Quản lý hoạt động giáo dục theo tiếp cận “lấy trẻ làm trung tâm” ở trường mầm non Đông Ngạc A, quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2

NGUYỄN THỊ MINH TÂM

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC THEO TIẾP CẬN LẤY TRẺ
LÀM TRUNG TÂM Ở TRƢỜNG MẦM NON ĐÔNG NGẠC A,
QUẬN BẮC TỪ LIÊM, HÀ NỘI.

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

HÀ NỘI, NĂM 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2

NGUYỄN THỊ MINH TÂM

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC THEO TIẾP CẬN LẤY TRẺ
LÀM TRUNG TÂM Ở TRƢỜNG MẦM NON ĐÔNG NGẠC A,
QUẬN BẮC TỪ LIÊM, HÀ NỘI.
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8140114

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Gia Cầu

HÀ NỘI, NĂM 2018

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Công
trình được thực hiện dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Nguyễn Gia Cầu. Các
số liệu, ví dụ và trích dẫn trong luận văn đảm bảo độ tin cậy, chính xác và
trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn, chưa từng được ai công
bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu
của mình.
Hà Nội, ngày 10 tháng 10 năm 2018
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Minh Tâm


LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn, tôi đã nhận được
sự giúp đỡ rất quý báu và nhiệt tình của các Thầy cô giáo, các cán bộ tại Khoa
Giáo dục mầm non, Trường Đại học sư phạm II Hà Nội. Tôi xin được chân
thành cảm ơn các Thầy cô, các cán bộ của Nhà trường đã tạo điều kiện thuận
lợi cho tôi trong suốt quá trình học tập vừa qua.
Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đối với
PGS.TS. Nguyễn Gia Cầu. Thầy đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt
thời gian nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu, tập thể giáo viên, nhân
viên trường mầm non Đông Ngạc A, Quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội nơi đã tạo điều
kiện và giúp đỡ tôi có thời gian nghiên cứu luận văn này.
Cuối cùng tôi xin được cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã luôn
động viên, khích lệ, tạo điều kiện tốt nhất cho tôi có thể yên tâm học tập và
nghiên cứu.
Hà Nội, ngày 10 tháng 10 năm 2018

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Minh Tâm


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU.......................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài .......................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................... 4
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .............................................................. 4
4. Giả thuyết khoa học. ..................................................................................... 5
5. Nhiệm vụ nghiên cứu. .................................................................................. 5
6. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................. 5
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
GIÁO DỤC THEO HƢỚNG TIẾP CẬN LẤY TRẺ LÀM TRUNG TÂM
Ở TRƢỜNG MẦM NON .............................................................................. 7
1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu ..................................................................... 7
1.2. Một số khái niệm cơ bản ..................................................................... 16
1.3. Các yếu tố có tác động đến quản lý hoạt động giáo dục theo cách tiếp
cận lấy trẻ làm trung tâm ............................................................................ 23
Kết luận chương 1 .......................................................................................... 31
CHƢƠNG 2 CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VIỆC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
GIÁO DỤC THEO TIẾP CẬN LẤY TRẺ LÀM TRUNG TÂM Ở
TRƢỜNG MẦM NON ĐÔNG NGẠC A, QUẬN BẮC TỪ LIÊM, HÀ
NỘI................................................................................................................. 32
2.1. Điều kiện về tự nhiên, xã hội, con người ở trường mầm non Đông
Ngạc A, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội. ......................................................... 32
2.1.1. Thuận lợi: ..................................................................................... 35
2.2.2 Khó khăn. ..................................................................................... 36
2.2. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục theo hướng tiếp cận lấy trẻ làm

trung tâm ở trường Mầm non Đông Ngạc A. ............................................. 41
2.2.1. Công tác quản lý ........................................................................... 41


2.2.2. Vai trò của giáo viên..................................................................... 47
2.2.3. Công tác phối hợp phụ huynh....................................................... 53
2.3. Một số thành tựu và hạn chế ................................................................ 56
2.3.1 Thành tựu ....................................................................................... 56
3.1.2. Hạn chế ......................................................................................... 65
Kết luận chương 2 .......................................................................................... 70
CHƢƠNG 3 MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO QUẢN LÝ CHẤT
LƢỢNG HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC THEO TIẾP CẬN LẤY TRẺ LÀM
TRUNG TÂM Ở TRƢỜNG MẦM NON ĐÔNG NGẠC A, QUẬN BẮC
TỪ LIÊM, HÀ NỘI ...................................................................................... 71
3.1. Một số nguyên tắc đề xuất biện pháp ................................................. 71
3.1.1. Nguyên tắc mục tiêu (Đảm bảo tính mục tiêu) ....................... 71
3.1.2. Nguyên tắc toàn diện (Đảm bảo tính toàn diện) ........................... 71
3.1.3. Nguyên tắc hiệu quả ..................................................................... 71
3.1.4. Nguyên tắc khả thi ........................................................................ 72
3.2. Một số biện pháp ................................................................................. 72
3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao chất lượng đội ngũ Giáo viên trong công
tác giáo dục theo tiếp cận lấy trẻ làm trung tâm: .................................... 73
3.2.2. Biện pháp 2: Nâng cao hiệu quả, vai trò của người quản lý:........ 76
3.2.3. Biện pháp 3: Phối hợp chặt chẽ cùng với gia đình trẻ .................. 79
3.2.4. Biện pháp 4: Về cơ sở vật chất, thu hút tài chính: ....................... 81
3.2.5: Biện pháp 5: Tăng cường công tác truyền thông.......................... 82
3.2.6: Biện pháp 6: Công tác đánh giá sự phát triển của trẻ. .................. 83
3.3. Khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ............. 84
3.3.1. Phương pháp khảo nghiệm ........................................................... 84
3.3.1.1. Mục đích khảo nghiệm ............................................................. 84

