Sáng kiến kinh nghiệm một số biện pháp chỉ đạo chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng học sinh giỏi ở trường THCS

Một số biện pháp chỉ đạo chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng học sinh giỏi ở trường THCS

A. PHẦN MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Từ lâu, GD & ĐT được Đảng và nhà nước ta xác định là quốc sách hàng
đầu và là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội của đất nước.
Sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước luôn đòi hỏi phải có
một đội ngũ đi trước giàu tài năng, sức sáng tạo. Trong các chủ trương nghị
quyết về giáo dục, đào tạo, Đảng, nhà nước ta luôn quan tâm đến nhiệm vụ bồi
dưỡng các tài năng trẻ, nhằm tạo dựng đội ngũ nhân tài cho đất nước.
Xuất phát từ quan điểm chỉ đạo của Đảng, nhà nước về GD & ĐT thực
hiện chiến lược phát triển giáo dục năm 2001 đến 2010 và tầm nhìn năm 2030.
Ngành giáo dục đang từng bước đổi mới nội dung chương trình, đổi mới
phương pháp dạy học, đổi mới công tác quản lý nhằm nâng cao chất lượng
Giáo dục và đào tạo hoàn thành mục tiêu: “ Nâng cao dân chí, đào tạo nhân
lực, bồi dưỡng nhân tài ”.Đào tạo một lớp người mới có khả năng tư duy ,
sáng tạo, giỏi kỹ năng thực hành giúp thế hệ trẻ rèn luyện để trở thành những
con người vừa “ Hồng” , vừa “Chuyên” như lời căn dặn của Bác Hồ kính yêu.
Nghị quyết TW 2 - khoá VIII của Đảng đã nêu những giải pháp phát triển giáo
dục cùng với việc cải tiến các vấn đề về công tác giáo dục toàn diện học sinh
cả về tri thức khoa học và tri thức đạo đức .
Thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Ban Chấp hành
Trung ương Đảng khóa XI về “ Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào
tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế ”
Với các trường THCS bên cạnh việc nâng cao chất lượng đại trà thì việc nâng
cao chất lượng mũi nhọn là vấn đề rất quan trọng, là cơ sở để bồi dưỡng, đào
tạo nguồn nhân tài cho đất nước.
Từ nhiều năm nay, kết quả học sinh giỏi của các nhà trường là một trong
những cơ sở để Phòng GD & ĐT đánh giá thi đua các nhà trường. Bên cạnh
đó địa phương cũng rất quan tâm đến chất lượng mũi nhọn.

Về phía quản lý trong nhà trường, BGH luôn xác định muốn duy trì sự phát
triển của nhà trường, con đường tốt nhất trước tiên phải làm là vấn đề nâng
cao chất lượng giáo dục, trong đó chất lượng đầu giỏi và đặc biệt chất lượng
1/16


Một số biện pháp chỉ đạo chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng học sinh giỏi ở trường THCS

học sinh giỏi đóng vai trò then chốt để khẳng định năng lực lãnh đạo, quản lý
của mình, đặc biệt là sự nhìn nhận, đánh giá của nhân dân địa phương.
Tuy vậy trong thực tiễn quản lý, giảng dạy ở các nhà trường nói chung, trường
THCS nói riêng mà trực tiếp là ở đơn vị chúng tôi - nơi thực hiện đề tài này,
việc bồi dưỡng đội ngũ học sinh giỏi đủ mạnh để làm nòng cốt nâng cao chất
lượng học tập của học sinh luôn gặp không ít khó khăn - đó là bài toán khó mà
nhà trường đã tập trung giải quyết từ nhiều năm nay. Trong quá trình thực hiện
vẫn còn nhiều khâu, nhiều chỗ chưa hoàn thiện, vì vậy hiệu quả phong trào
xây dựng bồi dưỡng học sinh giỏi chưa cao, chưa phát huy hết tiềm năng và
những thuận lợi vốn có .
Thực tế cho thấy, việc tạo dựng đội ngũ học sinh mũi nhọn của nhà trường
còn khó khăn về nhân lực đào tạo ( Đội ngũ giáo viên), sự quan tâm của gia
đình học sinh, các đoàn thể còn có những mặt hạn chế, tiềm năng ở học sinh
còn ít. Song tôi nghĩ rằng, nếu biết phát huy những thuận lợi, tháo gỡ khó
khăn để đẩy mạnh phong trào, biết tìm ra những giải pháp hay dể giải bài toán
học sinh giỏi thì kết quả đạt được sẽ khả quan hơn.
Với lòng nhiệt tình trong công tác, với mong muốn thúc đẩy phong trào bồi
dưỡng học sinh giỏi trong nhà trường, tôi mạnh dạn chọn đề tài: “ Một số biện
pháp chỉ đạo chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng học sinh giỏi ở
trường THCS ”.
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
Trong những năm vừa qua với yêu cầu thực tế của xã hội, sự phát triển của đất

nước, việc đào tạo nguồn nhân lực trẻ cho đất nước ngày càng được chú trọng.
Muốn có nguồn nhân lực này thì việc bồi dưỡng thế hệ trẻ càng phải được coi
trọng hơn. Chính vì thế việc đào tạo học sinh giỏi là một nhân tố quyết định
cho tương lai của đất nước sau này.
Thực tế là những năm gần đây chính sách của nhà nước ta đã quan tâm đến
chất lượng đại trà trong giảng dạy nhưng bên cạnh đó việc bồi dưỡng học sinh
có năng lực cũng là mục tiêu của nhà trường phổ thông. Vì vậy, việc nghiên
cứu đề tài nhằm giải quyết những khó khăn, tồn tại trong công tác bồi dưỡng
học sinh giỏi tại nhà trường chúng tôi, góp phần nâng cao hiệu quả của nhiệm
vụ bồi dưỡng học sinh giỏi, tạo động lực thúc đẩy chất lượng đại trà là mục
tiêu tôi muốn trình bày.
2/16


