện cần thiết cho giáo dục.
Nhiều nhà giáo dục tiêu biểu xuất hiện trong thời kỳ này nhƣ John Dewey (1859 - 1952),
A Macarenco (1888 - 1938), Jean Piaget (1896 - 1980) đã đƣa ra những quan điểm
giáo dục hƣớng đến sự tích cực hóa hoạt động nhận thức của ngƣời học.
Khi nói về PPDH, có thể nói đây là vấn đề đƣợc nhiều nhà khoa học giáo dục,
nhà tâm lý trên thế giới quan tâm. Đó là các công trình nghiên cứu sâu sắc gắn với tên
tuổi của các nhà khoa học giáo dục của Liên Xô trƣớc đây nhƣ: Đannhilốp, Êxipôp,
Lecne, Babansky... Các nhà tâm lý nổi tiếng cũng đã có những công trình nghiên cứu
liên quan đến PPDH nhƣ: Piagiê, Lêônchiep... đây là các nhà khoa học với các công
trình nghiên cứu đặt cơ sở lý luận có tính nền tảng cho PPDH.
Ở nƣớc ta, ngay từ ngày khai giảng đầu tiên của nƣớc Việt Nam Dân chủ Cộng
hòa (nay là nƣớc CHXH CN Việt Nam), trong thƣ gửi học sinh nhân ngày khai
trƣờng, Bác Hồ đã viết: "Từ giờ phút này trở đi, các cháu được hưởng một nền giáo
dục hoàn toàn Việt Nam.....làm phát triển hoàn toàn năng lực sẵn có của các cháu".
[16, tr 71 -72]. Nội dung bức thƣ nhƣ một định hƣớng cho sự phát triển của PPDH.
Trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin và tƣ tƣởng Hồ Chí Minh đã có
nhiều nhà khoa học, nhà giáo dục Việt Nam nghiên cứu về quản lý nhà trƣờng, quản

6

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

lý hoạt động dạy học, PPDH. Đặc biệt sau năm 1986 (đƣợc coi là mốc của đổi mới tƣ
duy), nhiều tác giả có các công trình nghiên cứu về vấn đề này nhƣ: Hà Thế Ngữ,

Đặng Vũ Hoạt, Đặng Quốc Bảo....[3], [29] và một số nhà giáo giàu kinh nghiệm
cũng quan tâm đến vấn đề này đã có những bài viết góp phần phát triển lý luận dạy
học gắn với thực tiễn dạy học ở Việt Nam nhƣ Giáo sƣ Văn Nhƣ Cƣơng, Tôn Thân.
Về quản lý hoạt động dạy học gắn với đổi mới phƣơng pháp dạy học và
quản lý chất lƣợng, hiệu quả dạy học phải kể đến các công trình nghiên cứu của
các tác giả: Quách Tuấn Ngọc; Trần Kiểm; Trần Kiều; Trần Bá Hoành, Thái Duy
Tuyên... [14], [15], [18],[19], [20], [21], [28], [42], [43] luôn lấy ngƣời học làm
trung tâm với ý tƣởng cốt lõi là ngƣời học phải tích cực, chủ động, sáng tạo trong
quá trình học tập.
Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, trong thời gian gần đây có
nhiều bài báo, bài trả lời phỏng vấn thể hiện quan điểm, chính kiến về vấn đề đổi mới
PPDH và công tác quản lý đổi mới PPDH đƣợc đăng tải trên các trang web. Nhƣ thầy
giáo Nguyễn Thiết Sơn, hiệu trƣởng Trƣờng THPT Kim Liên - Hà Nội trả lời phỏng
vấn Báo Giáo dục - Thời đại, thầy khẳng định: Điều quan trọng trong đổi mới PPDH
là giáo viên phải định hướng được rằng: người thày không còn là người truyền đạt
kiến thức một chiều, mà trở thành người hướng dẫn học sinh thu nhận kiến thức. Nếu
định hướng được điều này thì tự khắc PPDH của thầy sẽ thay đổi. Đồng thời, thầy
nhấn mạnh: Để đổi mới PPDH đạt hiệu quả cao, vai trò tự thân của mỗi giáo viên là
rất quan trọng. Bên cạnh đó, đổi mới PPDH phải bắt đầu ngay từ các trường sư phạm.
Mặt khác, các cơ sở giáo dục cần tạo điều kiện cho giáo viên, khích lệ giáo viên mạnh
dạn thể hiện những PP mới [35]. Hay bài viết của thạc sĩ Đặng Thị Kim Loan, Trƣờng
cán bộ Quản lý giáo dục Thành phố Hồ Chi Minh thì nhấn mạnh: Trọng tâm của vấn
đề đổi mới PPDH chính là đổi mới quản lý hoạt động dạy của giáo viên và đổi mới
quản lý hoạt động học tập của học sinh [23]. Bài viết khác của tác giả Đỗ Tiễn Sỹ với
tiêu đề "Đổi mới PPDH trong tƣ duy quản lý trƣờng học" ở bài viết đã xác định::
PPDH nên lấy tự học làm trọng, QLDH cũng đề cao quá trình mỗi chủ thể tự quản lý,
lập kế hoạch, tổ chức thực hiện hiệu quả các mục tiêu dạy học [36]...
Ngoài ra, nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học gắn với đổi mới PPDH còn
có một số công trình ở trình độ thạc sĩ chuyên ngành Quản lý Giáo dục. Trong các đề
tài này, các nhà nghiên cứu đều tập trung vào một số nội dung về quản lý hoạt động

