Ebook viện thông tin khoa học xã hội 30 năm xây dựng và phát triển

V l£ N K H O A H O C X A HOI V IE T N AM

3 0

N

A M

v A

p

x

A

y

h

A

t

D U N G
t

r

i e

n

N H A X U A T BAN K H O A HOC X A HOI. HA N 0 I. 2005


VIEN T H O N G TIN K H O A HOC XA HOI
30 n A m x A y d l Tn g v A p h A t TRIEN
8 /5 /1 9 7 5 -8 /5 /2 0 0 5


VIEN KHOA HOC XA HOl VIET NAM

VIEN THONG TIN
KHOA HOC XA HOI
•

3 0

N A M

X A y

•

DLfNG VA PHAT TRIEN

8 /5 /1 9 7 5 - 8 /5 / 2 0 0 5

CM HOC THAI NGUYEN

TEuNGTAKHOCLIEU

NHA XUAT BAN KHOA HOC XA HOI
Ha Noi - 2005


BAN BIEN TAP

T R U I N G BAN
PGS. TS. Ho Si Quy
Vien tricdng Vien T hong tin K hoa hoc xa hoi
U Y V IE N
PGS. TS. Nguyen Van Dan
TS. D ang T hanh Ha
Tran X uan Hien
Bui T hanh Hudng
Ngo The Long
V u Van Phuc


Nam 1945, Chu tich Ho Chi Minh tham Truong Vi£n Dong Bac Co tai
26 Ly Thuong Kiet (nay la tru so Vien Thong tin KHXH)



j£3G'ae3G3Ea(J3E3G3E3Gae3ir3E3GtlE3GtJI

t

B

CONGHCi\XAHCXCHONGHIAVIETNAM
o
r

. t v d o . iia .v m n i u c

CHU TICH

NUOCCONG HOAXA HOI CHO NGH1AVIETNAM
THXTONG
h u

A

n

C H U O N G

LAO

b

O

n g

HANG

{Qjin/bp. cvruj nkcin, oienPtyiert^hx>nc) UnJJwa, hoc- x d hm,
/ti*n'Jl'hxt/hf/T/i' rnnJu/'rvta-rv1/**>f//?u/>
$ ) / £ Itfjfy'XJazJ'
vf> / b>eJ' A ef/xtv

faonyP/ss'yy/tt/zrv/j/M',rf.vn/p{>rrs>u*ny>/jyv//u?ny>

favtty Xfl n&m/yurt',ytyt'fy/uitP par \ /, n g ityv fa y //U ty w

4a/> jvv,

l/fr£f///
'/j<j/>rs

/ $ tXm.

I finG T lP D C JaC fD G T lG £JC r3Q D G T 3 G f3 C IieS G T lG £J C rD C liJG IJC L 3 G aC D C rL ir!r]u aL i*jC raG rjC 7 D L I£ ?ra3 'i:

Huan chuong lao dong Hang Nhat nam 1995

L i n ; ».j

rn j

Jg

c **j t-* a c i u c d j

KY NIEM 30 NAM NGA y THANH LAP
VIEN THONG TIN KHOA HOC XA HOI
( T h a y l&i n o i d a u )

^1^ ^ gay 30 thang 4 nam 1975, Chien dich Ho Chi Minh
J f / hch sU toan thang, euoc khang chien trUdng ky cua
^ ^ ^ d a n toe ket thuc tron ven, dat nUdc thong nhat, ca
nude bu'dc vao thdi ky mdi, thdi ky lao dong, sang tao xay
dang va bao ve To quoc xa hoi chu nghia.
8 ngay sau do, ngay 8 thang 5 nam 1975, theo Quyet dinh
so 93/CP cua Hoi dong Chinh phu, Vien Thong tin Khoa hoc
xa hoi ra ddi tren cd sd hdp nhat ThiC vien Khoa hoc xa hoi va
Ban Thong tin K hoa hoc xa. h o i, hai to chiic tien than thuoc
Uy ban Ivhoa hoc xa hoi Viet Nam, nay la Vien Khoa hoc xa
hoi Viet Nam.
Nhu' vay, V ien T hong tin Khoa hoc xa hoi diidc thanh lap
dung vao thdi khac lich sU cua dat nUdc. Va nhiem vu mdi
cua dat nude giai doan tif sau nam 1975, tren thUc te, da quy
dinh chiic nang, nhiem vu cua Vien Thong tin Khoa hoc xa
hoi. Yeu cau phai “thong bao kip thdi va chinh xac nhUng
thanh tiiu mdi, nhi3ng van de mdi cua cac nganh khoa hoc xa
hoi trong va ngoai nu'6c cho can bo va cd quan co trach nhiem
ve khoa hoc xa hoi” la mot trong nhufng nhiem vu hang dau
cua Vien duo'c ghi trong Quyet dinh so' 54/KH XH -QD ngay 24
thang 3 nam 1976 ve to chiic he thong thong tin tai Uy ban
Khoa hoe xa hoi Viet Nam.