3.3.1.2. Đối tượng khảo nghiệm ............................................................. 84


3.3.1.3. Quy trình khảo nghiệm .............................................................. 85
3.3.2. Kết quả khảo nghiệm .................................................................... 85
Vai trò của Giáo viên trong công tác giáo dục theo tiếp cận lấy trẻ làm trung
tâm: ................................................................................................................. 85
Vai trò của Giáo viên trong công tác giáo dục theo tiếp cận lấy trẻ làm trung
tâm .................................................................................................................. 86
Kết luận Chương 3.......................................................................................... 89
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ SƢ PHẠM .................................................. 90
1. Kết luận .................................................................................................. 90
2. Kiến nghị ................................................................................................ 92


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1: Số lượng trẻ mẫu giáo trong trường mầm non Đông Ngạc A trong
năm học 2016-2017; năm học 2017-2018. ................................... 33
Bảng 2.2: Số lượng, trình độ cán bộ, giáo viên, nhân viên trường mầm non
Đông Ngạc A. ............................................................................... 34
Bảng 2.3: Độ tuổi giáo viên mầm non trường Đông Ngạc A ......................... 37
Bảng 2.4: Tuổi nghề của giáo viên mầm non trường Đông Ngạc A .............. 39
Bảng 2.5 Bảng chi kinh phí cho hoạt động tập huấn, hội thảo ....................... 46
Bảng 2.6: Bảng khảo sát sự hứng thú trẻ khi tham gia trò chơi ở lớp mẫu giáo
4-5 tuổi .......................................................................................... 50
Bảng 3.1: Lịch thực hiện không gian sáng tạo ngoài trời ............................... 63
Bảng 3.2. Khảo sát về mặt khó khăn của giáo viên khi thiết kế một trò chơi
mới cho trẻ. ................................................................................... 66
Bảng 3.3. Kết quả khảo nghiệm về tính cần thiết của các biện pháp đề xuất ...... 85
Bảng 3.4. Kết quả khảo nghiệm về tính khả thi của các biện pháp ................ 86

Bảng 3.5: Tương quan giữa mức độ tính cần thiết và tính khả thi của các biện
pháp ............................................................................................... 87


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục mầm non là một bộ phận của hệ thống giáo dục quốc dân,
giáo dục mầm non thực hiện việc nuôi dưỡng chăm sóc và giáo dục trẻ em từ
3 tháng đến 6 tuổi. Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ em phát triển
về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu của nhân
cách, chuẩn bị cho trẻ vào lớp một. Do đó, phát triển vững chắc giáo dục mầm
non là tạo nền tảng cho phát triển giáo dục phổ thông, tạo khởi đầu cho phát
triển toàn diện của trẻ, đặt nền tảng cho các cấp học tiếp theo và cho việc học
tập suốt đời, phát triển nguồn lực con người cho tương lai.
Như chúng ta đã biết, theo kết quả điều tra EDI (chỉ số phát triển giáo
dục cho mọi người) ở Việt Nam, 50,68% trẻ 5-6 tuổi bị thiếu hụt và có nguy
cơ thiếu hụt ở ít nhất một lĩnh vực (kỹ năng giao tiếp và hiểu biết chung hoặc
trong lĩnh vực phát triển tình cảm; trong lĩnh vực phát triển xã hội; trong lĩnh
vực phát triển thể chất và tâm lý; trong lĩnh vực phát triển ngôn ngữ). Đây là
một cảnh báo với Giáo dục mầm non Việt Nam. Để thực sự nâng cao chất
lượng giáo dục cấp học này, đã đến lúc cần phải có sự thay đổi, phải có sự
nhất quán trong nhận thức và trong hành động xuyên suốt từ Trung ương đến
địa phương. Thực hiện Chương trình giáo dục mầm non trên quan điểm “giáo
dục lấy trẻ làm trung tâm” là bước đi cơ bản để thực hiện việc nâng cao chất
lượng chăm sóc giáo dục trẻ ở các cơ sở mầm non hiện nay.
Làm thế nào để phát triển chương trình giáo dục mầm non theo quan
điểm tiếp cận giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là một nhiệm vụ hết sức quan
trọng. Thực hiện, kế hoạch số 56/KH-BGDĐT ngày 25 tháng 01 năm 2017

của Bộ Giáo dục và Đào tạo, ban hành kế hoạch thực hiện chuyên đề “Xây
dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” giai đoạn 2016 - 2020; Công
văn số 4099/SGD&ĐT- GDMN ngày 21 tháng 11 năm 2017 của Sở Giáo dục


2

và Đào tạo Hà Nội về việc hướng dẫn Hội thi “Xây dựng môi trường giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm trong các cơ sở giáo dục mầm non”; Công văn số
1043/GD&ĐT-MN của Phòng Giáo dục và Đào tạo quận Băc Từ Liêm về
việc hướng dẫn Hội thi “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
trong các cơ sở giáo dục mầm non”; Tổ chức cuộc thi “Xây dựng môi trường
giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong các cơ sở giáo dục mầm non” cấp tỉnh,
thành phố và cấp Quốc gia; Dựa trên sơ kết, báo cáo rút kinh nghiệm 2 năm
học triển khai thực hiện chuyên đề cùng thời điểm báo cáo tổng kết năm học
và tiếp tục thực hiện Hướng dẫn nhiệm vụ năm học 2016-2017, kế thừa kết
quả, thành tích đạt được của năm học 2016-2017, giáo dục mầm non
(GDMN) Hà Nội tập trung đồng bộ xây dựng “Trường mầm non lấy trẻ làm
trung tâm” giai đoạn 2017- 2020...
Thông qua văn bản chỉ đạo, hướng dẫn trên thì các mục tiêu cụ thể đến
năm 2020 đối với công tác GDMN lấy trẻ làm trung tâm chú trọng: Bảo đảm
tất cả trẻ đều được tạo cơ hội học tập qua chơi và bằng nhiều cách khác nhau
phù hợp với nhu cầu, hứng thú và khả năng của bản thân trẻ; Môi trường giáo
dục trong các cơ sở giáo dục mầm non (sau đây gọi chung là trường mầm
non) mang tính “mở”, kích thích sự tập trung chú ý, tư duy và cảm xúc tích
cực của trẻ, thúc đẩy trẻ tham gia hiệu quả vào các hoạt động chơi và trải
nghiệm đa dạng; Cán bộ quản lý (CBQL), giáo viên mầm non (GVMN) được
nâng cao nhận thức và năng lực về quản lý, tổ chức chăm sóc, giáo dục trẻ,
thực hiện Chương trình Giáo dục mầm non theo quan điểm giáo dục lấy trẻ
làm trung tâm (LTLTT) phù hợp điều kiện cụ thể của trường, lớp, địa