Một số biện pháp chỉ đạo chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng học sinh giỏi ở trường THCS

3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
- Giáo viên, học sinh tham gia bồi dưỡng HSG ở trường THCS – nơi tôi công
tác.
- Kế hoạch bồi dưỡng HSG ở trường THCS – nơi tôi công tác.
4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
- Phương pháp điều tra thực tế.
- Phương pháp khảo sát.
- Phương pháp so sánh.
- Phương pháp tổng hợp…
5. PHẠM VI VÀ THỜI GIAN THỰC HIỆN:
Đề tài này được thực hiện ở trường THCS – nơi tôi công tác trong 2 năm:
năm học 2013 – 2014 và năm học 2014 – 2015.

3/16

Một số biện pháp chỉ đạo chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng học sinh giỏi ở trường THCS

B. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1. CƠ SỞ LÝ LUẬN
Công tác chỉ đạo, nâng cao hiệu quả bồi dưỡng học sinh giỏi cả về số lượng và
chất lượng luôn được Đảng, Nhà nước và ngành giáo dục chú trọng. Dưới ánh
sáng nghị quyết TW2 - khoá VIII, Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013
của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về “ Đổi mới căn bản, toàn
diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa
trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập
quốc tế ”, yêu cầu của nhiệm vụ bồi dưỡng tạo dựng đội ngũ tài năng cho
tương lai phải được xác định rõ hơn, kết quả đội tuyển cũng là kết quả của
phong trào "hai tốt" ở các nhà trường, nó gắn liền với việc nâng cao chất
lượng đại trà, giáo dục toàn diện đối với học sinh.
Về cấu trúc, học sinh giỏi phải đạt được 3 yêu cầu:
- Có năng lực tư duy tốt, thông minh (óc tưởng tượng, suy diễn, quy nạp, khái
quát hoá tốt).
- Có phẩm chất đạo đức tốt, giàu tính nhân văn, có ý thức vươn lên ham hiểu
biết, tự giác, tích cực học tập.
- Giàu tính sáng tạo.
Quá trình hình thành, phát triển năng khiếu, trí thông minh ở mỗi con người
thường trải qua ba giai đoạn:
- Giai đoạn sinh học: hình thành mầm mống, năng khiếu ban đầu.
- Giai đoạn sinh - xã hội học: Bộc lộ phát triển mầm mống năng khiếu
- Giai đoạn xã hội học: thể hiện tài năng, năng khiếu với những điều kiện xã
hội, môi trường tối ưu, thuận lợi.
Do vậy cần biết phát hiện sớm khả năng, sở trường ở học sinh, tạo điều kiện
tốt để các em học tập, phát huy tốt khả năng tư duy, tính sáng tạo, thể hiện

được năng khiếu của mình
Nhân tài là kết quả của 99% là mồ hôi, nước mắt. Một học sinh vốn thông
minh nhưng không được tôi luyện, kèm cặp, bồi dưỡng thường xuyên thì cũng
khó có thể khẳng định, phát triển được trí thông minh ở các em. Đó cũng là
yêu cầu đặt ra trong quá trình chỉ đạo, bồi dưỡng ở các nhà trường. Nó đòi hỏi
sự trăn trở, lăn lộn, tâm huyết ở mỗi giáo viên, đòi hỏi ở sự đổi mới về phương
pháp dạy học theo hướng tích cực, ở năng lực của đội ngũ nhà giáo, sự chỉ đạo
4/16


Một số biện pháp chỉ đạo chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng học sinh giỏi ở trường THCS

đúng hướng của người lãnh đạo, điều kiện phục vụ dạy học và các tác động,
động viên tích cực của toàn xã hội như: gia đình, dòng họ, đoàn thể... Đặc biệt
là cải tiến khâu bồi dưỡng học sinh giỏi về phương pháp dạy, nghiên cứu tài
liệu, lựa chọn học sinh trong đội tuyển, tạo động lực, niềm tin cho người dạy,
người học.
Người lãnh đạo trong nhà trường phải biết phối kết hợp tất cả các yếu tố trên
thì công tác bồi dưỡng học sinh giỏi trong nhà trường mới có kết quả tốt.
2. THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC CHỈ ĐẠO, BỒI DƯỠNG HỌC SINH
GIỎI Ở NHÀ TRƯỜNG.
Trường THCS Phú Phương chúng tôi nằm trên địa bàn xã Phú Phương là một xã nhỏ ven Sông Hồng với khoảng 6000 nhân khẩu chủ yếu sống bằng
nghề nông nghiệp.
Năm học 2013 - 2014 số học sinh của trường là 305 em. Trong đó có 38
em thuộc hộ nghèo chiếm tỷ lệ 12,5 %. Số cán bộ, viên chức là 34 đồng chí,
trong đó 4 đồng chí hợp đồng.Tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn là 100 %.
Năm học 2014 - 2015 số học sinh của trường là 315 em. Trong đó có 28
em thuộc hộ nghèo chiếm tỷ lệ 8,9 %. Số cán bộ, viên chức là 36 đồng chí,
trong đó 4 đồng chí hợp đồng.Tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn là 100 %.
Từ nhiều năm nay, ở trường tôi, ban giám hiệu vẫn thường xuyên tập trung chỉ