Vien T h on g tin K h oa hoc xa. hoi

6

Ngay tti nhufng ngay dau thanh lap, T hong tin khoa hoc xa
hoi diiOc Vien xac dinh la thong tin ve nhUng cai mdi trong
khoa hoc xa hoi, gom thanh titu mdi, van de mdi, phitctng
phdp mdi va luan diem mdi, trong do co xu hitdng mdi va tac
pham mdi. Phai noi do la stf xac dinh sang suot, tao ra dUdc
dinh hutfng khoa hoc dol vdi hoat dong thong tin khoa hoc
non tre cua khoa hoc nUdc nha.
30 nam la quang thdi gian chUa dai doi vdi mot cd quan
nghien ciiu va thong tin khoa hoc, neu so vdi nhijfng cO sd
nghien ciiu khoa hoc co uy tin khac trong va ngoai nUdc.
Song nhijfng viec ma Vien T hong tin Khoa hoc xa hoi da lam
dufdc, ti'nh den thdi diem hien nay, theo danh gia cua ban doc
Thu vien Khoa hoc xa hoi va cua cac cO quan dung tin, dang
dUdc nhin lai va danh gia cao - Den nay, ben canh hoat dong
phuc vu ban doc cua T hu vien Khoa hoc xa hoi, he thong an
pham cua Vien da xac lap dude vi tri va dien mao dac thu
tren thi trUdng tin trong nu'dc, trd thanh than quen vdi dong
dao ngUdi dung tin tu! T rung Udng den dia phiidng:
Bat dau tu: tap san T hong tin Khoa hoc xa hoi (ra ddi nam
1977), Tap chi T hong tin K hoa hoc xa hoi (ra so" dau nam
1978), den loai hinh an pham thong tin chuyen nganh Cai
mdi trong khoa hoc xa hoi (xuat ban nam 1990), Tin nhanh
va Tin tham khao dac biet (xuat ban ti* nam 1990), Thong tin
chuyen de khoa hoc xa hoi (xuat ban tu: nam 1994) va Sach
situ tap chuyen d i (bat dau xuat ban til nam 2003), den nay.
Vien Thong tin Khoa hoc xa hoi da chuyen t6i giOi khoa hoc.
cac cO quan lanh dao D an g va Nha nu'dc, cac nha hoat dong

xa hoi va ngUOi dung tin tren 70 dau sach tham khao noi bo.
cac sUu tap chuyen de. cac so Tap chi T hong tin Khoa hoc xa
hoi va gan 1000 so ban tin Tai lieu phuc vu nghien ciiu (ca
Tin nhanh va Tin dac biet). Cac loai hinh an pham thong tin


3 0 nam x a y d u n g va p h a t trien

7

cua Vien ngay cang phong phu va da dang; noi dung ngay
cang dap ling nhu cau cua sU phat trien xa hoi, dan bat kip
v6i khong khi hoc thuat va chinh tri - xa hoi cua khu vtfc va
the gi6i. Day la cong siic dong gop cua tap the can bo, cong
chiic cua Vien lam viec 0 nhieu bo phan khac nhau trong day
chuyen nghien ciiu, xU ly, quan ly, san xuat, che ban, in an...
trong do co sU dong gop tich cUc va co hieu qua cua cong tac
nam bat nhu cau thong tin, gi6i thieu, pho bien tin, gop phan
bao dam thong tin da dang, khac phuc tinh trang thieu hut
thong tin cho cong tac nghien ciiu khoa hoc, hoat dong ly
luan va sU chi dao/ quan ly cua cac cO quan Dang va Nha
nUOc tii T rung UOng den cac dia phu'Ong trong tinh hinh m 6i.
Ben canh hoat dong nghien c\lu va thong tin, Vien Thong
tin Khoa hoc xa hoi con co mot hoat dong dac thu so v6i hau
het cac Vien nghien ctiu khac la hoat dong cua Thii vien
K hoa hoc xa hoi. C hang nhUng cac nha khoa hoc trong niiOc
ma nhieu nha khoa hoc the gi6i con biet rang, tien than cua
T hu vien Khoa hoc xa hoi la thu! vien Vien Vien Dong Bac co
(EFEO) thuoc Phap, co tru so tai Ha Noi tii nam 1902, dUOc
ban giao lai cho V iet Nam tu! 1957. Tai day nhieu tu lieu quy

hiem ve phifOng D on g va Dong phUOng hoc da dUOc liJu truf
va den nay, m 6i chi dUOc khai thac mot phan. Niia the ky
khoa hoc xa hoi Viet Nam da bo sung them cho Thu' vien mot
khoi litOng tai lieu khac cung rat 16n va quy gia. Su phat
trien cua Thif vien cung the hien sU phat trien khoa hoc xa
hoi Viet Nam va su phat trien cua dat nU6c.
TrUOc nam 1973 Thu vien Khoa hoc xa hoi sii dung khung
ph an loai thap tien. Tu' nam 1973, Thtf vien ap dung khung
phan loai BBK. Tii nam 1976, Thu vien bat dau mo ta thu
muc theo quy tac ISBD (M) va ISBD (S) cua Lien doan quoc
te cac hiep hoi va to chiic thu' vien (IFLA). Day la mot bu'Oc di


8

Vien T h on g tin K h oa hoc xa hoi

mdi cua Vien T hong tin Khoa hoc xa hoi trong qua trinh nam
bat trinh do quoc te trong hoat dong thu vien.