phương; Huy động sự tham gia của nhà trường, gia đình và xã hội, tạo sự
thống nhất cùng quan tâm xây dựng trường mầm non LTLTT.
Quán triệt quan điểm chỉ đạo đó từ năm học 2016-2017: Đội ngũ cán bộ
quản lý cùng toàn thể cán bộ giáo viên và nhân viên trường mầm non Đông


3

Ngạc A, phường Đông Ngạc, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội không ngừng nâng
cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ bằng việc: Chú trọng đến việc tạo cảnh
quan và xây dựng môi trường giáo dục vừa đảm bảo tính thẩm mỹ gần gũi,
thân thiện, với các bé, tạo ra cơ hội tốt nhất cho trẻ được hoạt động trải
nghiệm, chủ động và sáng tạo. Cán bộ quản lý cùng với đội ngũ giáo viên giỏi
chuyên môn, có kinh nghiệm, triển khai và xây dựng nhấn mạnh về môi
trường vật chất cho trẻ hoạt động trong lớp học. Do đó, phòng học đảm bảo
qui định, có sắp xếp không gian hợp lý. Trang trí trong lớp thẩm mỹ, thân
thiện, phù hợp lứa tuổi. Đồ dùng đồ chơi, nguyên vật liệu cho trẻ hoạt động
đa dạng và sáng tạo. Các thầy cô nỗ lực tạo không khí giao tiếp tích cực, kích
thích hứng thú hoạt động của trẻ. Các bé luôn được tôn trọng, khuyến khích
và hỗ trợ phát triển. Với cố gắng, nỗ lực của thày và trò, hứng thú, nhu cầu,
khả năng, thế mạnh của mỗi trẻ đều được hiểu, đánh giá đúng hơn và được
tôn trọng. Mỗi trẻ đều có các cơ hội để học bằng nhiều cách khác nhau kể cả
thông qua vui chơi… Góp phần triển khai sâu rộng các phong trào thi đua
trong trường học, khuyến khích, động viên, tạo cơ hội và rèn luyện giáo viên,
cán bộ quản lí tự học và sáng tạo. Trường mầm non Đông Ngạc A còn tổ chức
Hội thi giáo viên dạy giỏi, khuyến khích sáng kiến đổi mới. Qua đó, nhà
trường phát hiện, tuyên dương giáo viên giỏi, bé tích cực,... để vinh danh và
nhân rộng điển hình tiên tiến, nhằm tạo động lực phát triển sự nghiệp giáo dục
của Ngành và của GDMN. Dựa trên điều kiện thực tế, cán bộ quản lý có căn
cứ để đánh giá thực trạng đội ngũ, xây dựng kế hoạch đào tạo để nâng cao

trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo
dục.
Tuy nhiên quản lý hoạt động giáo dục theo tiếp cận “lấy trẻ làm trung
tâm” sau những năm thực hiện ở trường MN Đông Ngạc A muốn hiệu quả
còn phải tiếp tục xây dựng và phát triển hơn nữa. Quá trình này đòi hỏi từng


4

bước thận trọng vì không phải trẻ nào sinh ra cũng có môi trường sống tốt?
Có thể chất giống nhau?; Có nhiều nét văn hóa tương đồng…? Vậy phải làm
thế nào để tiếp tục trong tương lai, giáo dục mầm non ở Nhà trường phát triển,
đạt mục tiêu quản lý hoạt động giáo dục theo hướng lấy trẻ làm trung tâm
được thành công. Với trách nhiệm của một người cán bộ quản lý làm trong
ngành giáo dục, từ thực tiễn trong quá trình công tác, tôi luôn trăn trở, tìm tòi
để tìm ra giải pháp giúp cho hoạt động quản lý giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
ở Nhà trường tốt hơn.
Bên cạnh đó, cho đến nay các công trình nghiên cứu bàn về vấn đề
nâng cao chất lượng quản lý hoạt động giáo dục theo tiếp cận lấy trẻ làm
trung tâm trên địa bàn quận nói riêng, thành phố Hà Nội nói chung còn khiêm
tốn. Nên đó là những lý do để tôi quyết định tìm hiểu: "Quản lý hoạt động
giáo dục theo tiếp cận “lấy trẻ làm trung tâm” ở trường mầm non Đông
Ngạc A, quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội", làm đề tài nghiên cứu luận
văn thạc sỹ chuyên ngành Quản lý giáo dục.
2. Mục đích nghiên cứu
Nhằm giúp cho quản lý hoạt động giáo dục trong trường Mầm non
Đông Ngạc A được tốt hơn. Cụ thể:
Đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên Nhà trường phát huy hết vai trò
của mình trong thực tế.
Qua hoạt động học tập, vui chơi, trẻ được hoạt động tích cực, sáng tạo,

hứng thú, phát huy thế mạnh của bản thân. Qua đó trẻ phát triển toàn diện trí
tuệ, thẩm mĩ, nhân cách.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và toàn bộ trẻ trong
trường mầm non Đông Ngạc A, Hà Nội.


