CHƯƠNG 2: KẾ TOÁN NHẬN TIỀN
GỬI VÀ PHÁT HÀNH GIẤY TỜ CÓ GIÁ
Cơ sở pháp lý:
Luật
Kế toán (Điều 9-12)
CMKTVN số 16 “Chi phí đi vay”
QĐ 479/2004/QĐ-NHNN
1
Chương 2: Kế toán nhận tiền gửi
và phát hành giấy tờ có giá
2
2.1. Những vấn đề chung về nguồn vốn của NHTM
2.1.1. Cấu trúc nguồn vốn
2.1.2. Nguyên tắc kế toán
2.2. Kế toán nhận tiền gửi
2.2.1. Tài khoản
2.2.2. Chứng từ
2.2.3. Quy trình kế toán
2.3. Kế toán phát hành giấy tờ có giá
2.3.1. Tài khoản
2.3.2. Chứng từ
2.3.3. Quy trình kế toán
2.1.1. Cấu trúc nguồn vốn
Vốn chủ sở hữu
Vốn
Quỹ
Khác
3
Vốn nợ
Nhận
tiền gửi
Phát hành giấy nợ
(GTCG)
Đi vay
Nhận tài trợ, uỷ thác
Khác
Vốn chủ sở hữu
Vốn
Vốn điều lệ
Vốn ĐTXDCB, mua sắm TSCĐ
Thặng dư vốn cổ phần
Cổ phiếu quỹ
Khác
Quỹ
Quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ
Quỹ ĐTPT
4
Quỹ dự phòng tài chính
Quỹ khác
Khác
Quỹ khen thưởng, phúc lợi
Chênh lệch tỷ giá HĐ,
VBĐQ
Chênh lệch đánh giá lại tài
sản
Lợi nhuận/Kết quả kinh
doanh
Vốn nợ
Nhận tiền gửi
Từ KBNN
TCTD khác
Khách hàng: cá nhân, DN
Phát hành giấy nợ
Đi vay
NHNN
TCTD khác
5
Nhận tài trợ, uỷ thác
Khác
2.1.2. Nguyên tắc kế toán
Dồn tích (Dự thu-dự chi/dự thu-dự trả)
– Doanh thu và Chi phí được ghi nhận tại
O
6
Thời điểm phát sinh
Thời điểm có thu, chi bằng tiền
Ý nghĩa nghiệp vụ huy động vốn
Vốn huy động là nguồn vốn chủ yếu, chiếm tỷ trọng lớn
– Có ý nghĩa quyết định tới sự tồn tại và phát triển của NH
Muốn huy động vốn các NHTM cần thực hiện tốt
– Lãi suất huy động hợp lý
– Thủ tục đơn giản, thuận tiện, nhanh chóng, an toàn
– Có nhiều sản phẩm dựa trên nền tảng CNTT hiện đại
– Mở rộng mạng lưới hợp lý
– Thái độ, phong cách giao dịch của cán bộ ngân hàng
– Tuyên truyền quảng bá sản phẩm
– Xây dựng hình ảnh ngân hàng
– Tham gia bảo hiểm tiền gửi
–
Vốn huy động
8
Tiền gửi thanh toán: không kỳ hạn, có kỳ hạn.
– Mục đích #:
Lãi suất #:
– K/h theo dõi TK qua giấy báo nợ, giấy báo có
Tiền gửi tiết kiệm: không kỳ hạn, có kỳ hạn.