đạo công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, làm nòng cốt cho việc nâng cao chất
lượng giáo dục trong nhà trường. Hàng năm, nhà trường đã chỉ đạo tổ chuyên
môn xây dựng kế hoạch ở từng môn học, có đặt ra chỉ tiêu phấn đấu cụ thể,
phân công giáo viên kèm cặp, giúp đỡ những học sinh trong đội tuyển đi thi
tuyến huyện. Qua tuyển chọn của giáo viên (thông qua khảo sát đầu năm) tìm
ra đối tượng học sinh cần bồi dưỡng để bổ sung, trang bị thêm những nội dung
kiến thức cần thiết giúp các em đi sâu học tập nâng cao kiến thức ở những
môn thi học sinh giỏi. Nhà trường cũng đã hướng dẫn giáo viên những yêu
cầu kiến thức, lập kế hoạch bồi dưỡng học sinh. Phối hợp với hội cha mẹ học
sinh, hội khuyến học kịp thời động viên khen thưởng thúc đẩy phong trào.
Công tác chỉ đạo của nhà trường được đề ra ở từng tháng, từng đợt bồi dưỡng
học sinh giỏi, đã thu được một số kết quả khả quan.
Tuy vậy chất lượng thi học sinh giỏi các đợt ít giải cao, số lượng học sinh giỏi
tăng hàng năm không ổn định. Quá trình tổ chức thực hiện vẫn còn có những
5/16


Một số biện pháp chỉ đạo chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng học sinh giỏi ở trường THCS

bất cập. Trước hết là trình độ đội ngũ giáo viên không đồng đều, kinh nghiệm
dạy đội tuyển học sinh giỏi chưa nhiều. Việc đầu tư nghiên cứu tài liệu, đầu tư
thời gian bồi dưỡng nâng cao kiến thức cho học sinh ở giáo viên còn ít. Công
tác chỉ đạo ở tổ chuyên môn chưa mạnh, phương pháp bồi dưỡng học sinh
chưa được cải tiến đáng kể.Tài liệu chuẩn để bồi dưỡng học sinh giỏi chưa có.
Vấn đề điều tra, khảo sát, phân loại đối tượng, phát hiện năng khiếu ở học sinh
chưa được làm thường xuyên.
Về phía đội ngũ học sinh của trường thì đại đa số là con em các gia đình làm
nghề nông, kinh tế gặp nhiều khó khăn, việc đầu tư, chăm lo cho con cái học
tập tuy có cố gắng song chưa đáp ứng kịp với yêu cầu đổi mới, nội dung
chương trình, phương pháp giáo dục hiện nay. Sự phối hợp giữa gia đình - nhà

trường tuy có được cải thiện song chưa thực sự đi vào chiều sâu (có học sinh
được chọn vào đội tuyển để bồi dưỡng dự thi ở cấp huyện mà không được cha
mẹ học sinh quan tâm để cùng với nhà trường lo cho việc học của con cái
mình). Điều đó đã làm phiền lòng các thầy cô giáo trực tiếp giảng dạy, kết quả
học tập của các em vì thế không cao.
Thực trạng trên dẫn đến chất lượng học sinh giỏi không ổn định trong một số
năm trước ở nhà trường.
KẾT QUẢ HỌC SINH GIỎI CÁC CẤP QUA 3 NĂM HỌC
Năm học

Tổng số HS
dự thi

Số HSG cấp
huyện

Số HSG cấp
thành phố

2010 - 2011

65

41em = 63,0%

1

2011 - 2012

69

39 em = 56,5%

2012 - 2013

74

35 em = 55,5 %

Số HSG toàn
diện
71/307 = 23,1%
63/302 = 20,9%

1

68/314 = 21,7%

3. NHỮNG GIẢI PHÁP CHỈ ĐẠO NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ BỒI
DƯỠNG HỌC SINH GIỎI.
3.1. Điều tra, phát hiện và chọn đối tượng học sinh để bồi dưỡng.
Việc làm đầu tiên ở nhà trường là tôi đã chỉ đạo làm tốt khâu điều tra, phân
loại, phát hiện những học sinh năng khiếu, có khả năng học tốt ở từng bộ môn.
Đây là bước khởi đầu có ý nghĩa hết sức quan trọng. Bước này sẽ giúp giáo
viên có được những định hướng ban đầu, nắm bắt được những thông tin của
6/16