5

3.2. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu biện pháp để nâng cao vai trò người quản lý; giúp hoạt
động của cô và trò trong dạy, học và chơi của trẻ hiệu quả, tại trường Mầm
non Đông Ngạc A, trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội.
4. Giả thuyết khoa học.
Nêu đề xuất và thực hiện những biện pháp hợp lý, khả thi thì sẽ nâng
cao được quản lý hoạt động giáo dục theo tiếp cận lấy trẻ trung tâm ở trường
mầm non Đông Ngạc A, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu.
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của đề tài.
5.2. Đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý; hoạt động
giảng dạy giáo viên, sự phát triển của trẻ về cả thể lực và trí lực; thực trạng
quản lý hoạt động giáo dục theo tiếp cận lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm
non Đông Ngạc A, quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội đã áp dụng.
5.3. Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao quản lý hoạt động giáo
dục theo tiếp cận lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non Đông Ngạc A,
quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
6.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận
Khái quát, hệ thống những tài liệu liên quan đến vấn đề nghiên cứu

để xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài.
6.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Điều tra, quan sát, phỏng vấn, trao đổi, khái quát thực tiễn, lấy ý kiến
chuyên gia và các nhà quản lý, tổng kết kinh nghiệm để xây dựng cơ sở thực
tiễn cho đề tài.
6.3. Nhóm các phương pháp bổ trợ - phương pháp thống kê toán
học: Để xử lý các số liệu thực trạng.


6

7. Cấu trúc đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, luận văn gồm có 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận của việc quản lý hoạt động giáo dục theo
hướng tiếp cận lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non.
Chương 2: Cơ sở thực tiễn của việc quản lý hoạt động giáo dục theo
tiếp cận lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non Đông Ngạc A, quận Bắc Từ
Liêm, Hà Nội
Chương 3: Một số biện pháp nâng cao quản lý chất lượng hoạt động
giáo dục theo hướng lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non Đông Ngac A,
quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội.


7

CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
THEO HƢỚNG TIẾP CẬN LẤY TRẺ LÀM TRUNG TÂM Ở
TRƢỜNG MẦM NON
1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu

Ở Việt Nam từ những năm 90 của thể kỷ XX, đã có nhiều công trình của
nhiều tác giả bàn về lý luận giáo dục mầm non, nâng cao đội ngũ cán bộ và
các hoạt động dạy và học của giáo dục mầm non. Số lượng lớn công trình
khác nghiên cứu về hoạt động giáo dục trẻ mầm non thông qua hoạt động tạo
hình, múa và vẽ. Đặc biệt từ năm 2000 trở về đây, có thêm hoạt động giáo
dục trẻ theo hướng tiếp cận lấy trẻ làm trung tâm. Có thể chia các công trình
nghiên cứu về giáo dục mầm non theo các mảng sau:
Về lý luận nghiên cứu vấn đề quản lý, giáo dục mầm non: Nguyễn Ngọc
Quang, Hà Sĩ Hồ và các bài giảng về quản lý giáo dục (Trường cán bộ quản
lý giáo dục Trung ương I) [47] ... Có nhiều công trình nghiên cứu có giá trị
như: “Quản lý giáo dục và quản lý nhà trường” của Thái Văn Thành, Nhà
xuất bản Đại học Huế, năm 2007) [51] ; … Nguyễn Ánh Tuyết – Lê Thị Kim
Anh – Đinh Văn Vang (2013), Phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục
mầm non, Nhà xuất bản Đại Học Sư Phạm [67]; Hoàng Đức Minh – Nguyễn
Thị Mỹ Trinh (2016), Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cán bộ quản lí và giáo
viên mầm non năm học 2016-2017, Nhà xuất bản Giáo Dục Việt Nam [38];
Phạm Thị Châu – Trần Thị Sinh (2006), Một số vấn đề quản lý giáo dục mầm
non, Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội [13]; …Tất cả công trình này
đều có chung một đặc điểm đưa ra khái niệm Lý luận chung về Giáo dục mầm
non là gì?; Đặc điểm, vai trò của ngành giáo dục mầm non trong hệ thống
giáo dục quốc dân; Nêu lên mối quan hệ giữa người giáo viên với học sinh;
Những phương pháp được đề ra nhằm tìm ra hướng đi mới, phát triển hoàn


8

thiện hơn cho giáo dục mầm non trong tương lai…Những khái niệm căn bản,
giúp các nhà nghiên cứu, đối tượng quan tâm hiểu được bản chất thực sự
GDMN là gì?, vì sao cần phải luôn đổi mới, hiểu được chỗ đứng giáo dục
mầm non ở đâu?

Nhóm công trình nghiên cứu về giáo dục mầm non ở các vùng miền và
địa phương trên cả nước: Một số đề tài nghiên cứu chuyên sâu tuỳ theo đặc
điểm từng vùng, miền chủ yếu liên quan nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ
quản lý, trở thành mối quan tâm chung của toàn xã hội, của các nhà nghiên
cứu giáo dục và các cơ sở giáo dục. Ví dụ: Phạm Nguyễn Trâm Anh "Thực
trạng phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường mầm non công lập tại quận
10 Thành Phố Hồ Chí Minh [1]; Nguyễn Thị Nhung và Nguyễn Thị Nhị:
“Nghiên cứu xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý của tỉnh Bình Phước của 2 cấp
học mầm non và Tiểu học” [44] … Nhóm các Luận văn của Nguyễn Thị
Minh Nguyệt với đề tài “Các biện pháp tăng cường quản lý hoạt động chăm
sóc - giáo dục trẻ của quản lý các trường mầm non Quận 3 - Thành phố Hồ
Chí Minh” [45]; Luận văn của tác giả Nguyễn Bá Hòa với đề tài “Quy hoạch
phát triển giáo dục mầm non các huyện miền núi tỉnh Quảng Nam đến năm
2015” [28]; Luận văn Phạm Thị Hoa với đề tài “Một số biện pháp can thiệp
sớm tình trạng suy dinh dưỡng cho trẻ từ 18 đến 36 tháng ở trường mầm non;
Phạm Thị Trâm – “Những biện pháp phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường
nhằm nâng cao chất lượng cơ sở giáo dục trẻ trong trường mầm non” [29],
luận văn. Bên cạnh đó còn có các nghiên cứu; Trần Thị Hồng Thắm (2014),
“Nhận thức của giáo viên mầm non về cách tiếp cận tích hợp trong giáo dục
mầm non” [64]… Về cơ bản, các công trình trên đề cập đến công tác chỉ đạo,
biện pháp quản lý hoạt động giáo dục các trường mầm non. Thông qua biện
pháp, thấy được những đóng góp nhất định đối với sự phát triển của giáo dục
mầm non, về chăm sóc trẻ, về công tác chuyên môn... Những nghiên cứu này