– Mục đích #:
Lãi suất #:
– K/h theo dõi TK qua sổ tiết kiệm
2.2. Kế toán nhận tiền gửi
Tài khoản
–
–
–
–
–
Chứng từ
–
–
–
–
9
Tiền mặt
Tiền gửi của khách hàng
Lãi phải trả cho tiền gửi
Chi phí trả lãi
Thanh toán
Giấy nộp tiền/Giấy lĩnh tiền
Phiếu thu/Phiếu chi
Phiếu tính lãi, phiếu chuyển khoản
Sổ/thẻ tiết kiệm
Quy trình kế toán
–
–
Tiền gửi thanh toán
Tiền gửi tiết kiệm
TK Tiền mặt VND - 1011
10
Phản ánh thu chi, tồn quỹ tiền mặt tại quỹ của
đơn vị NH
Bên Nợ: Số tiền mặt NH nhận vào quỹ
Bên Có: Số tiền mặt NH trả ra
Dư Nợ: Số tiền mặt tồn quỹ
TK Tiền gửi của khách hàng - 42
11
Phản ánh nguồn vốn tiền gửi huy động được từ
các đối tượng khách hàng
Bên Có: số tiền khách hàng gửi vào NH
Bên Nợ: số tiền khách hàng lấy ra
Dư Có: Số tiền khách hàng hiện còn gửi
Trường hợp thấu chi: TK có thể dư Nợ với mức
dư nợ cao nhất là hạn mức thấu chi đã được
thoả thuận
TK Lãi phải trả cho tiền gửi - 491
12
Phản ánh lãi dồn tích trên tài khoản tiền gửi mà
NH phải trả, đã được hạch toán vào CP trong kỳ
nhưng NH chưa trả cho khách
Bên Có: số lãi phải trả dồn tích
Bên Nợ: số lãi đã trả
Dư Có: số lãi phải trả dồn tích chưa thanh toán
cho khách hàng
TK Chi phí trả lãi tiền gửi 801
13
Phản ánh chi phí NH trả lãi cho các nguồn tiền
gửi
Bên Nợ: chi phí trả lãi phát sinh
Bên Có:
– khoản giảm trừ chi phí đã phát sinh [thoái chi lãi]
– Kết chuyển chi phí xác định lợi nhuận / kết quả
kinh doanh
Dư Nợ: số chi phí trả lãi đã phát sinh trong kỳ
TK trong thanh toán
14
Thanh toán bù trừ 5012
Thanh toán điều chuyển vốn giữa các chi nhánh
trong cùng hệ thống NHTM 5191
Thanh toán Thu hộ, Chi hộ giữa các TCTD tham
gia vào hệ thống thanh toán điện tử liên ngân
hàng 5192
TK trong thanh toán
15
Phản ảnh hoạt động thanh toán của NH theo các
phương thức thanh toán khác nhau
Bên Có: số tiền nhận hộ/thu hộ các đơn vị NH
khác
Bên Nợ: Số tiền chi hộ/trả hộ các đơn vị NH khác
Dư Có: Chênh lệch thu hộ nhiều hơn chi hộ
[chiếm dụng được vốn]
Dư Nợ: Chênh lệch chi hộ nhiều hơn thu hộ [bị
chiếm dụng vốn]
Quy trình kế toán tiền gửi TT không kỳ
hạn
TGTT 4211/Tiền
mặt 1011/TK
Thanh toán
TGTT 4211/Tiền
mặt 1011/TK
Thanh toán
Tiền gửi thanh
toán 4211
Chi phí trả lãi
tiền gửi 801
(1)
(3)
(2)
1. Khách hàng gửi tiền vào tài khoản (chuyển khoản từ một khách hàng
khác cũng có tài khoản tại ngân hàng/ nộp tiền mặt vào tài khoản/ nhận
chuyển khoản từ dịch vụ thanh toán qua ngân hàng)
2. Cuối tháng/ cuối kỳ, NH chuyển lãi vào tài khoản cho khách hàng
16
3. Khách hàng lấy tiền từ tài khoản (để chuyển khoản cùng NH/rút tiền
mặt/thanh toán khác NH)
Quy trình kế toán tiền gửi tiết kiệm
không kỳ hạn– lĩnh lãi cuối kỳ
Tiền mặt
1011/TK Thanh
toán
TK Tiền mặt
1011/TK Thanh
toán
Tiền gửi TK
KKH 4231
Chi phí trả lãi
tiền gửi 801
(1)
(3)
(2)
1. Khách hàng gửi tiền vào tài khoản (nộp tiền mặt vào tài khoản/ nhận
chuyển khoản từ dịch vụ thanh toán qua ngân hàng)
2. NH trả lãi cho khách hàng khi khách hàng tất toán TKTK KKH
3. Khách hàng lấy tiền từ tài khoản (để chuyển khoản cùng NH/rút tiền
mặt/thanh toán khác NH)
17
Quy trình kế toán tiền gửi tiết kiệm
có kỳ hạn
TGTT 4211/Tiền
mặt 1011/TK
Thanh toán
TGTT 4211/Tiền
mặt 1011/TK
Thanh toán
Tiền gửi tiết
kiệm 423
(1)
(4)
Chi phí trả lãi
tiền gửi 801
(2)
(3.ii)
(3.i.a)
(3.i.b)
(3.i.c)
Chi phí trả lãi
tiền gửi 801
18
Lãi phải trả đối
với TGTK 4913
Giải thích sơ đồ kế toán tiền gửi tiết
kiệm
1.