7

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

dạy học gắn với đổi mới PPDH có ý nghĩa lý luận cũng nhƣ thực tiễn ở loại hình nhà
trƣờng THPT, THCS, Trung tâm hƣớng nghiệp, dạy nghề; Trung học chuyên nghiệp,
cao đẳng và đặc thù của từng địa phƣơng.
Quản lý hoạt động dạy học theo hƣớng đổi mới PPDH thực sự là vấn đề cấp
thiết đƣợc nhiều ngƣời quan tâm, nghiên cứu. Với nguồn tài liệu thu thập đƣợc, tác
giả nhận thấy, chƣa có công trình nghiên cứu nào đi sâu nghiên cứu vấn đề này ở
phạm vi Trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên.
Do đó, tác giả chọn đề tài: "Quản lý hoạt động dạy học ở Trƣờng Chính trị
trỉnh Điện Biên theo hƣớng đổi mới PPDH" để nghiên cứu, từ đó đề xuất các biện
pháp quản lý phù hợp, mang tính khả thi, nhằm góp phần nâng cao chất lƣợng dạy
học của nhà trƣờng.
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Hoạt động dạy học
Dạy học gồm hai hoạt động thống nhất biện chứng: hoạt động dạy của thầy và
hoạt động học của trò.
Hoạt động dạy là sự tổ chức, điều khiển tối ƣu quá trình ngƣời học lĩnh hội tri
thức, qua đó hình thành và phát triển nhân cách của ngƣời học [33]. Ngƣời thầy là
chủ thể của hoạt động dạy với nội dung dạy học theo chƣơng trình quy định, bằng
hình thức nhà trƣờng; vai trò chủ đạo của hoạt động dạy đƣợc biểu hiện với ý nghĩa là
tổ chức và điều khiển ngƣời học học tập, giúp ngƣời học nắm kiến thức, hình thành
kỹ năng, thái độ.
Hoạt động học là quá trình tự giác, tích cực, tự lực chiếm lĩnh tri thức khoa học
dƣới sự điều khiển sƣ phạm của thầy, trong đó ngƣời học là chủ thể, tri thức khoa học

là đối tƣợng để chiếm lĩnh [33]. Về bản chất, học là sự tiếp thu, xử lý thông tin chủ
yếu bằng các thao tác trí tuệ dựa vào vốn sinh học và vốn đạt đƣợc của cá nhân, từ đó
có đƣợc tri thức, kỹ năng, thái độ, hành vi mới. Học có hai chức năng thống nhất với
nhau: lĩnh hội (tiếp thu thông tin dạy của thầy) và tự điều khiển quá trình chiếm lĩnh
tri thức khoa học của mình (tự giác, tích cực, tự lực).
Hoạt động dạy và hoạt động học trong mối quan hệ thống nhất biện chứng với
nhau. Khi tiến hành hoạt động dạy, ngƣời thầy không nhằm phát triển chính mình mà
nhằm tổ chức, tái tạo nền văn hóa xã hội, nhằm tạo ra cái mới trong tâm lý ngƣời học.
Muốn làm đƣợc điều đó, cái cốt lõi trong hoạt động dạy là làm sao tạo ra đƣợc tính