Một số biện pháp chỉ đạo chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng học sinh giỏi ở trường THCS

học sinh về khả năng học tập, về ưu-nhược điểm của học sinh… Từ đó có
được định hướng về phương pháp bồi dưỡng, phát huy khả năng của học sinh.
Cách tiến hành như sau:
Tổ chuyên môn ra để khảo sát (ngay từ đầu năm học), Ban giám hiệu duyệt
đề, yêu cầu đề phải có nội dung kiến thức nâng cao. Việc tổ chức khảo sát thật
khách quan, đánh giá đúng đối tượng. Căn cứ kết quả khảo sát, giáo viên bộ
môn kết hợp với việc điều tra kết quả năm trước để chọn đối tượng học sinh
(theo từng môn học ở tất cả các khối lớp).
Đặc biệt lớp 8 được chọn, định hướng môn ôn thi học sinh giỏi từ học kỳ II để
chuẩn bị cho các môn thi học sinh giỏi lớp 9.
Đối tượng học sinh được phân loại để tiếp tục bồi dưỡng theo hướng nâng cao
là các em học sinh học khá bộ môn trở lên (Kết quả phân loại đầu năm học
2013 - 2014 : tỉ lệ khá, giỏi đạt 42,0%).
3.2. Lập kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi:
Trên cơ sở phân loại khá chính xác, Ban giám hiêu chỉ đạo mỗi giáo viên được
phân công bồi dưỡng, các tổ nhóm chuyên môn xây dựng kế hoạch, xác định
chỉ tiêu học sinh mũi nhọn các môn cần phấn đấu, thảo luận quyết nghị ở hội
nghị cán bộ viên chức đầu năm, ở tổ, nhóm bộ môn. Sau đó lập danh sách cụ
thể đối tượng cần bồi dưỡng theo mỗi môn, Ban giám hiệu tiến hành lập kế
hoạch chỉ đạo bồi dưỡng cụ thể theo từng tháng, từng tuần học. Yêu cầu trước
hết là quán triệt việc dạy học theo đối tượng ở mỗi giáo viên, ở mỗi tiết dạy có
phần câu hỏi, bài tập giành cho cả ba đối tượng: khá, giỏi, TB và yếu.
Những học sinh có khả năng tuyển chọn vào các đội tuyển dự thi được bồi
dưỡng thêm (chủ yếu là kỹ năng tư duy sáng tạo) ở một số buổi trong tuần
(thường là 3 tiết/tuần ở mỗi môn). Ngay từ tháng 8 hàng năm và được tăng lên
6 tiết/tuần từ tháng 11 cho đến khi huyện tổ chức kỳ thi học sinh giỏi lớp
9.Sau khi thi học sinh giỏi lớp 9 các em được chọn vào đội tuyển của huyện đi
thi cấp thành phố, các em vẫn thường xuyên được các thầy cô bộ môn tiếp tục
ôn luyện.
Đối với học sinh khối 6,7,8 chúng tôi đã chỉ đạo chọn đội tuyển bắt đầu từ đầu

tháng 10 hàng năm và được bồi dưỡng 1 buổi/tuần từ tháng 10 cho đến khi
Phòng giáo dục huyện tổ chức kỳ khảo sát.
Trong các tiết bồi dưỡng ngoại khoá, giáo viên phải đầu tư thực sự, nghiên
cứu kỹ bài dạy, thảo luận trong nhóm (tổ phân công giáo viên cốt cán bộ môn
7/16


Một số biện pháp chỉ đạo chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng học sinh giỏi ở trường THCS

dạy).
Những công việc trên đều được thông tin đến hội cha mẹ học sinh lớp để phối
hợp kèm cặp học sinh, động viên các em học tập. Bên cạnh kế hoạch về thời
gian bồi dưỡng các kiến thức nâng cao cho học sinh là kế hoạch kiểm tra,
khảo sát định kỳ kết quả bồi dưỡng đề sàng lọc đối tượng (theo từng môn,
khối lớp), việc này được tiến hành theo từng chương, từng phần của chương
trình (do giáo viên tiến hành).
3.3. Hướng dẫn các nội dung kiến thức cần bồi dưỡng cho học sinh.
Trên cơ sở kế hoạch thời gian, đối tượng cần bồi dưỡng, Ban giám hiệu chúng
tôi đã giao cho các tổ, nhóm chuyên môn chú trọng, định hướng phần hướng
dẫn các nội dung kiến thức trọng tâm cần nâng cao cho học sinh. Trước hết
phải giúp học sinh nắm chắc kiến thức cơ bản ở mỗi chương, bài. Trên cơ sở
đó, đặt yêu cầu cần đi sâu, mở rộng cho học sinh. Việc này chủ yếu thực hiện
ở các giờ học chính khoá.
Trong các tiết dạy bồi dưỡng thêm, giáo viên tập trung hệ thống kiến
thức một cách lôgíc, vững chắc. Rèn kỹ năng, rèn các thao tác tư duy, phân
tích đề, tính sáng tạo trong khi tìm lời giải, khi làm bài.
Giáo viên chuẩn bị đề cương bồi dưỡng, nếu cần đưa ra nhóm bộ môn thảo
luận, thống nhất, Ban giám hiệu duyệt đề cương. Ban giám hiệu, tổ chuyên
môn phổ biến các yêu cầu về tài liệu ở mỗi môn để giáo viên tiện nghiên cứu,
sử dụng ( Ví dụ: Tài liệu: Để học tốt môn Văn - Tiếng Việt, sách bồi dưỡng

học sinh giỏi môn Toán...).
Yêu cầu giáo viên giảng dạy tìm mua tài liệu phục vụ cho bộ môn ôn thi nhà
trường sẽ thanh toán.
Yêu cầu khi thực hiện là phải đảm bảo được mức tiếp thu ở học sinh, biết rõ
những lỗ hổng kiến thức cần bổ sung cho các em, tránh quá tải gây sức ép,
làm mệt mỏi học sinh theo kiểu nhồi nhét nhiều kiến thức khó cho các em;
phải áp dụng phương châm "mưa dầm, thấm sâu"
Hàng tháng Ban giám hiệu nhà trường kiểm tra giáo án bồi dưỡng học sinh
giỏi và có ý kiến chỉ đạo kịp thời.
3.4. Quán triệt đổi mới phương pháp dạy học tích cực, rèn luyện khả
năng tự học cho học sinh.
Đối với công tác bồi dưỡng học sinh giỏi thì việc đổi mới phương pháp dạy
học là rất quan trọng và cần thiết nên phải quán triệt ngay từ đầu.
8/16