2.
3.
Khách hàng gửi tiền tiết kiệm
Định kỳ dự trả lãi tại NH
Cuối kỳ, NH thanh toán lãi
i.
Bằng tiền mặt
a.
b.
c.
ii.
4.
19
Số lãi dự trả = số lãi phải trả
Số lãi dự trả nhỏ hơn số lãi phải trả
Số lãi dự trả nhiều hơn số lãi phải trả
Cộng dồn vào số dư tiền gửi tiết kiệm (cuối kỳ KH ko tất toán
sổ, lãi nhập gốc)
Khách hàng rút tiền tiết kiệm
Quy trình kế toán tiền gửi TT có kỳ
hạn
TGTT 4211/Tiền
mặt 1011/TK
Thanh toán
TK Tiền mặt
1011/TK Thanh
toán
TGTT có kỳ hạn
4212
(1)
(4)
Chi phí trả lãi
tiền gửi 801
(2)
(3.ii)
(3.i.a)
(3.i.b)
(3.i.c)
Chi phí trả lãi
tiền gửi 801
20
Lãi phải trả đối
với TGTK 491
Giải thích sơ đồ kế toán TGTT có kỳ hạn
1.
2.
3.
Khách hàng gửi tiền thanh toán có kỳ hạn
Định kỳ dự trả lãi tại NH
Cuối kỳ, NH thanh toán lãi
i.
Bằng tiền mặt
a.
b.
c.
ii.
4.
21
Số lãi dự trả = số lãi phải trả
Số lãi dự trả nhỏ hơn số lãi phải trả
Số lãi dự trả nhiều hơn số lãi phải trả
Cộng dồn vào số dư tiền gửi tiết kiệm (cuối kỳ KH ko tất toán
sổ, lãi nhập gốc)
Khách hàng rút tiền gửi TT có kỳ hạn
Bài tập tiền gửi tiết kiệm 1
22
Ngày 16/4/200N
Nhận 100 triệu tiền gửi tiết kiệm 1 tháng
Lãi suất 0,45%/tháng
Ngày 16/5/200N, khách hàng đã đến tất toán
sổ tiết kiệm
Dự trả lãi vào đầu ngày cuối tháng
Trình bày tất cả các bút toán có liên quan
Gợi ý
23
Xác định các thời điểm hạch toán:
16/4: Nhận tiền gửi tiết kiệm
30/4: Dự trả lãi vào cuối tháng
16/5: Tất toán sổ tiết kiệm
Xác định các giá trị sẽ hạch toán: 16/4 - Nhận tiền
gửi 100.000.000 đ, 30/4: dự trả lãi 14 ngày
210.000 đ, 16/5: tất toán sổ tiết kiệm, phát sinh
thêm 240.000 đ lãi.
Bài chữa tiền gửi tiết kiệm 1
24
Ngày 16/4: Nhận tiền gửi
Ngày 30/4: Dự trả lãi
Ngày 16/5:
Bài tập tiền gửi tiết kiệm 2
25
Ngày 16/4/200N
Nhận 100 triệu tiền gửi tiết kiệm 1 tháng
Lãi suất 0,45%/tháng
Ngày 6/5/200N, khách hàng đã đến tất toán sổ tiết
kiệm trước hạn, hưởng lãi suất không kỳ hạn
0,15%/tháng
Dự trả lãi vào ngày cuối tháng
Trình bày tất cả các bút toán có liên quan