8

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

tích cực trong hoạt động của ngƣời học, làm cho ngƣời học vừa ý thức đƣợc đối
tƣợng cần lĩnh hội, vừa biết cách lĩnh hội đƣợc đối tƣợng đó. Chính tính tích cực này
của ngƣời học trong hoạt động học quyết định chất lƣợng học tập. Cũng chính vì thế,
trong lý luận dạy học ngƣời ta khẳng định rằng chất lƣợng học tập phụ thuộc vào
trình độ tổ chức và điều khiển hoạt động học của ngƣời thầy. Nhƣ vậy, hai hoạt động
dạy và học đƣợc tiến hành do hai chủ thể thầy - trò, thực hiện hai chức năng tổ chức lĩnh hội gắn bó chặt chẽ với nhau. Hoạt động dạy diễn ra để tổ chức và điều khiển
hoạt động học và hoạt động học chỉ có đầy đủ ý nghĩa của nó khi đƣợc diễn ra dƣới
sự tổ chức và điều khiển của hoạt động dạy. Với ý nghĩa đó, hoạt động dạy và hoạt
động học hợp thành hoạt động dạy học, trong đó ngƣời dạy thực hiện chức năng tổ
chức và điều khiển, ngƣời học có chức năng hoạt động tích cực để lĩnh hội kinh
nghiệm mà xã hội đã tích lũy đƣợc, biến kinh nghiệm xã hội thành kinh nghiệm cá
nhân, tạo ra sự phát triển tâm lý của chính mình.
Quá trình dạy học luôn ở trạng thái vận động và phát triển. Nó gồm nhiều nhân
tố cấu trúc tồn tại trong mối quan hệ biện chứng. Không có dạy thì không có học và

không có học thì việc dạy vô nghĩa. Nhờ hoạt động học mà nhân cách của ngƣời học
ngày càng đƣợc phát triển và hoạt động dạy lại có thêm tiền đề mới, cơ sở mới để tiến
hành ở trình độ cao hơn. Mặt khác, trong quá trình dạy học, hoạt động chuyên môn,
nghiệp vụ sƣ phạm của thầy cũng đƣợc nâng cao và hoàn thiện.
Nhƣ vậy, hoạt động dạy học gồm hai hoạt động thống nhất biện chứng, trong
đó dƣới sự lãnh đạo, tổ chức điều khiển của thầy, ngƣời học tự giác, tích cực tự tổ
chức, tự điều khiển hoạt động học tập của mình nhằm thực hiện những nhiệm vụ dạy
học. Hoạt động dạy học là hoạt động đặc trƣng của nhà trƣờng, quy định sự tồn tại
của nhà trƣờng. Nếu không có hoạt động dạy của thầy và hoạt động học của học sinh
thì không có nhà trƣờng.
1.2.2. Quản lý hoạt động dạy học
1.2.2.1. Quản lý
* Khái niệm quản lý
Trong quá trình phát triển của khoa học quản lý, đặc biệt là quá trình xây dựng
lý luận quản lý, khái niệm quản lý đƣợc nhiều nhà nghiên cứu lý luận cũng nhƣ thực
hành quản lý bàn tới và đƣợc phổ biến ngày càng rộng. Có nhiều cách quan niệm
khác nhau về quản lý, đây là một số quan niệm chủ yếu.