9

có ý nghĩa lý luận quý báu, giúp cho nhà quản lý, giáo viên mầm non, nhà
nghiên cứu, hoạch định chính sách nhìn nhận đúng thực tiễn, tiếp tục phát huy
thành tựu và khắc phục được hạn chế, phát huy tối đa nội lực giữa thầy và trò.

Hỗ trợ và chỉ đạo từ nhà quản lý kịp thời, đã làm cho hoạt động giảng dạy
trong các trường hiệu quả hơn. Qua công trình, giúp các nhà nghiên cứu có
một cái nhìn tổng quan, bao quát, trên cơ sở đó kế thừa, phát huy tinh thần
sáng tạo, ứng dụng trong thực tiễn của hoạt động giảng dạy trong các trường
học MN trên cả nước.
Phần lớn các tác giả tập trung nghiên cứu số lượng, chất lượng, cơ cấu,
phẩm chất, năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý? Vai trò của họ… từ đó đưa
ra những biện pháp và xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý ở giáo dục mầm non
hiệu quả….Nhìn chung, từ những văn bản chỉ đạo của các cấp, các ngành mà
mỗi tác giả khi nghiên cứu đều chỉ ra thực trạng và nhiều biện pháp khác nhau
trong công tác nâng cao chất lượng giảng dạy trong hoạt động quản lý giáo
dục ở trường mầm non trong thực tế của từng vùng miền.
Đề tài nghiên cứu về hoạt động giảng dạy liên quan môn học gắn với
giáo dục mầm non: Một số đề tài khác nghiên cứu chủ yếu về phương pháp
giảng dạy, hoặc về một môn học cụ thể, chi tiết. “Kịch bản lễ hội ở trường
Mầm non” của tác giả Hoàng Văn Yến (1981) và cuốn: “Dạy múa ở trường
mẫu giáo” thuộc Nhà xuất bản Giáo dục – 1984 [72]. Hay cuốn: “Múa và
phương pháp dạy trẻ vận động theo âm nhạc” của Trần Minh Trí - Nhà xuất
bản Giáo dục -1999 [63]; Luận văn của Nguyễn Thị Kim Ngân với Phương
pháp dàn dựng chương trình ca múa nhạc mầm non cho trẻ; của Trần Văn
Bách (2016), “Hoạt động dạy vẽ cho trẻ trong trường mầm non”, Tạp chí
Giáo dục Mầm non (1), tr.30-32 [11]… Những nghiên cứu trên đã cho thấy
vai trò to lớn của chương trình giảng dạy mầm non gắn với môn học cụ thể:
Ca múa nhạc, vẽ trong đời sống xã hội nói chung và trong công tác giáo dục


10

trẻ phát triển toàn diện nói riêng. Vì vậy mà càng cần phải có công trình
nghiên cứu chi tiết, nêu bật ưu nhược điểm của môn học cho trẻ cụ thể và phù

hợp hơn với sự phát triển của giai đoạn hiện tại. Cần xây dựng giáo trình môn
vẽ cho trẻ, để phù hợp với lứa tuổi. Chương trình ca múa nhạc vui tươi, sinh
động, lôi cuốn trẻ tham gia nhiệt tình. Có như vậy các giáo viên và các cán bộ
phụ trách phong trào văn thể mĩ của trường Mầm non cũng vận dụng một
cách linh hoạt vào điều kiện cụ thể của trường học mà tổ chức cho trẻ những
chương trình ca múa nhạc thật hấp dẫn, phát huy tính sáng tạo trong môn mỹ
thuật, đạt hiệu quả giáo dục cao;
Tiếp nối là công trình nghiên cứu mang tính đặc thù có liên quan đến
hoạt động học và chơi của trẻ: Lê Đình Bình (2013), Tạo hình và phương
pháp hướng dẫn hoạt động tạo hình cho trẻ em, Nhà xuất bản Đại Học Sư
Phạm [12]; Lê Thị Đức - Nguyễn Thanh Thủy - Phùng Thị Tường (2011),
Các hoạt động tạo hình của trẻ mầm non [16], Nhà xuất bản Giáo Dục Việt
Nam, Đặng Hồng Nhật (2001), Tạo Hình và phương pháp hướng dẫn hoạt
động tạo hình cho trẻ em làm đồ chơi, NXB Đại Học Quốc Gia Hà Nội [42];
Lê Thanh Thủy (2015), Phương pháp tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ mầm
non, NXB Đại Học Sư Phạm [71]; Luận văn Nguyễn Thị Mùi (2016), Biện
pháp quản lý hoạt động tạo hình cho trẻ mầm non trong trường mầm non Ánh
Sao, quận Long Biên, Hà Nội [61]...Trong các trường mầm non, hoạt động
tạo hình có một vị trí rất quan trọng đối với việc giáo dục phát triển nhân cách
toàn diện cho trẻ. Hoạt động tạo hình là một trong những hoạt động hấp dẫn
nhất đối với trẻ mẫu giáo, giúp trẻ tìm hiểu, khám phá và thể hiện một cách
sinh động những gì trẻ nhìn thấy trong thế giới xung quanh, những gì làm trẻ
rung động mạnh mẽ và tạo nên những rung động xúc cảm, tình cảm tích cực.
Đây là điều kiện để đảm bảo sự tác động đồng bộ lên mọi mặt phát triển của


11

trẻ em về đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ, thể chất và hình thành các phẩm chất kĩ
năng ban đầu của con người với tư cách là một thành viên sáng tạo.