TrUdc nam 1987, thii muc diidc xuat ban theo phan loai
cac bo mon khoa hoc chuyen nganh. Tu: nam 1987, thu: muc
chuyen de, thu muc nhan vat, thii muc dia chi... dUOc chu y
nghien ciiu va cong bo". Dieu nay the hien hoat dong ngay
cang chuyen sau va hien dai cua Thu: vien Khoa hoc xa hoi.
Tuf nam 1986 den nam 2004, Vien da cho xuat ban tren 50 bo
thu muc cac loai, trong do rieng Thii m uc thong bao sach
mdi nhap ve cac Vien nghien ciiu thuoc Vien Khoa hoc xa hoi
Viet Nam \ tinh den thang 4/2005 da ra diiOc 86 so vdi tren
45.000 dau sach. Trong chiic nang dieu phoi hoat dong thong

tin - thu vien, nhieu nam qua, Vien da tien hanh trao doi va
hudng dan nghiep vu cho nhieu triidng Dai hoc va cO so
nghien cufu va phat trien tren ca mJdc nhu 0 Thai Nguyen,
Ha Noi, Da Nang, thanh pho" Ho Chi' Minh, Da Lat, v.v...
30 nam qua, dac biet la tu1 thoi ky Doi mdi, dudi s\J lanh
dao cua Dang va Nha nUOc, ma true tiep la Ban can sU Dang,
Dang uy va Lanh dao thuoc cac thdi ky cua Vien Khoa hoc xa
hoi Viet Nam, vdi sil phoi hop hoat dong cd hieu qua cua
chinh quyen, Chi bo va cac doan the cua Vien, qua trinh lao
dong can cu, sang tao cua cac the he can bo trong Vien da
lam cho Vien T hong tin Khoa hoc xa hoi trUOng thanh ve
nhieu mat. Theo danh gia cua cac co quan cap tren va cua
cac gidi dung tin khoa hoc xa hoi, Vien T hong tin Khoa hoc
xa hoi da cd nhting budc trudng thanh rat dang ke. Tuy
nhien, diing trUdc nhu cau to ldn cua siJ phat trien dat niidc
va phat trien khoa hoc trong dieu kien ngay nay thi V ien van

1
Difa tren cd so du: lieu tlch hdp cua toan Vien Khoa hoc xa hoi
Viet Nam.


3 0 nam x a y d u n g va p h a t trien

9

dang phai doi mat vdi nhijfng thach thiic rat ldn. Co the neu
ra m ot vai thach thiic nhu sau:
1. Cho tdi nay, website Khoa hoc xa hoi tren thiic te la
chUa hoat dong. Se khong the hoi nhap va bat kip dUdc vdi sU

phat trien cua khoa hoc xa hoi khu vUc va the gidi, neu
khong nhanh chong sii dung cd hieu qua thanh tUu nay cua
cong nghe thong tin. M ot so" website cua cac Vien tuy da sdm
dUdc ra mat song van con trong tinh trang ngheo nan, thieu
cap nhat va chUa cd hoat dong ket noi chung tren tinh than
p h a i co m ot w ebsite be the cua gidi khoa hoc xa hoi Viet N am .
Cong dong khoa hoc the gidi cho den nay hieu biet rat ft ve
trinh do thuc cua cac chuyen nganh khoa hoc xa hoi Viet
Nam, nhijfng giidng mat tieu bieu, nhijfng tac pham cd gia tri
cua nen khoa hoc xa hoi Viet Nam (mac du, khi tiep xuc vdi
ca nhan tilng nha khoa hoc, hau het deu cam nhan thay
nhieu nha khoa hoc xa hoi Viet Nam thong minh, sac sao, cd
trinh do va khac nhieu vdi nhijfng nUdc cd thu nhap quoc dan
tUdng dUdng2).
2. ThU vien Khoa hoc xa hoi, nhu chung ta deu biet, la mot
kho tU lieu cd m ot khong hai ve PhUdng Dong va Dong
phUdng hoc d D on g Nam A. Hang van tu lieu chuf Han (co),
Nhat Ban (co°) va Han Nom; hang van tu lieu nghien ciiu
bSng tieng A nh va tieng Phap cua cac nha Dong phiidng hoc
thdi Phap; hang nghin tap Hudng Udc, ban d6; hang van anh
ve di tfch lich sijf, ve pho" co° Ha Noi, ve ddi sdng van hoa thdi
trUdc... ma chi noi den tuoi ddi cua tu lieu cung da thay can
phai dac biet tran trong. Rat tiec cac nha khoa hoc chung ta

2
Xem: Viet Nam trong the ky XX. t.l, Nxb. Chinh tri quoc gia.
Ha Noi, 2001, tr. 379; Vikrom Krommadit. Dau tiC d Viet Nam. Bao
Matichon (Thai lan) ra ngay 14/11/2004.

