SỐ PHẬN CON NGƯỜI

Giỏo ỏn 12 CT C bn
Ngy son: 9/3/2009
Tit 80-81,
c vn:
S PHN CON NGI
I.MC TIấU CN T: Giỳp hc sinh:
- Hiểu rõ tính cách Nga kiên cờng, nhân hậu. Nắm đợc nghệ thuật kể chuyện, khắc hoạ tính cách và sử dụng chi tiết của Sô-lô-
khốp.
- Cùng suy ngẫm về số phận con ngời: Số phận mỗi ngời thờng không phẳng phiu mà đầy éo le, trắc trở. Con ngời phải có đủ bản
lĩnh và lòng nhân hậu để làm chủ số phận của mình, vợt lên sự cô đơn, mất mát, đau thơng.
II. PHNG TIN THC HIN
- Sỏch giỏo khoa, sỏch giỏo viờn, thit k bi ging,
III. PHNG PHP THC HIN
- T chc cho HS m thoi, phỏt vn, thuyt trỡnh kt hp thao tỏc quy np
IV. TIN TRèNH BI HC
1.Kim tra bi c: Túm tt truyn Thuc, í ngha nhan thuc, Hỡnh tng nhõn vt H Du? í ngha hỡnh nh con
ng mũn.
2.Bi Mi:
GV dn dt vo bi: Sụ-lụ-khp, mt nh vn li lc tiờu biu ca nn vn hc Nga Xụ Vit th k XX, tng t gii Nobel vn
hc 1965. Cuc i ca ụng gn bú mỏu tht vi con ngi v cnh vt quờ hng sụng ụng trong nhng nhng bc chuyn
mỡnh au n v phc tp ca lch s. Tỏc phm ca ụng thm m hi th v linh hn ca quờ hng. S phn con ngi, mt tỏc
phm cú cỏi nhỡn sõu sc, a chiu ca tỏc gi v con ngi trong v sau chin tranh vi nhng vinh quang v mt mỏt.
HOT NG CA GV & HS NI DUNG CN T
Hoạt động 1: Tổ chức tìm hiểu chung v tỏc
gi, tỏc phm.
HS đọc Tiểu dẫn (SGK) tóm tắt những nét
chính về tác giả Sô-lô-khốp.
Sụ-lụ-khp cú mt sú phn vinh quang v cay
I. Tỡm hiu chung
1/ Tỏc gi
- M.A. Sụ-lụ-khp là nhà văn Xô-viết lỗi lạc, đợc vinh dự nhận giải thờng Nobel về

văn học năm 1965.
- ễng sinh ra v ln lờn vựng sụng ụng nc Nga, cuc sng ca ụng gn bú
mỏu tht vi con ngi v cnh vt quờ hng trong nhng bc chuyn mỡnh au
n ca lch s.Vỡ th tỏc phm ca ụng thm m hi th v linh hn ca vựng
sụng ụng.
- Là nhà văn xuất thân từ nông dân lao động, Sô-lô-khốp am hiểu và đồng cảm sâu
sắc với những con ngời trên mảnh đất quê hơng
Ngi thc hin:
GV Thụng
1
Giỏo ỏn 12 CT C bn
ng

+ Da vo tiu dn hóy nờu hon cnh sỏng tỏc
v v trớ ca truyn ngn S phn con ngi
trong nn vn hc Nga Xụ Vit ?
Hoạt động 2: Tổ chức đọc- hiểu văn bản
GV nh hng HS phõn tớch, tỡm hiu
nhõn vt Andrõy.
+ Phân tích hoàn cảnh và tâm trạng An-đrây
Sau khi chiến tranh kết thúc và trớc khi gặp bé
Va-ni-a.
( nim hy vng, tin yờu cui cựng ca Xụ l
a con trai hc gii toỏn, i uý phỏo binh
cựng anh tin vo Bộc- lin )
Tai ho ca chin tranh khụng ch giỏng xung
u Xụ-cụ-lụp, cũn bit bao s phn ( 25 triu
ngi cht), bộ Va-ni-a cng cú hon nh
tng t: b cht mt trn- M b bom
cht trờn tu ho khi m con chỏu ang i tu,