Nhóm bài báo, nghiên cứu, hội thảo về giáo dục mầm non lấy trẻ làm
trung tâm: Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt, chúng khác nhau về thể chất
và tâm lý. Do đó, mỗi trẻ em có hứng thú, cách học và tốc độ học tập khác
nhau và chúng đều có thể thành công. Trẻ học bằng chơi tốt nhất khi có người
lớn hỗ trợ và mở rộng những gì chúng đang hứng thú và đang thực hiện. Vì
vậy, với trẻ mầm non, giờ học được tiến hành dưới sự tổ chức, hướng dẫn sư
phạm của giáo viên nhằm giúp trẻ lĩnh hội các tri thức mới, củng cố, hệ thống
hóa các tri thức đã có, đồng thời hình thành và rèn luyện các kỹ năng nhận
thức, kỹ năng xã hội. Nhận thức được điều đó, trong những năm gần đây
“Dạy học lấy trẻ làm trung tâm” đã được triển khai đồng loạt ở các trường.
Khác với dạy học truyền thống là giáo viên không truyền đạt kiến thức cho trẻ
mà tạo ra các điều kiện, các cơ hội để mọi đứa trẻ được chủ động, sáng tạo,
tích cực hoạt động; tự chiếm lĩnh kiến thức, kinh nghiệm. Vì vậy hàng loạt
những bài nghiên cứu, hội thảo chuyên đề ra đời liên quan đến giáo dục mầm
non theo cách “tiếp cận lấy trẻ làm trung tâm”. Điển hình có Lê Thu Hương
(2012), Hướng dẫn tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục trong các trường
mầm non theo chủ đề theo chương trình giáo dục mầm non mới (chủ biên),
NXBGD Việt Nam, Hà Nội [34]; Hoàng Thị Phương (2012), Giáo trình lí
luận và phương pháp hướng dẫn trẻ làm quen với môi trường xung quanh,
NXB Đại học Sư phạm, Hà Nội [46]; Trần Thị Ngọc Trâm (2014), Hướng
dẫn tổ chức các hoạt động giáo dục trong trường mầm non theo chủ đề, NXB
Giáo dục Việt Nam, Hà Nội [70];… Đây đều là những cuốn sách có nội dung
đề cập rất mới như hoạt động tạo hình, môi trường xung quanh, dạy trẻ học
mà chơi theo chủ đề... Phục vụ mục tiêu cho đào tạo giáo dục mầm non theo
cách tiếp cận lấy trẻ làm trung tâm tại trường MN trên cả nước.


12

Bên cạnh đó, còn có những Hội thảo lớn thu hút đông đảo cán bộ, giáo

viên, người quan tâm tham gia như “Tổ chức giờ học cho trẻ Mầm non theo
hướng tiếp cận giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”; “ Hội thảo của Trường Cao
đẳng Sư phạm Trung ương tổ chức ngày 27 tháng 4 năm 2016; Hội thảo đã
thực sự là một diễn đàn để các nhà nghiên cứu, các cán bộ, giảng viên giảng
dạy Giáo dục Mầm non cùng trao đổi ý kiến, phân tích những vấn đề lý luận
và thực tiễn trong việc tổ chức giờ học cho trẻ mầm non theo hướng tiếp cận
giáo dục “lấy trẻ làm trung tâm”. Với 12/14 tham luận mang giá trị học thuật
cao xoay quanh việc tổ chức giờ học cho trẻ Mầm non theo hướng tiếp cận
giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm” với nội dung: Bàn về giờ học ở trường mầm
non hiện đại và việc đào tạo giáo viên mầm non tại Việt Nam; vận dụng quan
điểm dạy học lấy trẻ làm trung tâm vào việc tổ chức giờ học ở trường mầm
non như khám phá môi trường xung quanh, thể chất, làm quen với toán, làm
quen với tác phẩm văn học, phát triển ngôn ngữ… Hội thảo kết luận: Phát
triển chương trình giáo dục mầm non theo quan điểm tiếp cận giáo dục lấy trẻ
làm trung tâm là một nhiệm vụ hết sức quan trọng. Những vấn đề trao đổi tại
hội thảo cần được vận dụng vào các bài giảng cho sinh viên và đưa vào các tài
liệu tập huấn, bồi dưỡng cho giáo viên tại các cơ sở chăm sóc, giáo dục trẻ
mầm non.... Từ thực tiễn cho thấy, cách tiếp cận tốt nhất để giáo dục trẻ mầm
non đó là lấy trẻ làm trung tâm và ứng dụng các phương pháp dạy học tích
cực để thúc đẩy sự phát triển tính chủ động, khả năng tư duy độc lập và giải
quyết vấn đề cho trẻ.
Dự án SPRR (Dự án tăng cường khả năng sẵn sàng đi học của trẻ
mầm non) của Bộ giáo dục và Đào tạo: “Tiêu chí thực hành áp dụng quan
điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non” tháng 4 năm
2016… Với căn cứ xây dựng bộ tiêu chí gồm 3 nội dung: Quan điểm giáo
dục lấy trẻ làm trung tâm; đặc điểm phát triển tâm - sinh lí của trẻ lứa tuổi