Một số biện pháp chỉ đạo chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng học sinh giỏi ở trường THCS

Đối tượng học sinh ở đây là những em khá, giỏi, có khả năng tiếp thu nhanh.
Tuy nhiên, nếu giáo viên không có phương pháp giảng dạy tốt cũng dễ gây ức
chế, nhàm chán ở các em. Cũng có em thiếu tự tin trong học tập. Gặp những
đối tượng đó, giáo viên cần biết rõ tâm lý học sinh, xác định phương pháp phù
hợp, linh hoạt
Một số phương pháp dạy học sinh giỏi đã áp dụng trong trường tôi, đó là:
- Dạy học nêu vấn đề.
- Sân chơi bộ môn.
- Ra bài tập, câu hỏi hướng dẫn học sinh tự học ở nhà và kiểm tra việc học của
các em ở nhà.
- Dạy học theo kiểu chương trình mở.
- Đặc biệt là rèn luyện tính tự học, phương pháp tự học cho học sinh, rèn

luyện tính kiên trì, tính thi đua ở các em.
Song song với đổi mới phương pháp dạy học là việc đổi mới các yêu cầu đánh
giá học sinh, giáo viên phải chú ý làm tốt yêu cầu đánh giá học sinh, đảm bảo
sự công bằng, có như vậy mới kích thích được tinh thần học hỏi, phấn đấu của
các em trong từng giai đoạn.
3.5. Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên
Với phương châm: có thầy giỏi mới có trò giỏi, do đó cần tập trung đẩy mạnh
công tác bồi dưỡng, nâng cao năng lực, phẩm chất, nghiệp vụ tay nghề cho
giáo viên.
Trong năm 2 học vừa qua, tôi đã tiến hành một số phương pháp nhằm nâng
cao trình độ cho đội ngũ cán bộ, giáo viên:
- Chú trọng giáo dục chính trị, tư tưởng theo tinh thần Chỉ thị 40/TW ngày
15/6/2004 của ban Bí thư TW Đảng, thể hiện bằng các tiêu chí cụ thể trong kế
hoạch hàng tháng và kế hoạch năm học. Phát huy tốt "dân chủ - kỷ cương tình thương - trách nhiệm" trên cơ sở phối hợp thường xuyên với công đoàn
nhà trường. Tiếp tục đẩy mạnh cuộc vận động làm theo tấm gương đạo đức, tư
tưởng Hồ Chí Minh; Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Ban
Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về “ Đổi mới căn bản, toàn diện giáo
dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều
kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế ” ;
đẩy mạnh xây dựng tập thể sư phạm đoàn kết, kỷ cương, có nề nếp, kỷ luật
tốt.
9/16


Một số biện pháp chỉ đạo chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng học sinh giỏi ở trường THCS

- Phát động và thực hiện có hiệu quả phong trào tự học, đúc rút sáng kiến kinh
nghiệm ở cán bộ giáo viên (100% giáo viên của trường đã thực hiện có hiệu
quả các chuyên đề, các đợt sinh hoạt chuyên môn ở tổ, nhóm chuyên môn và
nhà trường).

Chỉ đạo tổ chuyên môn, nhóm chuyên môn sinh hoạt thường xuyên 2
lần/tháng thật sự có chất lượng, tập trung vào hội thảo các yêu cầu đổi mới
phương pháp dạy học, cải tiến bài soạn, rút kinh nghiệm về làm, sử dụng đồ
dùng dạy học, về cách kiểm tra, đánh giá học sinh.
Dạy thao giảng ở 2 tổ chuyên môn vào dịp 20/11 và 26/03
- Tăng cường dự giờ: Chỉ tiêu 1 tiết/tuần ở giáo viên (theo môn đào tạo), giám
hiệu dự giờ: 2 tiết /tuần (hiệu trưởng và hiệu phó) kiểm tra và gắn với đánh
giá thi đua trong từng tháng.
- Duy trì nề nếp kiểm tra đọt xuất, kiểm tra thường xuyên, kiểm tra toàn diện
đối với giáo viên theo kế hoạch kiểm tra nội bộ. Tổ chức đánh giá, rút kinh
nghiệm chu đáo ở mỗi lần kiểm tra.
Việc kiểm tra nề nếp dạy học được duy trì ở từng buổi dạy; kiểm tra hồ sơ
giáo án định kì 1lần/ tháng ở tổ, Ban giám hiệu, Ban trung tâm thường xuyên
kiểm tra giáo án, dự giờ đột xuất. Đặc biệt, chúng tôi chú ý chỉ đạo tổ kiểm tra
việc tự làm và sử dụng đồ dùng dạy học của giáo viên (qua theo dõi trực hàng
ngày cuả ban giám hiệu, tổ trưởng chuyên môn và nhân viên thiết bị).
Trong phân công lao động phải lưu ý đến thời gian tự học ở mỗi giáo viên, sắp
xếp, tạo điều kiện để giáo viên được đi học nâng cao trình độ ( kết quả ở
trường tôi có 100 % đạt chuẩn (CĐSP), giáo viên có trình độ Đại học là 21/25
đồng chí – đạt 84 %.
- Việc cải tiến các hình thức thi đua, khen thưởng cũng được tiến hành hàng
năm nhằm kịp thời động viên khích lệ phong trào "hai tốt"; tiến hành 4 đợt/
năm (20/11, HKI, 26/3, HKII).
- Đầu tư đúng mức nguồn kinh phí chi cho công tác nghiệp vụ chuyên môn, tự
học, tự bồi dưỡng như chế độ bồi dưỡng tham gia tiếp thu chuyên đề, triển
khai chuyên đề, dạy thử nghiệm, kinh phí chè nước, tài liệu tham khảo… Đặc
biệt là mua sắm các tài liệu để giáo viên tự học, tài liệu bồi dưỡng học sinh, tài
liệu cho các học sinh đội tuyển học sinh giỏi sử dụng .
3.6. Tăng cường cơ sở vật chất phục vụ dạy học và bồi dưỡng học sinh
giỏi