khụng b con thõn thuc b õu ng y.
+ Qua nhõn vt Andrõy, tỏc gi mun th hin
- L mt ngi tng tham gia cuc chin v quc v i, ụng thu hiu c vinh
quang v ni au kh ca s phn con ngi trong chin tranh cng nh sau cuc
chin ú.
Đặc điểm nổi bật trong chủ nghĩa nhân đạo của Sô-lô-khốp là việc quan tâm,
trăn trở về số phận của đất nớc, của dân tộc, nhân dân cũng nh về số phận cá nhân
con ngời.
2/ Tỏc phm
- Truyn ngn s phn con ngi ra mt ln u tiờn Liờn Xụ trờn hai s bỏo S
tht s ra ngy 31-12-1956 v ngy 1-1-1957. í sỏng tỏc ca tỏc gi c p
trong vũng 10 nm, vỡ th ch trong 1 tun l ụng ó vit xong.
- L mt hin tng vn hc cú tm c th gii, thi i; S phn con ngi cũn
l ct mc ỏnh du s phỏt trin vn hc Nga th k XX. Truyện có một dung l-
ợng t tởng lớn khiến cho có ngời liệt nó vào loại tiểu thuyết anh hùng ca.
II. c - hiu vn bn
1/ Nhõn vt An-rõy Xụ-cụ-lụp
a. Hon cnh v tõm trng nhõn vt Xụ-cụ-lụp sau chin tranh.
- Trong chin tranh: Xụ-cụ-lp chu nhiu au thng, cay ng: hai ln b
thng, b bt lm tự binh ca c, V v hai con gỏi cht vỡ bom ca phỏt xớt,
ca nh tan nỏt ch cũn l mt h bom, ngy chin thng cng l ngy nghe tin
a con trai yờu quý A-na-tụ-li t trn
- Sau chin tranh Xụ-cụ-lụp i din ni au cựng cc ca s mt mỏt chôn
niềm vui sớng và niềm hi vọng cuối cùng trên đất ngời, đất Đức , Trong ng ời có
cái gì đó vỡ tung ra trở thành ng ời mất hôn . v vi i thng l ngi lao
ng bỡnh thng, mn chộn ru gii su.( cụ n, trc tr )

- Xô-cô-lốp không cầm đợc nớc mắt trớc hình ảnh cậu bé Va-ni-a. Nỗi đau không
thể diễn tả thành lời, chỉ có thể diễn tả bằng những giọt nớc mắt

Ngi thc hin:
GV Thụng
2
Giỏo ỏn 12 CT C bn
vn gỡ ?

+ An-đrây đã nhận bé Va-ri-a làm con nh thế
nào? Điều gì đã khiến anh có quyết định nhanh
chóng nh vậy?
+ Lũng nhõn hu ca An-drõy c biu hin
nh th no ?

+ Nhn bộ Va-ni-a lm con, tõm trng ca An-
Drõy nh th no ?
+ Ni lũng v cuc sng ca An-drõy khi nhn
bộ Va-ni-a lm con nuụi nh th no ? Nú cú
tỏc ng ra sao n cuc sng ca anh ?
( khú khn trong i thng, chiờm bao,ỏm
nh v ni au khụng nguụi )

+ Theo cỏc em, qua on trớch, tỏc gi ngh gỡ
v s phn con ngi ?

+ Ct truyn c xõy dng nh th no?
im nhỡn ca ngi k chuyn cú ging im
nhỡn ca nhõn vt khụng ?
Biểu dơng, ngợi ca khí phách anh hùng của nhân dân, Sô-lô-khốp cũng không
ngần ngại nói lên cái giá rất đắt của chiến thắng, những đau khổ tột cùng của con
ngời do chiến tranh gây nên.
b) An-drõy nhn gp bộ Va-ni-a