13

mẫu giáo; hoạt động của trẻ lứa tuổi mẫu giáo; chương trình Giáo dục mầm
non. Dự án nói rõ đến 4 mô đun ưu tiên phát triển chuyên môn cho cán bộ
quản lý và 6 mô đun ưu tiên phát triển chuyên môn cho Giáo viên mầm non
của Dự án SRPP. Với mục đích là nâng cao năng lực thực hành áp dụng các
mô đun ưu tiên phát triển chuyên môn cho giáo viên tại trường mầm non để
giúp họ áp dụng những kỹ năng đã học vào thực tế công việc nhằm nâng cao
chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ trong trường mầm non. Cấu trúc của Bộ
tiêu chí thực hành áp dụng quan điểm Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong
trường mầm non bao gồm 6 nội dung, 56 tiêu chí và 145 chỉ số. Bộ tiêu chí
gồm 6 nội dung chính là:
Nội dung 1. Tiêu chí thực hành áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ
làm trung tâm trong xây dựng kế hoạch giáo dục trẻ mầm non (Gồm 13 tiêu
chí và 34 chỉ số)
Nội dung 2. Tiêu chí thực hành áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ
làm trung tâm trong xây dựng và sử dụng môi trường giáo dục tại trường
mầm non (Gồm 7 tiêu chí và 14 chỉ số)
Nội dung 3. Tiêu chí thực hành áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ
làm trung tâm trong tổ chức hoạt động chơi (gồm 6 tiêu chí, 18 chỉ số)
Nội dung 4. Tiêu chí thực hành áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ
làm trung tâm trong tổ chức hoạt động học (gồm 8 tiêu chí, 30 chỉ số)
Nội dung 5. Tiêu chí thực hành áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ
làm trung tâm trong hợp tác với cha mẹ (Gồm 12 tiêu chí và 27 chỉ số)
Nội dung 6. Tiêu chí thực hành áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ
làm trung tâm trong Chăm sóc và giáo dục trẻ Dân tộc hiểu số và trẻ có hoàn
cảnh khó khăn
Đây là dự án đã được nghiệm thu, được Bộ quán triệt chỉ đạo, triển
khai thông qua tập huấn của Vụ và Sở ở các tỉnh. Vì thế, Sở Giáo dục và Đào


14

tạo Hà Nội đã tổ chức kiến tập toàn thành phố vào ngày 08 tháng 11 năm
2016, Giáo viên của 30 quận huyện Hà Nội đã có mặt tại Trường Mầm non
Tràng An – Quận Thanh Xuân tham gia. Nội dung kiến tập áp dụng bộ tiêu
chí thực hành quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm
non. Giáo viên sẽ dự 3 hoạt động: Hoạt động góc, hoạt động tạo hình và hoạt
động giao lưu vận động. Sau đó, các giáo viên được cử về trường- nơi công
tác, triển khai nội dung kiến tập đến các thầy cô trong trường.
Các công trình nghiên cứu, các hội thảo, bài báo, báo cáo đều đề cập
đến: Công tác bồi dưỡng, tập huấn hướng dẫn hỗ trợ nâng cao năng lực thực
hành xây dựng Trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm cụ thể: Xây dựng và sử
dụng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm; xây dựng kế hoạch giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm; tổ chức hoạt động chơi, học; phối hợp với cha mẹ trong
chăm sóc, giáo dục trẻ; chăm sóc trẻ người dân tộc thiểu số, trẻ có hoàn cảnh
khó khăn; tham quan, học tập kinh nghiệm của một số địa phương thực hiện
điểm áp dụng bộ tiêu chí thực hành áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm trong trường mầm non.
Qua các công trình nghiên cứu chúng tôi thấy có một điểm chung nổi bật
đó là:
Thứ nhất, các công trình nghiên cứu về giáo dục mầm non đưa khái niệm
GDMN là gì?; Khẳng định vai trò giáo dục Mầm non trong việc nâng cao chất
lượng chăm sóc giáo dục trẻ… Đây cũng là một trong những tư tưởng mang
tính chiến lược về phát triển giáo dục của Đảng.
Thứ hai, các nghiên cứu cũng đã đưa ra một số biện pháp nâng cao chất
lượng cán bộ quản lý trường học, giáo viên, góp phần làm cho công tác quản
lý, dạy và học trường MN thành công… Tuy nhiên vẫn còn nặng về lý thuyết
và cũng chỉ phù hợp bó hẹp trong địa phương, vùng miền các tác giả - nơi
sinh sống và công tác.

15

Thứ ba, thông qua các hoạt động múa, vẽ, hát giành cho trẻ, các tác giả
làm nổi bật vai trò của hoạt động này trong đời sống, phát triển các kỹ năng,
nhận thức các bé. Các nhà nghiên cứu đều khẳng định: Vui chơi là hoạt động
không thể thiếu được của trẻ ở mọi lứa tuổi đặc biệt ở lứa tuổi mầm non.
Qua vui chơi không những hình thành cho trẻ óc tưởng tượng sáng tạo,
phát triển ngôn ngữ và tăng cường khả năng nhận thức mà còn giúp trẻ thể
hiện năng lực, kỹ năng, tình cảm, nguyện vọng và mối liên hệ với những
người xung quanh.
Phát triển chương trình giáo dục mầm non theo quan điểm tiếp cận giáo
dục “lấy trẻ làm trung tâm” là một nhiệm vụ hết sức quan trọng. Các công
trình nghiên cứu đều nghiên cứu, tổng kết về:
Thứ nhất, vai trò giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, cách tiếp cận, cách học
và cách vui chơi.
Thứ hai, xây dựng tiêu chí cho hoạt động này, dựa trên nhu cầu tâm sinh
lý lứa tuổi; Các hoạt động học và chơi các bé diễn ra như thế nào?
Thứ ba, mục tiêu của việc dạy và học cần đạt được theo hướng tiếp cận
LTLTT.
Thứ tư, vai trò của giáo viên, vai trò người quản lý, mối quan hệ giữa gia
đình, nhà trường và xã hội.
Các công trình nghiên cứu việc “quản lý hoạt động giáo dục theo hướng
tiếp cận lấy trẻ làm trung tâm” ở Hà Nội nói riêng, trên cả nước nói chung còn
ít ỏi, khiêm tốn. Nên việc nghiên cứu đề tài này tại trường mầm non Đông
Ngạc A, quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội, có ý nghĩa lớn cả về mặt lý
luận và thực tiễn trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý, giáo
viên và nâng cao nhận thức, phát triển hết khả năng của trẻ trong độ tuổi mẫu
giáo ở một trường học có bề dày lịch sử nói riêng, trên phạm vi GDMN cả
nước nói chung.