Vien T h on g tin K h oa hoc xa hoi

10

khai thac chua dUdc bao nhieu. Can phai co chien lUOc va
phUdng thiic bao ton, khai thac hop ly doi vdi di san quy gia

nay.
3. Ve hoat dong cua T hu vien d tam Vien Khoa hoc xa hoi
Viet Nam trong sU lien ket vdi thu vien cac Vien chuyen
nganh cung to nhieu van de can phai dau tu, nang cap. Cho
den nay tat ca cac thu vien thuoc Vien Khoa hoc xa hoi Viet
Nam van n e n g re hoat dong. He thong cO sd duf lieu, tit vai
nam nay, da cd dau moi chung song hau nhu chUa dUOc phoi
hop de toi Uu hoa khau khai thac. Phan mem xay dung co sd
dii lieu cua toan Vien Khoa hoc xa hoi Viet Nam hien dang
sU dung chUa phai toi u'u (hop ly nhat trong dieu kien hien
thdi) va cd the con gay ton kem ldn khi can nang cap, cap
nhat. Cac thu vien tren mang, ke ca thu vien mien phi, hien
chUa dUOc cac thu vien thuoc Vien Khoa hoc xa hoi Viet Nam
tan dung va dUa vao he thong co sd dii lieu cua minh. Hau
het tu lieu chua he duoc sd" hoa de khai thac. Cac nha khoa
hoc thuoc cac V ien thudng phai tu may mo tim cho minh con
dudng rieng de truy cap nguon dut lieu phong phu do. Qua
that do la mot sU lang phi. Ro rang, trong tUOng lai gan, tinh

trang nay phai dUOc chu dong khac phuc, neu ta muon khoa
hoc xa hoi Viet Nam khong bi tut hau.
TU goc nhin cua hoat dong thong tin - thit vien, chung toi
nghl rang, ngay cd khi hoat dong thong tin - thit vien da dat

tdi trinh do ngang tam vdi ben ngoai, thi cung chita chac da
vi the ma khoa hoc xa hoi trd nen ngang tam vdi khu viCc va
the gidi; song neu m uon khoa hoc xa hoi kh ong thua kem ben
ngoai, chac chan, hoat dong thong tin - thit vien p h ai di tritdc
mot bitdc va dan p h a i ngang tam vdi vdi khu vitc va the gidi.
4. Ngay nay thong tin khoa hoc da dang, da chieu va do tin
cay kho kiem soat hdn bat cti luc nao trUdc day. Dieu nay doi


3 0 nam x a y dtfng va p h a t trien

11

hoi doi ngu can bo thong tin — thu vien phai co nghe va
thudng xuyen tiep xuc vdi cac nha nghien ctiu, nhat la cac
nha nghien ctiu chuyen sau. Thong tin thuoc tat ca cac dang
deu phai dUdc chu y, trong khi lai phai dac biet coi trong
thong tin chuyen de: chuyen de khoa hoc theo chuyen nganh
hoac theo van de, chuyen de hoat dong kinh te - xa hoi theo
lm h vUc hoac theo sU bien dong cua ddi song xa hoi va
chuyen de p h u c vu quan ly, lanh dao theo dat hang hoac theo
yeu cau cua cong tac tu van.
T ron g nhieu nam nay, Vien Thong tin Khoa hoc xa hoi da
di theo hudng nay va da co nhufng dong gop nhat dinh: nhieu
van de nong trong khoa hoc xa hoi va trong ddi song chinh tri
xa hoi the gidi da dUOc biet den va dUdc danh gia theo quan
diem cua Viet Nam. Song nhiing gi lam dUdc dau sao van la
it di so vdi nhu cau phat trien khoa hoc va phat trien dat
nUdc.
Tifng budc dap ting tot hOn nhiing nhu cau nay dang la co

gang cua toan the can bo, cong chifc Vien Thong tin Khoa hoc
xa hoi.

N han dip ky niem 30 nam ngay thanh lap, bang cuon sach
nay, V ien T h on g tin Khoa hoc xa hoi muon bay to sU cam dn
cac cd quan lanh dao D ang va Nha nUdc, dac biet, Vien Khoa
hoc xa hoi V iet Nam, cd quan chu quan cua Vien T hong tin
Khoa hoc xa hoi, trong suot 30 nam qua da dat Vien Thong
tin Khoa hoc xa hoi vao dung vi the cua no trong sU phat
trien cua nen khoa hoc xa hoi nUdc nha. Cam dn tat ca
nhufng ca nhan, to chiic trong va ngoai nUdc da quan tam, tao
dieu kien, giup dd va hdp tac vdi Vien. Cam dn ban doc cua
Thif vien va nhiing ngUdi sU dung thong tin da coi Vien


Vien T h on g tin K h oa hoc xa hoi

12

Thong tin Khoa hoc xa hoi la dia chi than thuoc cua gidi khoa
hoc xa hoi Viet Nam.
Vdi cuon sach nay, Vien Thong tin Khoa hoc xa hoi muon
diem lai va tran trong cong lao dong gop cua tifng ca nhan da
va dang cong tac tai Vien (thong qua trang thong tin ca nhan
cua tifng can bo). Rat tiec, do cuon sach dUdc chuan bi qua
gap va mot sd" can bo trUdc day da tifng cong tac tai Vien
chua kip guti anh va tu lieu ca nhan cho chung toi. Bdi vay,
trong cuon sach nay, the he can bo trUdc day cua Vien se
thay thieu vang trang tin ca nhan cua mot vai ban hUu than
quen. M ong cac Anh, cac Chi thong cam va chi ra nhiing

thieu sot kho tranh khoi, de trong lan xuat ban sau chung ta
se bo sung cho day du hdn.
Vdi mot ddi ngUdi thi 30 tuoi la tuo’i lap than (Tam thap
nhi lap). Nhan dip V ien T hong tin Khoa hoc xa hoi tron 30
tuoi, xin chan thanh gUi tdi D ong chi', Dong nghiep va Ban be
gan xa ldi cam dn va ldi chuc sdc khoe, hanh phuc.