- Giữa lúc đang lâm vào tâm trạng buồn đau, bế tắc, An-đrây đã gặp bé Va-ri-a.
Tác giả tả việc Xô-cô-lốp nhận Va-ri-a làm con nuôi rất sâu sắc và cảm động:
+ Khi nhìn thấy Va-ri-a từ xa: Thằng bé rách bơn xơ mớp.... cặp mắt thì cứ nh
nhiều ngôi sao sáng sau trận ma đêm rồi thích đến nỗi bắt đầu thấy nhớ nó.
chi tit chn lc din t s xút thng v lũng yờu mn ca An-drõy vi a bộ.
- Và khi hiểu rõ tình trạng của Va-ni-a hiện tại, anh xỳc ng, tình phụ tử thiêng
liêng và tinh thần trách nhiệm đã thức tỉnh Xô-cô-lốp. Lòng thơng xót dâng lên
thành những giọt nớc mắt nóng hổi. Anh quyết định nhận Va-ni-a làm con.
- Ni vui mng ca bộ Va-ni-a: Va-ni-a chồm lên ôm hôn anh, ríu rít líu lo vang
cả buồng lái
- Với lòng nhân hậu, Xô-cô-lốp tìm mọi cách bù đắp tình cảm cho Va-ri-a, chm
súc, p nh a con rut ca mỡnh. An-drõy cú c nim vui bt ng, vt qua
ni cụ n
Hai trỏi tim cụ n lnh giỏ nng ta vo nhau cựng si m tõm hn nhau
Nú ỏp sỏt vo ngi tụi, ton thõn c run lờn nh ngn c trc giú. Cũn mt tụi
thỡ c m i, c ngi cng run lờn, hai bn tay ly by ch cú tỡnh thng mi
cha lnh vt thng, nh tỡnh thng hai tõm hn cụi cỳt mi vt qua s cụ n.
- Cũn nhiu khú khn trong cuc sng: phi lo kim k sinh nhai, phiờu bt khp
ni, ni au khụng dt: Ni au bun khụng cho tụi lõu mói mt ch c, s
ỏm nh v ni bt hnh, s dn vt v kớ c c eo ui khụng th hn gn vt
thng . Bi kch sõu sc trong s phn ca Xụ-cụ-lụp. ú cng l tớnh cht s
phn con ngi sau chin tranh
Khỏm phỏ ca ngi tớnh cỏch Nga: con ngi cú ý chớ kiờn cng- s cng rn
v mn du ca tõm hn, kiờn cng v lũng nhõn ỏi
Gúp ting núi lờn ỏn bóo t chin tranh, ni au ca con ngi trc v sau
Ngi thc hin:
GV Thụng
3
Giáo án 12 CT Cơ bản
( cách nói năng, tâm tính, giọng điệu của tác

giả và An-drây )
+ Thái độ của người kể chuyện, ý nghĩa lời trữ
tình ngoại đề ở cuối truyện ?

HĐ3. Hướng dẫn HS tổng kết
Yêu cầu HS khái quát lại nét chính về nội dung
và nghệ thuật.
chiến tranh, trách nhiẹm của lịch sử trước mỗi cá nhân.
2/ Nét đặc sắc về nghệ thuật
- Cốt truyện: truyện xây dựng theo lối truyện lồng trong truyện. Ở đây có hai
người kể chuyện: Ngôi thứ nhất-nhân vật tôi, An-drây, người thứ hai là tác giả,
người thuật câu chuyện của Xô-cô-lôp. Tác giả đangs tạo ra hình thức tự sự độc
đáo, xen kẻ nhịp nhàng giọng điệu của người kể chuyện ( tác giả và nhân vật
chính)
- Tác giả bày tỏ sự thông cảm đặc biệt với nhân vật: khâm phục, tin tưởng, xúc
động trước số phận con người “ Với một nỗi buồn thấm thía, tôi nhìn theo hai bố
con” . Nhà văn không tô hồng hiện thực
- Đoạn trữ tình ngoại đề cuối truyện: là một yếu tố ngoài cốt truyện, có thể lượt bỏ
được song rất đặc biệt: nó là sự giải bày cảm xúc, ấn tượng chủ quan của nhà văn
trước ngững gì nhà văn phơi bày một cách khách quan trước bạn đọc. thể hiện
rõ quan điểm nghệ thuật của nhà văn: Nghệ sĩ không thể lạnh lùng khi sáng tạo…
Khi viết máu nóng nhà văn phải sôi lên”
Tổng kết
1/ - Tính cách, tâm hồn Nga, biểu tượng con người thế kỉ XX.
- Suy nghĩ của nhà văn về số phận con người, tin tưởng và yêu thương,
đồng cảm nghị lực con người
2/ - Nghệ thuật: truyện xây dựng theo lối truyện lồng trong truyện
- Sáng tạo nhiều tình huống nghệ thuật, nhiều chi tiết chân thực trong khám
phá chiều sâu tính cách nhân vật.
3. Củng cố và dặn dò:

- Tính cách, tâm hồn Nga; Số phận con người với tình yêu con người bao la.
- Nghệ thuật đặc sắc qua số phận con người, Bài tập 1-2 tr124
- Chuẩn bị trả bài số 6, Soạn : Ông già và biển cả____Hê-Minh-Uê
Người thực hiện:
GV Đỗ Thông
4