9

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

Theo từ điển tiếng Việt: Quản lý là tổ chức và điều khiển các hoạt động theo
những yêu cầu nhất định. [45]
Các tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc và Nguyễn Quốc Chí nhấn mạnh: "Hoạt động
quản lý là tác động có định hƣớng, có chủ đích của chủ thể quản lý (ngƣời quản lý)
đến khách thể quản lý (ngƣời bị quản lý) trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức
vận hành và đạt đƣợc mục đích của tổ chức" [5, tr1]

Tác giả Hà Thế Ngữ cho rằng "Quản lý là quá trình dựa vào quy luật khách
quan vốn có của hệ thống để tác động đến hệ thống nhằm chuyển hệ thống đó sang
một trạng thái mới" [30, tr 363]
Tác giả Trần Kiểm thì quan niệm "Quản lý là những tác động của chủ thể quản
lý trong việc huy động , phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn
lực (nhân lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài tổ chức (chủ yếu là nội lực) một cách tối
ƣu nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất" [18, tr8]
Các quan niệm trên tuy nhấn mạnh mặt này hay mặt khác, nhƣng điểm chung
thống nhất đều coi quản lý là hoạt động đƣợc tiến hành trong một tổ chức hay một
nhóm xã hội; hoạt động quản lý là hoạt động có tính hƣớng đích, nhằm đạt tới mục
tiêu xác định; Trong quản lý bao giờ cũng có chủ thể quản lý, đối tƣợng quản lý quan
hệ với nhau bằng những tác động quản lý.
Từ các khái niệm trên, chúng ta có thể hiểu khái niệm quản lý nhƣ sau: Quản lý
là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý
nhằm sử dụng có hiệu quả cao nhất các nguồn lực, các thời cơ của tổ chức để đạt được
mục tiêu đề ra trong điều kiện môi trường luôn biến động.
Nói đến quản lý bao gồm 3 yếu tố:
- Phải có mục tiêu đặt ra cho chủ thể quản lý và đối tƣợng quản lý, mục tiêu
này là căn cứ để chủ thể tạo ra các tác động;
- Chủ thể quản lý: Chủ thể quản lý là cá nhân hoặc tổ chức đề ra mục tiêu, dẫn
dắt, điều khiển các đối tƣợng quản lý tới mục tiêu đã định.
- Đối tƣợng quản lý: Đối tƣợng quản lý có thể là con ngƣời hoặc có thể là con
vật, có thể là đồ vật. Trong đó chủ yếu là con ngƣời, quản lý đồ vật, con vật phải thực
hiện thông qua con ngƣời.
Giữa chủ thể và đối tƣợng quản lý có quan hệ tác động qua lại. Chủ thể làm
nảy sinh các tác động quản lý, còn đối tƣợng quản lý sản sinh ra các giá trị vật chất và

10

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

tinh thần thỏa mãn yêu cầu của tổ chức dƣới sự điều khiển của chủ thể quản lý và tác
động trở lại đòi hỏi chủ thể điều chỉnh các tác động quản lý.
Hoạt động quản lý đƣợc thể hiện qua sơ đồ sau:
Sơ đồ 1.1. Mô hình hoạt động quản lý
Công cụ
Đối tƣợng
quản lý

Chủ thể
quản lý

Mục
tiêu

Phƣơng
pháp
* Chức năng của quản lý
Quản lý có các chức năng cơ bản sau:
Chức năng kế hoạch: Đây là chức năng hạt nhân quan trọng nhất của quá trình
quản lý. Kế hoạch đƣợc hiểu là tập hợp những mục tiêu cơ bản đƣợc sắp xếp theo
một trình tự nhất định, lô gíc với một chƣơng trình hành động cụ thể để đạt đƣợc
những mục tiêu đã đƣợc hoạch định, trƣớc khi tiến hành thực hiện các nội dung mà
chủ thể quản lý đề ra. Kế hoạch đặt ra xuất phát từ đặc điểm tình hình cụ thể của tổ
chức và những mục tiêu đã định sẵn mà tổ chức có thể hƣớng tới và đạt đƣợc theo
mong muốn, dƣới sự tác động có định hƣớng của chủ thể quản lý.
Chức năng tổ chức: Là sắp xếp, bố trí một cách khoa học và phù hợp với
những nguồn lực (nhân lực, vật lực, tài lực) của hệ thống thành một hệ toàn vẹn nhằm

