CẬP NHẬT KIỂM SOÁT BỆNH LÝ TUYẾN GIÁP TRÊN THAI KỲ THEO GUIDELINE

CẬP NHẬT KIỂM SOÁT BỆNH LÝ
TUYẾN GIÁP TRÊN THAI KỲ THEO
GUIDELINE

TS.BS. PHAN HỮU HÊN
Phó Khoa Nội tiết – Bệnh viện Chợ Rẫy

VNM/NONE/0618/0029


Các nộ i dung chính


Chẩn đốn cường giáp và suy giáp ở phụ nữ có thai



Xử trí cường giáp và suy giáp ở phụ nữ có thai



Tác động của điều trị lên mẹ và thai nhi

VNM/NONE/0618/0029


Tuyến giáp

VNM/NONE/0618/0029

Quá trình sinh tổng hợp hormone giáp
 Quá

trình tổng hợp hormone giáp bao gồm năm giai
đoạn

VNM/NONE/0618/0029


Hormon tuyến giáp trong máu gắn
với protein

Janssen OE, et al. J Clin Endocrinol Metab. 2002;87:1217-1222.
VNM/NONE/0618/0029


T4 toàn phần và T4 tự do


Nồng độ T4 toàn phần
–
–

–

Bình thường tỷ lệ với nồng độ protein mang
Ở mức hợp lý để duy trì nồng độ T4 tự do không đổi trong
máu
T4: prohormone

Janssen OE, et al. J Clin Endocrinol Metab. 2002;87:1217-1222.
VNM/NONE/0618/0029


Điều hòa bài tiết

VNM/NONE/0618/0029


Những thay đổi Chức năng của tuyến
giáp trong thai kỳ


Trong thời gian mang thai, tuyến giáp của người mẹ chịu
tác động bởi ba yếu tố chính:
–
–
–

Gia tăng nồng độ TBG
Sự gia tăng nồng độ HCG có tác dụng kích thích tuyến giáp
Thay đổi chuyển hoá hormone giáp ở ngoại vi

VNM/NONE/0618/0029


Nồng độ TBG
Estrogen tăng cao trong thai kỳ sẽ kích thích gan tăng
tổng hợp TBG (thyroid binding globulin).
 Nồng độ TBG đạt cao nhất, gấp 2.5 lần, vào tuần lễ thứ

21 thai kỳ.
 Ở nguời bình thuờng TBG là chất chun chở hormone
giáp chính yếu trong cơ thể, do đó nồng độ T3, T4 toàn
phần cũng tăng theo.


VNM/NONE/0618/0029


Sự gia tăng nồng độ HCG






HCG do nguyên bào nuôi tiết ra, tăng cao nhất vào tuần thứ 10
của thai kỳ với nồng độ 30-100 U/L sau đó giảm dần đến tuần
lễ thứ 20 với nồng độ 3-5 U/L và ổn định cho đến lúc sanh.
HCG bao gồm hai tiểu đơn vị alpha và beta, trong đó tiểu đơn
vị alpha có cấu trúc giống TSH, LH, FSH.
Hơn nữa hCG gắn cùng receptor với LH và có cấu trúc giống
receptor của TSH 45%.

VNM/NONE/0618/0029


Mối liên quan giữa TSH và hCG
trong thai kỳ

VNM/NONE/0618/0029


Thay đổi chuyển hoá hormone giáp
ở ngoại vi
Trong thai kỳ, hormone giáp sẽ bị khử iod nhiều hơn bình
thường do tác dụng của ba loại men deiodinase. Trong đó
men deiodinase type I, II,III hiện diện trong nhau thai rất
nhiều và xuất hiện nhiều nhất vào giữa thai kỳ (tuần thứ
20).
 Ngoài ra, một lượng nhỏ T4 qua nhau thai cũng góp phần
làm ảnh hưởng đến việc sản xuất hormone giáp cũng
như chuyển hoá của hormone giáp.