10/16


Một số biện pháp chỉ đạo chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng học sinh giỏi ở trường THCS

Từ việc sắp xếp phòng học đến tài liệu phục vụ cho bồi dưỡng học sinh giỏi,
tài liệu tham khảo cho giáo viên phải đầy đủ. Ngoài sách giáo khoa, sách bài
tập, chúng tôi chỉ đạo mua sắm thêm các tài liệu nâng cao ở mỗi môn để giáo
viên nghiên cứu mở rộng kiến thức bồi dưỡng học sinh (kết quả có 3 - 5 loại
sách nâng cao ở mỗi môn học).
Động viên giáo viên liên hệ tìm thêm tài liệu ôn thi ở các trường bạn thông
qua chương trình “ Kết nối ”.
Thông qua việc tính tịnh biên số tiết dạy bình quân của mỗi giáo viên trong
nhà trường, thống nhất trong Hội đồng sư phạm, khi phân công chuyên môn,
Ban chuyên môn ưu tiên giảm 03 tiết/tuần đối với các đồng chí tham gia bồi
dưỡng để tạo điều kiện về cho giáo viên có thời gian nghiên cứu, chuẩn bị các
chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi.
3.7. Đẩy mạnh thi đua khen thưởng, động viên phong trào.
- Các giáo viên, học sinh đạt thành tích cao đều được động viên khen thưởng
kịp thời. Việc khen thưởng tiến hành vào dịp 20/11, sơ kết học kỳ I, 26/3 và
tổng kết năm học.
Giáo viên, học sinh giỏi đạt giải ở mức nào thì được thưởng ở mức đó.
Giáo viên dạy bồi dưỡng học sinh giỏi được trừ 3 tiết/ tuần trong thời gian bồi
dưỡng.
Các em học sinh được học lớp bồi dưỡng ở huyện được nhà trường, Ban đại
diện cha mẹ học sinh đóng toàn bộ học phí và được bồi dưỡng, động viên kịp
thời.
Nguồn kinh phí được huy động từ nhiều phía: từ nguồn ngân sách của nhà
trường, quỹ đội, quỹ học phí, quỹ cha mẹ học sinh, quỹ khuyến học. (mỗi năm
học, tổng số tiền bồi dưỡng, thưởng giáo viên và học sinh từ các nguồn khoảng:

25 triệu đồng/năm)
3.8. Xã hội hoá công tác bồi dưỡng học sinh giỏi:
Chúng tôi xác định việc bồi dưỡng học sinh giỏi không là việc riêng của nhà
trường. Bởi vậy, phải làm tốt phối hợp với các gia đình học sinh để kèm cặp,
đầu tư cho học sinh học tập
Các em học sinh đội tuyển cần phải học nhiều hơn, cần sự sắp xếp thời gian,
động viên từ phía gia đình các em. Nhà trường đã tổ chức họp cha mẹ học sinh
giỏi, trao đổi cụ thể về các yêu cầu, về tài liệu giúp các em học tốt, đề nghị
Phụ huynh học sinh tạo điều kiện, động viên con em mình trong quá trình học
11/16


Một số biện pháp chỉ đạo chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng học sinh giỏi ở trường THCS

tập, bồi dưỡng.
Phối hợp với đoàn đội, hội khuyến học, Ban đại diện cha mẹ học sinh các lớp,
Ban đại diện cha mẹ học sinh nhà trường để có biện pháp động viên giúp đỡ
các em, nhất là những học sinh nghèo, học giỏi. Kết quả là đã nhận được sự
ủng hộ tích cực của các tổ chức đó, đặc biệt là tăng được nguồn quỹ thưởng
cho học sinh đạt giải các kỳ thi, học sinh tiên tiến của trường, khiến các em
tích cực, tự giác học tập. Tham mưu vơi Đảng uỷ - UBND xã về kế hoạch,
nhiệm vụ bồi dưỡng học sinh giỏi, xin kinh phí hỗ trợ động viên phong trào.
Ngoài ra Ban giám hiệu nhà trường còn làm tốt việc vận động các doanh
nghiệp trên địa bàn, các nhà hảo tâm, các cựu học sinh của nhà trường đã
thành đạt về tham gia ngoại khoá, nói chuyện, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm
và cùng với nhà trường động viên, khen thưởng các em học sinh có thành tích
xuất sắc trong học tập. Trong nhiều năm qua, kết quả hoạt động xã hội hoá
giáo dục của nhà trường đã có nhiều tác dụng trong việc duy trì, phát huy
thành tích.
4. KẾT QUẢ THỰC HIỆN