V i e n trifcfng
VIEN THONG TIN KHOA HOC XA HOI
P G S . TS. H o S i Q u y


13

3 0 nam x a y d u n g va p h a t trien

V IE N THONG TIN KHOA HOC XA H 0I
30 nam xay dung va phat trien

I.

QUA

T R iN H

THANH

LAP,

C H lf C

NANG

VA

N H IE M V U C U A V IE N
V ien T hon g tin Khoa hoc xa hoi trUc thuoc Uy ban Khoa
hoc xa hoi Viet N am (nay la Vien Khoa hoc xa hoi Viet Nam)
dUOc thanh lap theo Quyet dinh so" 93/CP ngay 08/5/1975 cua
Hoi dong Chinh phu, tren cO sd thong nhat hai to chifc da cd
la ThU vien Khoa hoc xa hoi va Ban Thong tin Khoa hoc xa
hoi; va dUdc khang dinh lai tai Nghi dinh so 23/CP ngay
22/5/1993 cua Chinh phu.
Vien cd ten giao dich quoc te la Institute o f Social Science
Inform ation.
Nam 2003, V ien trd thanh hoi vien chinh thtic cua Lien
doan quoc te cac hiep hoi va to chdc thu vien (International
Federation o f Library Association and Institutions: IFLA),
vdi ma so thanh vien V N - 1002.
N gay tu1ngay dau thanh lap, Vien Thong tin Khoa hoc xa
hoi da duoc D an g va Nha nude giao cho chdc nang “nghien

* Ban to chufc ky niem 30 nam Vien Thong tin Khoa hoc xa hoi
viet tren cd sd Bai viet cua GS. TS. Lai Van Toan in trong “Trung
tam Khoa hoc xa hoi va Nhan van Quoc gia: 50 nam xay di/ng va
phat trien" Nxb. Khoa hoc xa hoi. Ha Noi. 2003.


Vien T h on g tin K hoa hoc xa hoi

14

citu, thong bao, cung cap tin titc va tit lieu ve khoa hoc xa hoi
cho cac ca quan Dang, Nha nitdc va cac to chitc quan chung
co trach nhiem doi vdi cong tac khoa hoc xa hoi” (QD so
93/CP ngay 08/5/1975).
Gan mot nam sau, Chu nhiem Uy ban Khoa hoc xa hoi
Viet Nam tai Quyet dinh so 54/K H X H -Q D ngay 24/3/1976 ve
to chtic he thong thong tin tai Uy ban, quy dinh:
“Vien Thong tin Khoa hoc xa hoi la cd quan khoa hoc phu
trach cong tac thit vien, tit lieu va thong tin cua Uy ban Khoa
hoc xa h o i'. Vien co nhiem vu:
1. Bo sung va thong nhat quan ly von sach bao tu lieu
trong pham vi Uy ban.
2 . Bo sung va hoan thien he thong phieu tra ciiu sach bao
tu lieu trong thu vien cua Uy ban.
3.

Dich va quan ly viec dich tai lieu khoa hoc tu! tieng
nUdc ngoai ra tieng Viet trong pham vi Uy ban, phoi
hop vdi cac co quan khac trong viec to chtic dich va sU
dung tai lieu dich.

4.

To chtic viec cho mUOn sach bao tu lieu.

5.

Thong bao kip thdi va chinh xac nhutng thanh tUu mdi,

nhufng van de mdi cua cac nganh khoa hoc xa hoi trong
va ngoai nUdc cho can bo va cO quan cd trach nhiem ve
khoa hoc xa hoi, trUdc mat nham vao nhiing van de cd
lien quan trUc tiep den cach m ang xa hoi chu nghia va
xay diing xa hoi xa hoi chu nghia d nUdc ta.

6 . Cung vdi thu trudng cac Vien va Ban nghien ciiu khoa
hoc xay dung he thong thu' vien, tu lieu va thong tin
khoa hoc xa hoi trong toan Uy ban, chi dao ve nghiep
vu doi vdi he thong do.


3 0 na m x a y dilng va p h a t trien

7.

15

Nghien ctiu thong tin hoc, thu vien hoc va thif muc hoc
nham cai tien va hoan thien khong ngiing cac cong tac
do.

8 . Dao tao, boi dudng can bo thong tin tu lieu, thu vien
trong toan Uy ban.
9.

X ay dung cO sd vat chat - ky thuat cho cong tac thong
tin tu lieu, thu vien trong toan Uy ban.