VNM/NONE/0618/0029


VNM/NONE/0618/0029


Tăng sản xuất hormone tuyến giáp ( 50%):
•Tác dụng kích thích của hCG
•Gia tăng nồng độ TBG dưới tác dụng estrogen

Tăng nhu cầu iod từ dinh dưỡng
ở phụ nữ có thai
Iod được vận
chuyển đến thai

Tăng thải iod qua
nước tiểu
 30-50%

VNM/NONE/0618/0029

Glinoer D. Best Pract Res Clin Endocrinol Metab 2004;18:133–52.


Thay đổi chuyển hoá iod trong thai kỳ

VNM/NONE/0618/0029


Tăng nhu cầu iod ở phụ nữ có thai
 Đối

với phụ nữ mang thai, nhu cầu iod gia tăng
hơn bình thường (khoảng 200-250mcg/ngày) do
3 lý do:
–

–
–

(i) chuyển hoá của cơ thể gia tăng (nhu cầu hormone
tăng 1.5 lần);
(ii) độ thanh thải iod qua thận tăng 1.3-1.5 lần;
(iii) thai bắt đầu tổng hợp hormone giáp vào giữa thai
kỳ nên lấy iod từ mẹ.

VNM/NONE/0618/0029


BỔ SUNG IOD TRONG VÀ TRƯỚC KHI
CÓ THAI


Tất cả phụ nữ có thai nên ăn vào 250 μg iod mỗi ngày
–



Nên bổ sung vào bữa ăn hàng ngày các viên bổ sung có
chứa 150 μg iod (potassium iodide)

Tiêu thụ iod và các chế phẩm bổ sung > 500 μg/ngày nên
tránh khi mang thai

Alexander EK, et al. 2017 Guidelines of the American Thyroid Association for the Diagnosis and Management of Thyroid Disease during
Pregnancy and the Postpartum. Thyroid, 1-162. DOI: 10.1089/thy.2016.0457
VNM/NONE/0618/0029


Thay đổi chức năng tuyến giáp trong
thời kỳ mang thai
10

40

30

E2

+100

% thay dổi so với người khơng có thai

20

TBG
hCG

+50

TT4

TSH

0

FT4
-50

3 tháng đầu

3 tháng giữa

Adapted from D. Glinoer et al. J Clin EndocrinolVNM/NONE/0618/0029
Metab 71: 276-287, 1990

3 tháng cuối
VNM/NONE/0618/0029


Hoạt động tuyến giáp của bào thai
Tuần thứ 7-9 tuyến giáp thai nhi bắt đầu hình thành.
 Tuần 12: mơ thai nhi có thụ thể với hormone giáp.
 Tuần thứ 17: Cấu trúc tuyến giáp thai nhi hoàn chỉnh.
 Từ tuần thứ 18: có sự trưởng thành của chức năng tuyến
yên; sự sản xuất TRH; đáp ứng của tuyến giáp thai nhi đối
với sự kích thích của TSH


VNM/NONE/0618/0029


NHỮNG CON SỐ THỰC TẾ VỀ
TUYẾN GIÁP BÀO THAI

Thorpe-Beeston JG, et al. 1991, N Engl J Med 324:532–536
VNM/NONE/0618/0029


Nồng độ của các chất tăng dần từ tuần
thứ 10 cho đến lúc sinh.

VNM/NONE/0618/0029

Các chất qua nhau thai


Qua nhau nhiều:
–
–
–

TRH
Thuốc kháng giáp tổng hợp
Các kháng thể kháng tuyến giáp (TRAb, TPOAb)

T4 và iod qua nhau ít
 TSH, T3 khơng qua nhau thai


VNM/NONE/0618/0029


BỆNH LÝ TUYẾN GIÁP TRÊN THAI KỲ THEO
GUIDELINE

VNM/NONE/0618/0029


Cường giáp ở phụ nữ có thai

VNM/NONE/0618/0029

Phân loại cường giáp ở phụ nữ có thai

Marx H, et al. BMJ 2008;336:663-7

VNM/NONE/0618/0029