Nhờ thực hiện đồng bộ các giải pháp đã nêu trên, đi sâu chất lượng chỉ đạo
thực hiện ở từng giải pháp, ở mỗi giải pháp đều có nhiều công việc cụ thể mà
bản thân phải trực tiếp hướng dẫn, chỉ đạo giáo viên thực hiện, giải quyết các
vướng mắc ở tổ chuyên môn (như chế độ, thời gian, chọn cử giáo viên dạy ...)
Kết quả trong 2 năm: năm học 2013 – 2014 và năm học 2014 – 2015 , số học
sinh giỏi các môn, các cấp tăng lên rõ rệt:
SỐ LIỆU TRƯỚC KHI THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
Năm học

Tổng số HS
dự thi

Số HSG cấp
huyện

Số HSG cấp
thành phố

2010 - 2011

65

41em = 63,0%

1

2011 - 2012

69

39 em = 56,5%

2012 - 2013

74

35 em = 55,5 %

63/302 = 20,9%
1

SỐ LIỆU SAU KHI THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
12/16

Số HSG toàn
diện
71/307 = 23,1%
68/314 = 21,7%


Một số biện pháp chỉ đạo chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng học sinh giỏi ở trường THCS

Năm học

Tổng số HS
dự thi

Số HSG cấp
huyện

Số HSG cấp
thành phố

Số HSG
toàn diện

2013 - 2014

84

59 em = 70,2 %

2

61/299 =
20,4%

2014 - 2015

86

62 em = 74,5 %

2

Chất lượng đầu giỏi trong nhà trường tăng tạo không khí phấn khởi trong giáo
viên, học sinh. Đội ngũ giáo viên dạy bồi dưỡng đã lớn lên về chuyên môn,
nghiệp vụ, có nhiều kinh nghiệm về bồi dưỡng học sinh giỏi (số giáo viên dạy
giỏi cấp huyện, cấp thành phố đạt tỉ lệ 100% - trong đó có nhiều giáo viên đạt
giải nhất, nhì cấp huyện, giải ba cấp thành phố)

Nhận thức của đội ngũ cán bộ, giáo viên cũng có nhiều chuyển biến. Hoạt
động phối hợp của các đoàn thể (khuyến học, hội cha mẹ học sinh) cũng được
củng cố. Phong trào thi đua "hai tốt" được nâng lên. Những kết quả trên đã tạo
dựng được nền móng vững chắc cho công tác bồi dưỡng học sinh giỏi ở những
năm tiếp theo.
5. BÀI HỌC KINH NGHIỆM.
Tóm lại, như nội dung mà đề tài đã nêu, công tác chỉ đạo bồi dưỡng học sinh
giỏi là một nhiệm vụ trọng tâm ở nhà trường nói chung, trường THCS Phú
Phương nói riêng là công việc khó khăn đòi hỏi sự nỗ lực chỉ đạo của Ban
giám hiệu, tổ chuyên môn, sự lăn lộn, trăn trở của mỗi thầy cô giáo. Từ khâu
phát hiện, sàng lọc đội tuyển đến việc nghiên cứu nội dung, chương trình, các
kiến thức cần đi sâu cho học sinh, các kỹ năng cần rèn luyện cho các em; việc
cải tiến, đổi mới phương pháp dạy học. Bồi dưỡng học sinh giỏi phải gắn liền
với việc nâng cao chất lượng đại trà. Phải quán triệt được phương châm: dạy
học theo đối tượng, trình độ tiếp thu ở học sinh. Không nên đưa những vấn đề
quá khó đối với học sinh. Giáo viên cũng như các nhà quản lý phải kiên trì,
bền bỉ xây dựng phong trào một cách hệ thống, đồng bộ từ nhiều khâu, đặt ra
nhiều giải pháp thực hiện theo điều kiện cơ sở vật chất và hoàn cảnh cụ thể ở
từng nhà trường, từng địa phương. Tránh suy nghĩ chủ quan, nóng vội, phải
tiến hành từ thấp đến cao, có kế hoạch dài hơi ở nhiều năm. thường xuyên
chăm lo xây dựng đội ngũ giáo viên có tay nghề vững, trách nhiệm cao, gần
13/16


Một số biện pháp chỉ đạo chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng học sinh giỏi ở trường THCS

gũi thương yêu học sinh. Chú trọng công tác đúc rút sáng kiến kinh nghiệm,
đổi mới phương pháp dạy học, tạo không khí thi đua "dạy tốt - học tốt" thường
xuyên trong nhà trường, củng cố phong trào khuyến học, tạo cơ sở vật chất tốt
cho nhà trường. Tạo sự thi đua từ mỗi gia đình, mỗi dòng họ.