16

1.2. Một số khái niệm cơ bản
- Quản lý là gì
Quản lý là một hoạt động bắt nguồn từ sự phân công. Hợp tác lao động
trong một tổ chức nhất định. Sự phân công, hợp tác lao động đó nhằm đạt
hiệu quả và năng suất lao động cao hơn, do vậy cần có người đứng đầu, chỉ
huy, phối hợp điều hành, kiểm tra, điều chỉnh…Chính vì vậy, người ta quan
niệm quản lý là một thuộc tính lịch sử vì nó phát triển theo sự phát triển của
xã hội loài người, thường xuyên biến đổi, nó là hiện tượng xã hội xuất hiện rất
sớm. Có nhiều quan niệm về quản lý tùy thuộc vào các cách tiếp cận khác
nhau. Chính từ sự đa dạng về cách tiếp cận, dẫn đến sự phong phú về các khái
niệm “Quản lý”. Theo Harold Koontz và cộng sự [35]: “Quản lý là một hoạt
động thiết yếu, nó bảo đảm phối hợp những nỗ lực cá nhân nhằm đạt được các
mục đích của nhóm (tổ chức). Mục tiêu của mọi nhà quản lý là nhằm hình
thành một môi trường, mà trong đó con người có thể đạt được các mục đích
của nhóm với thời gian, tiền bạc, vật chất và sự bất mãn cá nhân ít nhất. [27,
tr.33]. Những tài liệu mới nhất của Trung tâm quản lý chất lượng quốc tế IQC
quan niệm quản lý là: Những hoạt động có phối hợp nhằm định hướng và
kiểm soát quá trình tiến tới mục tiêu. Muốn định hướng và kiểm soát được
quá trình tiến tới mục tiêu thì nhà quản lý phải viết ra những điều sẽ làm; Làm
theo những điều đã viết; Viết lại những điều đã làm. Sau đó đem so sánh và
tìm ra những sai lệch trong quá trình tiến tới mục tiêu, điều chỉnh các sai lệch
nếu có để đạt được mục tiêu. Trong quá trình tồn tại và phát triển của quản lý,
đặc biệt trong quá trình xây dựng lý luận về quản lý, khái niệm quản lý được
nhiều nhà lý luận đưa ra, nó thường phụ thuộc vào lĩnh vực hoạt động, nghiên
cứu của mỗi người. Chẳng hạn: Theo Nguyễn Quốc Chí - Nguyễn Thị Mỹ
Lộc trong cuốn Những cơ sở khoa học về quản lý giáo dục. Trường Cán bộ
quản lý giáo dục, 1997 [14]: “Hoạt động quản lý là tác động có định hướng,

17

có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lý) đến khách thể quản lý (người
bị quản lý) trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được
mục đích của tổ chức”.
Từ những quan niệm trên có thể hiểu: Quản lý là cai quản bộ máy bằng
cách vạch ra mục tiêu cho bộ máy và tìm cách tác động vào bộ máy để bộ
máy đạt tới mục tiêu. Từ đó có thể rút ra một số dấu hiệu bản chất của quản lý
như sau: Quản lý là một loại lao động để điều khiển lao động chung của tổ
chức, nhóm; Quản lý là một hoạt động luôn hướng vào những mục tiêu xác
định; Quản lý là hoạt động nhằm tác động vào con người làm cho con người
tích cực lao động. Hoạt động quản lý bắt nguồn từ sự phân công, hợp tác lao
động. Chính sự phân công hợp tác lao động hợp lý sẽ đem lại hiệu quả nhiều
hơn, năng suất cao hơn. Vì vậy, trong công việc quản lý đòi hỏi phải có sự chỉ
huy phối hợp, điều hành, kiểm tra, điều chỉnh… Đây là hoạt động của người
đứng đầu (Thủ trưởng) nhằm phối hợp những nỗ lực của các thành viên trong
nhóm, trong cộng đồng, trong bộ máy để đạt được mục tiêu đề ra. Từ những
quan niệm về quản lý nêu trên ta có thể hiểu: Quản lý là sự tác động có tổ
chức, có hướng đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý
trên cơ sở biết sử dụng có hiệu quả các tiềm năng. Các cơ hội của bộ máy để
đạt được mục tiêu đặt ra trong điều kiện biến động của môi trường.
Quản lý nhà trường: Trường học là đơn vị cơ sở của ngành giáo dục
đào tạo, quản lý nhà trường là một phần quan trọng trong quản lý giáo dục.
Có nhiều khái niệm về quản lý trường học: Tác giả Nguyễn Ngọc Quang cho
rằng: "Quản lý nhà trường là quản lý hệ thống xã hội sư phạm chuyên biệt, hệ
thống này đòi hỏi những tác động có ý thức, có khoa học và có hướng dẫn của
chủ thể quản lý trên tất cả các mặt của của đời sống nhà trường để đảm bảo sự
vận hành tối ưu xã hội - kinh tế và tổ chức sư phạm của quá trình dạy học và

giáo dục thế hệ đang lớn lên" [31,tr.34]. Như vậy quản lý trường học là một