10. Thuc hien viec hop tac quoc te ve thong tin va thu

vien khoa hoc xa hoi trong pham vi nhiing hiep dinh
ma Uy ban Khoa hoc xa hoi da ky ket. (Dieu 1, Quyet
dinh sd" 54/K H X H - QD).
Trai qua 30 nam, nhiing tu' tudng chien lUOc ban dau ve
Vien da tiing budc dUOc thuc hien va cu the hoa cho phu hop
vdi sU phat trien cua Vien va cua dat nUdc. Thang 4 nam
2005, theo Quyet dinh sd" 352/2005/QD-KH XH ngay 25 thang
4 nam 2005 cua Chu tich Vien Khoa hoc xa hoi Viet Nam,
chulc nang cua V ien mot lan nOa diiOc khang dinh la:
1. Thong tin khoa hoc cho cac cap lanh dao Dang va Nha
nUdc, cac cO quan hoach dinh chinh sach, cac to° chiic
nghien cdu va dao tao, cac doanh nghiep... ve nhiing
van de cO ban va xu hudng phat trien cua the" gidi, khu
viic va Viet Nam, ve khoa hoc xa hoi the" gidi va Viet
Nam.
2. Bao ton, khai thac va phat huy di san truyen thong Thu!
vien K hoa hoc xa hoi. Xay dung va phat trien Thu vien
la Thit vien Quoc gia ve K hoa hoc xa hoi.
3 . Chu tri, dieu phoi va ho trO cac hoat dong nghiep vu
thuoc linh viJc thong tin va thii vien trong toan Vien
Khoa hoc xa hoi Viet Nam.


Vien T h on g tin K h oa hoc xa hoi

16

4. Dao tao, xay dung va phat trien nguon nhan ldc thong
tin va thu! vien khoa hoc xa hoi.
Vdi tu cach la mot cO quan thong tin chuyen nganh ve

khoa hoc xa hoi, Vien T hong tin Khoa hoc xa hoi da giai
quyet nhieu moi quan he: giufa thong tin phuc vu lanh dao
vdi thong tin phuc vu nghien ctiu khoa hoc, giiia thong tin
khoa hoc cO ban va thong tin mui nhon mang tinh thdi sU,
giijfa thdng tin hoi co" va thong tin hien dai, giUa thong tin
nguon tai lieu trong nUdc va thong tin nguon tai lieu nUdc
ngoai, giiia ty le nguon tai lieu nhap vao Vien va ty le xU ly
tai lieu cap hai va nhieu moi quan he khac...
Nam 1978 Uy ban Khoa hoc xa hoi Viet Nam da cd van
ban chi dao cong tac thdng tin khoa hoc xa hoi, neu rd: thdng
tin khoa hoc xa hoi phai cd day du tinh Dang, phai cd phUOng
hudng chinh tri - tu tudng rd rang, dung dan. Theo tinh than
chi dao nay, Vien Thdng tin Khoa hoc xa hoi trong suot
nhufng nam thang hoat dong va phuc vu cua minh luon coi
trong viec thdng tin khoa hoc xa hoi va nhan van theo hiidng
tang cudng va tap trung thdng tin ve “bon cai mdi” : luan
diem mdi, thanh tUu mdi, phUOng hudng mdi va phufOng phap
mdi cua cac nganh khoa hoc xa hoi va nhan van.
II. NHLfNG T H A N H TUtJ N G H I E N CUtJ - T H O N G T IN
•

G IA I D O A N 1 9 7 5 -1 9 8 5

1.

X ay diing va khai thac nguon liCc thong tin
Mot trong nhiing nhiem vu hang dau cua bat ky mot CO

quan thdng tin nao la xay dung nguon tai lieu khoa hoc, bao
gom ca viec vUOn tdi, bao quat, truy cap kip thdi nhieu nguon

tin knac, to chiic khai thac va thuc hien cac dich vu thdng tin
- thu vien.


17

3 0 nam x a y diing va p h a t trien

T ron g giai doan dau thanh lap, viec trao doi diidc thUc
hien chu yeu vdi cac co quan thong tin thu vien cua cac nifdc
xa hoi chu nghia ngay do, dac biet la Lien Xo. Do vay, von tai
lieu sach bao khoa hoc tieng Nga chiem mot ty le kha cao
trong nguon tai lieu bo sung (tinh den het thang 4/2004, kho
sach tieng Nga van la kho co so lifOng dau sach ldn vdi noi
dung phong phu va kha cap nhat).
Do nhieu nguyen nhan khac nhau, nguon sach bao tu lieu
khoa hoc xa hoi nUdc ngoai nhap vao Vien trong nhieu nam
con thieu lien tuc, chiia thuc sU co he thong, va thieu hut
nghiem trong cac tai lieu co gia tri cua cac nUdc phUOng Tay.
Tinh trang nay da dUOc chu y va khac phuc mot phan trong
nhiing nam gan day.
2.

X a y dying cac he thong tra citu thong tin - thit vien
TrUdc nam 1973 T h u vien Khoa hoc xa hoi sd dung khung

phan loai thap tien rut gon cd bo sung, gom 17 ldp do ThU
vien quoc gia Viet Nam bien soan dudi sii giup dd cua cac
chuyen gia Lien Xo. Den nam 1973, Thu vien da nghien ctiu
de ap dung kh un g phan loai thu muc - thu vien (BBK) cua