Là người thực hiện đề tài, tôi thấy rằng các cấp cần phải tập trung nhiều vào
khâu bồi dưỡng giáo viên cả về tư tưởng, chính trị và nghiệp vụ. Tránh chạy
đua thành tích, cần tạo được cái nền vững chắc về chất lượng học sinh, đánh
giá, nắm rõ thực trạng chất lượng, tháo gỡ những khó khăn ách tắc. Cần đẩy
mạnh xã hội hoá giáo dục, xây dựng truyền thống học tập rộng khắp ở mỗi địa
phương, đẩy mạnh và cải tiến tiêu chí đánh giá thi đua khen thưởng, đầu tư
kinh phí, động viên, khích lệ sự cố gắng ở giáo viên, học sinh một cách hợp lý
Đầu tư cho công tác bồi dưỡng học sinh giỏi là tạo nền móng cho chiến lược
nhân tài, là đầu tư cho chiến lược con người của quê hương, đất nước phục vụ
sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hoá đất nước. Vì vậy cần được sự tập
trung chỉ đạo nhiều hơn nữa của các nhà trường và các cấp quản lý giáo dục.

C. KẾT LUẬN, KHUYẾN NGHỊ:
1.Kết luận:
Có thể nói, những việc làm và kết quả trong công tác chỉ đạo và bồi dưỡng
học sinh giỏi trường THCS Phú Phương là nỗ lực của toàn thể các thành viên
từ Ban giám hiệu đến giáo viên của nhà trương. Chưa có được nhiều thành nổi
bật so với các trường trong các các quận nội thành hay trường chất lượng cao,
song không thể phủ nhận những gì mà nhà trường đã đầu tư và toàn bộ công
sức của cả một tập thể sư phạm để xây dựng một bề dày truyền thống thành
tích cho học sinh ở một ngôi trường thuộc xã ven sông còn gặp nhiều khó
khăn. Chúng tôi cũng mong được đón nhận, trao đổi những kinh nghiệm trong
công tác chỉ đạo, bồi dưỡng học sinh giỏi ở các trường bạn và các cấp lãnh
đạo để bản thân tôi tiếp tục tích luỹ và học hỏi thêm kinh nghiệm, góp phần
nâng cao hơn nữa chất lượng, thành tích trong công tác chỉ đạo hoạt động này.
2. Khuyến nghị:
* Đối với giáo viên:
Tiếp tục nâng cao hơn nữa ý thức trách nhiệm của mình trong công tác giảng
dạy, đặc biệt là trách nhiệm trong việc phát hiện, bồi dưỡng học sinh giỏi hàng
năm.

14/16


Một số biện pháp chỉ đạo chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng học sinh giỏi ở trường THCS

Thường xuyên trau dồi, học hỏi, tích luỹ, nâng cao kinh nghiệm, kiến thức
trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi.
Tăng cường sinh hoạt chuyên đề, sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn về công tác
bồi dưỡng học sinh giỏi để trao đổi, bàn bạc, thống nhất trong quá trình thực
hiện.
Làm tốt hơn nũa công tác tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường trong công
tác chỉ đạo, xây dựng kế hoạch bồi dưỡng học sinh.
* Đối với Ban giám hiệu nhà trường:
Tiếp tục làm tốt công tác xây dựng kế hoạch, chỉ đạo, kiểm tra việc thực hiện
công tác bồi dưỡng học sinh giỏi một cách thường xuyên; kịp thời có những
biện pháp, điều chỉnh phù hợp nhằm nâng cao chất lượng bồi dưỡng.
Tiếp tục làm tốt công tác tham mưu với Phòng GD&ĐT trong việc triển khai
kế hoạch bồi dưỡng, ra đề, tổ chức các kỳ thi học sinh giỏi hàng năm, khen
thưởng, động viên kịp thời cá nhân thầy, trò có thành tích cao trong công tác
bồi dưỡng học sinh giỏi.
* Đối với Phòng GD& ĐT Ba Vì:
Trang bị tài liệu bồi dưỡng học sinh giỏi để các trường có thêm tư liệu giảng
dạy sát với các kỳ thi của huyện và thành phố.
Mở lớp chuyên đề bồi dưỡng cho giáo viên ôn thi học sinh giỏi.
Khen thưởng xứng đáng cho giáo viên dạy và học sinh giỏi đạt giải.
Đề nghị việc tổ chức bồi dưỡng đội tuyển Thành phố bố trí hợp lý hơn về địa
điểm để học sinh đi ôn thi được thuận lợi.
Tăng kinh phí cho giáo viên bồi dưỡng, từ đó gắn trách nhiệm, quyền lợi để
công tác bồi dưỡng có hiệu quả hơn.
Hà Nội, ngày 14 tháng 5 năm 2015

Tôi xin cam đoan đây là SKKN
của mình viết, không sao chép
nội dung của người khác.

15/16


Một số biện pháp chỉ đạo chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng học sinh giỏi ở trường THCS

MỤC LỤC
STT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15

Nội dung
A. Phần mở đầu.
1. Lí do chọn đề tài.

2. Mục đích nghiên cứu.
3. Đối tượng nghiên cứu.
4. Phương pháp nghiên cứu.
5. Phạm vi thực hiện và thời gian thực hiện.
B. Nội dung nghiên cứu.
1. Cơ sở lí luận.
2. Thực trạng.
3. Các biện pháp.
4. Kết quả thực hiện.
5. Bài học kinh nghiệm.
C. Kết luận và khuyến nghị.
1. Kết luận.
2. Khuyến nghị.

16/16

Trang
1
1
2
3
3
3
4
4
5
6
12
13
14

14
14