đảm bảo cho chúng tƣơng tác với nhau để đạt đƣợc mục tiêu của hệ thống một cách
tối ƣu, hiệu quả nhất. Đây là một chức năng quan trọng, tạo thành sức mạnh của tổ
chức để thực hiện thành công kế hoạch.
Chức năng chỉ đạo: Chức năng này có tính chất tác nghiệp, điều chỉnh, điều
hành hoạt động của hệ thống nhằm thực hiện đúng kế hoạch đã định để đƣa mục tiêu
trong dự kiến thành hiện thực. Trong quá trình chỉ đạo phải bám sát các hoạt động, các
trạng thái vận hành của hệ thống đúng tiến trình, đúng kế hoạch đã định. Đồng thời
phát hiện ra những sai sót để kịp thời sửa chữa, uốn nắn không làm thay đổi mục tiêu,
hƣớng vận hành của hệ thống nhằm giữ vững mục tiêu chiến lƣợc và kế hoạch đã đề ra.

11

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

Chức năng kiểm tra đánh giá: Thu thập những thông tin ngƣợc từ đối tƣợng
quản lý trong quá trình vận hành của hệ thống để đánh giá xem trạng thái của hệ
thống đã đến đâu, xem mục tiêu dự kiến ban đầu và toàn bộ kế hoạch đã đạt đến mức
độ nào? Trong quá trình kiểm tra, kịp thời phát hiện những sai sót trong quá trình
hoạt động để kịp thời điều chỉnh, sửa chữa, đồng thời tìm ra nguyên nhân thành công,
thất bại giúp cho chủ thể quản lý rút ra đƣợc bài học kinh nghiệm để thực hiện cho
quá trình quản lý tiếp theo.
1.2.2.2. Quản lý giáo dục
Hiện nay cũng có nhiều quan niệm khác nhau khi nói đến thuật ngữ này, tuy
nhiên về cơ bản đều có sự đồng nhất với nhau, cụ thể:
Theo tác giả Đặng Quốc Bảo: QLGD theo nghĩa tổng quát là hệ thống những
tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý trong hệ thống
giáo dục, là sự điều hành hệ thống giáo dục quốc dân, điều hành các cơ sở giáo dục
nhằm thực hiện mục tiêu đẩy mạnh công tác giáo dục theo yêu cầu phát triển của xã

hội (nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dƣỡng nhân tài) [3].
Theo tác giả Trần Kiểm, khái niệm QLGD đối với cấp vi mô: "QLGD đƣợc
hiểu là hệ thống những tác động tự giác, có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, có hệ
thống, hợp quy luật của chủ thể quản lý đên tập thể giáo viên, công nhân viên, tập thể
học sinh, cha mẹ học sinh và các lực lƣợng xã hội trong và ngoài nhà trƣờng nhằm
thực hiện có chất lƣợng và hiệu quả mục tiêu giáo dục của nhà trƣờng" [20].
Tiếp cận các quan niệm trên, ta có thể hiểu khái niệm QLGD nhƣ sau: QLGD
là sự tác động có chủ đích, hợp quy luật của chủ thể quản lý tới đối tƣợng quản lý
nhằm phát huy sức mạnh các nguồn lực giáo dục, từ đó đảm bảo các hoạt động của tổ
chức/hệ thống giáo dục đạt đƣợc các mục tiêu giáo dục đã đề ra với chất lƣợng và
hiệu quả cao nhất.
Căn cứ vào phạm vi quản lý, ta có thể chia QLGD thành 2 loại:
+ Quản lý hệ thống giáo dục: QLGD ở tầm vĩ mô đƣợc thực hiện trên phạm vi
toàn quốc, trên địa bàn lãnh thổ (tỉnh, thành phố, huyện...).
+ Quản lý nhà trƣờng: QLGD ở tầm vi mô đƣợc thực hiện trong phạm vi một
cơ sở giáo dục - đào tạo.
Theo sự thống nhất của đa số các tác giả, QLGD cũng có đầy đủ các chức năng
cơ bản của quản lý nói chung: đó là lập kế hoạch; tổ chức; chỉ đạo; kiểm tra.

12

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>