Lien Xo. T hu vien da to’ chtic dich, bien tap va bien soan lai
cac chiiOng, muc cho phu hop vdi tinh hinh va dieu kien phat
trien cu the cua cac nganh khoa hoc xa hoi nUdc ta. Nam
1978, da hoan thanh ve cO ban viec bien soan lai ap dung
ngay tai thu vien cua Vien khung phan loai BBK. Viec phan
loai tai lieu theo B B K la mot budc tien het sdc quan trong
trong viec xay dUng lai he thong tra cdu theo mon loai khoa
hoc.
Tii nam 1976, V ien da bat dau nghien ctiu va du'a vao ap
dung mo ta thu' m uc theo quy tac ISBD (M) va ISBD (S) cua
Lien doan quoc te cac hiep hoi va to chtic thii vien (IFLA).
ISBD ddi hoi m ot sti liirh - ho at nh-a V d i-n h d u ’a ra mau mo ta

|

•
-

-------- | a

HOC THAI NGUYEN
r t

i

w

A
f f

t

r

■> r


Vien T hong tin K h oa hoc xa hoi

18

day du toi da nhiing dong thdi cung du kien kha nang bo qua
mot so" chi tiet khong phai la cO ban trong cac bang muc luc,
bang tra thu muc va bang het ke sach bao.
Ap dung mo ta thu muc theo ISBD la mot budc di 16n cua
Vien Thong tin Khoa hoc xa hoi trong tien trinh vUOn len
nam bat trinh do quoc te.
3.

Sit hinh thanh cac san ph am va dich vu thong tin
Ngay tu1khi thanh lap, Vien da bat tay ngay vao cong viec

to chiic - xay diing he thong cac an pham thong tin khoa hoc
xa hoi. Den nay, he thong an pham cua Vien da xac lap dUOc
vi tri dac thu rieng tren thi triidng tin trong nUdc, va trd nen
quen thuoc vdi dong dao ngUdi dung tin tu! T rung Udng den
dia phUdng. Nhiing nam thang hoat dong cua Vien cung la
thdi gian Vien do tim, nghien cufu, sang tao va dinh hinh cac
hinh thtic xU ly thong tin lam chu giai, lUdc thuat, dich thuat
va tong thuat. Tren nhiing nen mong do, Vien da xay dung

cac loai hinh an pham thong tin cho nghien ctiu ly luan va
quan ly trien khai nhieu chUdng trinh, ke hoach phat trien
kinh te - xa hoi, van hoa, khoa hoc, giao due... d Trung Udng
va dia phUdng.
An pham thong tin dau tien m ang ten V ien T hong tin
Khoa hoc xa hoi la loai thong tin thu muc “T hong bao sach
mdi” (thang 12/1975). Sau do cac thong tin thu muc duoc
xuat ban hang quy, theo tiing bo mon khoa hoc xa hoi nhu
triet hoc, xa hoi hoc, kinh te hoc, luat hoc, sU hoc, dan toe
hoc, khao co hoc, van hoc, ngon ngii h oc...N goai ra, Vien con
bien soan thong tin thu' muc bai trich cac tap chi trong va
ngoai nu'dc va cho xuat ban thanh nhiing tap rieng. Ly do
chu yeu de thong tin thu muc ra ddi sdm, trUdc het la vi loai
hinh thong tin nay da ke thiia nhung san pham thu muc cua
Thu vien Khoa hoc xa hoi, cung con vi theo quan m em cua


30 nam x a y d u n g va p h a t trien

19

Vien, thong tin thu muc phai di trUdc mot budc chuan bi cho
cac budc xU ly tiep theo.
Tren cO so von tin dUdc to chiic va xay dung trong nhiing
nam 1975-1977, tu nam 1977 - 1978 Vien da xuat ban dinh
ky cac tap san thong tin chuyen nganh khoa hoc xa hoi, bao
gom cac bai dich thuat, lu'Oc thuat cac cong trinh nghien cifu
khoa hoc xa hoi d trong va ngoai nUdc la chu yeu.
M ot loai hinh an pham thong tin khac - do la cac sUu tap
thong tin chuyen de. Cung giong nhu' cac tap san thong tin

chuyen nganh, cac su'u tap thong tin chuyen de gom cac bai
dich thuat, lu'Oc thuat, tong thuat phan tfch khoa hoc nhu'ng
m ang tinh chon loc, dinh hudng r5 ret, thu'Ong la ve nhiing
van de ma dong dao gio'i dung tin nu'dc ta dang quan tam,
hoac ve nhung van de cd tinh tong ket cac linh vUc khac
nhau cua doi song khoa hoc va thuc tien xa hoi.
Nam 1978, Tap san Thong tin Khoa hoc xa hoi du'Oc xuat
ban theo giay phep so" 387/GPXB cua Bo Van hoa. Mot nam
sau, Tap san du'dc cap giay phep chuyen thanh Tap chi
Thdng tin Khoa hoc xa hoi vao nam 1979, la co' quan ngon
luan cua Vien T hon g tin Khoa hoc xa hoi cd nhiem vu
“nghien ctiu ve m at ly luan va ph o bien nhiing thanh ttfu mdi,
luan diem mdi, phifOng hi/dng mdi va phiiOng ph ap mdi cua
cac bo m on khoa hoc xa hoi d Viet N am va tren the gidi" (giay
phep so 378/GPXB). Tap ehi Thong tin Khoa hoc xa hoi da
nhanh chong hoa vao dong sach bao khoa hoc nu'dc nha va
chiem mot vi tri quan trong trong qua trinh cung cap thong
tin khoa hoc cho gidi nghien ciiu khoa hoc xa hoi va cac nha
quan ly cua nu'dc ta.
Trong cac an pham cua Vien Thdng tin Khoa hpc xa hoi,
con phai ke den cac loai tai lieu dich. Day la nhung tai lieu
nu'dc ngoai cd gia tri khoa hoc, cd tinh cap nhat va thdi su.


Vien T h on g tin K h oa hoc xa hoi

20

Ngay tti nhiing nam dau hoat dong, Vien da chu y den loai
hinh dich thuat. Cuon sach dau tien ma Vien da tuyen chon,

to chtic dich va xuat ban (nam 1978): “Cd the nuoi dtiOc 10 ty
ngitcti khong?” cua J.Klatsm ann. Roi sau do, mot so tai lieu
khac dUOc xuat ban phuc vu cho cong tac tu tUOng nhu “Hoi
ky Vitctng M inh" (1979); “Ghi chep ve T rung Q u oc' (1979) va
cuon sach cuoi cung cua giai doan dau la cuon “Cac khoa hoc
xa hoi va thong tin" (1980).
4.

N ghien ctiu ly luan nghiep vu thong tin - thti vien
Thu vien Khoa hoc xa hoi tii trUdc nam 1975 tiing trien

khai cong tac nghien ctiu cac van de co ban cua thuf vien hoc,
thu muc hoc, thu tich hoc, mot so" van de cua thong tin hoc va
dUOc tiep tuc tang cUOng sau ngay thanh lap V ien nham tao
nen tang xay dung cO sO ly luan cho chuyen nganh thong tin
trong linh vUc khoa hoc xa hoi.
Thu' vien da nghien ctiu va dUa vao ap dung cac quy trinh
xU ly ky thuat tai lieu, quy trinh lUa chon va duyet mua sach
bao tu lieu khoa hoc, to chtic kho va cac che do phuc vu ban
doc. Mot van de vo cung quan trong trong giai doan nay la
nghien ctiu nhiing van de ly luan va cau true cua khung
phan loai B B K nham muc tieu dUa khung phan loai B B K cua
Lien Xo ap dung vao cong tac phan loai cac tai lieu cua Thu
vien. Ngoai ra, T hu vien con to chiic nghien ctiu cac loai hinh
thu muc nham muc dich bien soan cac loai thu muc phuc vu

nhu cau tra ctiu tin da dang cua nhieu doi tUOng dung tin
khac nhau.
Nhieu van de ly luan, phUOng phap luan, phUOng phap cua
cac khoa hoc thong tin, thu' vien da duoc trien khai nghien

ctiu. TrUdc het, V ien tap trung nghien ctiu va lam sang to mo
hinh to chtic thong tin khoa hoc xa hoi, trong do co van de
thong nhat thu vien va thong tin. Nhting van de nghien ctiu


30 nam x a y d u n g va p h a t trien

21

tiep theo la xac dinh ro vai tro, vi tri cua thong tin khoa hoc
xa hoi trong hoat dong nghien ctiu khoa hoc xa hoi, giang day
va truyen ba khoa hoc xa hoi, nang cao dan tri va giti gin ban
sac van hoa dan toe.
V ien T hong tin Khoa hoc xa hoi la mot cO quan thong tin
chuyen nganh ve khoa hoc xa hoi, cho nen viec nghien ctiu
nhiing dac thu cua thong tin khoa hoc xa hoi cung diiOc dat
thanh mot nhiem vu het siic quan trong. Khi da xac dinh ro
nhiing dac diem cua thong tin khoa hoc xa hoi, se xac dinh
dUOc cac phUOng phap xii ly thong tin va trien khai cac dich
vu thong tin khoa hoc xa hoi, gop phan phuc vu dung cac nhu
cau thong tin da dang cua nhieu doi tUOng ngu'di dung tin.
M ot van de khong kem phan quan trong khac da difOc
nghien ctiu va diia vao ap dung ngay trong nhiing nam dau
thanh lap V ien la cac qua trinh hoat dong thong tin va moi
lien he giiia chung. V ao thdi diem nay, van de cap bach dat
ra la phai nhanh chong nghien ctiu nham dUa ra dUOc cac
phUOng phap xti ly, phan tich, tong hop thong tin khoa hoc
xa hoi de hudng dan cho doi ngu cong tac vien khoa hoc. Xti
ly, phan tich, tong hop thong tin la mot qua trinh cua hoat
dong thong tin khoa hoc co nhiem vu cO ban la he thong hoa

cac dong tai lieu nhan diiOc va che bien tin tren cO sd phan
tich, tong hop cac tai lieu va khai quat noi dung cua chung
de diia ra nhiing thong tin mdi. Xti ly thong tin bao gom cac
hoat dong nhu' lam chti giai, dinh tti khoa, lam liiOc thuat va
viet tong thuat.
Vien da cho dich va bien soan tai lieu hiidng dan lam chu
giai tai lieu, cung da ap dung vao viec bien soan thif muc co
chu giai, gidi thieu tai lieu tren tap chi va cac an pham thong
tin khac cua Vien. Hinh thtic xti ly thong tin chu yeu cua
Vien la lam liiOc thuat cac tai lieu khoa hoc (chiem khoang